DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Vraag en aaniiod
De snelle opmarsch der Francotroepen
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2/
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
No. 83 Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 8 April 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140 e Jaargang
positie van de vierde brigade van Navarra.
Na de verovering van Lerida.
China boekt successen.
Japansche troepen op de vlucht.
Senaatscommissie verwerpt
het ontwerp van Blum.
De betoogingen tegen den Senaat
De algemeene toestand.
Denkt U er aan Uw
voor Zaterdag op te geven?
GeïnterneerdeSpanjaarden
naar Ameland.
Nieuws in 't kort.
COURANT.
(Van onzen specialen verslaggever.)
Hendaye, 6 ApriL Het nieuws
uit Spanje is op dit oogenblik sneller
dan het vliegtuig en de auto. De op
marsch naar de kust van de Middelland-
sche zee verloopt zoo verrassend snel,
dat deze correspondentie over Lerida en
Tortoso reeds achterhaald kan zijn door
meer belangrijke feiten, voor de letters
uit de zetmachine zijn gevallen. Bijna
van uur tot uur boeken de nationale
troepen nieuwe successen en men kan
moeilijk tegenspreken, dat thans het be
gin van het einde van dezen afschuwe
lijken oorlog niet is bereikt.
Nog vier of zes maanden zegt men in
doorgaands goed ingelichte kringen. Het is
waarschijnlijk een niet al te optimistische
slag in de lucht. Eigenlijk kan niemand den
duur van de nog komende operaties voor
spellen. Het gevaar van inmenging door
Frankrijk in Spanje werd half Maart daar
mee ernstig rekening gehouden, schijnt ge
weken te zijn. Het schijnt, dat Blum in een
meer geïsoleerde positie is geraakt en kor
telings te kennen heeft gegeven, liever zijn
zetel te behouden, dan de Spaansche regee
ring in deze voor zijn eigen land zoo benar
de tijden te hulp te schieten. De spanning is
dus geweken, hoewel enkele uiterlijkheden
•r' nog een herinnering aan zijn. Voor het
Station te Hendaye staan 's avonds karabij
nen aan rotten en worden verschillende
posten door gehelmde manschappen bezet.
Doorloopend worden op het postkantoor te
legrafische orders gehaald. Auto's van het
corps diplomatique passeeren meer dan ooit
de grens. In neutrale kringen ziet men met
bezorgdheid naar de stakingen, die klaarblij
kelijk juist dan moeten uitbreken, wanneer
Frankrijk naar buiten een krachtig inner
lijk moest toonen.
Van Saragossa naar Lerida.
De weg van Saragossa naar Lerida is
gloeiend gestoofd door de zon. De straten
hebben veel te lijden gehad van luchtbom
bardementen en het is soms onmogelijk de
assen van de auto te beschermen voor de
kuilen, die nog niet gerepareerd zijn. Ter
nauwernood is de eene helling genomen of
reeds is de volgende in zicht.
In de dorpen hangen aan de gevels jonge
bokjes te drogen. De militaire posten langs
den weg toonen dat we het front naderen.
Een vrij krachtige wind blaast het stof van
den weg huizenhoog op. Dan plotseling, dat
nog niet te definieeren geluid. Wordt er ge
schoten of niet? Er wordt geschoten. De re-
geerings-artillerie bombardeert Lerida en de
wind heeft het geluid naar de bergen ver
waaid.
De tweede hoofdstad van Catalonië is een
doode stad geworden. Waar de 25.000 inwo
ners gebleven zijn, is mij een raadsel. En
kele mannen loopen om de weinige soldaten,
die geen tijd hebben acht op hen te slaan.
Voor zoover wij in de straten kunnen en
durven doordringen, biedt alles een chaoti
sche en troostelooze aanblik. Papier, fles-
schen zandzakken en planken liggen op het
plaveisel, dat hier en daar is weggeslagen.
Een shell schuurde een fantastische groef in
een uitgekalkte gevel, rukte een balkon
weg, zonder van het zonnescherm daaronder
ook maar een draadje te beschadigen.
Verder in de klimmende straat stort,
schijnbaar zonder oorzaak, een huis in. Leri
da is een gevaarlijke stad. Wie of wat schuilt
er achter die gesloten raamluiken. De huis
deuren staan allen open en het ge eur e
reeds te dikwijls, dat een vertwyfelde tegen
stander, ten koste van alles indringers poog
de tegen te houden.
Regelmatig dreunt het kanon. De nationa
listische troepen hebben er geen belang bij
zich in deze stad te vestigen. Zij trekken er
om heen. Slechts kleine afdeelingen ontrui
men de rest van Lerida.
De nacht is koud.
De nacht is koud. Het kleine groepje auto's
rijdt naar het Zuid-Westen, naar de Ebro-
delta. De maansikkel, die ruggelings lig',
geeft een karig licht op den weg, die slechter
en slechter wordt. Na een rit van ongeveer
honderd kilometer wordt de tocht met ge
doofde lampn voortgezet. Nu en dan kruipt
een roode gloed langs de bergen voor ons.
«et moeten signaalpijlen zijn. Ook 's nachts
ordt dus de strijd voortgezet. Eindelijk
«wx>ten we op de staf van de vierde brigade,
e moeten den weg verlaten. De troepen
wegen zich thans in een lijn loodrecht op
e kust tusschen de Ebro-delta en Tortoso.
groepjes verspreid, gehuld in de bijna
Onze bijzondere correspondent in
Spanje, die tot nu toe, den oorlog
achter het front beschreef, geeft In
dit artikel eenige indrukken over
de zoo juist veroverde stad Lerida
en de posities van de vierde briga
de van Navarra, die het eerst de
kust van de Middel landsche Zee
zag.
Oostersche cape's liggen manschappen. Meer
dan vier meter hooge rotsblokken, grauw,
soms begroeid met wat mos, bieden eenigs-
zins beschutting tegen den ijskouden nacht
wind. Een angstwekkende stilte; geen schot
valt. Merkwaardig: in Holland vecht men
tegen het lawaai om zenuwen te sparen. Hier
zou een dergelijke actie catastrophale gevol
gen hebben.
By het aanbreken van den dag, wordt het
landschap zichtbaar. Geen hooge bergen lig
gen meer voor ons. Het terrein is zelfs een
weinig gloeiend, maar bezaaid met rotsblok
ken. Geen pad is te bekennen, Het is een
klimmen en klauteren zonder eind.
Dan plotseling verschijnt een officier. De
man is dood op, maar een woord is voldoen
de om de mannen, die op den grond liggen
te doen opspringen: De Zee. Een bijna his
torisch oogenblik. De Middellandsche Zee is
zichtbaar. Deze officier was de eerste, die
een glimp van het blauwe water in zijn kij
ker opving. Men kan zich moeilijk voorstel
len welk een indruk dat eene woord maakte.
Iedereen wist het, de kust was niet ver
meer, maar toch waren allen verrast.
Na een zware tocht door de duinen ken
nen ook wij die uitroep: de zee! Wat moeten
deze mannen, waarvan velen nog nooit een
kust zagen, gevoeld hebben na een strijd
van bijna twee jaren in ongenaakbaar ge
bergte.
Een uur loopen kostte het, voor wij het
punt bereikten, dat met behulp van den ver
rekijker dat glimmende streepje blauw voor
onze oogen bracht. Een phase van den on-
menschelijken strijd is afgesloten. Nog en
kele dagen en de troepen zullen aan de kust
staan.
De krijgsgeschiedenis geeft enkele voor
beelden van een doorbraak loodrecht op het
eigenlijke front, waardoor de zee bereikt
werd. Steeds eindigde daarmee den geheelen
oorlog. Moge dat ook hier het geval zijn.
Te Hankau is even na middernacht
medegedeeld, dat de Chineesche troepen
den Japanschen troepen bij Taiertsjwang
Noordoostelijk van Soetsjou een zeer
ernstige nederlaag hebben toegebracht.
Zooals men weet, is deze plaats de laat
ste dagen tooneel geweest van een hef-
tigen strijd, een strijd waarvan de af
loop van beteekenis mag worden geacht
voor het verdere verloop van het Japan
sche offensief op Soetsjou, het kruis
punt van de spoorlijn van Tientsin naar
Poekau (Nanking) en den Loenghai-
spoorweg.
De Chineesche berichten worden van Ja
pansche zijde niet bevestigd, doch veelzeg
gend kan een ander bericht uit Hankau zijn
volgens hetwelk een percentage van de troe
pen van het Kwantoeng-leger, welke in
Mantsjoekwo lagen, naar Z.-Sjantoeng zijn
opgerukt. Indien dit waar is, dan is duidelijk,
dat de Japanners inderdaad een nederlaag
van beteekenis geleden hebben, die onmid
dellijke vergaande maatregelen noodig
maakte. Japan had tot dusverre deze troe
pen in Mantsjoekwo gehouden om een bol
werk te vormen tegen mogelijk optreden
van de zijde van de Sovjet-Unie. Wij laten
hieronder de berichten omtrent den strijd
bij Taiertsjwang volgen.
Volgens een op de Chineesche ambassade
te Londen ontvangen telegram uit Hankau
is de Japansche opmarsch naar Soetsjau uit-
geloopen op een jammerlijke mislukking. De
Japansche troepen in Zuid-Sjantoeng zijn
tot een algemeenen terugtocht langs den
spoorweg Lintsjeng—1Taiertsjwang overge
gaan: zij worden vooftdurepd achtervolgd.
De Japansche troepensterkte bij Taiertsjwang
die 20.000 man bedroeg, is vrijwel tot de
helft verminderd. Verscheidene duizenden
Japanners zijn nog omsingeld. Een klein deel
kon naar Sijsjoejoean ontkomen. De Chinee
sche troepen, die echter het Japansche front
opereeren, hebben Joetsjeng bezet.
Volgens de officieele Chineesche berich
ten uit Hankau werden de Japansche troe
pen door een reusachtig tegenoffensief ver
slagen. In 24 uur zijn 7000 tot 8000 Japanners
gesneuveld: twee Japansche divisies, aldus
wordt verklaard, bevinden zich in vollen
aftocht en worden stelselmatig vernietigd.
Veel tanks, gepantserde wagens, machine
geweren en ander oorlogstuig vielen den
Chineezen in handen.
Te Hankau heerscht een uitbundige vreug
de. Niettemin verklaarde Tsjang Kai Sjek,
dat het nog geen tijd is om te juichen, omdat
China's toekomst nog door vele hinderpalen
belemmerd wordt. Het leger zal nog menig
offer moeten brengen en ook de burgers
zullen het nog vaak moeilijk hebben. Men
moet blijven worstelen tot de eindoverwin
ning behaald is.
Een officieele woordvoerder verklaarde,
dat de zeer zware nederlaag bij Taiertsjwang
het den Japanners voor goed onmogelijk
heeft gemaakt een verbinding tot stand te
brengen tusschen de beide uiteinden van
den spoorweg TientsinPoekau. Gedurende
de laatste zes maanden hebben de Japansche
troepen niet zoo zware verliezen geleden als
thans. In de laatste week zijn volgens dezen
woordvoerder 10.000 Japanners bij Taiert
sjwang gesneuveld.
Tien Japansche vliegtuigen hebben een
aanval gedaan op Itsjang. Op den terugweg
werden zij boven Tasjengkwan aangevallen
door Chineesche toestellen, die zes Japan
sche vliegtuigen neerhaalden.
Omtrent de Chineesche overwinning bij
Taiertsjwang wordt nog gemeld, dat de com
mandanten van twee Chineesche divisies
voor den slag een document hebben getee-
kend, waarin zij verzochten terechtgesteld
te worden, indien zij er niet in zouden sla
gen, de Japanners te verslaan.
Troepen van het Kwantoeng-leger
naar Sjantoeng.
Het Chineesche persbureau te Hankau
meldt, dat zeventig pet. van het in Mantsjoe
kwo liggende Japansche Kwantoengleger
naar China gezonden is, waardoor het gar
nizoen in Mantsjoerije aanzienlijk ver
zwakt is.
Luitenant-generaal Itagaki, oud-chef van
den staf van het Kwantoeng-leger, is naar
Tokio vertrokken om instructies te ontvan
gen. Gedurende de laatste dagen zijn meer
dan 3000 Japansche soldaten over Tientsin
naar Zuid-Sjantoeng vertrokken om den
omsingelden troepen te hulp te komen.
De financieele commissie van den
Franschen Senaat heeft bijna zonder
debat de financiëele ontwerpen der re
geering verworpen met 25 tegen 6 stem
men.
De zitting duurde slechts een half uur
en was bijna geheel gewijd aan de
lezing van het rapport van Abel Gar-
dey, dat een eenvoudig verwerpen
voorstelde.
Volgens inlichtingen uit de wandelgangen
was het verslag van Abel Gardey een for-
meele veroordeeling van het financieele ont
werp. De rapporteur wees vooral op de ge
varen van een buitengewone heffing op
het kapitaal, die volgens hem een verhypo-
theekeering van een groot deel van den
landeigendom tot gevolg zou kunnen heb
ben. De Senaatsbespreking van vandaag zal
ongetwijfeld niet van langen duur zijn.
Geen enkele spreker heeft zich laten in
schrijven. Het schijnt, dat slechts de rap
porteur en de minister-president het woord
zullen voeren. Ook Caillaux zou niet spre
ken. Laat in den middag zou dan de stem
ming kunnen geschieden.
Alkmaar, 8 ApriL
Terwijl een speciale correspondent ons
vandaag een interessante beschouwing zond
over den opmarsch der Franco-troepen en
men uit de dagelij ksche nieuwsberichten
heeft kunnen opmaken, hoezeer de regee-
ringstroepen in de verdediging zijn geraakt
velen meenen reeds, dat wij thans tot de
beslissende fase in den Spaanschen burger
krijg zijn gekomen en dat deze weldra tot
het verleden zal behooren! mogen wij ons
vandaag wel bezig houden met de vraag, hoe
Catalonië zich zal verdedigen.
Catalonië heeftte veel aan zich zelf
gedacht! Het heeft zijn troepen weliswaar
tot den krijg opgeroeen, maar het heeft deze
veel te lang aan den werkelijken oorlog ont
trokken. Vechten deden zij niet, tenzij bij
hooge uitzondering. En nu de regeerings-
troepen de verliezende partij zijn gewor
den (waarbij de zwakke verdediging der
Catalaansche troepen als een der oorzaken
wordt genoemd), vreest men, dat Catalonië
niet voldoende zal presteeren. In vele Cata
laansche kringen, zelfs in die van wie men
meer inzicht mocht verwachten, hoorde men
in de dagen van ontmoediging en vrees vaak
de woorden: voor Catalonië is Frankrijk te
verkiezen boven Franco". Deze vereeniging
is voor vele ook vroeger een illusie geweest,
doch steeds stug door Frankrijk van de hand
gewezen, toen men een groot Catalonië van
Tortosa tot Toulouse propageerde. De ge
beurtenissen volgen elkaar nu snel op. Het
antwoord op de vraag, hoe Catalonië zich
houdt, zal voor een ieder in de eerstkomen
de dagen definitief beantwoord worden.
De Times wijdt een lang artikel van zijn
correspondent te Barcelona aan de ongemeen
hevige luchtbombardementen van een
maand geleden.
Enkele bizonderheden daarvan mogen hier
volgen.
De genoemde bombardementen duurden
ieder afzonderlijk slechts enkele oogenblik-
ken. Zij werden uitgevoerd op groote hoogte
tusschen 4000 en 6000 meter door Heinkel-
watervliegtuigen en Junkers- en Savoia-
Marchetti-toestellen. Er moeten in het ge
heel ongeveer 60 vliegtuigen aan deel geno
men hebben, meest in groepen van 3 tot 6,
het grootste aantal, dat op een oogenblik
werd waargenomen, was 9 Savoia-Marchet-
ti's. Met tusschenpoozen hebben de aanvallen
tezamen 41 uur geduurd, waarbij 41 ton bom
men is afgeworpen, dus gemiddeld een ton
per uur. Er zijn meer dan 350 ontploffingen
waargenomen.
Het is moeilijk in technische bijzonde-he-
den te treden. Bommen van zeer uiteenloo-
pende typen werden gebruikt. De nachten
waren rustig en helder door het maanlicht.
Ook overdag was het weer mooL De helder
heid van de lucht gaf aan de bommenwer
pers alle kans, maar de groote hoogte en
snelheid, waarmede de aanvallen werden
uitgevoerd, maakten een zorgvuldig plaat
sen van de bommen moeilijk. Er was een
duidelijke voorkeur te constateeren voor het
afwerpen van de grootste ladingen in cen
trale stadsdeelen. Tijd voor voorafgaande
waarschuwing was er bijna niet. Komende
uit zee op groote hoogte, waren de toestellen
boven hun doelwit dikwijls eer de sirenes
gehoord werden. De aanvallers vlogen over
Barcelona naar Saragossa, waar zij nieuwen
voorraad innamen om op den terugweg naar
hun basis opnieuw Barcelona te bombardee
ren; dit geldt natuurlijk niet voor de water
vliegtuigen.
Op 31 Maart telde men 900 dooden en 1500
gewonden in het ziekenhuis, maar dit was
niet alles, daar op dat oogenblik vele der ge
bombardeerde plaatsen nog niet opgeruimd
waren en velen der lichtgewonden naar hun
huizen waren gevoerd. 48 groote gebouwen
waren geheel verwoest, 100 gedeeltelijk, drie
theaters en 13 bioscopen waren beschadigd.
Daarvan zijn reeds negen hersteld en thans
weer open.
Tot zoover over de materieele vernieti
ging. Wat was de invloed op het moreel der
bevolking? Het antwoord wordt gedeeltelijk
gegeven door de snelheid, waarmede de
amusementsgelegenheden weer geopend
werden en gevuld met publiek. Er is veel
voor noodig het leven van een groote stad
tot stilstand te brengen. Tijdelijk kan het
worden onderbroken, maar spoedig herneemt
het zyn loop. Sommige menschen schijnen
evenzeer door het geluid van de luchtaf-
weerkanonnen van hun stuk gebracht te
worden als door de bommen.
Het hangt ervan af, welk geluid het meest
nabij is. Voor anderen vormen de rookwol
ken en de verblinding een blijvende herin
nering. Voor sommigen is het gezicht der
dooden minder verschrikkelijk dan het lij
den der gewonden. Dat alles is een indivi-
dueele kwestie. De reactie der massa is ver
schillend. Wel kan men zeggen, dat veertien
dagen na de bombardementen nog vele men
schen den nacht doorbrengen op de onder-
grondsche emplacementen. Natuurlijk was
er een zekere stagnatie in de diensten gedu
rende de drie dagen, maar noch de tram
noch de ondergrondsche spoorweg hield ge
heel op te functionneeren noch werd de
voorziening van voedsel, water of licht ern
stig onderbroken. De vernietiging van ka
bels en buizen werd spoedig hersteld.
Wat de werking der bommen betreft, kan
men zeggen, dat de zware bom diep door
dringt in den grond en alles vernietigt in
den omtrek. Zijn werking is echter plaatse
lijk. Deze zware bommen doen weinig kwaad
op open plaatsen. Bommen van kleiner for
maat, maar met een buitengewoon krachti-
gen explosieven inhoud zijn ook bij de aan
vallen op Barcelóna gebruikt. Zij maken ter
nauwernood en gat in het plaveisel, maar de
uitwerking ervan is verschrikkelijk. De
plaatselijke pers beschrijft deze bommen als
„vloeibare lucht-bommen".
2e handsch goederen
35 cent per 5 regels.
Naar wij vernemen, zou het in de be
doeling liggen de destijds ontvluchte en
naar ons land teruggekeerde Spanjaar
den, die na aankomst te 's-Gravenhage
in het Huis van Bewaring aldaar zijn
opgenomen, op het eiland Ameland te
interneeren.
De betoogingen.
Met het oog op de betooging van de ex
tremistische elementen, in de omgeving van
den Senaat, was de ordedienst daar ver
sterkt. De Senatoren schenen het voorne
men te hebben de zitting te doen duren tot
negen uur, half tien, om duidelijk te maken,
dat iedere poging om pressie uit te oefenen
op de vergadering zonder gevolg blijft. Een
breede zóne rondom het Senaatsgebouw
was door de politie afgezet.
Op het tijdstip, waarop de aangekondigde
betooging voor den Senaat zou beginnen,
heeft de perfect van politie den ordedienst
geïnspecteerd. Een vijftigtal betoogers, dat
door de Rue Médicis kwam, werd verspreid.
Wat later kwam een sterke groep uit de Rue
Soufflot. Op den hoek van de Boulevard St.
Michel hielden cafébezoekers een tegen-
betooging, zoodat het tot een schermutse
ling kwam. Een paar stoelen werden door
de ruiten geworpen. De groep betoogers
werd daarna door de politie tegengehouden,
zonder dat geweld werd gebruikt. Tegen 18
uur 45 stonden ongeveer 1000 demonstran
ten op de Boulevard St. MicheL Zij werden
geleidelijk teruggedreven, waarbij eenige
personen schrammen opliepen. De kreet
„weg met den Senaat" werd gehoord. Kort
na acht uur werd het verkeer langs de Bou
levard St. Michel weer normaal. De betoo
ging was toen geëindigd. De politie behoef
de verder niet meer tusschenbeide te komen
en geen enkel ernstig incident had plaats.
Terroristen laten trein ontsporen. - Ge
wapende terroristen hebben op den lijn van
Palestina naar Egypte een goederentrein tot
ontsporing gebracht. De locomotief en drie
tankwagens met petroleum vlogen in brand.
Het treinpersoneel werd beschoten, doch
niet getroffen. Afdeelingen militairen en
politie zijn naar de plaats van het gebeurde
gezonden.
Een aanslag op een personentrein, die op
weg was van Jeruzalem naar Lydda, mis
lukte. Geen der reizigers werd door de
schoten der terroristen getroffen.
Ontploffing in een zeepfabriek. - Gis
termiddag heeft in een zeepfabriek te Döb-
beln bij Dresden (DuitschL) een ontploffing
de ziederij vernield. De ontploffing ontstond
in een reservoir met ongev. drieduizend liter
vloeibaar vet. Een deel van het gebouw
sloeg door het keldergewelf, waar arbeiders
werkzaam waren. Zes gewonden konden ge
borgen worden, vier personen liggen nog
onder het puin. Men vreest, dat zij om het
leven zijn gekomen.
De spionnage in de Vereenigde Staten.
- Men zal zich herinneren, dat 26 Februari
j.L de Duitsche Johanna Hoffmann, de kap
ster van de Europa, en twee medeplichtigen
in de V. S. waren gearresteerd in verband
met verdwijnen van geheime stukken betref
fende de landsverdediging. De contra-spion-
nage heeft thans drie andere personen van
Duitsche afkomst gearresteerd, die verdacht
worden eveneens medeplichtig te zijn. Een
vierde is spoorloos verdwenen.
De Amerikaansche contra-spionnage heeft
deze verdachten eerst laten gaan, doch nu
zij de Vereenigde Staten wilden verlaten,
werden zij uitgenoodigd als getuigen op te
treden in de zaak-Hoffmann. De zaak van de
valsche paspoorten van Adolf Rubens, die
op het oogenblik in Moskou gevangen zit,
schijnt eveneens hiermede in verband te
staan.
Hevige storm boven de Oostzee. - Op de
Oostzee heeft gisteren een hevige storm ge
woed, de wind bereikte een snelheid van 2
meter per seconde. Het schip Telemachos is
met zware averij met moeite de haven van
Danzig binnengekomen, zes opvarenden wa-
reVoorWhet'eerst hebben verscheidene bui-
tenlandsche schepen een toevlucht gezocht
in de nieuwe Poolsche visschershaven Wielka
Wies, o.a. twee Duitsche motorschepen.
