DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek* en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 112 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 13 Mei 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De strijd om den Loenghai-spoorweg. Japanners melden successen. De verijdelde opstand in Brazilië. Officieete mededeelingen. De fascistische partij en de katholieke actie. Kerkstrijd in Italië te verwachten. De algemeene toestand. De positie van de hongaarsche regeering, Wijziging van de regeering zou thans zeer aanstaande zijn. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat de strijd om den Loenghai-spoorweg over het geheele front met onvermin derde hevigheid voortduurt. Ten Noor den van den spoorweg rukken de Japan ners met succes in Zuidelijke richting naar het spoorwegstation Sinantsjen op, dat ongeveer midden tusschen de kust en de Chineesche sleutelstelling Soetsjou ligt. Men verwacht te Sjanghai dat Si nantsjen binnen ongeveer twee dagen zal vallen. Daarmee zou dan de terug tocht der Chineesche troepen tusschen de kust en Sinantsjen naar de hoofd macht zijn afgesneden. Ten Zuiden van den spoorweg hebben de Japanners van Pengpoe uit in Noord-Weste- lijke richting naar Kweiteh, Mengtsjen reeds gepasseerd en ze bevinden zich reeds 40 K.M. ten N. van deze plaats. De Chineezen, die hun front hadden moeten wijzigen, de den hier hevige tegenaanvallen. Ook ten Oosten van Mengtsjeng bij Koetsjen aan den spoorweg van Pengpoe naar Soetsjou bieden de Chineezen eveneens heftigen tegenstand. Hier hebben ook 14 Chineesche vliegtuigên meegevochten. Bij den terugtocht zouden 7 ervan zijn neergeschoten. Reuter meldt verder, dat twee Japansche colonnes uit Zuidwest-Sjantoeng oprukken in zuidelijke richting. Een dezer colonnes heeft Joengtsjen genomen na een verschrik kelijk artilleriebombardement, terwijl de an dere Sianglitsi veroverd heeft, welke plaats bijna met den grond gelijk gemaakt is door granaatvuur. Te Hankou wordt, blijkens een Reuterbe- richt vandaar, toegegeven, dat het nieuwe offensief van de Japanners tegen den Loeng- haispoorweg de inneming van verscheiden steden door de Japanners heeft ten gevolge gehad. De voortzetting van den Japanschen opmarsch baart te Hankou veel zorg. In Sjansi zouden de Chineesche troepen, naar uit Chineesche bron wordt gemeld, Sjoeyang, 50 K.M. ten Oosten van Taiyoean- foe, hebben heroverd. Chineezen brengen twee Japansche torpedojagers tot zinken. Het Chineesche telegraafagentschap Cen tral News deelt mede, dat de Chineesche luchtmacht Woensdagochtend vroeg met succes Japansche oorlogsschepen in het Zui delijke deel van de Chineesche zee gebom bardeerd heeft. Twee Japansche torpedoja gers werden tot zinken gebracht, twee bui ten gevecht gesteld en drie Japansche vlieg tuigen neergehaald. Japan en Sovjet-Rusland. Het Japansche persagentschap Domei publiceert een telegram uit Wladiwos- tok, volgens hetwelk de zoojuist uit Moskou teruggekeerde opperbevelheb ber van het Sovjet-Russische leger in het Verre Oosten, maarschalk Blücher, onlangs aan alle onder zijn bevelen staande commandanten instructies gezon den zou hebben om zich gereed te hou den voor een mogelijken oorlog met Japan. Volgens andere berichten, afkomstig uit Hsinking, den zetel van den staf van het Kwantoengleger, zouden de Sovjet-Russi sche militaire autoriteiten in het Verre Oos ten een militaire demonstratie aan de gren zen van Mandsjoekwo voorbereiden om de aandacht af te leiden, met het doel de ope raties van het Japansche leger in China te belemmeren. Waarnemers merken op, dat integendeel een andere strooming in de berichten sedert eenigen tijd beoogt het denkbeeld te ver breiden, dat de Russisch-Japansche betrek kingen niet zoo slecht zijn als zij schijnen, en dat binnenkort een begin gemaakt zou kun nen worden met de regeling der betrekkin gen tusschen beide landen. Deze dubbele strooming van tegenstrijdige berichten be wijst, dat in de leidende Japansche kringen twee stroomingen naast elkaar bestaan. Evenwel schijnt de strooming, die wil profi- teeren van de oogenschijnlijke zwakte der Sovjet-Unie op binnenlandsch politiek ge bied, om de operaties in China uit te breiden, de overhand te hebben. Groote veldslag op komst. De Japansche ambassadeur Tani, heeft de vertegenwoordigers der buitenlandsche mo gendheden in een dringend telegram ver zocht zorg te dragen voor een spoedige te rugtrekking hunner staatsburgers uit de pro vincies Kiangsoe, Nganhwei en Honan. De meest bedreigde gebieden in de komende da gen, aldus Tani, worden die langs de spoor lijnen Peiping-Hankau, Tientsin-Poekau en de Loenghai-baan, waar zich vermoedelijk de grootste veldslag van dezen oorlog zal af spelen. De Japansche militaire leiding is be reid allen vreemdelingen die zich onder haar leiding stellen hulp te verleenen. De legerlei ding is besloten de levens en bezittingen der vreemdelingen zoo veel mogelijk te ontzien, maar kan hiervoor geen waarborg geven. Voorts wordt in het telegram gezegd, dat de beslissende slag weldra gestreden zal wor den. Berichten uit Tokio melden, dat de aan val der Japanneezen gericht is op de omsin geling van Soetsjau. De beide Japansche fronten in het Noor den en het Zuiden langs den Loenghai-spoor weg hebben elkaar bijna bereikt. Bom op politiekazerne. - Terroristen hebben gistermiddag een bom geworpen op de politiekazerne te Jeruzalem. Een Brit- sche inspecteur van politie en een agent werden gedood. Doodvonnis te Oviedo. - De rechtbank te Oviedo heeft Jose Carvajol, die er van beschuldigd wordt, als chef der republikein- sche politie te Calda^ 900 moorden te heb ben gepleegd of bevolen, ter dood veroor deeld. De Braziliaansche legatie deelt ons het vol gende mede: Integralistische elementen probeerden Woensdagochten in alle vroegte 't paleis Guanabara en 't arsenaal der marine te over rompelen. Eenige groepen zochten een pa niek te ontketenen, terwijl anderen, gewa pend met mitrailleurs, bij verrassing de wacht van het paleis bezetten en trachtten het gebouw verder binnen te dringen, wat hun echter niet gelukte, dank zij den onmid- d.ellijken tegenstand, door president Getulio Vargas persoonlijk geleid. Het arsenaal der marine, korten tijd door de opstandelingen bezet, werd later door de marinetroepen ontzet, waarbij velen ge vangen werden genomen. Ook hadden de opstandelingen kans gezien een oogenblik verschillende radio-uitzend- stations te bezetten en verspreidden langs dezen weg valsche berichten. De integralistische beweging, die het ka rakter droeg vari een persoonlijken aanval, veroorzaakte algemeene verontwaardiging. Reeds in de eerste uren van den dag stroom den ontelbare menschen uit alle klassen der maatschappij naar het paleis Guanabara om aan president Getulio Vargas een blijk van solidariteit en afkeuring over de droeve ge beurtenissen te betuigen. Verschillende leidende personen van de ontbonden integralistische partij bevinden zich in hechtenis en zullen worden vervolgd. Alle burgerlijke en militaire ambtenaren bleven op hun post. In het geheele land heerscht volslagen rust. Duizend arrestaties. Naar gisterochtend kon worden vastge steld zijn tijdens den opstand van Woensdag 13 personen gedood en een dertigtal gewond. Omstreeks duizend personen zijn gearres teerd. De Regime Fascista schrijft, dat de katho lieke actie in Italië tijdens het bezoek van Hitier een houding heeft aangenomen, die in strijd is met de richtlijnen en den geest van de fascistische partij. Het oogenblik is gekomen, aldus de Regi me Fascista, om de positie na te gaan van hen, die tegelijkertijd lid zijn van de katho lieke actie en van de partij en vooral bij de universitaire organisaties. Het blad vraagt zich af of het niet oppor tuun zou zijn, vast te stellen, dat het lid maatschap van de partij onvereenigbaar is met het lidmaatschap van de katholieke actie. Het herinnert er aan, dat deze onvereenig- baarheid vóór het concordaat bestond en dat zij was afgeschaft, toen men de verzekering gaf, dat de katholieke actie slechts religieuze doeleinden had. Alkmaar, 13 Mei. De Negus van Abessinië heeft gisteren „den waren toestand" in Abessinië gepu bliceerd en hoewel men moet bedenken, dat deze verklaring natuurlijk zeer een zijdig gesteld is, mag zij hier toch wel aangehaald worden, omdat er uit blijkt, welke motieven de Negus heeft, om zijn kwestie voor den Volkenbond»raad te brengen. De ware toestand dan is, volgens den Negus, dat de Italiaansche regeering in het grootste deel des lands niet haar gezag uitoefent. Het grootste deel van Abessinië, dat in het begin door Italiaansche troepen was bezet, moest later onder den druk van Abessijnsche troepen weer worden ont ruimd. Bovendien heefi Italië het bescha vende werk, dat vóór de verovering ge schied was, weer geheel vernietigd. Tenslotte verklaarde de Negus, dat hij bereid is, te beraadslagen, zelfs tot den Prijs van groote opoffermgen, over iedere oplossing, die de souvereiniteit en onafhan kelijkheid van zijn land zou doen behou den. Maar zoo dreigt hij vervolgens „mocht mijn beroep onbeantwoord blijven, dan zal de oorlog zonder genade worden voortgezet tot de triomf der gerechtig heid." Gisteren heeft de Volkenbondsraad over de Abessijnsche kwestie vergaderd en de Negus heeft de debatten aangehoord. Veel hoop kon hij niet krijgen tijdens deze debatten, want tenslotte verklaarden tien van de veertien landen, dat zij vóór de vrijheid van individueele beoordeeling over de Italiaansche verovering waren. Zoodat de Volkenbondsraad zelf geen enkele be slissing nam over deze kwestie. Nadat alle raadsleden hun oordeel oyer Abessinië hadden uitgesproken wij mis sen in deze debatten alles, wat de Negus naar voren heeft gebracht over de weini ge veroveringen, die Italië in feite heeft gemaakt (men zie zijn verklaring hier boven!) kwam de voorzitter van den raad, Munters, tot de volgende conclusie, welke een samenvatting was van de dis cussies: De Volkenbondsraad had niet tot taak gekregen, een politieke gedragslijn aan de leden voor te schrijven. Hij moest slechts nagaan of de statenleden hun vrij heid dienden te hernemen met betrekking tot de gevolgen van den tegenwoordigen toestand in Abessinië. Munters besloot met te zeggen, dat de groote meerderheid van den raad van oordeel blijkt te zijn, dat iedere staat naar gelang van zijn positie en zijn verplichtin gen zelf zijn houding dient te bepalen. Hij verklaarde hierop het debat geslo ten, waarna de zitting werd opgeheven. Henlein, de leider der Sudeten-Duit- schers in Tsjecho-Slowakije, is gisteravond naar Londen vertrokken, vermoedelijk om aldaar met eenige vrienden den toestand in Tsjecho-Slowakije en Midden-Europa te besp'reken. Toen Henlein op Croydon aankwam, werd hij geinterviewd door een vertegen woordiger van de United Press. Deze vroeg hem, of dit onverwachte bezoek aan Lon den politieke beteekenis had, waarop Henlein. antwoordde: „In dezen tijd heb ben alle weekeind-bezoeken politieke be teekenis. Intusschen, al wat ik kan zeg gen, is dat menschien in Engeland de waar heid wenschen te hooren over hetgeen in Tsjecho-Slowakije voorvalt. Tot nu toe hoorden zij slechts het Tsjechische stand punt. Ik werd door een Britschen vriend uitgenoodigd en deze vriend staat in nauw contact met regeeringsautoriteiten, die de zaak van de Sudeten-Duitschers wenschen te vernemen. In 't bijzonder verlangt men nauwkeurig te worden ingelicht over den aard van onze eischen. Den naam van Henlein's gastheer ont hulde de zegsman der Sudeten-Duitschers niet. De Engelsche ambassadeui te Berlijn, Sir Neville Henderson, heeft gisteren een onderhoud gehad met von Ribbentrop. Dit onderhoud heeft, naar vernomen wordt, behalve op de kwestie der Sudeten Duit- schers ook betrekking gehad op Hitler's reis naar Italië. In Duitsche kringen geeft men te kennen, dat het bezoek van den Britschen am bassadeur aan von Ribbentrop binnen het kader der loopende diplomatieke bespre kingen viel. Naar intusschen de „Un. Press" uit be trouwbare bron te Londen verneemt, had Henderson's gesprek met von Ribbentrop inderdaad voornamelijk de Sudeten- kwestie tot onderwerp. Henderson stelde den Duitschen minister op de hoogte van de Britsche actie te Praag, herinnerde hem aan de vroegere verzekering van Goering, betreffende de onaantastbaarheid van Tsjecho-Slowakije, verzocht hem, pogingen in het werk te stellen, teneinde tot een vreedzame oplossing van het Sudeten- vraagstuk te geraken en herinnerde den minister aan de rede van Chamberlain in het lagerhuis, waarin er op werd gewezen, dat een eventueele aanval pp Tsjecho- Slowakije een zeer ernstigen toestand in het leven zou roepen, hetgeen zou kunnen beteekenen, dat Engeland in een oorlog zou worden betrokken, ten einde Tsjecho- Slowakije te ondersteunen. Voorts zou Henderson inlichtingen heb ben verzocht omtrent de draagwijdte van het decreet van 26 April, betreffende de confiscatie van Joodsche eigendom, in het bijzonder voor zoover deze Joden van Britsche nationaliteit betreft. Uit berichten van het Duitsche Nieuwsbu reau is te concludeeren, dat reeds binnen enkele dagen een ingrijpende wijziging van de Hongaarsche regeering is te verwachten. Zoo neemt men volgens het D.N.B. voor zeker aan, dat Honved-minister generaal Ro der en Szell, de minister van binnenlandsche zaken, zullen aftreden. Als opvolger van ge neraal Röder noemt men generaal Ratz, die thans chef van den generalen staf is. Als toekomstig minister van binnenlandsche za ken wordt Kerestes-Fischer genoemd. Volgens het D.N.B. houdt men ook andere mutaties niet voor onmogelijk en men ver wacht dat Imrédy, thans minister van eco nomische zaken en president van de natio nale bank, minister-president zal worden. Het aanblijven van De Kanya als minister van buitenlandsche zaken zou volgens het D.N.B. echter zeker zijn. De Rijksbestuurder heeft gisteren minis ter-president Daranyi en Homan, minister van onderwijs, ontvangen. Ook Imrédy heeft met den rijksbestuurder een bespreking ge had. Vooral een sterke groep uit het Hoogerhuis oefent druk uit tot wijziging van de regee ring. Een honderd leden van het Hoogerhuis hebben gisteren een bespreking gehad met oud-minister-president graaf Bethlen en met Tibor Eckhardt, leider van de kleine boeren. Deze berichten van het Duitsche Nieuws bureau komen overeen met wat Havas uit Boedapest meldt. Het Fransche persbureau noemt nog Sztranyavsky, voorzitter van de Kamer, als toekomstig minister van land bouw. Tsjechisch autoriteit verongelukt. -De vertegenwoordiger van den Tsjechischen minister van buitenlandsche zaken, dr. Bob- dan Pavlu, die een autoreis door de Balkan maakte, is gistermorgen bij Bosenski Novi door een auto-ongeluk om het leven geko men. - Nieuwe arrestaties in Rusland. Vol gens hardnekkige, maar oncontroleerbare geruchten zouden Robert Eikhe, volkscom missaris voor den landbouw, Kossor, voor zitter van den raad van volkscommissaris sen en secretaris van de partij in de Oe kraïne en Alexander Stesky, lid van het centrale comité der partij en chef van het departement van propaganda, in ongenade gevallen of zelfs gearresteerd zijn. Eikhe was tot volkscommissaris benoemd ter ver vanging van Tsjernof, die met Boekharin gefusilleerd werd. Hij is vroeger slotenma ker geweest en is een der weinige over gebleven Russische leiders van Letlandsche afkomst. Kossor zou voor 1 Mei in hechtenis genomen zijn. Ook hij is slotenmaker ge weest. Van Stesky werd gezegd, dat hij de woordvoerder van Stalin was. De verjaardag van den profeet. - De herdenking van den verjaardag van den profeet was in Palestina aanleiding tot be toogingen ten gunste van de Palestijnsche Arabieren. Te Nabloes hebben betoogers ge defileerd, die opriepen tot den „heiligen oorlog". Te Dzjenin hebben betoogers mili tairen aangevallen. Er zouden verscheiden slachtoffers zijn. Om aan alle gebeurlijkhe den het hoofd te kunnen bieden, zijn in het centrum des lands 2000 man geconcentreerd. Deze concentratie schijnt het voorspel te vormen voor een nieuwe zuiveringsactie, die beoogt in deze streken de rust te her stellen. Het noodweer in Zuid-Bosnie. - Het noodweer, dat sedert eenige dagen Zuid- Slavië teistert, neemt in Zuid-Bosnie steeds dreigender vormen aan. Het spoorwegver keer op het traject BelgradoSaloniki kan nog slechts met zeer groote moeite worden onderhouden, daar de spoordijken op vele plaatsen ernstige schade hebben geleden. De stad Prisjtina staat grootendeels onder water. Een aardschok bij Nieuw-Guinea. - Aan het seismologisch laboratorium van het technische instituut van Californië is Don derdagmorgen om 7 uur 52 een krachtige aardbeving geregistreerd op 6700 mijl ten westen van Pasadena en vermoedelijk in de nabijheid van Nieuw-Guinea. Alkmaar, Vrijdag. ONNOODIGE CONSTERNATIE. De stad door een alarmeerend bericht opgeschrikt. Gistermiddag heeft een jongen, die voor een apotheek drankjes en poeders rond brengt, een doosje met medicijnen in den vorm van tabletten verloren. Blijkbaar om den jongen goed te laten beseffen, hoe groot zijn nalatigheid was geweest, heeft een assistente hem, quasi hoogst verschrikt, medegedeeld, dat deze tabletjes, die op pepermuntjes geleken, een zwaar vergift bevatten. De jongen is daarop in zijn angst naar de politie geloopen met de vraag, of het doosje reeds gevonden was. Hij maakte daar een zoo nerveuzen indruk, dat de politie be greep, dat het hier inderdaad om het verlies van een doosje met zeer gevaarlijke medi cijnen ging. Het gevaar bestond, dat kinderen, welke deze „pepermuntjes" zouden vinden, daar van zouden snoepen en de politie deed dus dadelijk moeite de burgerij te waarschuwen. Zij verzocht de lichtbedrijven om een waarschuwing over de distributielijnen uit te zenden. De directie van het radiobedrijf was afwezig en de waarnemende ambtenaar deelde mede, dat geen uitzending zonder toestemming van den minister mocht ge schieden. Men riep de tusschenkomst van den bur gemeester in en door diens bemiddeling werd bereikt, dat de uitzendingen alle voor het doorgeven van de waarschuwing onder broken zouden worden. Onmiddellijk had de politie onze hulp ingeroepen. De courant was reeds gereed, maar wij hebben dadelijk een bulletin ge maakt en waren gereed het te verspreiden, toen aan alle onrust plotseling een einde is gekomen. Terwijl de waarschuwing, op last van den burgemeester, reeds gedeeltelijk was uit gezonden, fietste een agent langs de apo theek en vroeg in het voorgaan aan de be trokken assistenten of het vermiste nog steeds niet terecht was gekomen. Hij trof in de apotheek een onbezorgd groepje aan, dat min of meer vroolijk gestemd was over de terechtwijzing van den goedgeloovigen loopjongen en geen oogen blik beseft had hoe velen er reeds in volle actie waren om de Alkmaarders van een ramp te kunnen redden. Toen de agent hoorde, dat de verloren medicijnen volkomen onschuldig waren, nam hij natuurlijk onmiddellijk maatregelen om de waarschuwingsactie stop te zetten. Inmiddels hebben als ongewenscht gevolg van deze „grappen" vele Alkmaarsche ouders welker kinderen niet thuis waren, in groote ongerustheid gezeten. PLOTSELING GESTORVEN. Toen gisteravond de 71-jarige heer v. d. I. wonende Clarissenbuurt te dezer stede, op het voetpad van den Westerweg nabij het Schaxloo wandelde, voelde hij zich onwel worden en greep zich vast aan een tuinhek. Hij zakte ineen, en kort daarop overleed hij. Hij is per ziekenauto naar het St. Elisa- beth ziekenhuis overgebracht. JUBILEUM. Heden zal het 45 jaar geleden zijn, dat de meesterknecht van de fa. G. Grondsma Go., te Leeuwarden-Alkmaar, de heer Klaas Nijdam, bij haar in dienst trad als opvolger van zijn vader. Nijdam, die een bekwaam vakman is, geniet als kaaskenmer een reputatie, die ook buiten Friesland bekend is en onder scheidde zich door zijn groote activiteit, plichtsgevoel en prettigen omgang met zijn patroon en ondergeschikten. Opmerkelijk is het, dat hij gedurende deze 45 jaar vrijwel geen dag wegens ziekte absent is geweest. Bij zijn 70sten verjaardag hoopt deze trouwe gediende op eenigszins feestelijke wijze van zijn werkkring afscheid te nemen, waarbij wij hem toewenschen dat hij nog vele jaren met de zijnen van een welverdiende rust zal mogen genieten. DE KAASMARKT. Hedenmorgen bood de markt in het vroo- lijke voorjaarszonnetje weer een fleungen en kleurigen aanblik. De kaasdragers hebben nu hun smette- looze witte pakken aan en de hoeden de diverse veemen hebben een opfrisschertje gekregen, dat zij blijkbaar al lang noodig hdEr waren al weer heel wat vreemdelingen op de markt en in het bijzonder de geoliede kaas de fabriek Eensgezindheid uit Wer-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1