DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strijd om den Loenghai-spoorweg.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
No. 115 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Voor een groot deel in het bezit van de
Japanners.
Japansche lezing over de gevechten
Dinsdag 17 Mei 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Kwartierarrest voor
Von Fritsch?
Gedwongen verblijfplaats
aangewezen.
De strijd in Spanje.
Pauselijke nuntius bij Franco.
Bannelingen.
Nieuws in 't kort.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
i
Volgens het persagentschap Domei
hebben de uit het Noorden en Zuiden
komende Japansche troepen den
Loenghaispoorweg op vier plaatsen
doorgesneden. Een afdeeling, die
Pihsjen, op 50 K.M. ten Zuidoosten
van Taiertsjwang was binnengerukt,
is verder naar het Zuiden doorge
drongen en heeft zich meester ge
maakt van Sinhotao, op den rechter
oever van het Keizerkanaal. De troe
pen van het Zuidelijke leger hebben
bezit genomen van Tsjaontsjen, op 27
K.M. ten Zuidwesten van Soetsjou.
Uit Tokio wordt verder melding gemaakt
van berichten, volgens welke de Japan
sche troepen Hoeangkou aan den Loeng
haispoorweg, ongeveer 50 K.M. ten Westen
van Soetsjou, hebben bezet. Zij zouden in
Oostelijke richting langs de spoorlijn op
rukken naar Soetsjou.
Bevoegde kringen te Tokio verklaren,
zooals tezamen met enkele der onderstaan
de berichten, reeds in een deel der vorige
oplaag is vermeld, dat de val van Soetsjou
thans niet lang meer kan uitblijven. Zij
voegen hieraan toe, dat dit geenszins zal
beteekenen, dat de Japanners hun opera
ties zullen staken. Japan zal de vijande
lijkheden voortzetten, tot het verzet der
Chineezen definitief gebroken is.
Op de vragen der buiteniandsche jour
nalisten, of de opmarsch naar Hankou na
den val van Soetsjou spoedig verwacht kon
worden, heeft een woordvoerder van het
ministerie van buiteniandsche zaken ver
klaard, dat aankondiging hiervan voorba
rig zou zijn, in verband met de strategische
problemen, die hiermede samenhangen.
Ook de corresponden van het Japansche
agentschap Domei aan het front van den
Loenghai-spoorweg meldt, dat de uit het
Noorden en Zuiden oprukkende Japansche
strijdkrachten zich gisterochtend ten Oos
ten van het aan den Loenghai-spoorweg
gelegen plaatsje Tangsjan met elkaar ver-
eenigd hebben.
De Japansche legerdeskundigen te
Sjanghai hebben meegedeeld, dat de om-
singelingsring, die 400 K.M. lang is, nog
vele open plaatsen heeft, zoodat de omsin
gelde Chineezen nog wel zouden kunnen
ontkomen. Ook voeren de Chineezen ver
sterkingen aan, die de Japansche troepen,
welke Soetsjou bedreigen, in den rug val
len. Dat is ook de reden, waarom er bij
Mentsjeng en bij Hofei nog fel gevochten
wordt.
De meening der Chineezen.
Zelfs wanneer de Japanners er in zou
den slagen den geheelen spoorweg Tientsin
Poekou te veroveren, zouden de Chinee
zen die het Soetsjou-front verdedigen
onwrikbaar blijven en 'n uitgebreiden be
wegingsoorlog voeren tegelijk met een
stellingsoorlog, aldus heeft, naar het
Chineesche telegraafagentschap meldt, een
Chineesch stafofficier verklaard in een
interview tijdens een zwaar Japansch
bombardement. De officier voorspelde, dat
de Japanners groote moeilijkheden zouden
ontmoeten langs den TientsinPoekou-
spoorweg, waarbij hun winsten geen ver
goeding zouden vormen voor hun verdere
verliezen. De officier baseerde zijn op
merkingen op de ontwikkeling in Sjansi,
waaruit de Chineezen weigerden zich
terug te trekken na de Japansche bezetting
van den verticalen Toengpoespoorweg. Als
gevolg hiervan verhinderden zij den Ja
panners de Gele Rivier over te steken,
terwijl zij intusschen 34 districten her
overden.
De Chineesche militaire woordvoer
der heeft ter. aanzien van den strijd
om den Loenghaispoorweg met klem
ontkend, dat de Japanners dezen
spoorweg op welke plaats ook, hetzij
ten Westen, hetzij ten oosten van
Soetsjou, afgesneden hebben. Hij
voegde hieraan toe, dat het weinig
waarschijnlijk is, dat de Japanners den
spoorweg zullen afsnijden, aangezien
zij zich nog op eenigen afstand van de
spoorlijn bevinden en zij over een niet
voldoende sterke troepenmacht be
schikken om dit plan ten uitvoer te
leggen. Ofschoon de strijd in West-
Sjantoeng ernstig is, is de toestand
daar in een impasse geraakt. De Ja
panners zijn er nog niet in geslaagd
door de Chineesche linie heen te
dringen.
Ten aanzien v/in den toestand in Cen-
traal-Anhwei zeide de woordvoerder, dat
zwaar gestreden wordt rondom Hofei, een
strategische stad op 90 K.M. landinwaarts.
Wanneer de Japanners deze stad zouden
veroveren, zou dit hen in staat stellen in
westelijke richting op te rukken naar
Hankou.
In Sjansi, aldus de woordvoerder, heb
ben de Chineezen in de laatste maand hun
grootste successen behaald. Terwijl de
Japanners oorspronkelijk vier en een halve
divisie in Sjansi hadden omstreeks
90.000 man hebben zij er thans na het
algemeene Chineesche tegenoffensief nog
slechts ongeveer twee en 'n halve divisie.
Ondanks de Japansche krachtsinspanning
om Sjansi te zuiveren van Chineesche
troepen, hebben deze, in plaats van terug
te trekken, de verloren terreinen her
overd. De mobiele Chineesche eenheden
geven den Japanners een harde noot te
kraken. Voor de Chineezen hebben deze
successen groote strategische waaide. Men
kan daardoor den Loenghaispoorweg in
Honan beschermen. Tusschen 7 Maart en
Na maandenlange worsteling zün de Japanners erin geslaagd de Loenghai-spoorweg
te bereiken ten Oosten van Soetsjou, terwijl ook ten Westen vainl Sioetsjou de Japansche
legers den spoorweg naderen, zoowel uit het Zuiden als u.t het Noorden. - De val
van Soetsjou schyut thans vrijwel onvermydelyk te zyn.
10 Mei, aldus tenslotte de woordvoerder,
zijn 27.780 Japanners in Sjansi gedood.
De verbinding nog niet tot stand
gebracht?
Volgens de laatste berichten, welke
Domei zendt van het front in China, is de
verbinding tusschen de Japansche legers
van Noord en Zuid nog niet tot stand ge
bracht.
Gisteren had Nitsji Nitsji gemeld, dat
deze verbinding ten westen van Soetsjau
was tot stand gebracht. De correspondent
van Domei meldt nochtans, dat de Japan
sche colonne, welke uit het zuiden opïrok,
kanongebulder hoorde en dacht, dat dit
afkomstig was van de troepen uit het
Noorden.
Minder huwelijken in China.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat in ver
band met den oorlog in China overal in
dat land het aantal huwelijken sterk is
verminderd. Deze vermindering bedraagt
zoowat 40 pet. sinds den aanvang der vij
andelijkheden, niettegenstaande betrekke
lijk velen gebruik hebben gemaakt van de
mogelijkheid, die tegenwoordig in China
bestaat een huwelijk te sluiten zonder
romslomp en zonder veel kosten.
Hulpverleening aan Chineesche
vluchtelingen.
De Chineesche nationale christelijke fe
deratie, onlangs te Hankou tot stand ge
komen, houdt zich bezig met het organi-
seeren van hulpverleening aan oorlogs
vluchtelingen. Tot dat doel zal een net
vluchtelingenkampen worden getrokken
over die deelen van China, waar de Japan
ners nog niet met hun legers zijn doorge
drongen. Zoowel kolonisatie als ontginning
van woesten grond staan op het program
ma. De leiding zal in handen worden gege
ven van landbouwexperts. Reeds wordt in
de provincies Hoepei, Hoenan, Tsjetsjoean,
Joennan en Kweitsjou een onderzoek inge
steld naar de mogelijkheden van landont-
ginning en kolonisatie. De vluchtelingen
zuilen zooveel mogelijk worden gezet aan
werk, waarvoor zij geschikt zijn. Ook
wegenaanleg en rivierverbetering, alsmede
openbare werken van anderen aard staan
op het programma.
Generaal baron Werner von Fritsch,
de vroegere opperbevelhebber der
Rijksweer, die op 4 Februari j.L
tegelijk met maarschalk Von Blom
berg, verplicht werd af te treden,
heeft, naar men in goed ingelichte
kringen zegt, een gedwongen verblijf
plaats toegewezen gekregen op een
kasteel in Hannover, waar hij op
eerewoord beloofd heeft te zullen
blijven.
Generaal Von Fritsch had een
maand geleden een waardeerend
schrijven ontvangen van rijkskanselier
Hitier. Men had' toen gedacht, aldus
Havas, dat Von Fritsch in zijn functie
zou worden hersteld.
Reuter meldt uit Vaticaanstad, dat de
Paus een nuntius benoemd heeft bij de
regeering van Franco te Burgos. Hier
mede erkent het Vaticaan de jure het
gezag van Franco's regeering. Hiervoor
is aangewezen mgr. Gaetano Cicognani,
vroeger Pauselijk nuntius te Weenen.
Tegelijk heeft Franco tot Spaansch ge
zant bij het Vaticaan benoemd Don José
Maria Yanguas
De rechtsche opmarsch bij Teruel.
De hevige gevechten, welke zich sinds
meer dan een week afspelen aan het
Levant-front, hebben, aldus Havas, geen
groot voordeel opgeleverd aan de recht-
schen, die stuiten op de door de republikei
nen zeer versterkte natuurlijke verdedigin
gen. De strijd, welke het hevigst woedt in
de sectoren van Allepuz en Corbalan, ten
noord-oosten van Teruel, concentreert zich
op den heuvel van San Christobal, gelegen
tusschen de Alfambra en Allepuz in het
rotsachtige massief dat Corbalan scheidt
van den weg van Allepuz naar Mora de
Rubelios, ten zuid-oosten van Teruel. (Deze
weg loopt uit op den grooten straatweg van
Teruel naar Valencia). In deze bergen,
welke meer dan 1500 M. hoog zijn, vorde
ren de rechtschen met groote moeite. De re
publikeinen bieden hevigen weerstand en
geven het terrein eerst na een reeks van
aanvallen der nationalisten op.
Meer naar het Oosten, bij La Iglesuela del
Cid, wordt eveneens hevig gestreden. De
rechtschen trachten daar de weg door de
bergen naar Mora de Rubelios te bereiken,
hetgeen de republikeinen trachten te be
letten.
Grens-incident.
Toen de commandant der te Figueras in
garnizoen liggende carabiniers, majoor Ar-
cadio Gomez Palencia gister de grens nabij
Coustouges had overschreden, werden op
hem schoten gelost door carabiniers, die
vervolgens ongeveer 45 meter op Fransch
grondgebied doordrongen tot op de plaats
waar de gewonde officier was neergevallen.
Nadat zij hem hadden bereikt sleepten zij
zijn lijk in de richting van de grens aan
den linkeroever van de Rio Mocer, waar het
niet mogelijk is nauwkeurig de afbakenings-
lijn der beide grenzen te bepalen. Fransche
juridische en bestuurs-autoriteiten begaven
zich naar de plaats van het incident. Uit een
onderzoek bleek, dat majoor Palencia ge
dood werd toen hij zich op Fransch grond
gebied bevond. De Spaansche grensautori-
teiten hebben aan den onderprefect van
Ceret hun diep leedwezen over dit betreu
renswaardige incident te kennen gegeven.
Tevens hebben zij den vertegenwoordiger
van de Fransche regeering de verzekering
gegeven, dat de carabiniers, die dit incident
hebben veroorzaakt, streng zullen worden
gestraft en dat onmiddellijk zeer strenge
instructies zouden worden gegeven, ten
einde een herhaling van dergelijke inciden
ten te voorkomen.
In de Readers Digest vinden wij een arti
keltje van Bruce Bliven in The New Re-
public afgedrukt, waarin onder het hoofd
„Wij danken u, Hitier" een ironische dank
betuiging voorkomt voor de verrijking van
de Amerikaansche samenleving met de vol
gende vluchtelingen:
„Daar is bijvoorbeeld dr. Albert Einstein,
nu lid van het Institute for Advanced Study
te Princeton, wiens relativiteitstheorie de
grenzen van de menschelijke gedachte ver
ruimd heeft als geen ander van dit geslacht
heeft gedaan. Wij danken u, Hitier, voor dr.
Einstein. Dan ook voor Thomas Mann, een
van het de weinige ware intellectueele
reuzen van het heden. Dank voor Ernst
Toller, schitterend schrijver van tooneel-
stukken; voor Max Reinhardt, een groot
regisseur en tooneeldirecteur; voor George
Grosz, kunstenaar; voor Vicki Baum, popu
lair schrijfster van novellen en tooneel-
stukken; voor Elisabeth Bergner, zeker een
der twee of drie grootste actrices van dezen
tijd.
„Onder vele andere vermaarde Duit-
schers, door de nazi's uit hun vaderland
verdreven en nu in Amerika gevestigd,
zijn dr. Otto Klemperer, orkestdirigent;
Julius Ehrlich, componist en Bruno Eisner,
pianist. Wij hebben in ons midden ook dr.
Wilhelm Frei, beroemd dramatoloog; dr.
Richard Goldschmidt, schitterend bioloog,
bekend voor zijn werk op het gebied van
de ontstaans- en geslachtenleer; dr. Carl
Lange, bacterioloog; en dr. Siegfried Loe-
we, pharmacoloog, beroemd voor zijn werk
ten aanzien van de manlijke geslachtshor
monen.
„Ik heb voor mij de namen van ten min
ste 50 andere Duitsche geleerden van aan
zien, die nu in de Ver. Staten woonachtig
zijn. Hun cultureele waarde ontsnapt na
tuurlijk aan elke schatting in dollars en
centen, maar zelfs als wij haar alleen op
vatten als gekapitaliseerde verdiensten-mo
gelijkheid, maakt de door hen vertegen
woordigde rijkdom een groot deel uit van
de niet betaalde oorlogsschuld van Duitsch-
land aan ons".
Geheime organisatie ontdekt in Syrië.
- Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Beiroet, dat de politie gisternacht een ge
heime organisatie heeft ontdekt, waarvan
het doel geweest zou zijn, de afschaffing
van het parlementaire stelsel in zijn huidi-
gen vorm. Bij huiszoekingen zou een groote
hoeveelheid wapens en bommen zijn gevon
den. Tot nu toe zijn ongeveer 40 personen
gearresteerd. Hierbij kwam het tot schiet
partijen. De politie bevindt zich in alarm
toestand, doch tot nu toe is het in het land
rustig gebleven.
Hotelbrand eischt talrijke slachtoffers.
- Bij een brand, die een hotel te Atlanta
(Georgia) heeft verwoest, zijn 24 personen
gedood en twaalf gewond, terwijl er nog 22
vermist worden. De brand, die het hotel vrij
wel volledig in de asch heeft gelegd en die
met razende snelheid om zich heen greep,
is vroeg in den morgen uitgebroken. Om
trent de oorzaken staat nog niets vast.
Alkmaar, 17 Mei.
Het Engelsche kabinet is gereconstrueerd:
lord Stamley is minister voor de koloniën
geworden, Malcolm MacDonald minister van
koloniën en Kingsley Wood minister van
luchtvaart, terwijl lord Harlech en lord
Swinton zijn afgetreden.
Dit bericht is geen verrassing. Reeds lang
v/as er sprake van vervanging van een of
meer ministers, maar Chamberlain, de
premier, voelde daar weinig voor. Tenslotte
moest hij wel zwichten, want er was één
kwestie, die groote moeilijkheden veroor
zaakte: de luchtvaart.
De Engelsche luchtvaart is niet in orde.
Dat is een bekend geheim. De toestellen
deugen niet en de opleiding deugt even
min. In beide gevallen moet men met te
groote haast te werk gaan en het gevolg is,
dat de lijst der slachtoffers in Engeland
vele malen grooter is dan die in andere
landen. Zooiets moest kritiek met zich mee
brengen en die kritiek kwam vooral uit het
Lagerhuis, waa r lord Swinton zich niet
kon verdedigen.
Dat lijkt misschien vreemd, maar in En
geland heeft een minister, die lid is van het
Hoogerhuis, geen zitting in het Lagerhuis
en omgekeerd ook niet. Vandaar, dat de
ministers onder-secretarissen noodig hebben,
die hen vervangen in het Huis, waar zij zelf
het woord niet mogen voeren!
De luchtvaart-politiek moest dus in het
Lagerhuis verdedigd worden door een onder
staatssecretaris en hoewel deze dit goed
deed, kon hij het Lagerhuis niet overtuigen.
En toen lord Swinton aandrong op ontslag,
heeft Chamberlain gisteren eindelijk toe
gegeven, verklarende, dat hoewel hu Swin
ton graag als minister had gehouden, hij
toch moest erkennen, dat het ministerie van
luchtvaart wel altijd in het nadeel moest
zijn, als de minister van luchtvaart niet zelf
zijn beleid in het Lagerhuis kan verdedigen.
Voor minister Wood komt nu de moeilijke
tijd aan, om het Lagerhuis tevreden te
stellen.
Geen gemakkelijke taak!
Het korte bezoek van Henlein aan Londen
is voor de diplomatieke medewerker van de
Daily Herald aanleiding geweest, er een
artikel aan te wijden. Deze schreef gisteren,
dat Henlein, toen hij uit Londen terug
keerde, begreep dat Engeland de Sudeten-
Duitschers voor 100 billijk behandeld
wenschte te zien, niet alleen op papier, maar
ook in de practijk. Maar het werd Henlein
ook duidelijk gemaakt, dat de Britsche
openbare meening niet kon erkennen, dat
de Duitsche groep en de bevolking het recht
zou hebben, de buiteniandsche politiek van
den staat te dicteeren.
Hij ontving bevestiging van den indruk,
die thans in Berlijn wordt aanvaard, dat een
aggressie van Duitschland tegen Tsjecho-
Slov/akije, hoe bedekt ook, een toestand van
plaatselijken oorlog moet scheppen, waarin
Frankrijk zou worden betrokken en in staat
Brittannië en andere Europeesche staten
tegen Duitschland er in te betrekken. Hem
werd openhartig te verstaan gegeven dat
sommige van zijn eischen, te Karisbad ge
proclameerd, ver buiten de grenzen van het
redelijke gingen.
Bij al degenen met wie hij sprak, heeft
Henlein den indruk achtergelaten dat hij de
rechtvaardigheid en de wijsheid erkende
van wat men hem had gezegd, dat hij zij'1
uiterste best zou doen botsingen in het
Sudetenland te voorkomen, dat hij oprecht
een oplossing wenschte welke de onafhan
kelijkheid van Tsjecho-Slowakije onaange
tast zou laten en dat hij bij onderhandelin
gen niet onredelijk zou zijn.
Men had den duidelijken indruk, dat hij
niet zou staan op de extremistische eischen
van zijn program van 8 printen, o.a. omvat
tend het opgeven van het bondgenootschap
met Rusland en Frankrijk.
Het vierde congres der Tsjecho-Slowaak-
sche Joden, dat te Brno is bijeen ggweest,
heeft, naar Havas meldt, een telegram ge
zonden aan den president der republiek,
waarin het de hoop uitspreekt, dat het
statuut der nationaliteiten rekening zal
houden met de belangen der Joodsche min
derheid, welke 350.000 leden telt, en dat
de door de grondwet aan deze minderheid
gewaarborgde rechten zullen worden be
vestigd.
Zaterdag en Zondag heeft men volgens
het Ceteka getracht vlugschriften met een
tegen den staat gerichten inhoud te ver
spreiden iiï een reeks steden in Bohemen
en Moravië. De opstellers van het geschrift
hadden blijkbaar gepoogd den indruk te
wekken, dat het van Tsjecho-Slowaaksche
zijde afkomstig was. Het was echter in zoo
slecht Tsjechisch gesteld, dat de herkoms
duidelijk is. De geschriften zijn per post
verzonden of hier en daar neergeworpen.
Duizenden geschriften zijn in beslag ge
nomen; verscheidene schuldigen, allen van
Duitsche nationaliteit, zijn gearresteerd.
Verscheidenen hunner zijn lid van de
Sudeten-Duitsche partij. Het geschrift moest
de Tsjechen er van overtuigen, dat zij niet in
hun staat moesten gelooven en geen ver
trouwen moesten hebben in hun bondge-
nooten, vooral niet in Frankrijk.