De t.b.c.-bestrijding onder het rundvee.
Plechtige overdracht van de gerestaureerde
Noorderkerk te Hoorn.
Land- en Tuinbouw
Tot afslachten van reactiekalveren besloten.
Belangrijke conclusies.
(Foto Kuiper.).
Een mooi monument uit de middeleeuwen
behouden gebleven.
TWEEDE BLAD.
De Vereeniging tot Bestrijding der T. B.
C. onder het rundvee „De Eersteling" te
Stompetoren hield Zaterdag in Valk's
lunchroom, onder voorzitterschap van den
heer E. Go vers Dz., haar ledenvergade
ring.
De voorzitter deelde mede, dat het
voor de eerste maal was, dat de pers aan
wezig was en richtte tot haar het verzoek
om niet te veel aandacht aan the slipping
of the tong te schenken. Speciaal heette
spr. voorts den veeteelt-consulent, ir. de
Vries, welkom.
Door het uitbetalen van eenige open
sommen laat de kas den bodem zien. Spr.
hoopte, dat deze weer gevuld zal worden en
uitte den wensch, dat de besprekingen tot
heil van den veestapel zullen leiden.
De secretaris, de heer D. G1 ij n i s Cz.,
las hierna de notulen, die onveranderd
werden vastgesteld.
In verband met de notulen zegde de
voorzitter toe, dat de volgende ver
gadering op Maandag zal worden gehouden.
Het jaar eindigde met 92 leden, zoodat thans
92 bedrijven zijn aangesloten.
Leerzame cijfers.
Het mond- en klauwzeer is zeer lastig
geweest. Vele dieren toonden een tempera
tuur, die ver afweek van de normale, zoo
dat wij genoodzaakt waren vier dagen over
te spuiten, hetgeen veel vorderde van
onzen dierenarts, den heer Stokreef, die 34
stallen opnieuw moest bezoeken. Met groote
Waardeering gewaagde spr. van den door
clen dierenarts verrichten arbeid.
Van de 2001 ingespoten oudere dieren
reageerden 422 of 4.2 van de 495 één
jarigen reageerden er 11 of 2.8 Het totaal
reactie-percentage was 18.1 dus ruim
1 lager dan het vorige jaar. 16 stallen
zijn t. b. c.-vrij gebleven; 6 werden er voor
het eerst onderzocht.
Algemeen werd gevreesd, dat de veestapel
door het mond- en klauwzeer zoodanig was
verzwakt, dat het reactie-percentage zou
zijn blijken te zijn toegenomen. Dat is niet
het geval geweest. Van de overige 70 stallen
liep bij 52 het reactiepercentage terug en bij
18 omhoog. Van die 18 was dit bij twee het
gevolg van het minder stuks vee. In wer
kelijkheid kunnen wij dus deze twee als
gelijk gebleven beschouwen. In zes gevallen
was het reactie-percentage gestegen door
aankoop. Het is daarom gelukkig, dat de
vorige vergadering besloot, dat het uit moet
zijn met het aankoopen van koopkoeien.
Op een viertal stallen troffen wij open
vormen van t. b. c.
Voor ons was dit een aansporing om te
zeggen, dat wij nooit sterk genoeg onze
eigen dieren kunnen beschouwen en niet te
gauw naar den dierenarts kunnen loopen,
als wij een reactie-dier hebben, dat zich niet
gedraagt naar onzen wensch.
Een jonge boer bezat heel wat reactie-
öieren, werkte zich er langzamerhand uit,
maar hield er vijf, waaronder één met open
vorm; het resultaat is, dat hij thans 19
reactie-dieren heeft.
In een ander geval werd een goed dier
besmet, doordat het met een reactie-dier
met open vorm in het land had geloopen en
het merkwaardige was, dat bij het reactie-
dier de open vorm verdween.
Bij een veehouder, die twee reactiedieren
had en er één opruimde, bleek de aange
houdene een dier met open vorm te zijn.
Het beest had midden in den stal gestaan
en de beesten, die beneden de drinkgoot
hadden gestaan, reageerden dezen herfst
allemaal.
Spr. waarschuwde de veehouders om toch
vooral geen t. b. c.-vrij beest met een reac
tie-dier aan eenzelfden drinkbak te plaatsen.
In een tweetal gevallen bleek, dat de be
smetting bij de buren vandaan kwam en in
één geval bleek de besmetting niet anders
De heer L. L. H. de Visser 60 jaar. - De
leider van de communistische partij Hol
land, de heer Louis L. H. de Visser te Den
Haag, is Zaterdag 60 jaar geworden en bij
deze gebeurtenis door zijn vrienden gehul
digd. Ook uit kringen buiten de C.P.H. wa
ren velen gekomen om den jarige te com
plimenteeren. Schriftelijke gelukwenschen
heeft hij ontvangen van den burgemeester,
den gemeentesecretaris, de wethouders
Snoeck Henkemans en Vrijenhoek, dr. Joh.
Wagenaar, Cor van der Lugt Melsert e.a. en
verder waren tal van telegrammen binnen
gekomen.
Huldiging van prof. dr. H. Brugman* -
Zaterdagmiddag heeft prof. dr. H. Brug-
mans onder zeer groote belangstelling zijn
afscheidscollege gegeven in de aula der Am-
sterdamsche universiteit, waarbij hij ter ge
legenheid van zijn aftreden als hoogleeraar
is gehuldigd door het daartoe gevormde
comité, dat hem een in leeren band gebon
den bibliografie van zijn werken aanbood.
De „Nieuw-Amsterdam". - Ter gelegen
heid van het feit, dat de Nieuw-Amsterdam
voor de eerste maal uitgevaren is naar de
stad, waarvan het den oorspronkelijken
naam voert, heeft de burgemeester van Rot
terdam een boodschap van „goodwill" ge
zonden aan den burgemeester van New-
York. Deze boodschap, welke gepaard ging
met de aanbieding van een zilveren schaal
in oud-Hollandschen stijl, is door den direc
teur der H.A.L., den heer F. C. Bouman, die
de eerste reis van het mailschip heeft mede
gemaakt, aan burgemeester La Guardia na
mens burgemeester Fortuyn overhandigd.
Kind in kokend water gevallen. -
Het 5-jarig dochtertje van de familie C.
te Tegelen (L.) is, toen zij met haar zusjes
en broertjes stoeide, achterover in een
ketel met kokend water gevallen. Het
meisje liep zware brandwonden op. In
ernstige toestand is zij naar het ziekenhuis
vervoerd, waar z(j spoedig overleed.
mogelijk dan die van den mensch op het
rund, een aanwijzing, hoe dicht de t. b. c.
van den mensch bij de rund-t. b. c. staat.
Over bleven twee gevallen, waar wij de
oorzaak van de besmetting niet konden
vinden.
Van de 18 stallen, die het vorig jaar t. b. c.-
vrij waren, geraakten er twee besmet. Wij
hebben er 10 t. b. c.-vrije stallen b(j ge
kregen, zoodat er van de 92 stallen thans
26 t. b. c.-vry zijn.
De secretaris gaf hierna een finan
cieel overzicht. Voor acht dieren, t. b. c.-
lijders in open vorm, was 1020 uitgekeerd.
Als rijksvergoeding was hiervoor ontvangen
511.72; blijft te dekken 508.28.
Het bestuur stelde voor, van de aangesloten
leveranciers van Neerlandia 15 cent per
rund te heffen en van de niet-Neerlandia-
leveranciers 30 cent. Neerlandia toch ver
goedt sinds een half jaar 80 van de
schade van zijn leveranciers. Dit jaar dragen
dus de Neerlandia-leden nog de helft van
de kosten van het open-vorm-fonds; doch
het volgend jaar zal dit slechts één vijfde
zijn.
Het bestuursvoorstel werd z. h. st. aange
nomen.
Z. h. s. werd eveneens besloten om voor
de algemeene kosten 10 cent per rund te
heffen.
Aan de orde was hierop het voorstel om
het afslachten van reactiekalveren ver
plichtend te stellen.
In den afgeloopen winter, aldus de voor
zitter, is heel wel gebleken, hoe weinig het
kost, om inplaats van een reactie-kalf een
vrij kalf te krijgen.
Op een vraag, hoe gehandeld wordt met
een lid, dat zich bij aanneming niet aan dit
besluit houdt, deelde de voorzitter mede, dat
zoo'n lid geroyeerd kan worden.
Op een vraag van den heer Jb. Posch,
zeide de voorzitter, dat de laatste jaren
geen reactie-kalveren zijn aangehouden. Ze
zijn alle opgeruimd, omdat wel gezegd kan
worden, dat een reactie-kalf nimmer langer
dan drie jaar vrij blijft.
Wanneer men voor z'n reactiekalf geen
vrij kalf van een anderen stal wenscht, dan
kan men ook nog de kalverenschets be
waren voor een jong kalf, dat men zelf heeft
geteeld.
De heer Bruin verklaarde zich tegen
een dwingende bepaling.
Op een vraag van den heer Klerk zeide
de voorzitter nog, dat de bepaling niet van
kracht is voor de twijfelachtige dieren van
dit jaar, omdat die nog nader met een
nieuwe methode zullen worden onder
zocht.
De heer Klerk achtte het niet uitge
sloten, dat de verhoogde temperaturen bij
reactie-kalveren veroorzaakt waren door
het mond- en klauwzeer.
Iemand, die een vrijen stal heeft, houdt het
liefst een kalf van eigen stal aan en vindt
het zeker niet prettig, wanneer hij een eigen
kalf, dat reageerde door het mond- en
klauwzeer, moest wegdoen, omdat de
reactie verondersteld was een t. b. c.-reactie
te zijn.
Dr. Stokreef antwoordde hierop, dat
de onregelmatige vóór-temperaturen niet
voorkomen bij kalveren, maar wel bij
oudere dieren.
De vrees van den heer Klerk om op z'n
bedrijf een kalf te brengen uit een ander
vrij bedrijf, deelt spr. niet, gezien de mede
werking van de fabriek ten opzichte van de
aflevering van de voedingsstoffen. Deze is
wel van dien aard, dat er uit dien hoofde
de laatste jaren nooit een reactie-kalf is
aangeboden. Spr. aarzelde zelfs niet, op een
vrij bedrijf een niet-reactie-kalf te nemen
van een niet vrij bedrijf, wanneer het on
derzoek maar nauwkeurig is verricht.
Met drie stemmen tegen werd hierna het
bestuursvoorstel om het afslachten van
reactiekalveien verplichtend te stellen,
aangenomen.
De heer B a 11 u s vroeg of men niet vrij
kon komen van de verplichting om het vee,
lijdende aan open vorm, in Alkmaar te
slachten.
De voorzitter zeide, dat de melk
fabriek daartoe verplicht om een juist sectie
rapport te krijgen en er bestaat bovendien
geen aanleiding om dit slachten elders te
verrichten.
Ir. de Vries, de rijksveeteelt-consulent,
oordeelde zeer belangrijk het onderzoek naar
de oorzaak van de reactie-dieren. Daarvan
gaat opvoedende kracht uit en spr. meende,
dat daar wel iets in zit voor het beroemde
gele gevaar.
Hierna sluiting.
JAARVERGADERING
CENTRALE VEILINGSVEREENIGING
„WARMENHl'IZEN EN OMSTREKEN".
Het veilingspercentage verlaagd.
Verscheidenheid in de teelt aan
bevolen.
Donderdagmiddag hield de Centrale
Veilingsvereeniging „Warmenhuizen en
Omstreken" haar algemeene jaarvergade
ring in het lokaal van den heer Slikker te
V/armenhuizen onder voorzitterschap van
den heer K. Molenaar, die na een kort
woord van welkom de nagedachtenis van
wijlen burgemeester Slot van Broek op
Langendijk huldigde. Het afgeloopen sei
zoen, aldus de voorzitter, heeft weer niets
dan teleurstelling gebracht. De aardappel
campagne heeft een vrij goed resultaat op
geleverd, mede tengevolge van de afname
door Zuid-Amerika. De bieten, peen en uien
hebben goede prijzen opgebracht, doch
waren hier slechts in geringen voorraad
aanwezig. De grootste teleurstelling heeft de
koolcampagne gebracht.
Eén lichtpuntje heeft men gezien, dat bij
normale omstandigheden de afzet van onze
producten mogelijk zal zijn. De toestanden
zijn nog niet normaal, zie de vele handels
belemmeringen. De moeilijkheden om hierin
verbetering te brengen, zien wij wel dege
lijk. Een andere vraag is of alle mogelijk
heden worden benut.
De steunmaatregelen van de regeering
kunnen we niet missen, zoolang de wagep
van de export niet in het rechte spoor loopt.
Voor dezen steun is men dankbaar, al is
het niet voldoende. Spr. vertrouwt, dat,
wanneer het beschikbare bedrag van 10
millioen niet voldoende mocht zijn, dit
verhoogd zal worden. Hierna besprak de
voorzitter de verhoogde aardappelheffing,
waartegen sterk is geprotesteerd. De garan
tieprijsregeling voor de pootaardappelen
heeft een débacle voorkomen. Daarvoor moet
men dankbaar zijn. Spr. betreurde, dat deze
regeling in het water is gevallen, doordat ze
te gemakkelijk werd uitgevoerd. De uit-
voercontróle op de bewaarkool is goed ver-
loopen. Een aanvoerregeling is noodzakelijk.
Zooals dit hier dezen winter is gedaan, heeft
het goed gewerkt.
Medegedeeld werd, dat het ledental is
teruggeloopen van 623 tot 611.
In het bestuur is in de plaats van den
heer K. Molenaar benoemd de heer C. Mosch
Hz.
Het verkoopen van kool per snees is door
de N. G. F. C. absoluut verboden.
Minstens éénmaal vóór 1 Juni en verder
telkens als de weersomstandigheden het
noodig maken, zullen de tuinders hun vroege
aardappelen moeten sproeien.
In het rayon der veiling is thans een
commissie gevormd voor de reegling van de
vaste lasten. Zij, die de bemiddeling van de
commissie willen inroepen, kunnen zich tot
den secretaris, den heer P. Klant, wenden.
Aan het jaarverslag van den secretaris
ontleenen wij, dat de omzet in het seizoen
1937/1938 546.473.32 was (vorig jaar
325.939.63). Dit voordeelig verschil is ver
oorzaakt door de betere uitkomsten van de
bewaarkool.
De financieele uitkomsten van de vereeni
ging over het boekjaar 1937 waren zeer
bevredigend. Aan steun is via deze veiling
uitgekeerd 174.047.57.
De financiën.
Het financieel verslag gaf aan, dat ont
vangsten en uitgaven sloten op een totaal
bedrag van 20785.99>i. Het kassaldo was
per 31 Dec. 1937 829.19 het aanvangs-
saldo was 422.61 yt.
De balans sloot op een totaal van
38802.67. Het winstsaldo was 3419.81.
Rekening en balans werden aldus vast
gesteld.
Het bestuur stelde voor, het winstsaldo
als volgt aan te wenden: Aan de aangesloten
vereenigingen 4 rente over het aandeelen
kapitaal uit te xeeren en 3219.84 af te
schrijven op het veilingsgebouw, waardoor
de boekwaarde hiervan tot 24.706.60
klom.
Aldus besloten.
De begrooting 1938 sloot op een totaal van
10750. De omzet wordt begroot op 500.000.
De begrooting werd gelijktijdig behan
deld met de twee volgende voorstellen.
Verlaging veilingspercentage.
Het centraal bestuur stelde voor, de vaste
jaarlijksche afschrijving op gebouwen en
terreinen voortaan te bepalen op 3000 en
in verband daarmede het veilingspercentage
met ingang van 1 Juni a.s. met een half
procent te verlagen. De genoemde af
schrijving bedroeg tot heden 5000. Nu de
boekwaarde van gebouwen en terreinen
tengevolge van deze jaarlijksche afschrijving
en de extra-afschrijvingen van de winsten
der laatste jaren tot beneden 25000 is ge
daald, acht het centraal bestuur het ver
Een gerestaureerde ingang in den buitenmuur.
antwoord de vaste afschrijving tot 3000 te
verminderen.
Het bestuursvoorstel werd aangenomen
en de begrooting vastgesteld.
Het centraal bestuur stelde verder voor,
onder de aandacht van de aanvoerders te
brengen, dat het gewenscht is meer variatie
in hun teelt te brengen.
De tegenwoordig zeer eenzijdige teelt,
waardoor de aanvoerders vrijwel uitsluitend
van de geldelijke resultaten van de bewaar
kool en de vroege aardappelen afhankelijk
zijn, achtte het centraal bestuur niet in het
belang der tuinders.
Vooral voor de kleine tuinders is het
gewenscht, dat ze het geheele jaar met pro
ducten aan de veiling kunnen komen.
Ook is het in het belang van de veiling,
dat meer uien, bieten, peen, slaboonen enz.
worden aangevoerd, zoodat de koopers zich
behalve van de hoofdproducten ook geregeld
van andere producten kunnen voorzien.
Meer verscheidenheid in de teelt wordt
aanbevolen.
Het voorstel van het C. B. zal per cir
culaire aan de leden worden bekend ge
maakt.
Bij de rondvraag werd op herziening van
de teeltvergunningen aangedrongen.
De voorzitter zeide, dat de regeering geen
uitbreiding van teeltvergunning wordt toe
gestaan. Het euvel is, dat de meesten te
weinig teeltvergunning hebben.
De voorzitter becritiseerde de bepaling,
dat kool beneden 1 pond als 6tek moet
worden geveild, waardoor de tuinders bij
doordraaien niets ontvangen. Dat zal groote
moeilijkheden geven. Ook keurde hij af, dat
de bewaarkool vóór 15 Nov. niet gesteund
wordt. Practisch komt dit neer op het niet
aanbieden van bewaarkool voor dien
datum. De organisaties zullen t a. v. deze
kwesie niet stil blijven zitten.
De voorzitter ried degenen die daarvoor
in aanmerking komen, zich op te geven
voor de steun aan kleine tuinders.
Het vervoer van witte kool naar de Lan
gendijk zal onder oogen worden gezien.
Nadat nog eenige besprekingen waren
gevoerd, verkreeg de burgemeester dezer
gemeente, de heer A. Nolet, het woord, die
wel jaloersch was op de verlaging der las
ten, doch verheugd was, dat de toestand der
vereeniging zoo gunstig was, om dit moge
lijk te maken. Hij sprak de beste wenschen
uit voor de toekomst aan de tuinders.
Ook de heeren W. Visser en J. Ootjers
spraken nog als vertegenwoordigers van de
L. G. C. en den Noordermarktbond, waarbij
eerstgenoemde een beroep deed op de mede
werking bij het aanvragen van een inven
tarisatie bij de Malta-aardappelhandelaren
op 11 Juni a.s.
Daarna sloot de voorzitter te pl.m. 7 uur
deze vergadering, de hoop uitsprekende, dat
het komende jaar gunstig mag zijn voor de
leden.
Een gedeelte van den noordelijken zijbreuk, waaruit de schoonheid van dit bouwwerk
duidelijk spreekt. (Foto P. Nooteboom.)
De Noorder- of Mariakerk te Hoorn,
welke de laatste jaren in een zeer ernstigen
staat van verval verkeerde en zelfs met
instorting werd bedreigd, wordt heden
geheel gerestaureerd aan het bestuur der
Nederl. Hervormde gemeente ovei'gedragen
Hiermede is een van Neerland's schoon
ste monumenten uit de middeleeuwen be
houden gebleven.
Het zeer fraaie kerkgebouw dateert van
1441, toen althans werd met den bouw een
aanvang gemaakt, doch het zou nog duren
tot 1519 voordat het werk geheel werd
voltooid.
Volgens Velius, den bekenden Hoorn-
schen kroniekschrijver, werd de kerk ter
eere van de maagd Maria gesticht en „dat
meest deur toedoen van eenen Claes
Molenaer met sijn Wijf welke laatste een
Lieve Vrouwenbeeld aan den hemel zou
hebben gezien. Door haar mededeeling
werden de buren bewogen ter eere van ge
noemde maagd aldaar 'n Godshuis te stich
ten waarom zij zekeren Claes Doedes Sz.
verzochten, zijn huis, dat op deze plaats
stond, af te staan. Claes Doedes Sz. echter
weigerde, doch de pest heerschte in de stad,
ook hij werd daardoor aangetast en stierf
na eenige dagen. Zijn vrouw, hierdoor
vreesachtig geworden, gaf den buren haar
huis, „en die setten daer met gemene
kosten een kleine houte kerk, welke 't
sedert te met vergroot, en in plaatse van
hout met steenen opgetrokken is, in dier
formen, als hij tegenwoordig staat".
Reeds lang waren plannen tot restaura
tie aanhangig, doch steeds moesten deze
afstuiten op financieele bezwaren. In 1935
echter, toen de toestand zoodanig werd dat
er gevaar begon te dreigen voor de veilig
heid van de onmiddellijke omgeving van
het kerkgebouw, moest wel worden inge
grepen en besloot men met steun van Rijk,
piovincie en gemeente tot restauratie over
te gaan. In samenwerking met Monumen
tenzorg is deze zaak ter hand genomen en
zoo kon de aanbesteding op 28 Juli 1936
plaats vinden. De restauratie werd hierbij
opgedragen aan den heer I. Woudenberg
te Utrecht, die zijn sporen op dit gebied
reeds heeft verdiend en het werk op uiterst
deskundige wijze heeft uitgevoerd. De
Hoornsche architect, de heer H. J. Cramer,
had hierbij de leiding.
Voor de plechtige overdracht, welke
hedenmiddag te half drie plaats vond, be
stond groote belangstelling. Tal van auto
riteiten en andere genoodigden waren
aanwezig, o.a. de heer D. Kooiman, lid van
Ged. Staten, Dr. J. Kalf, dir. van „Monu
mentenzorg", als vertegenwoordiger van
den minister, jhr .van Nispen tot Sevenaer,
vert. van het Bur. van „Monumentenzorg",
de heer H. Onnes, archivaris van het Rijks
bureau en het gemeentebestuur van Hoorn.
In deze plechtige bijeenkomst heeft de
heer J. C. Kerkmeyer, de bekende Hoorn
sche archivaris en oudheidkundige, een
overzicht gegeven van de historie van het
kerkgebouw, waarna de heer G. Scholten,
voorzitter der restauratie-commissie het
verloop van de restauratie, welke een be
drag van rond 60.000 heeft gevorderd,
uiteen zette. Namens de kerkvoogdij heeft
hierop de heer Paauw de overdracht van
het gebouw aanvaard, waarna het orgel
een danklied speelde.
Na afloop der plechtigheid beStond gele
genheid het kerkgebouw te bezichtigen en
bewonderde men dit specimen van Noord-
hollandsche gothiek, welker sobere schoon
heid ten zeerste geroemd werd. Een ten
toonstelling van foto- en plaatwerk, op de
historie der kerk betrekking hebbende,
alsmede van het oude avondmaalzilver,
trok wel de bijzondere aandacht.
Wij vermelden tenslotte nog, dat ook de
toren, welke eigendom is van de gemeente
Hoorn, geheel is gerestaureerd en dat men
het oude en zeer fraaie kerkmeubilair op
piëteitvolle wijze weer in bruikbaren staat
heeft gebracht.