DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek* en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 112 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 13 Mei 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
De strijd om
den Loenghai-spoorweg.
Japanners melden successen.
De verijdelde opstand in
Brazilië.
Officieete mededeelingen.
De fascistische partij en de
katholieke actie.
Kerkstrijd in Italië te verwachten.
De algemeene toestand.
De positie van de
hongaarsche regeering,
Wijziging van de regeering zou
thans zeer aanstaande zijn.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt, dat
de strijd om den Loenghai-spoorweg
over het geheele front met onvermin
derde hevigheid voortduurt. Ten Noor
den van den spoorweg rukken de Japan
ners met succes in Zuidelijke richting
naar het spoorwegstation Sinantsjen op,
dat ongeveer midden tusschen de kust
en de Chineesche sleutelstelling Soetsjou
ligt. Men verwacht te Sjanghai dat Si
nantsjen binnen ongeveer twee dagen
zal vallen. Daarmee zou dan de terug
tocht der Chineesche troepen tusschen
de kust en Sinantsjen naar de hoofd
macht zijn afgesneden.
Ten Zuiden van den spoorweg hebben de
Japanners van Pengpoe uit in Noord-Weste-
lijke richting naar Kweiteh, Mengtsjen reeds
gepasseerd en ze bevinden zich reeds 40
K.M. ten N. van deze plaats. De Chineezen,
die hun front hadden moeten wijzigen, de
den hier hevige tegenaanvallen. Ook ten
Oosten van Mengtsjeng bij Koetsjen aan den
spoorweg van Pengpoe naar Soetsjou bieden
de Chineezen eveneens heftigen tegenstand.
Hier hebben ook 14 Chineesche vliegtuigên
meegevochten. Bij den terugtocht zouden 7
ervan zijn neergeschoten.
Reuter meldt verder, dat twee Japansche
colonnes uit Zuidwest-Sjantoeng oprukken
in zuidelijke richting. Een dezer colonnes
heeft Joengtsjen genomen na een verschrik
kelijk artilleriebombardement, terwijl de an
dere Sianglitsi veroverd heeft, welke plaats
bijna met den grond gelijk gemaakt is door
granaatvuur.
Te Hankou wordt, blijkens een Reuterbe-
richt vandaar, toegegeven, dat het nieuwe
offensief van de Japanners tegen den Loeng-
haispoorweg de inneming van verscheiden
steden door de Japanners heeft ten gevolge
gehad. De voortzetting van den Japanschen
opmarsch baart te Hankou veel zorg.
In Sjansi zouden de Chineesche troepen,
naar uit Chineesche bron wordt gemeld,
Sjoeyang, 50 K.M. ten Oosten van Taiyoean-
foe, hebben heroverd.
Chineezen brengen twee Japansche
torpedojagers tot zinken.
Het Chineesche telegraafagentschap Cen
tral News deelt mede, dat de Chineesche
luchtmacht Woensdagochtend vroeg met
succes Japansche oorlogsschepen in het Zui
delijke deel van de Chineesche zee gebom
bardeerd heeft. Twee Japansche torpedoja
gers werden tot zinken gebracht, twee bui
ten gevecht gesteld en drie Japansche vlieg
tuigen neergehaald.
Japan en Sovjet-Rusland.
Het Japansche persagentschap Domei
publiceert een telegram uit Wladiwos-
tok, volgens hetwelk de zoojuist uit
Moskou teruggekeerde opperbevelheb
ber van het Sovjet-Russische leger in
het Verre Oosten, maarschalk Blücher,
onlangs aan alle onder zijn bevelen
staande commandanten instructies gezon
den zou hebben om zich gereed te hou
den voor een mogelijken oorlog met
Japan.
Volgens andere berichten, afkomstig uit
Hsinking, den zetel van den staf van het
Kwantoengleger, zouden de Sovjet-Russi
sche militaire autoriteiten in het Verre Oos
ten een militaire demonstratie aan de gren
zen van Mandsjoekwo voorbereiden om de
aandacht af te leiden, met het doel de ope
raties van het Japansche leger in China te
belemmeren.
Waarnemers merken op, dat integendeel
een andere strooming in de berichten sedert
eenigen tijd beoogt het denkbeeld te ver
breiden, dat de Russisch-Japansche betrek
kingen niet zoo slecht zijn als zij schijnen, en
dat binnenkort een begin gemaakt zou kun
nen worden met de regeling der betrekkin
gen tusschen beide landen. Deze dubbele
strooming van tegenstrijdige berichten be
wijst, dat in de leidende Japansche kringen
twee stroomingen naast elkaar bestaan.
Evenwel schijnt de strooming, die wil profi-
teeren van de oogenschijnlijke zwakte der
Sovjet-Unie op binnenlandsch politiek ge
bied, om de operaties in China uit te breiden,
de overhand te hebben.
Groote veldslag op komst.
De Japansche ambassadeur Tani, heeft de
vertegenwoordigers der buitenlandsche mo
gendheden in een dringend telegram ver
zocht zorg te dragen voor een spoedige te
rugtrekking hunner staatsburgers uit de pro
vincies Kiangsoe, Nganhwei en Honan. De
meest bedreigde gebieden in de komende da
gen, aldus Tani, worden die langs de spoor
lijnen Peiping-Hankau, Tientsin-Poekau en
de Loenghai-baan, waar zich vermoedelijk
de grootste veldslag van dezen oorlog zal af
spelen. De Japansche militaire leiding is be
reid allen vreemdelingen die zich onder haar
leiding stellen hulp te verleenen. De legerlei
ding is besloten de levens en bezittingen der
vreemdelingen zoo veel mogelijk te ontzien,
maar kan hiervoor geen waarborg geven.
Voorts wordt in het telegram gezegd, dat de
beslissende slag weldra gestreden zal wor
den. Berichten uit Tokio melden, dat de aan
val der Japanneezen gericht is op de omsin
geling van Soetsjau.
De beide Japansche fronten in het Noor
den en het Zuiden langs den Loenghai-spoor
weg hebben elkaar bijna bereikt.
Bom op politiekazerne. - Terroristen
hebben gistermiddag een bom geworpen op
de politiekazerne te Jeruzalem. Een Brit-
sche inspecteur van politie en een agent
werden gedood.
Doodvonnis te Oviedo. - De rechtbank
te Oviedo heeft Jose Carvajol, die er van
beschuldigd wordt, als chef der republikein-
sche politie te Calda^ 900 moorden te heb
ben gepleegd of bevolen, ter dood veroor
deeld.
De Braziliaansche legatie deelt ons het vol
gende mede:
Integralistische elementen probeerden
Woensdagochten in alle vroegte 't paleis
Guanabara en 't arsenaal der marine te over
rompelen. Eenige groepen zochten een pa
niek te ontketenen, terwijl anderen, gewa
pend met mitrailleurs, bij verrassing de
wacht van het paleis bezetten en trachtten
het gebouw verder binnen te dringen, wat
hun echter niet gelukte, dank zij den onmid-
d.ellijken tegenstand, door president Getulio
Vargas persoonlijk geleid.
Het arsenaal der marine, korten tijd door
de opstandelingen bezet, werd later door de
marinetroepen ontzet, waarbij velen ge
vangen werden genomen.
Ook hadden de opstandelingen kans gezien
een oogenblik verschillende radio-uitzend-
stations te bezetten en verspreidden langs
dezen weg valsche berichten.
De integralistische beweging, die het ka
rakter droeg vari een persoonlijken aanval,
veroorzaakte algemeene verontwaardiging.
Reeds in de eerste uren van den dag stroom
den ontelbare menschen uit alle klassen der
maatschappij naar het paleis Guanabara om
aan president Getulio Vargas een blijk van
solidariteit en afkeuring over de droeve ge
beurtenissen te betuigen.
Verschillende leidende personen van de
ontbonden integralistische partij bevinden
zich in hechtenis en zullen worden vervolgd.
Alle burgerlijke en militaire ambtenaren
bleven op hun post. In het geheele land
heerscht volslagen rust.
Duizend arrestaties.
Naar gisterochtend kon worden vastge
steld zijn tijdens den opstand van Woensdag
13 personen gedood en een dertigtal gewond.
Omstreeks duizend personen zijn gearres
teerd.
De Regime Fascista schrijft, dat de katho
lieke actie in Italië tijdens het bezoek van
Hitier een houding heeft aangenomen, die in
strijd is met de richtlijnen en den geest van
de fascistische partij.
Het oogenblik is gekomen, aldus de Regi
me Fascista, om de positie na te gaan van
hen, die tegelijkertijd lid zijn van de katho
lieke actie en van de partij en vooral bij de
universitaire organisaties.
Het blad vraagt zich af of het niet oppor
tuun zou zijn, vast te stellen, dat het lid
maatschap van de partij onvereenigbaar is
met het lidmaatschap van de katholieke
actie.
Het herinnert er aan, dat deze onvereenig-
baarheid vóór het concordaat bestond en dat
zij was afgeschaft, toen men de verzekering
gaf, dat de katholieke actie slechts religieuze
doeleinden had.
Alkmaar, 13 Mei.
De Negus van Abessinië heeft gisteren
„den waren toestand" in Abessinië gepu
bliceerd en hoewel men moet bedenken,
dat deze verklaring natuurlijk zeer een
zijdig gesteld is, mag zij hier toch wel
aangehaald worden, omdat er uit blijkt,
welke motieven de Negus heeft, om zijn
kwestie voor den Volkenbond»raad te
brengen.
De ware toestand dan is, volgens den
Negus, dat de Italiaansche regeering in
het grootste deel des lands niet haar gezag
uitoefent. Het grootste deel van Abessinië,
dat in het begin door Italiaansche troepen
was bezet, moest later onder den druk van
Abessijnsche troepen weer worden ont
ruimd. Bovendien heefi Italië het bescha
vende werk, dat vóór de verovering ge
schied was, weer geheel vernietigd.
Tenslotte verklaarde de Negus, dat hij
bereid is, te beraadslagen, zelfs tot den
Prijs van groote opoffermgen, over iedere
oplossing, die de souvereiniteit en onafhan
kelijkheid van zijn land zou doen behou
den. Maar zoo dreigt hij vervolgens
„mocht mijn beroep onbeantwoord blijven,
dan zal de oorlog zonder genade worden
voortgezet tot de triomf der gerechtig
heid."
Gisteren heeft de Volkenbondsraad over
de Abessijnsche kwestie vergaderd en de
Negus heeft de debatten aangehoord. Veel
hoop kon hij niet krijgen tijdens deze
debatten, want tenslotte verklaarden tien
van de veertien landen, dat zij vóór de
vrijheid van individueele beoordeeling over
de Italiaansche verovering waren. Zoodat
de Volkenbondsraad zelf geen enkele be
slissing nam over deze kwestie.
Nadat alle raadsleden hun oordeel oyer
Abessinië hadden uitgesproken wij mis
sen in deze debatten alles, wat de Negus
naar voren heeft gebracht over de weini
ge veroveringen, die Italië in feite heeft
gemaakt (men zie zijn verklaring hier
boven!) kwam de voorzitter van den
raad, Munters, tot de volgende conclusie,
welke een samenvatting was van de dis
cussies: De Volkenbondsraad had niet tot
taak gekregen, een politieke gedragslijn
aan de leden voor te schrijven. Hij moest
slechts nagaan of de statenleden hun vrij
heid dienden te hernemen met betrekking
tot de gevolgen van den tegenwoordigen
toestand in Abessinië.
Munters besloot met te zeggen, dat de
groote meerderheid van den raad van
oordeel blijkt te zijn, dat iedere staat naar
gelang van zijn positie en zijn verplichtin
gen zelf zijn houding dient te bepalen.
Hij verklaarde hierop het debat geslo
ten, waarna de zitting werd opgeheven.
Henlein, de leider der Sudeten-Duit-
schers in Tsjecho-Slowakije, is gisteravond
naar Londen vertrokken, vermoedelijk om
aldaar met eenige vrienden den toestand
in Tsjecho-Slowakije en Midden-Europa
te besp'reken.
Toen Henlein op Croydon aankwam,
werd hij geinterviewd door een vertegen
woordiger van de United Press. Deze vroeg
hem, of dit onverwachte bezoek aan Lon
den politieke beteekenis had, waarop
Henlein. antwoordde: „In dezen tijd heb
ben alle weekeind-bezoeken politieke be
teekenis. Intusschen, al wat ik kan zeg
gen, is dat menschien in Engeland de waar
heid wenschen te hooren over hetgeen in
Tsjecho-Slowakije voorvalt. Tot nu toe
hoorden zij slechts het Tsjechische stand
punt. Ik werd door een Britschen vriend
uitgenoodigd en deze vriend staat in nauw
contact met regeeringsautoriteiten, die de
zaak van de Sudeten-Duitschers wenschen
te vernemen. In 't bijzonder verlangt men
nauwkeurig te worden ingelicht over den
aard van onze eischen.
Den naam van Henlein's gastheer ont
hulde de zegsman der Sudeten-Duitschers
niet.
De Engelsche ambassadeui te Berlijn,
Sir Neville Henderson, heeft gisteren een
onderhoud gehad met von Ribbentrop. Dit
onderhoud heeft, naar vernomen wordt,
behalve op de kwestie der Sudeten Duit-
schers ook betrekking gehad op Hitler's
reis naar Italië.
In Duitsche kringen geeft men te kennen,
dat het bezoek van den Britschen am
bassadeur aan von Ribbentrop binnen het
kader der loopende diplomatieke bespre
kingen viel.
Naar intusschen de „Un. Press" uit be
trouwbare bron te Londen verneemt, had
Henderson's gesprek met von Ribbentrop
inderdaad voornamelijk de Sudeten-
kwestie tot onderwerp. Henderson stelde
den Duitschen minister op de hoogte van
de Britsche actie te Praag, herinnerde hem
aan de vroegere verzekering van Goering,
betreffende de onaantastbaarheid van
Tsjecho-Slowakije, verzocht hem, pogingen
in het werk te stellen, teneinde tot een
vreedzame oplossing van het Sudeten-
vraagstuk te geraken en herinnerde den
minister aan de rede van Chamberlain in
het lagerhuis, waarin er op werd gewezen,
dat een eventueele aanval pp Tsjecho-
Slowakije een zeer ernstigen toestand in
het leven zou roepen, hetgeen zou kunnen
beteekenen, dat Engeland in een oorlog
zou worden betrokken, ten einde Tsjecho-
Slowakije te ondersteunen.
Voorts zou Henderson inlichtingen heb
ben verzocht omtrent de draagwijdte van
het decreet van 26 April, betreffende de
confiscatie van Joodsche eigendom, in het
bijzonder voor zoover deze Joden van
Britsche nationaliteit betreft.
Uit berichten van het Duitsche Nieuwsbu
reau is te concludeeren, dat reeds binnen
enkele dagen een ingrijpende wijziging van
de Hongaarsche regeering is te verwachten.
Zoo neemt men volgens het D.N.B. voor
zeker aan, dat Honved-minister generaal Ro
der en Szell, de minister van binnenlandsche
zaken, zullen aftreden. Als opvolger van ge
neraal Röder noemt men generaal Ratz, die
thans chef van den generalen staf is. Als
toekomstig minister van binnenlandsche za
ken wordt Kerestes-Fischer genoemd.
Volgens het D.N.B. houdt men ook andere
mutaties niet voor onmogelijk en men ver
wacht dat Imrédy, thans minister van eco
nomische zaken en president van de natio
nale bank, minister-president zal worden.
Het aanblijven van De Kanya als minister
van buitenlandsche zaken zou volgens het
D.N.B. echter zeker zijn.
De Rijksbestuurder heeft gisteren minis
ter-president Daranyi en Homan, minister
van onderwijs, ontvangen. Ook Imrédy heeft
met den rijksbestuurder een bespreking ge
had.
Vooral een sterke groep uit het Hoogerhuis
oefent druk uit tot wijziging van de regee
ring. Een honderd leden van het Hoogerhuis
hebben gisteren een bespreking gehad met
oud-minister-president graaf Bethlen en met
Tibor Eckhardt, leider van de kleine boeren.
Deze berichten van het Duitsche Nieuws
bureau komen overeen met wat Havas uit
Boedapest meldt. Het Fransche persbureau
noemt nog Sztranyavsky, voorzitter van de
Kamer, als toekomstig minister van land
bouw.
Tsjechisch autoriteit verongelukt. -De
vertegenwoordiger van den Tsjechischen
minister van buitenlandsche zaken, dr. Bob-
dan Pavlu, die een autoreis door de Balkan
maakte, is gistermorgen bij Bosenski Novi
door een auto-ongeluk om het leven geko
men.
- Nieuwe arrestaties in Rusland. Vol
gens hardnekkige, maar oncontroleerbare
geruchten zouden Robert Eikhe, volkscom
missaris voor den landbouw, Kossor, voor
zitter van den raad van volkscommissaris
sen en secretaris van de partij in de Oe
kraïne en Alexander Stesky, lid van het
centrale comité der partij en chef van het
departement van propaganda, in ongenade
gevallen of zelfs gearresteerd zijn. Eikhe
was tot volkscommissaris benoemd ter ver
vanging van Tsjernof, die met Boekharin
gefusilleerd werd. Hij is vroeger slotenma
ker geweest en is een der weinige over
gebleven Russische leiders van Letlandsche
afkomst. Kossor zou voor 1 Mei in hechtenis
genomen zijn. Ook hij is slotenmaker ge
weest. Van Stesky werd gezegd, dat hij de
woordvoerder van Stalin was.
De verjaardag van den profeet. - De
herdenking van den verjaardag van den
profeet was in Palestina aanleiding tot be
toogingen ten gunste van de Palestijnsche
Arabieren. Te Nabloes hebben betoogers ge
defileerd, die opriepen tot den „heiligen
oorlog". Te Dzjenin hebben betoogers mili
tairen aangevallen. Er zouden verscheiden
slachtoffers zijn. Om aan alle gebeurlijkhe
den het hoofd te kunnen bieden, zijn in het
centrum des lands 2000 man geconcentreerd.
Deze concentratie schijnt het voorspel te
vormen voor een nieuwe zuiveringsactie,
die beoogt in deze streken de rust te her
stellen.
Het noodweer in Zuid-Bosnie. - Het
noodweer, dat sedert eenige dagen Zuid-
Slavië teistert, neemt in Zuid-Bosnie steeds
dreigender vormen aan. Het spoorwegver
keer op het traject BelgradoSaloniki kan
nog slechts met zeer groote moeite worden
onderhouden, daar de spoordijken op vele
plaatsen ernstige schade hebben geleden.
De stad Prisjtina staat grootendeels onder
water.
Een aardschok bij Nieuw-Guinea. -
Aan het seismologisch laboratorium van het
technische instituut van Californië is Don
derdagmorgen om 7 uur 52 een krachtige
aardbeving geregistreerd op 6700 mijl ten
westen van Pasadena en vermoedelijk in de
nabijheid van Nieuw-Guinea.
Alkmaar, Vrijdag.
ONNOODIGE CONSTERNATIE.
De stad door een alarmeerend
bericht opgeschrikt.
Gistermiddag heeft een jongen, die voor
een apotheek drankjes en poeders rond
brengt, een doosje met medicijnen in den
vorm van tabletten verloren.
Blijkbaar om den jongen goed te laten
beseffen, hoe groot zijn nalatigheid was
geweest, heeft een assistente hem, quasi
hoogst verschrikt, medegedeeld, dat deze
tabletjes, die op pepermuntjes geleken, een
zwaar vergift bevatten.
De jongen is daarop in zijn angst naar de
politie geloopen met de vraag, of het doosje
reeds gevonden was. Hij maakte daar een
zoo nerveuzen indruk, dat de politie be
greep, dat het hier inderdaad om het verlies
van een doosje met zeer gevaarlijke medi
cijnen ging.
Het gevaar bestond, dat kinderen, welke
deze „pepermuntjes" zouden vinden, daar
van zouden snoepen en de politie deed dus
dadelijk moeite de burgerij te waarschuwen.
Zij verzocht de lichtbedrijven om een
waarschuwing over de distributielijnen uit
te zenden. De directie van het radiobedrijf
was afwezig en de waarnemende ambtenaar
deelde mede, dat geen uitzending zonder
toestemming van den minister mocht ge
schieden.
Men riep de tusschenkomst van den bur
gemeester in en door diens bemiddeling
werd bereikt, dat de uitzendingen alle voor
het doorgeven van de waarschuwing onder
broken zouden worden.
Onmiddellijk had de politie onze hulp
ingeroepen. De courant was reeds gereed,
maar wij hebben dadelijk een bulletin ge
maakt en waren gereed het te verspreiden,
toen aan alle onrust plotseling een einde is
gekomen.
Terwijl de waarschuwing, op last van den
burgemeester, reeds gedeeltelijk was uit
gezonden, fietste een agent langs de apo
theek en vroeg in het voorgaan aan de be
trokken assistenten of het vermiste nog
steeds niet terecht was gekomen.
Hij trof in de apotheek een onbezorgd
groepje aan, dat min of meer vroolijk
gestemd was over de terechtwijzing van den
goedgeloovigen loopjongen en geen oogen
blik beseft had hoe velen er reeds in volle
actie waren om de Alkmaarders van een
ramp te kunnen redden.
Toen de agent hoorde, dat de verloren
medicijnen volkomen onschuldig waren,
nam hij natuurlijk onmiddellijk maatregelen
om de waarschuwingsactie stop te zetten.
Inmiddels hebben als ongewenscht gevolg
van deze „grappen" vele Alkmaarsche
ouders welker kinderen niet thuis waren,
in groote ongerustheid gezeten.
PLOTSELING GESTORVEN.
Toen gisteravond de 71-jarige heer v. d. I.
wonende Clarissenbuurt te dezer stede, op
het voetpad van den Westerweg nabij het
Schaxloo wandelde, voelde hij zich onwel
worden en greep zich vast aan een tuinhek.
Hij zakte ineen, en kort daarop overleed hij.
Hij is per ziekenauto naar het St. Elisa-
beth ziekenhuis overgebracht.
JUBILEUM.
Heden zal het 45 jaar geleden zijn, dat
de meesterknecht van de fa. G. Grondsma
Go., te Leeuwarden-Alkmaar, de heer
Klaas Nijdam, bij haar in dienst trad als
opvolger van zijn vader.
Nijdam, die een bekwaam vakman is,
geniet als kaaskenmer een reputatie, die
ook buiten Friesland bekend is en onder
scheidde zich door zijn groote activiteit,
plichtsgevoel en prettigen omgang met zijn
patroon en ondergeschikten.
Opmerkelijk is het, dat hij gedurende
deze 45 jaar vrijwel geen dag wegens
ziekte absent is geweest.
Bij zijn 70sten verjaardag hoopt deze
trouwe gediende op eenigszins feestelijke
wijze van zijn werkkring afscheid te
nemen, waarbij wij hem toewenschen dat
hij nog vele jaren met de zijnen van een
welverdiende rust zal mogen genieten.
DE KAASMARKT.
Hedenmorgen bood de markt in het vroo-
lijke voorjaarszonnetje weer een fleungen
en kleurigen aanblik.
De kaasdragers hebben nu hun smette-
looze witte pakken aan en de hoeden de
diverse veemen hebben een opfrisschertje
gekregen, dat zij blijkbaar al lang noodig
hdEr waren al weer heel wat vreemdelingen
op de markt en in het bijzonder de geoliede
kaas de fabriek Eensgezindheid uit Wer-