DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. HET PROGRAMMA DER NIEUWE BELGISCHE REGEERING. De algemeene toestand. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco, door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 117 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 19 Mei 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang De Kamer geeft haar vertrouwen met groote meerderheid. SPAAK'S LOOPBAAN. Felle strijd om Soetsjau. De onrust in Tsjecho-Slowakije. Verkiezingsbijeenkomst in Praag Nieuws in 't kort. COURANT. (Van onzen Brusselschen correspondent.) Zondagmiddag is de nieuwe regeering van Spaak voor het parlement versche nen. Het is om zoo te zeggen de eerste maal dat in België op slechts enkele da gen tijd een regeering tot stand komt, zonder dat de verschillende politieke kapelletjes er hun zeggen hebben over gehad. Dat is een goed punt geweest voor den gewezen directeur van de Ac- tion Socialiste en den gewezen leider van de bende socialistische jonge wach ten die op een avond de ruiten van La Nation Beige op het De Brouckèreplein kwamen stuk slaan. Op drie jaren heeft de neef van den afgetreden premier een prachtige carrière gemaakt. Hij is de eerste socialistische premier in België en heeft al zijn mededingers uit de partij in het zand doen bijten. Na eerst Em. Vandervelde te hebben doen ver dwijnen heeft hij geprofiteerd van de gelegenheid om zijn geduchtsten mede dinger, H. de Man, te eclipseeren. Van uiterst links in zijn partij is hij naar uiterst rechts over geloopen en thans heeft hij de teugels van het bewind in handen, op 42-jarigen leeftijd. Daarvoor kan men zoo niet bewondering hebben, dan toch een zekere waardeering voor het practische resultaat. De politieke loopbaan van den heer Spaak is te avontuurlijk geweest en is te veel ge vormd uit verzakingen en verloocheningen om in zijn personaliteit op te gaan. Hij is de man die handig is geweest en beseft heeft dat slechts het resultaat telde en dat alles daaraan moest dienstbaar worden gemaakt. Zooals hij echter aan den eenen kant zijn vroeger linksche revolutionnaire vrienden heeft gebruikt om een belangrijke plaats te veroveren in zijn partij, gaat hij door als de man die zijn rechtsche vrienden gebruikt om van uit het kabinet van zijn minister schap en nu eerste-ministerschap de inzichten van zijn partij te doen zegevieren zonder er den schijn van te hebben. Hij verstaat alles zins de kunst om oogenschijnlijk water met vuur te verzoenen en dat vormt het geheim van zijn politiek succes, dat is begonnen toen hij als advocaat voor De Rosa, die den aan slag pleegde op Prins Umberto te Brussel, voor het Brabantsche assisenhof pleitte. Deze tijden zijn reeds ver. Naast zijn opportunis me bezit de heer Spaak een groot redenaars talent en een kracht van assimilatie zooals slechts weinigen. Zijn eerste mislukking heeft hem geleerd hoe hij het moest aanleggen om met een re geering voor den dag te komen. Hij is de democraat die met autoritaire middelen zijn democratische opvattingen wil uitwerken. Het komt er op aan de essentieele vrijheden te waarborgen. Zijn regeeringsverklaring eindigde met de verzekering dat Belgie het land wil blijven van vrijheid, orde en socia len vooruitgang. Voor het overige komt het er op aan zich door de fouten van het demo cratisch regime, door zijn -gebreken niet te laten overrompelen en van de wys brengen. Dat zal het regime zijn hetwelk door de re- Keering Spaak in België wordt ingeluid. Elke regeeringsverklaring in elk land kan nauwkeurig worden ontleed en gewogen, zoowel naar aanleiding van wat er in gezegd wordt als van wat er niet in gezegd wordt. De verklaring van thans is er eene van al gemeenheden, afgezien van e/ cele bepaalde punten. Dat is ook de manier van den nieu wen premier. Hij wil regeeren zonder een voorafgaande uitstalling van wat er za gebeuren. Als er wat zal gedaan zijn kan men met kritiek voor den dag komen; ieder een heeft zijn verantwoordelijkheid op e nemen. De heer Spaak is overigens de man die kranig genoeg is om het hoofd te bieden aan de kritiek in zijn eigen partij zoowel als daar buiten en hij is daarbij handig genoeg om geen vat te geven voor doodende kritiek. Spaak is de politieker die het er op aan legt om de eene groep iets voor te schotelen als toegeving, om dan te kunnen zeggen dat zij niet behoeft ontevreden te zijn omdat aan de anderen ook wat wordt gegeven. Zoo is het b.v. opvallend dat Spaak er in geslaagd is hoofdzakelijk personaliteiten rondom zich te groepeeren in een regeering die de bekrach tiging vormen van de democratische meer derheid, welke tot uiting is gekomen bij de vertrouwensstemming, die, door de onthou ding van de conservatieve katholieken, en hoe tegenstrijdig zulks ook moge schijnen, het leven heeft gekost aan de regeering- Janson. En alhoewel het dus een zoogenaam de democratische regeering geldt, is het deze die het programma van de conservatieve katholieken moet uitvoeren, om welke reden deze laatsten hun man, den Brusselschen adv. Pholien, in de regeering zitting hebben laten nemen Zooals men ziet is de paradoxe volledig. Het wijst er op dat Spaak heel goed beseft dat het beter is in het zadel te zitten dan er naast wanneer het er op aan komt iets te bereiken. Hij heeft hierdoor gelegen heid gehad den op het oogenblik zeer on dankbaren post van financiën, die de socia listen veel hoofdbreken heeft gekost, af te staan een aan liberalen technieker en econo mische zaken, middenstand en landbouw aan een katholieken technieker, n.L respectieve lijk Max-Leo Gérard en Pol Heymans. Door het aantal portefeuilles tot elf te herleiden heeft hij het middel gevonden om politieke commandoposten in socialistische handen te plaatsen: buitenlandsche zaken houdt hij voor zich zelf, binnenlandsche zaken schenkt hij aan Merlot, arbeid aan Delattre en open bare werken aan Balthazar, deze laatste hoofdredacteur van Vooruit en gewezen schepen van financiën van de stad Gent, die wegens zekere roekeloosheden met het geld van de stad in de ineengestorte Bank van den Arbeid dit laatste ambt heeft moeten neerleggen De combinatie is zooals men ziet nog niet zoo slecht. Hij spreekt van zelf dat de nieuwe premier zijn plan en programma reeds rijp gereed had op het oogenblik dat zijn oom er het bijltje bij neerlegde. Hij had zijn uur voelen komen. De regeeringsverklaring zeide o.m., dat de democratie moest worden verdedigd, maar ook hervormd, en de democratische regee ring gaat in al haar onnauwkeurigheid ver der met de opvatting te verkondigen dat de instellingen moeten gewijzigd om een groo- tere stabiliteit aan de regeering te verzeke ren. Bovendien moest het persregime worden gewijzigd door wijziging van de rechterlijke regelen die erop van toepassing zijn. Indien deze maatregelen tot herziening van de grondwet zouden moeten leiden zouden de desbetreffende voorstellen worden gedaan. Vertrouwen in de regeering! Tot zoover onze Brusselsche correspondent. Intusschen heeft de Kamer gistermiddag de debatten over de regeeringsverklaring voort gezet en daarna de beantwoording door mi nister Spaak aangehoord. De eerste minister heeft voor het beant woorden van de door de oppositie naar vo ren gebrachte punten o.m. het volgende ge zegd: „De door mij afgelegde verklaring is de verklaring, die het land verwachtte. Zij zal mij een bèhoorlijke meerderheid geven. Het bewijs daarvoor zie ik in de motie van ver trouwen, die is ingediend en die ik aan vaard. De regeering zal onder leiding van een socialist staan, want ik maak er aanspraak op socialist te zijn. Ik wil en ik streef naar een betere wereld, waarin de verdienste zal triumfeeren. Door zoo te spreken, komt het mij voor, dat ik uitdrukking geef aan de beste manier om christen te zijn. Ik geloof niet in een klassestrijd. Ik geloof, dat er te genstellingen zijn tusschen de enkelingen, ik geloof echter, dat er meer zaken zijn, die hen vereenigen, dan dingen, die hen schei den. Ik geloof, dat wij meer verdeeld zijn door wat wij zeggen, dan door wat wij den ken en ik denk, dat de eenig mogelijke re- regeering een nationale regeering is. Ik denk, dat wij te ver af staan van de openbare meening. Ik ben ook voornemens terug te keeren tot de grondwettige waar heid, niet om een autoritaire democratie in het leven te roepen, rngar ten behoeve van een democratie, waarin ieder zal weten ver antwoordelijk te zijn voor wat hij doet of zegt. Wij willen, dat het volk zijn leiders kiest en dat deze optreden en dat de leiders beoordeeld worden door het volk in zijn ver tegenwoordigers. De regeering vraagt de Kamer niets an ders dan een afwachtend vertrouwen, want zij wil de controle der Kamer op alles, wat zij zal doen. Zij wil echter een loyale evenwichtige controle. Toen Spaak het spreekgestoelte verliet, werd hij langdurig toegejuicht op alle ban ken. Daarna ging men tot stemmen over en met 132 tegen 38 stemmen en 15 stemmen blanco sprak zij haar vertrouwen uit in de nieuwe regeering. Een mooie overwinning voor Spaak! De strijd om de stad Soetsjau woedt nog steeds voort. De Chineezen verdedigen vol gens de Japansche berichten iedere duim breed gronds met de grootste hardnekkig heid. De stad gelijkt voor een deel een vlammenzee, waarboven zwermen vliegers te zien zijn. Het Japansche commando raamt, dat het gebied van Soetsjau nog door 250.000 Chineezen verdedigd wordt. Het zijn meest provinciale troepen, daar de divisies van het centrale 'leger eenige dagen geleden onge hinderd in de richting van Kweiteh zijn te ruggetrokken. Dit feit heeft den toestand volkomen gewijzigd. Japansche legeronderdeel verslagen. Een telegram uit Hankau aan de Chinee- sche ambassade te Londen meldt, dat Ja pansche troepen, ter sterkte van 4000 man, die oprukten uit het zuiden naar Tangsjan aan de Loenghai-spoorlijn, op 55 mijl ten westen van Soetsjau, met zware verliezen zijn teruggeslagen. Soetsjau door de Japanneezen bezet? De Japanneezen beweren geheel Soetsjau, met uitzondering van het zuidelijk gedeelte, te hebben veroverd. In bedoelden sector wordt verwoed gestreden. Bloedige afslachting van Chineesche militairen. Van 100.000 tot 150.000 man Chineesche provinciale troepen bevinden zich nog te Soetsjau. Zij hebben weinig" hoop te kunnen ontsnappen. Zy zullen zich na de inbezit neming der stad door de Japanneezen zoo goed als onvermijdelijk met ondergang be dreigd zien. Zoo wreed was de strijd, dat Soetsjau nu een uitgebreide slachtplaats is. De straten zijn bedolven onder het puin der zwaar ge teisterde huizen en liggen bezaaid met lijken en stervenden. Overal woeden branden, hetgeen de wreedheid dezer algemeene slachting nog sterker doet uitkomen. Alkmaar, 19 Mei. De nieuwe Engelsche minister van lucht vaart, Kingsley Wood, heeft zich gisteren voor het eerst als zoodanig doen gelden. Hij had n.L een voorstel ingediend tot het verleenen van credieten ter versterking van de burgelijke luchtvaartdiensten. Minister Wood zeide ter verdediging van dit voorstel, dat de uitbreiding der over- zeesche diensten meer dan een millioen zou kosten, maar voor de diensten in Eu ropa hadden de maatschappijen voldoende aan een subsidie van ongeveer 490.900 pond. De toekenning van beide subsidies was een zaak van Britsch prestige, want spr. wenschte dat Engelschen voor 190 procent in Britsche vliegtuigen naar alle deelen der wereld zouden kunnen vliegen en dat zou met deze subsidies in de naaste toekomst bereikt kunnen worden. Op het oogenblik waren voor alle geprojecteerde lijnen nog niet voldoende vliegtuigen aan wezig, maar spoed ig zou er geen Europee- sche hoofdstad meer zijn, die niet in een Britsch vliegtuig te bereiken was. De Im- perial Airways waren bezig met een groot vliegtuig, geheel van metaal, dat 10 passa giers zou kunnen vervoeren over een af stand van 1800 mijl en er was ook een landvliegtuig in aanbouw, dat de Albatros zou kunnen vervangen by lange afstand- vluchten over zee. De minister deelde mede, dat het in de bedoeling lag aan de bestaande diensten nieuwe dagelijksche diensten op Berlijn, Amsterdam, Praag, Weenen, Boeda pest, Oslo en Lissabon toe te voegen en een dien6t het geheele jaar door op Zwitser land. De voorwaarden voor de subsidies zullen o.a. bepalen, dat 75 pet. der vliegers tot de reserveluchtmacht moeten toetreden. Ten slotte zou de minister een subsidie van 190.990 pond voorstellen voor de kleine Engelsche maatschappijen, die hun levens vatbaarheid bewezen hadden, maar die credieten noodig hadden voor uitbreiding van hun luchtlijnen en voor aanschaffing van nieuw materiaal. Spr. hoopte en wenschte dat onder zijn leiding de civiele Britsche luchtlijnen weldra in denzelfden roep zouden staan als de koopvaardijvloot. De arb.afgev. Montagu achtte het onver antwoordelijk, dat de minister nieuwe subsidies durfde voorstellen aan maat schappijen, die tegenover verscheidene buitenlandsche ondernemingen hun infe rioriteit bewezen hadden. Het hoog ge roemde particuliere initiatief had cp lucht vaartgebied nu eens terdege gefaald en spr. achtte alleen staatscontrole bij machte om de Engelsche civiele luchtvaart weer op het peil te brengen, waarop het publiek haar het geschokte vertrouwen zou terug geven. Misschien was er nog iets voor het prestige-argument van den minister te zeggen en moesten verre diensten gesubsi dieerd worden, maar de Engelsche binnen landsche lijnen moesten hoe eer hoe beter door de regeering worden overgenomen. Overste Seeley zei namens de liberale oppositie, dat hy de critiek van Montagu op den particulieren ondernemingsgeest niet deelde, maar ook deze spr. vond dat de regeering meer controle moest behouden op de besteding van openbare gelden en beter moest waken tegen het insluipen van particuliere belangen in een zoo algemeen belang als de civiele luchtvaart. De conservatief Moore-Brabazon bracht daarentegen hulde aan wat het particuliere initiatief in deze reeds had bereikt en hij was tegen eiken vorm van staatscontrole, die de gezonde concurrentie onmiddellijk zou dooden. Spr. pleitte voor ontwikkeling van den Dieselmotor voor lange-afstand- vluchten. Na nog enkele opmerkingen van anderen is de Labour-motie verworpen en zijn de subsidies goedgekeurd. In een debat over buitenlandsche zaken ngar aanleiding van de jongste bijeenkomst van den Volkenbond heeft lord Snell gis ter in het Hoogerhuis gezegd, dat er twee' beklagenswaardige figuren te Genève wa ren afgetreden. De eerste was de Negus, die evenwel met den troostrijke gedachte kon vertrekken, dat hij althans het onge schreven recht aan zijn zijde had gehad, de ander was Lord Halifax, die met een leger van argumenten had moeten trachten recht te maken wat krom was en wat door geen drogreden ter wereld moreel goed te praten was. Spr. zeide dit natuurlijk zon der eenige bedoeling op Lord Halifax per soonlijk. Het prestige der Engelsche regee ring was overal gedaald. In de kleine staten was het reeds lang onder nul geweest, maar nu was er ook Amerika nog bij ge komen waar men niet nagelaten had te bemerken, dat Engeland zijn eigen belan gen boven recht en moraal had geplaatst. Lord Brockett zeide, dat de regeering te Genève een groot offer gebracht had ter- wille van den algemeenen vrede, die ten slotte belangrijker was dan de vraag wie den troon van Abessinië zou b*-zetten. Lord Crewe protesteerde dadelijk tegen dit argument, hetwelk neerkwam op een handhaving van den vrede tot iederen prijs en dat kon toch niet de bedceling zijn. De aartsbisschop van Canlerbury zeide, dat hij met droefheid had moeten vaststel len, dat de Volkenbond niet bij machte ge weest was het recht te doen zegevieren maar de tijd voor lamentaties was nu voor bij, want feiten bleven feiten en men kon Italië niet meer uit Abessinië krijgen dan ten koste van een algemeenen oorlog, die waarschijnlijk de negus zelf niet zou wen- schen. Italië had een soort erkenning ge- eischt als voorwaarde van het sluiten van de overeenkomst met Engeland, waarvan niemand het belang langer ontkende en dan was het soms in de practische politiek onvermijdelijk, dat een beginsel opgeofferd werd. Maar ook spr. vond het verzekeren van den vrede, naar hij hoopte voor langen tijd, een veel grooter beginsel zoodat men ten hoogste mocht zeggen, dat het minder zware beginsel voor het belangrijker had moeten wijken maar dat had Lord Snell geen recht gegeven de regeering van be ginselloosheid te beschuldigen. De bisschop van Durham zeide, dat Lord Halifax feitelijk te Genève de lijkrede van den Volkenbond had uitgesproken en dat het geen doel had doekjes om dit feit te winden. Spr. betreurde het om het feit zelve, maar meer nog om den indruk dien dit op de zwarte Afrikaansche rassen zou maken, diein Abessinië nog zoo iets als een symbool hadden gezien. Ten aanzien van Mussolini's beloften wilde spreker slechts opmerken, dat in verband met de talrijke verbrekingen van aangegane ver plichtingen niet te veel vertrouwen in het woord van een dictator gesteld kon worden. Lord Lloyd prees de rede en de houding van Lord Halifa, die te Genève weer een element van frissche lucht in de bedompte atmosfeer gebracht had, die niet zou na laten daar opluchting te verschaffen. In het gezicht van feiten kon men niet voort gaan met het schermen met beginselen. Lord Cecil zeide, dat de overeenkomst met Italië op de onbelangrijke punten goed was, maar dat nam het feit niet weg, dat Engeland op de beide belangrijkste, Spanje en Abessinië, op onwaardige wijze had toegegeven. Lord Arnold zeide, dat hij geen aanhan ger der regeering was geworden ofschoon hij uit de arb.partij getreden was, maar argumenten als de bisschop van Durham en Lord Cecil naar voren hadden gebracht, sneden geen hout meer. Welk nut had het toch om steeds weer naar den Volkenbond te verwijzen als er in werkelijkheid al sinds jaren geen Volkenbond meer geweest was? Zesduizend menschen te Praag woonden gisteravond de eerste verkiezingsbijeen komst der Agrarische partij, de partij van Hodza en de sterkste van het land, by. De voorzitter der partij, Beran, zeide onder meer: „Wij zulleB geen enkel compromis met de communisten sluiten, maar wij moeten ons op eerlijke en moedige wijze verstaan met de Duitschers en de minder heden. Die toenadering moet het werk van iedere coalitie zijn. Maar terwijl wy daar naar streven, moeten wij er voor waken, dat de orde en de rust gehandhaafd blij ven". Ten aanzien van de buitenlandsche poli tiek zeide Beran: „Wij moeten spreken met Duitschland, Polen en Hongarije, terwijl wij trouw blij ven aan Frankrijk en Engeland. Wij moe ten verder toenadering tot Italië zoeken. Het is verder tijd, dat we 'n vertegenwoor- der by generaal Franco benoemen. De be trekkingen met Portugal moeten weer nor maal worden: deze door ons begane fout moet zoo spoedig mogelijk hersteld wor den". De actie van Henlein. De Sudeten-Duitsche partij zal gemotori seerde secties oprichten naar het voorbeeld der Duitsche N. S. K. K. Verder heeft de party vastgesteld, dat de winkeliers, die lid van de partij zijn, ver plicht zijn een potret van Henlein in hun winkel op te hangen. Het bestuur heeft den leden opgedragen hun huizen ter gelegenheid van de verkie zingen te versieren. De controledienst van de partij zal er op toezien, dat de leden Zaterdagavond, aan den vooravond der ver kiezingen, hun vensters met kaarsen ver lichten. Volgens de „Bohemia" heeft de gouver neur van Subkarpathisch Rusland op order van den minister van binnenlandsche za ken de gemeenteraadsverkiezingen, die op 12 Juni in 280 gemeenten zouden worden gehouden, uitgesteld tot het najaar. Een relletje. In een communiqué wordt medegedeeld, dat in Trebenice in Noord-Bohemen tot in cidenten is gekomen. Sudeten-Duitschers, die in gesloten formatie uit een gymnastiek zaal kwamen, kregen twist met Tsjechen. Ordebewaarders van de Sudeten-Duitsche partij gingen per motorrijwiel hulp halen. Zij kwamen terug in uniform en gewapend met stokken. Ondertusschen had een onbekend geble- vene de sirene voor het luchtalarm in werking gesteld. De gendarmerie van Lito- merice moest tusschenbeide komen. Drie Tsjechen en drie Duitschers werden licht gewond. De orde is hersteld: er wordt een onderzoek ingesteld. Minister-president Hodza heeft een lang durig onderhoud gehad met den afgevaar digde Kundt, den voorzitter der Sudeten- Duitsche parlementaire fractie. Onderwerp van gesprek was het minderhedenstatuut, dat vrijwel gereed is. Branden in Polen. - In de Poolsche stad Slonim naby Baranowicze (Oost-Polen) zijn gister de huizen van drie stratenblokken door een grooten brand in de asch gelegd. In het nabij Baranowice gelegen dorp Podlesie zijn denzelfden dag zestien woonhuizen en veertien schuren met een omvangrijke doode en levende have door brand verwoest. Naby de plaats Konskie in Midden-Polen is een geheel dorp afgebrand. Chileensch stoomschip vergaan. - Uit Puerto Monte wordt gemeld, dat het Chi- leensche stoomschip Foca in de Zuidpoolzee is vergaan. 17 personen zijn verdronken, twee werden gered. Desertie aan boord van de Dorsetshire. -De Engelsche marine-autoriteiten bevesti gen, dat 15 manschappen, waarvan thans vier naar Hongkong terugkeeren, zich by het vertrek van den kruiser Dorsetshire, waar de feestelijkheden ter gelegenheid van- het eeuwfeest van Sydney bijgewoond, niet aan boord hebben begeven. Onlangs heeft men aan boord van de Dorsetshire ter hoogte van de kust van Queensland het lijk gevonden van een der opvarenden, die in zyn hangmat lag. Generaal von Fritsch heeft geen ge dwongen verblijfplaats. - Het Duitsche nieuwsbureau spreekt tegen, dat generaal von Fritsch gedwongen zou zyn op een sio bij Hannover te wonen. Dit bericht wordt een verzinsel genoemd. Er wordt aan toegevoegd, dat baron von Fritsch zich kan ophouden, waar hy nat wenscht. Duikboot in botsing met ander schip. - Het gerucht gaat, dat een Engelsche duik boot bij oefeningen aan de kust in botsing zou zijn gekomen met een ander schip.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1