DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De gewijzigde positie aan 't Chineesche front
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 126 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 31 Mei 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Tsjang Kai Sjek belette de Japanners
een groot succes te behalen.
Opmarsch van generaal
Doihara.
De „Times" over de lucht
bombardementen.
Opgegeven aantallen slachtoffers
overdreven.
Schuldige vliegers gestraft.
Tsjechische maatregelen
verscherpt.
Memorial Day in Parijs.
Rede op het kerkhof.
De algemeene toestand.
De
positie en het standpunt
der Slowaken.
Een „Vereenigde Staten".
Geheime radio-uitzendingen
in Boekarest.
IJzeren Garde in actie.
ALKMAARSC
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Nadat eenigen tijd in de opeenstape
ling van verre van duidelijke en vaak
tegenstrijdige berichten moeilijk een
weg was te vinden en de militaire
situatie aan het front van den Loenghai-
spoorweg moeilijk was na te gaan, is
daarvan, nu de Japanners weer eenigen
tijd worden opgehouden een beter, zij
het nog verre van volledig beeld te
vormen.
De gebeurtenissen van de laatste dagen
hebben duidelijk gemaaakt, dat de val van
Soetsjou, hoe groot de strategische beteeke-
nis hiervan ook is, toch in mindere mate
een vernietiging van de Chineesche legers
met zich mede heeft gebracht, dan men uit
de eerste Japansche berichten meende te
kunnen opmaken. Het blijkt namelijk dat
maarschalk Tsjang Kai Sjek toen hij zag,
dat Soetsjou tegen de uit het Oosten, Wes
ten en Zuiden oprukkende Japansche leger3
met te houden was, de hoofdmacht van de
verdedigers van Soetsjou in Westelijke rich
ting heeft teruggetrokken. Hiermede
ging het grootste succes voor de Japanners
verloren. Immers, het Japansche opper
commando had er alles op gezet deze Chi
neesche macht te omsingelen en te vernie
tigen. Men weet hoe de Japansche mili
tairen de omsingeling als ideaal voor oogen
hebben gesteld in hur krijgsleer en hoe zij
om deze tactiek de Duitsche militairen al
tijd bewonderd hebben. Zij hebben er
maanden lang moeizaam voor gestreden om
deze omsingeling tot stand te brengen, maar
juist eenigen tijd voor het zoover was, trok
ken de Chineezen in goede orde af. Tsjang
Kai Sjek liet aan het front van Soetsjou
weliswaar een groote macht aan minder ge
oefende en minder bruikbare troepen ach
ter, doch hij redde zijn belangrijke hoofd
macht. Men kan zich over een dergelijke
strategie verbazen, want in de omstandighe
den, waarin Tsjang Kai Sjek de troepen in
Soetsjou achterliet, bleef er voor hen niet
veel meer over dan vernietiging. Maar aan
den anderen kant begrijpt men de waarde,
die het in tact houden van de hoofdmacht
en het gebruik daarvan op een ander punt
voor het Chineesche oppercommando had.
De troepen, die Tsjang Kai Sjek achter
liet hadden geen schaduw van een kans
tegen de onstuimig uit het Noorden opruk
kende Kwantoengtroepen, maar toch heb
ben ook zij zich nog uit de klem van de Ja
panners weten te bevrijden door zich op
het laatste oogenblik door een gat in de Ja
pansche linies heen te breken en een toe
vlucht te zoeken in het merengebied Zuid
oostelijk van Soetsjou, waar zij hun keus
afwachten voor de guerilla.
De Chineesche hoofdmacht.
Tsjang Kai Sjek groepeert zijn hoofd
macht thans in het gebied tusschen Tsjents-
jou en Kaifeng en blijkbaar kan dit in alle
kalmte geschieden. Thans blijkt de macht
die de Chineezen uit hun numerieke over
wicht kunnen halen, want een deel van de
Chineesche macht dekt thans de verdedi
ging van het gebied tusschen Tsjentsjou en
Kaifeng door de troepen van generaal
Doihara, die zich in zoo'n frappant snel
tempo over het geheele front van den
Loenghai verplaatst hebben, hevig aan te
vallen Noorden van Lanfeng, welke stad
eenige dagen tevor door Doihara geno
men was en waar hij sindsdien met even
veel spoed weer is uitgezet Doordat Doi
hara hier met zijn troepen in zulke moei
lijkheden is geraakt en van een verbinding
van de Japansche troepen Noordelijk en
Zuidelijk van de Gele rivier geen sprake
kan zijn, zijn de troepen die Zuidelijk van
de rivier in Westelijke richting oprukten,
genoodzaakt althans gedeeltelijk de rivier
weer over te trekken om te trachten Doi
hara te ontzetten. De vereeniging van die
troepen komt dan dus mogelijk wel tot
stand, maar Noordelijk van de rivier en niet
Zuidelijk, wat natuurlijk voor de Chinee
sche verdedigers van groote beteekenis is.
Spoorlijn Kanton—Hankau bedreigd.
Intusschen houden de Chineezen reke
ning met de mogelijkheid dat het Japansche
opper-commando thans van de nieuwe re
geering opdracht krijgt om Zuid-China en
meer in het bijzonder de spoorlijn van Kan
ton naar Hankau aan te tasten. De bombar
dementen op Kanton mogen doen vermoe
den dat de Japanners Kanton zullen aan
vallen, doch het is de vraag of zij zoo di
rect zullen optreden. Ernstige verwikkelin
gen met Engeland zijn dan nauwelijks te
voorkomen en de nieuwe politiek welke
generaal Oegaki, den nieuwen minister van
buitenlandsche zaken tegenover Engeland
denkt te gaan voeren, zou hier niet mee in
overeenstemming zijn. Doch een aanval van
de spoorlijn meer het binnenland in zou van
Japan enorme offers vergen. Offers waar
van men de beteekenis bovendien op het
oogenblik moeilijk kan overzien, omdat men
den geest van verzet van het Zuiden en het
eventueel effect van dit verzet nog niet
kent. Intusschen heeft Tsjang Kai Sjek de
troepen, die uit Zuid-China naar het Loeng-
haifront kwamen, teruggestuurd en hij
houdt rekening met militaire operaties in
het Zuiden.
Gaan de Japanners hier tot een aanval
over, dan gaan zij inderdaad hooger spel
spelen dan men aanvankelijk aannam. De
oorlog zal er dan door geïntensiveerd wor
den tot een ongekende schaal en uitgebreid
tot een oorlog van ongekende afmetingen.
Totdusverre heeft Japan met nieuwe aan
vallen den strijdlust van China alleen nog
maar aangewakkerd en wat deze strijdlust
voor de langzamerhand dan wanhopig lang
wordende Japansche verbindingslinies kan
worden, moet het Japansche oppercomman
do, dat in de onmiddellijke nabijheid van
Peking reeds geen meester meer is van het
gebied, duidelijk voor oogen staan.
Intusschen is het feit, dat de Zuidelijke
legers teruggestuurd konden worden er een
duidelijk teeken van, dat het Chineesche
oppercommando de positie van de verdedi
gers van Hankou niet wanhopig acht. Van
hoeveel beteekenis de afsnijding van den
Loenghai-spoorweg ook moge zijn en die
beteekenis valt inderdaad niet te onder
schatten zij heeft voor de Chineezen op
het oogenblik het voordeel dat zij een meer
geconcentreerde verdediging kunnen gaan
voeren tegen een aanval, die zonder twijfel
nog veel voorbereiding zal kosten. Want
omsingeling van het nieuwe front zal al
wel heel moeilijk gaan, wanneer de Japan
ners eerst niet ook Sjansi, uit welke weste
lijk van Hopei gelegen provincie zij tijdens
den strijd om Soetsjou practisch verdreven
zijn, weer in hun macht hebben. En al dien
tijd liggen de andere linies bloot voor de
guerilla, waarvoor China krijgers heeft in
overvloed, nog jaren lang.
JapanschRussische besprekingen.
Volgens inlichtingen van betrouwbare
zijde is de minister van buitenlandsche za
ken van Japan, generaal Oegaki, voorne
mens binnenkort met de regeering van de
Sovjet-Unie in onderhandeling te treden
teneinde de hangende vraagstukken tus
schen beide landen te regelen. De Russische
voorstellen dienaangaande, welke op 4
April j.1. door den Sovjet-Russischen am
bassadeur aan minister Hirota waren voor
gelegd, zouden opnieuw te Tokio overwogen
kunnen worden, wanneer Moskou zich ver
bindt de visschery-overeenkomst inzake
Kamschatka te onderteekenen en garanties
te geven inzake de Japansche petroleum-
concessies op Sachalin.
Zooals men weet werden deze beide
kwesties uitgesloten bij de Russische voor
stellen van 4 April, welke beperkt bleven
tot de regeling van de „lastige vraagstuk
ken". De Sovjet-Unie verklaarde zich bereid
de Japansche burgers, die in Siberië gevan
gen worden gehouden, vrij te laten en het
postverkeer te hervatten, wanneer Japan
zekere Sovjet-onderdanen vrij zou laten en
Mandsjoekwo ertoe zou brengen onmiddel
lijk de op 23 Maart vervallen termijn van
de betaling voor den oost-Chineeschen
spoorweg te storten.
Men merkt op, dat deze nieuwe politiek
ten aanzien van de Sovjet-Unie samenvalt
met het vertrek van den Sovjet-Russischen
ambassadeur te Tokio, Slavoetski, die door
zijn regeering terug geroepen is.
Verder verluidt, dat Oegaki een belang
rijke wijziging voorbereidt op diplomatiek
gebied, welke vooral de Japansche ambas
sade te Londen zal betreffen.
Geheimzinnige vliegtuigen boven
Kioesjoe.
Ten aanzien van de vlucht van geheim
zinnige vliegtuigen boven een deel van Ja
pan, geeft men thans te Tokio te kennen,
dat om 23 uur 55 het alarmsignaal gegeven
werd te Seoel op Korea. Te Foekoeoka, in
het noorden van Kioesjoe, ontvangen in
lichtingen meldden, dat om 23 uur 20 vlieg
tuigen, welker aantal niet vaststaat, ge
hoord waren boven het eiland Iki, tusschen
Korea en Kioesjoe. Tegen dezelfden tijd
vloog een toestel boven Foekoeoka. Uit het
geheel der ontvangen berichten blijkt, dat
de vliegtuigen wier aantal minstens drie
heeft bedragen, kwamen uit het zuid-westen
waarschijnlijk van Kanton. Zij vlogen bo
ven Kioesjoe, van het zuiden naar het
noorden, over de geheele lengte van het
eiland en verwijderden zich vervolgens
naar Korea. Men geeft niet aan of er bom
men neergeworpen zijn.
Dit nieuwe geval van het verschijnen van
Chineesche vliegtuigen boven West-Japan
heeft groote verwarring gewekt in Tokio.
Een speciale verslaggever van de „Times"
meldt uit Kanton, dat de officieele cijfers
over het aantal slachtoffers bij de laatste
luchtaanvallen zeer overdreven zijn en dat
men ze wel met 50 pet. kan verminderen.
Hij voegt hier echter aan toe, dat de Ja-
panneezen hun tactiek hebben veranderd
en de betrekkelijk humane methoden, welke
zij sinds een paar maanden hebben toege
past, hebben laten varen.
Niet meer dan 70 pet. der bomaanvallen
waren gemunt op militaire doelen.
De rest was of groote onhandigheid of
zuivere moedwilligheid.
De uitwerking was verschrikkelijk. Kan
ton blijft evenwel kalm en de meerderheid
wacht met gelatenheid mogelijke nieuwe
aanvallen af.
De directeur van de afdeeling politieke
zaken van het Tsjechische ministerie van
buitenlandsche zaken heeft gisterochtend
den Duitschen gezant ingelicht over het
onderzoek, ingesteld naar aanleiding van
de Duitsche klachten over het boven
Duitschen grond vliegen van Tsjechoslo-
waaksche toestellen. In alle gevallen, waar
in de klachten juist bleken, zijn de vliegers
gestraft.
In haar verlangen, het risico nog meer
te beperken, hebben de autoriteiten de voor
militaire vliegtuigen verboden grenszone
vergroot van 5 tot 10 K.M., aldus werd den
Duitschen gezant medegedeeld.
Duitsche bladen over de verkie
zingen van gisteren.
Over de Zondag in Tsjechoslowakije ge
houden verkiezingen schrijft het Hambur
ger Fremdenblatt: De gerechtigheid ge
biedt, vast te stellen, dat onder den dwang
der bajonetten is gestemd. Het is goed, dat
men ook in het buitenland inziet, dat met
het diplomatieke gepraat der laatste weken
niet het geringste is gewonnen, dat de won
den van het Tsjechoslowaaksche staatswe
zen nog steeds openliggen, dat geen enkel
probleem ook maar in de verte nader tot
zijn oplossing is gebracht en dat slechts de
tereur der Tsjechische bajonetten over
blijft, die zich op de moreele dekking door
Engeland en Frankrijk meent te kunnen
beroepen.
Het Berliner Tageblatt merkt op, dat de
Tsjechoslowaaksche kwestie het eenige ge
schilpunt der Europeesche politiek blijft.
De Deutsche Allgemeine Zeitung wijst
erop, dat Praag tracht, het leger als bin-
nenlandsch-politiek machtsmiddel te ge
bruiken.
Zondag is te Parijs de Memorial Day ge
vierd, welke de herdenking bedoelt van de
dertigduizend Amerikaansche soldaten, die
tijdens den wereldoorlog op de Fransche
slagvelden zijn gevallen. In tegenwoordig
heid van Bullitt, den Amerikaanschen am
bassadeur, is een godsdienstoefening ge
houden. Veteranen van het Amerikaansche
legioen begaven zich naar den Are de
Triomphe, waar Bullitt 'n krans neerlegde
op het graf van den onbekenden soldaat.
Voorts heeft Bullitt op het Amerikaansche
kerkhof te Surenes, nabij Parijs, een rede
voering uitgesproken, waarin hij o.m. het
volgende zeide:
„De Amerikanen kunnen niet erkennen,
dat een oorlog onvermijdelijk is. De tegen
woordige conflicten tusschen de in de mode
zijnde ideologieën zullen den toekomstigen
geslachten belachelijk voorkomen. Wij zijn
ervan overtuigd, dat het voeren van oorlog
tot regeling van de tegenwoordige Euro
peesche conflicten gelijk zou staan met het
verbranden van een huis om daarin een
heel mager stuk vleesch te braden. Een
oorlog zou beteekenen verwoesting van het
continent.
Alkmaar, 31 Mei.
Op het congres te Karlsbad heeft Kundt,
de rechterarm van Henlein, een rede uitge
sproken, waarin hij de tegenvoorstellen van
de Sudeten-Duitschers tegenover het door de
regeering van Praag uitgewerkte minderhe
den-statuut uiteenzette.
Deze rede werd tot dusverre geheim ge
houden, maar mocht vandaag gepubliceerd
worden.
Kundt dan zeide, dat de juridische positie
der Sudeten-Duitsche volksgroep noch in
overeenstemming met de door de regeering
gedane beloften by de stichting van den staat
was, noch met de beginselen van rechtvaar
digheid en blijvende natuurlijke orde.
Kundt eischte, dat het Tsjechische volk zijn
beloften zoo spoedig mogelijk nakomt door
bevredigende maatregelen. In de eerste
plaats moet men de Duitsche volksgroep het
juridisch en moreele recht op een gelijke
positie binnen den staat waarborgen en dit
recht in de wet vastleggen. Daarvoor is een
uitgebreide autonomie noodig. Rechtsgelijk
heid der Duitsche burgers heeft slechts
waarde, indien zij is gebaseerd op de moge
lijkheid van juridische en politieke actie van
de Sudeten-Duitsche volksgroep, beschouwd
als politieke gemeenschap van Duitsche bur
gers. Juridische gelijkheid moet de Duitsche
minderheid worden gegeven door erkenning
van de rechtspersoonlijkheid der groep en
erkenning van het grondgebied, evenals het
gemeenschappelijke bezit in het algemeen
zou moeten worden beschouwd als onver
vreemdbaar volkseigendom, beheerd door de
Sudeten-Duitschers zelf en gewaarborgd
door de wet. De Duitsche eilandjes in de
door andere nationaliteiten bewoonde stre
ken moeten ook juridisch als enclaves wor
den erkend.
Derhalve, aldus Kundt, moet ons zelfbe
stuur zich uitstrekken over den persoonlij
ken eigendom van onze groep. Wij verde
digen onvoorwaardelijk het beginsel der
volkssouvereiniteit. Staatssouvereiniteit be
staat slechts als functie der souvereiniteit
van de volksgroepen. De souvereine macht
van den staat ontleent haar verbindende
kracht dus slechts aan de samenwerking van
onze volksgroep met andere volken en an
dere ethnische groepen in volledige rechts
gelijkheid. Een bevoorrechte positie van het
Tsjechische volk ten aanzien van de politieke
rechten wordt daardoor uitgesloten. Het is
derhalve niet de meerderheid der burgers,
maar het zijn de volken en de ethnische
groepen, die in gelijke samenwerking de po
litiek en het bestuur van den staat moeten
regelen.
Kundt zeide verder, dat de staat gereorga
niseerd zal moeten worden op den grond
slag van een nationaal kadaster der volks
gemeenschappen en van de volksgrenzen. De
Duitsche groep moet in een gesloten groep
vereenigd worden. Wy moeten zelf beslissen
ever onze geestelijke opvoeding, ons cultu
reel leven, ons bestuur en de ontwikkeling
der krachten van ons volk.
Het recht tot in volledige gelijkheid deel
nemen aan het bestuur en de leiding van
den staat, moet, aldus Kundt, door de wet
gewaarborgd worden. De uitoefening der
macht zal gedeeld moeten worden. De Duit
sche taal moet als staastaal met het Tsje
chisch gelijkgesteld worden. In de verschil
lende volksgebieden moeten de minderhe
den door minderheidsrechten beschermd
worden. De volksgroep moet rechtsgelijkheid
bezitten ten aanzien van de leiding en de op
vatting der handelspolitiek. Dat geldt zoo-
wel voor het deviezenregime als voor finan
ciën en belastingen. Het ambtenarencorps
der staatsbedrijven moet worden aangepast
aan het gebied, waar het werkzaam is. In de
centrale bestuursorganen van welken aard
ook moet het beginsel van evenredigheid
worden toegepast. Bij het aanleggen van
nieuwe verbindingswegen, wegen, kanalen,
vliegvelden, moet rekening gehouden wor
den met de behoeften van ieder ethnisch ge
bied. Voor de handhaving van prde en rust
binnen de volksgroepen moet iedere groep
alleen bevoegd zijn in haar eigen gebied.
Het centrale veiligheidsorgaan moet vóór al
les waken voor de handhaving der orde tus
schen de verschillende groepen en tegenover
het buitenland. Iedere volksgemeenschap
kan slechts bestuurd worden door ambtena
ren, behoorende tot dezelfde nationaliteit, en
dit tot op de hoogste posten. Hetzelfde moet
voor de justitie gelden. Het recht tot het be
noemen van ambtenaren moet dus evenre
dig zijn aan de uitgebreidheid van de taak
van autonome administratie en staat. Voor
de centrale regeling van vraagstukken en in
stellingen, die geheel onder den staat res
sorteeren, zal het beginsel van verdeeling
moeten worden toegepast: nationale staats
secretarissen met autonome verantwoorde
lijkheid moeten benoemd worden.
Tenslotte mag door de buitenlandsche po
litiek geen enkele volksgroep tegenover de
geheele natie gesteld worden. Zy moet blij
ven streven naar samenwerking tusschen de
„moedernatie" en den staat, zoodat de
vriendschap der volksgroepen voor d^,,moe
dernatie" de onveranderlijke basis der bui
tenlandsche politiek is.
Tot .zoover de eischen van Henlein. Men
ziet, de Praagsche regeering is er nog niet en
het is de vraag, of alle moeilijkheden wel
ooit opgelost kunnen worden!
Konovalec, het slachtoffer van den
bomaanslag te Rotterdam.
Wij, Amerikanen wier bloed een menging
vormt van bijna alle bloedsoorten ter we
reld, wij, wier leven verrijkt is en, wan
neer God dit wil, nog verrijkt zal worden,
dank zij de Fransche, Engelsche, Duitsche,
Italiaansche beschavingen en dank zij de
beschavingen van al de andere naties der
westelijke wereld, wij 'zijn ons volkomen
bewust van de opmerkelijke bijdragen, die
geleverd zijn door bijna alle rassen van
Europa aan ons bloed en aan onze bescha
ving. Wij gelooven aan de eenheid der
Europeesche beschaving en voor ons zou 'n
oorlog in Europa niet anders dan een af
grijselijke burgeroorlog tusschen broeders
zijn. Wij zijn van meening, dat de geschil
len onzer generatie door rede en begrip
moeten worden opgelost; Laten wij dus van
daag den wensch uitspreken, dat de Euro
peesche eenheid verwerkelijkt zal worden
en dat onder de Europeesche naties de
krachtige vastbeslotenheid groeien zal, dat
er geen oorlog meer zal komen".
De leider der Amerikaansche Slowaken
heeft gezegd, dat hun opvatting over auto
nomie der Slowaken is een organisatie,
zooals de Vereenigde Staten. „Wij willen,
dat de Slowaken hun eigen landdag heb
ben, die beslist over Slowaaksche plaatse
lijke aangelegenheden en dat daarenboven
een gemeenschappelijke Tsjechoslowaak
sche regeering komt, die zou beslissen in
alle aangelegenheden het geheele Staatsge-
bied betreffende.
Het is mogelijk, dat de eischen der Slo
waken gelijksoortige eischen doen opkomen
bij de andere nationaliteiten. Zoolang deze
eischen niet in strijd zullen zijn met de
grondwet van den democratischen staat,
zullen wij ons er niet tegen verzetten, al
dus spreker.
Zeker is, dat de Slowaaksche autonomis
tische partij van mgr. Hlinka nooit een
bondgenootschap zal sluiten met de auto-
nomisten van andere- nationaliteiten om
met hen de Tsjechen te bestrijden.
Het is gebleken, dat de IJzeren Garde,
de verboden fascistische organisatie, na de
veroordeeling van haar leider, Codreanu,
instructies zendt aan haar volgelingen door
middel van een geheimen radiozender. De
politie tracht den zender thans op te spo
ren, hetgeen niet gemakkelijk gaat, aange
zien het station nooit lang in een plaats
blijft en vermoedelijk in een snelle auto is
gebouwd. De gegeven instructies luiden,
dat de leden der IJzeren Garde kalm moe
ten blijven en verdere orders afwachten.
Inmiddels wacht Codreanu, die tot 10 jaar
dwangarbeid is veroordeeld, den uitspraak
af van het Hof in hooger beroep.
Kinderzegen in Canada. - Men zal zich
den zonderlingen Canadeeschen millionnair
Charles Vance Millar Toront herinneren, die
5.000.000 dollar had nagelaten voor de
vrouw in die stad, welke in de periode Oc-
tober 1926October 1936 de meeste kinde
ren zou hebben ter wereld gebracht. Er
waren vier gegadigden onder wie de rechter
de som gelijkelijk wilde verdeelen.
Alle hadden zy negen kinderen aan te
wijzen. Twee andere kwamen in verzet. Er
waren in hun geval evenveel bevallingen
geweest, doch daaronder van kinderen die
levenloos ter wereld kwamen.
De beide teleurgestelde moeders protes
teerden en nu is er een schikking getroffen
.waarmee alle zes vrouwen accoord gaan.
51
9