FLITSEN VAN HET WITTE DOEK. De film: Een Rijk van c n Pe nieuwe filmacteur Rolf Moebius. TEGENSTELLINGEN Hèt middel tot hei scheppen van een irreëele wereld. Miniatuur-filmpjes. ONZE BIOSCOPEN. DERDE BLAD. Ontbreekt het de film aan kracht om zich vrij te maken van een realistische weer gave en dingen uit te beelden, die geheel en al ontsproten zijn aan de fantasie van haar makers? Het schjjnt op het oogenblik wel zoo, maar is niettemin on waar en alleen al het voorbeeld van de tee kenfilm leert, dat fantasie zeer zeker in de film op haar plaats is. Walt Disney, Max Fleischer en hun vele, minder bekende, col lega's scheppen met de middelen der film een fantastische we reld, zooals nooit een menschenoog te aan schouwen kreeg, be volkt met wonderlijke wezens, die begiftigd zijn met bovennna- tuurlijke krachten. Doode dingen krijgen stemmen, lichtschijn sels glanzen op plaat sen waar we het niet voor mogelijk zouden hebben gehouden, kortom het heelal is vol verschijnselen, waarvan we alleen in onze droom het bestaan kunnen hebben vermoed. Maar daarbij blijft het. De filmindustrie zet ons wekelijks een nieuwe reeks blij— en treurspelen voor, misdadigers- en lief desgeschiedenissen in moderne en histori sche costumes, romantiek en sensatie in velerlei vormen, spanning en ontroering in snelle afwisseling. Maar alles blijft aan de aarde gebonden, en ook al zijn de ge beurtenissen der filmverhalen vaak wei nig waarschijnlijk, ze blijven niettemin volkomen realistisch en niets van hetgeen we te zien krijgen is ten slotte afkomstig uit een andere wereld dan die waarin we dagelijks verkeeren. En toch bezit de film wel bij uitstek de middelen om een irreëele wereld te ver-beelden en in haar wonderlijke effecten aan een ongebrei delde fantasie uiting te geven. Maar het schijnt, dat in de zakelijke sfeer van een moderne studio waar alles nauwkeurig berekend en zoo effi ciënt mogelijk gaat, en waar de woorden „productie-schema" en „booking office" in vele gevallen het alpha en omega zijn het teere gewas, dat men „fantasie" noemt, niet gedijen kan. In de „feature film" de hoofdfilm blijft de fantasie beperkt tot een speel- schen of ironischen zwaai, die de schrijver van het scenario zich met den 'oop der gebeurtenissen heeft gepermitteerd, maar de eigenlijke momenten van fantasie zijn alleen in het bijprogramma te vinden, in de teekenfilm. Toch zijn er groote films gemaakt, clie men „irreëel kan noemen, alleen zijn ze reeds jaren oud. De Duitschers zijn er het beste in geslaagd om een wereld vol onwezenlijke verschijningen, spookge stalten en geesten te scheppen. „Het kabi net van dr. Caligari" van Robert Wiene, met zijn expressionistische décors en wonderlijke camera-effecten is misschien wel het beste voorbeeld. Maar er zijn er meer: „The invisible man" was een film, die ook iedereen zich zal herinneren en de tot zeer lugubere effecten afdalende werken als „Het mon ster van Frankenstein" of „Vampyr" kun nen er gerust ook toe gerekend worden. „Dr. Jekyll en mr. Hyde" week ook vol komen af van de alledaagsche realiteit. „The man who could work miracles", hoewel minder krachtig van toon, een gedeelte van „Thingstocome" en enkele passages uit „Midsummernightsdream" lieten zien, dat de filmregisseurs de wonderlijke eigen schappen van hun uitdrukkingsmiddel nog wel voor andere dingen weten te gebruiken dan voor het maken van series van comedies en historische melodrama's. „Topper", een film die in ons land nog moet verschijnen, is eveneens een poging in deze richting. Verder kunnen nog genoemd worden „Liliom", „Amphyérion" en een van de beste Amerikaansche films van de laatste jaren „Peter Ibbetson", die eigenlijk on-Ameri- kaansch is (en dan ook gebaseerd is op een boek van den Franschman George du Maurier) en tenslotte „Grazige weiden". De beste voorbeelden kwamen uit Europa en met het uiteenvallen en uitsterven van de Europeesche avant-garde werd een tijd perk van film-fantasieën afgesloten, dat veel merkwaardigs en belangwekkends had ge bracht. Dat de Amerikanen, die nu onweerleg baar de leiding in de filmwereld hebben, minder aanleg bezitten om een irreëele wereld te scheppen, kan zeker voor een groot deel verklaard worden uit het verschil in volksaard voor zoover dan van een algemeene Europeesche en een algemeene Amerikaansche karakteristiek gesproken kan worden. Een wereld van feeën, spoken, vampiers, heksen, monsters en kabouters leeft nog heden ten dage in de verbeelding van millioenen Europeanen, half of geheel onder de oppervlakte van het bewuste den ken voort. Onze overlevering, onze litera tuur, ons gevoelsleven zijn vol van sym bolische en mystieke dingen. By de Ameri kanen zijn de overleveringen echter veel meer tot de realiteit beperkt. De Ameri kaansche beschaving is jonger en haar ont staan ligt veel minder in het duister ver scholen dan bij onze cultuur het geval is, terwijl de overplanting Iran de Europeesche beschaving naar de Nieuwe Wereld het grootste deel van de oude overlevering te niet deed gaan en de legenden van de oor spronkelijke bewoners van het veroverde werelddeel maar in geringe mate door de nieuwe bewoners werden overgenomen. Er is, wanneer men de filmfantasieën van de „oude en de „nieuwe" wereld vergelijkt, dan ook een groot verschil waar te nemen. Hier, voornamelijk onder Duitschen invloed, een hang naar mysticisme, vaak somber van toon, zoekend naar een oplossing voor eeuwenoude en onoplosbare menschelijke problemen. Ginds een veel luchtiger, kinder- lyk-speelsche fantasie, die zich uit in een onschuldig muzikaal vormen- en kleuren spel, zooals we dat uit zoo vele teekenfilms hebben leeren kennen. Het bizarre en on doorgrondelijke ligt den Amerikaan blijk baar niet wanneer hij zich begeeft op paden, die van de alledaagschheid afwijken en een Fritz Lang, die in Duitschland met zijn „Metropolis" zijn volle fantasie in werking stelde om een vraag te behandelen, waar mee de mensch zich door de eeuwen heen heeft meenen te moeten pijnigen, moet zich, wanneer hij in Amerika aan het werk gaat, aanpassen aan de andere mentaliteit van zijn opdrachtgevers, zooals blijkt uit de twee films „Fury" en „You only live once", waarin een socialen tendens is uitgesproken. Dood is de fantasie in de film niet men zie slechts wat Disney en zijn collega's doen, of wat in een enkele scène van een min of meer surréalistische showfilm ge geven wordt maar de creatie van het imaginaire is anders, tastbaarder dan in een vorige periode. Wellicht echter beteekent de overstelpende belangstelling voor een grootscheepsche film-fantasie in dezen nieuwen stijl „Sneeuwwitje en de zeven dwergen" een hernieuwde belangstelling ervoor. Rollenwisseling. De rol, die Lloyd Nolan zou vervullen in „You and me", welke film onder regie van Fritz Lang zal worden gemaakt, is nu aan Barton MacLane gegeven, omdat Nolan geen vrijen tyd meer over had. Sylvia Syd- ney en George Raft spelen de voornaamste rollen. Het scenario werd geschreven door Norman Krasna, die ook „Fury" ontwierp. Film van Emil Jannings. Emil Jannings zal de hoofdrol spelen in een Tobisfilm, welke over het leven van Ro bert Koch, den beroemden bioloog, die de verwekkers van de tuberculose ontdekte, handelt. In deze film, die eenige gelijkenis met „Het leven van Louis Pasteur" zal ver- toonen, komen verscheidene figuren uit het Berlijn van de tachtiger jaren voor:: Wilhelm I, Bismarck en de leden van den Rijksdag. Het zal net een jaar geleden zijn, dat we (zoo schrijft men ons) voor de tweede maal in onze journalistieke loop baan een bezoek brachten aan de Ufastad Babelsberg, Europa's filmcentrum. Wan neer week in week uit de noodige duizenden meters celluloid voor je op het witte projectiedoek worden afge draaid is het een welkome en voor een juiste apprecia tie ook nuttige afleiding, om eens gedurende enkele dagen een blik achter de schermen te werpen. We waren er niet voor de eerste maal, dus bewogen ons rustig en vrij op de uit gestrekte complexen en in de vele en enorme opname hallen. We praatten met al les wat bekend en beroemd was en aangezien de meeste sterren er in werkelijkheid precies zoo uitzien als op het witte doek, was het niet moeilijk hen terstond e herkennen. Men ziet bij zulke gelegenheden ook vele volslagen onbekende gezich ten. En gezichten, die waar schijnlijk wel altijd onbe kend zullen blyven ook. Komparserie zeggen de Duit schers. Wij noemen ze figu ranten. Als je ze zoo ziet loopen zou je ze voor de grootste beroemd heden verslijten. Zoo prachtig zien ze er vaak uit. Onze aandacht werd toen een paar maal getrokken door een heel jongen man nog, die blijkbaar bescheiden en te ruggetrokken meestal de eenzaamheid scheen te zoeken. Als het in de cantines of studio's druk was ,kon men hem alleen op de terreinen zien. Ook zat hij soms op een bank rustig voor zich uit te staren. We versleten hem ook voor een van het groote leger figuranten. Totdat we enkele weken later de eerste scène-foto's van „Fanny Ellsler" op ons redactiebureau ontvingen. Daar zagen we hem tot onze groote verbazing terug als de tegenspeel ster van Lilian Harvey. Hij speelde de rol van den Hertog van Rijksstada En weer later zagen we de film zelf en we dachten er aan, dat bescheiden menschen vaak niet de slechtsten zijn Hij kreeg een tweede hoofdrdol en wel in „Speciaal verlof", de bekende film van Karl Ritter, waarin Rolf Moebius op wel heel ontroerende wijze de moeilijke rol van den jongen luitenant vervulde. Hij is een type, dat zich moeilijk „geeft" Kol! Moebius en eenigen tijd noodig heeft om zich aan zijn omgeving aan te passen. Zijn eerste rol kreeg hij nadat hij slechts enkele maanden aan het tooneel werkzaam was geweest. Men nam hem hoofdzake lijk, omdat hij zooveel op den hertog van Rijksstad leek. Hij werd dus zonder al te veel ervaring en ondervinding in de rij van geroutineerden opgenomen en dezul ken hebben het in het begin meestal niet gemakkelijk. De resultaten waren eigen lijk voor iedereen een verrassing en een openbaring. Nu ziet men Rolf Moebius niet langer meer alleen in het park of op een bank, nu gaan de autogrammenjagers hem niet meer voorbij, zonder zijn handteekening te hebben gevraagd, nu houden journalisten en andere voorbijgangers hem niet meer voor een figurant. Rolf Moebius staat aan het begin van een succesvolle loopbaan en zijn nieuwe rol na „Fanny Elssler" en ..Speciaal Verlof" is ir. „Dreiklang", een film met Lil Dagover en Paul Hartman en waarin hij de rol van een scholier vervult. En ook daarna zullen wij ongetwijfeld nog menigmaal iets van hem hooren. Iets goeds. What is in a name? Met namen van films kan het raar loopen. Paramount kondigde eenigen tijd geleden „Marching herds" aan. Kort daarop veran derde de titel in „The lone star rises" en nu heet het nummer „The Texans". Wie volgt.... Nieuwe film van Jean Benoit. De Fransche cinéast, Jean Benoit-Levy, die onder meer „la Maternelle" en „Hélène Willfür" maakte, is bezig aan een werk, dat „Altitude 3200" zal heeten en voor een deel in de bergen van de Cóte d'Azur speelt. Paul Muni's nieuwste rol. Paul Muni zal misschien de hoofdrol spe len in een nieuwe Warner Brosfilm „Het le ven van Clarence Brown". Gary Cooper gaat aan den slag. Samuel Goldwyn onderhandelt op het oogenblik over een manuscript betreffende het leven van den Amerikaanschen generaal Pershing. Diens levensgeschiedenis zal mo gelijk worden gefilmd met Gary Cooper in den titelrol. m Hepburn en Grant in „Holiday". Doris Nolan, die in „Top of town" gedebu teerd heeft, zal samen met Katherine Hep burn en Cary Grant optreden in „Holiday", waarover George Cukor de regie zal voeren. Erna Sack in vroolijke film. Erna Sack, de bekende zangeres van de staatsopera in Dresden is door de U.F.A. ge- engageerd voor een vroolyke muzikale film. DE DERTIENDE STOEL EN DRIE OM CHRISTINE. Victoria-theater. Een welvoorzien programma, met twee zeer aantrekkelijke hoofdnummers van verschillend genre, wacht deze week den bezoekers van het Victoria-theater. Allereerst een vlotte film uit Zuid- Duitschland, waar de sneeuw op de bergen ligt en waar in een klein plaatsje Christine haar entree maakt als onderwijzeres. Zij komt een mannelijken collega vervangen. Zij neemt ieder voor zich in. De burgemees ter, die weduwnaar is, toont groote belang stelling en vereering voor Christine. De jonge man, die wat gevoelig sentimenteel is, hecht zich sterk aan de nieuwe onder wijzeres en dan komt in 't dorpshotel ook de jeugdige professor Eggert, die niet wil weten dat hij de beroemde orkestleider is. De laatste heeft natuurlijk by Christine de beste kansen en alles lykt reeds voor elkaar als een jaloersche vriendin van den musicus alles dreigt te doen mislukken. Maar Eggert is vasthoudend en ten slotte wint hy ook. Marie Andergast was uitstekend in de hoofdrol, maar ook Hans Sönker en Frits Kampers, de laatste als de burgemeester, gaven in deze goed opgenomen film een zeer goede prestatie. Bijzonder soannend en geheimzinnig is 't tweede hoofdnummer: De Dertiende Stoel, waarin Lewis Stone op schitterende wijze een mysterieusen moord in Engelsch-Indië tot klaarheid brengt Een helderziende dame die later blijkt de moeder van een der jonge meisjes te zijn, tracht door middel van 'n seance den waren schuldige te ont dekken. Doch er wordt nog een nieuwe moord gepleegd en men staat voor een on doorgrondelijk raadsel, tot in een tweede seance op een handige wijze de ware moordenaar wordt ontdekt. Wij zullen, om de spanning niet weg te nemen, niets ver der over den schuldige vertellen, doen alleen naast de creatie van Lewis Stone noemen de vertolking van de beide meisjes Helen door Magde Evans en Elissi Landi. Het geheel houdt den toeschouwer tot het einde gevangen. Wij noemen nog het zeer interessante nieuws van Polygoon, Haarlem, dat o.a. de acht en tachtig-jarige mevr. MannBouw meester laat zien en hooren, en verder vela sportgebeurtenissen der Paaschdagen in beeld brengt o.m. de Alkmaarsche motor races. Een programma dat Uw belangstelling waard is. DE LAATSTE DER MOHIKANEN. Roxy-theater. James Cooper herleefd! Cooper, de be faamde schrijver van Indianen-boeken, welke wij in onze jongensjaren allen zoo gretig verslonden, zal nu weer op de lippen komen van allen, die indertijd door Spoor zoeker en Woudlooper werden aangetrok ken en in hun verbeelding meetrokken naar de wig-wan van den Grooten Adelaar, om, na het begraven van de tomahawkte, de vredespijp te rooken. Zij zullen met voldoening de kennismaking met de bruine broeders hernieuwen, nu hen in het Roxv- theater daartoe de kans gebeden wordt. Immers, daar draait gedurende de eerst volgende dagen „De laatste der Mohikanen een verfilming van een boek uit de serie van James Cooper. Maar ook de jongeren van thans zulllen ongetwijfeld deze film willen zien, die ver haalt van den trouw van een Indiaan, van vechtwijzen der wilde horden, van misken ning en eerherstel en zoo veel meer, wat den liefhebber van avonturen boeit. De film zien geeft nog veel meer voldoening dan het lezen van het boek, omdat hier al les aanschouwelijk is voorgesteld: uitge strekte wouden met breede rivieren, hooge bergtoppen en diepe kloven, groote ben den van Indianen in o'orlogsroes, enz. Een film met indrukwekkende natuuropnamen en massa-regie. Vooraf gaat, na geïllustreerd Polygoon- wereldnieuws, nog „Dank je, Jeeves", een klucht met een sensationeel tintje. „ZIJN LAATSTE STRIJD". City-theater. In City draait deze week „Kid galahad", in ons land onder den naam „Zijn laatste strijd". Die strijd blijkt een boksmatch te zijn en de laatste omdat Kid Galahad, de nieuwe wereldkampioen, na deze over winning niet van plan is den ring weer te betreden. Dat er vóór dit oogenblik nog heel wat gebeurt ligt voor de hand. We krijgen een beeld van de Amerikaansche bokswereld of moeten we zeggen: on derwereld? waar blijkbaar de liefde voor de edele bokssport geworden is tot haat tusschen de diverse managers en tot unfair play tusschen de boksers zelf. Intrigeeren en omkoopen is gewoonte hier. Weddenschappen worden afgesloten op de overwinning van dengene, die volgens onderlinge overeenkomst de winnaar zal worden. Maar Kid Galahad is een uitzondering, die den regel bevestigt: hy heeft capaci teiten, een goeie rechtsche, slaat al zijn tegenstanders achtereenvolgens k. o. en heeft geen omgekochte tegenstanders noodig om de overwinning in de wacht te sleepen. Een onbetrouwbaar manager is echter een ernstig gevaar voor zijn roem ruchte carrière: Onze held heeft n.1. des manager's zuster het hoofd op hol ge bracht en Nick schijnt daar bezwaar tegen te hebben. Het is zelfs zoo, dat hij Kid wil laten verliezen door hem verkeerde ad viezen te geven. Maar zijn snoode plan nen lukken hem toch niet: zijn zuster en de nachtvlinder Fluff weten hem op het laatste nippertje te bekeeren, Kid krijgt nu goeden raad en met zijn beroemde rechtsche slaat hij den laatsten hinderpaal voor het wereldkampioenschap uit den weg, d. w. z. knock out. Met Nick loopt het minder best af: die wordt vlak na afloop van de match ver moord, omdat hy zich niet aan de af spraak, Kid te laten verliezen, had gehou denDe wetenschap, dat Kid en zijn Mary elkaar straks in de armen zullen kunnen vallen vergoedt echter veel, zoo niet alles Vooraf: Movietone-nieuws, teeken filmpje en een „kleuren"-film. TANGO NOTTURNO. Theater Harmonie. Fritz Kirchhoff, de regisseur van deze prachtfilm is een kunstenaar. Als het van hem afhing, had deze film geen woord van een verduidely kenden tekst noodig. Hij geeft dien tekst in zijn beeld, hy vertolkt de moe deloosheid in den zoekenden man, die onder lantaarnlicht in den motregen over een trot toir slentert Hij geeft het geluk weer in den blik van een vader en een moeder, die samen van de verrukking van een jarig jochie ge nieten, hy schildert in felle kleuren de ont zetting in het masker van een vrouw, die thuis komt en haar kind dood vindt. Tango Notturno is het levensverhaal van een armen componist, die een miskend genie is. En van een bekoorlijke zangeres, een vrpuw, die met haar donkere stem door woord en melodie een beschaafd publiek weet te fascineeren. Die beiden vinden el kaar en uit hun huwelijk komt het kind, dat eenmaal door zijn ontijdigen dood zijn moe der tot een zwerfster zal maken. Waar was die moeder toen het knaapje onbewaakt van de trap viel om niet meer op te staan? Er is een Indisch officier, die den dienst in de tropen heeft verlaten om deze vrouw, die in zijn herinnering de eenige ter wereld was, terug te zien. Hij vindt haar als vrouw van den gevierden componist Ge- rard, als moeder van den kleinen Charlie. En op den avond, dat Charlie sterft was zijn moeder bij kapitein Lincoln om hem te vra gen haar geluk niet te verstoren. Eerst als zij weg en onvindbaar is, ontmoeten elkaar de beide mannen en worden vrienden. En dan, na maanden van vruchteloos zoeken, vindt de componist Gerard zijn vrouw terug als een aan alcohol en cocaïne verslaafd we zen. Nog wil hij haar redden, maar een schot valt en de vrouw is dood. Dan redt hij den naam van de groote zan geres Mado Doucet en weerspreekt niet, dat hij een moord zou hebben gepleegd. Tot eindelijk door het rechterlyk onder zoek de ware staat van zaken blijkt en beide vrienden vergetelheid zoeken in den vreemde. Pola Negri is ouder dan vroeger, maar niet minder groot als artiste. Zij en Albrecht Schönhals brengen in deze stemmingsfilm het publiek tot bewondering en ontroering. Vooraf: enkele één-acters waaronder een alleraardigste karakterstudie van kwaad sprekende vrou\v#i.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 12