DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
In het vooruitzicht van de
gemeenteraads-verkiezingen in België.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 130 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 4 Juni 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Pog
ingen om tot een concentratie te komen van
alle katholieke elementen.
Tegen den invloed van links.
Franco's operaties in
Castellon.
Esparraguera-gebergte in handen
der rechtschen.
Nieuwe incidenten in
Tsjechoslowakije.
Duitsche vlag geroofd.
De algemeene toestand.
Tsjen Lioe omsingeld.
Nieuwe successen der Japanners.
ALKMAARSCHE COURANT.
.{Van onzen correspondent.)
Binnen een vijftal maanden zullen in
België de gemeenteverkiezingen plaats
hebben. Deze worden om de zes jaar ge
houden en veelal zijn het plaatselijke
omstandigheden die een belangrijke rol
spelen in de uitspraak van het kiezers
korps, waartoe, voor de gemeenteverkie
zingen, ook de vrouwen behooren. Noch
tans wordt er ook een algemeene betee-
kenis gehecht aan deze verkiezingen en
vooral thans zal dit het geval zijn. Het
is de eerste maal dat de rexisten lijsten
zullen indienen. In 1932 schitterden de
rexistische sterren nog niet aan het poli
tieke firmament in dit land. Bovendien
zullen de partijen zich inspannen om bij
deze verkiezingen een bijzonder belang
men, als het ware, over de politiek van
het oogenblik. Men begrijpt dus dat aan
deve verkiezingen een bijzonder belang
wordt gehecht en van nu af reeds voor
bereidende maatregelen worden getrof
fen in alle politieke hoofdkwartieren.
Enkele dagen geleden heeft de regeer in g
het gerucht tegen gesproken, dat zij verda
ging van de gemeenteverkiezingen wensch-
té, zoogenaamd omdat de gemeenten in een
benarden financieelen toestand verkeeren en
de uitschrijving van verkiezingen ten slotte
toch heel wat geld kost. In werkelijkheid
zou de reden geweest zijn dat zij deze raad
pleging van de kiezers ongewenscht acht in
de huidige omstandigheden. Hiernaast moet
de meening worden gesteld van degenen die
steeds hebben voorspeld dat de huidige com
binatie op regeeringsgebied niet langer du
ren zal dan tot de gemeenteverkiezingen en
dat dan ontbinding volgen zal.
Bij de katholieken zijn er tal van voor
standers van ontbinding omdat zij zich thans
sterk genoeg wanen om te trachten hun ge
knakte positie van 1936 te herstellen. Hoe
dan ook is het een feit, dat, indien de ge
meenteverkiezingen gunstig zijn voor de
katholieken, dit ook zijn weerslag hebben zal
op de algemeene politiek van het land.
Daarom wordt er aan katholieke zijde se
dert maanden gewerkt aarl concentratie van
alle katholieke elementen om zonder ver
deeldheid naar de stembus te gaan.
De katholieken hebben een zekere eenheid
verwezenlijkt door te slagen in de organi
satie van een Vlaamsche Katholiek Blok en
een „Bloc Catholique Beige", alle krachten
groepeerend die tot dusver vereenigd waren
in afzonderlijke organisaties. Doch daarnaast
bevinden zich nog tal van katholieken in an
dere partijformaties. In het Fransch-spreken-
de gedeelte van het land zijn het vooral de
rexisten die uit katholieken bestaan. Leon
Degrelle heeft reeds herhaaldelijk te ver
staan gegeven dat er voorloopig van geen
concentratie kan sprake zijn, wat hem be
treft en op de lokkende houding van de offi-
cieele katholieke partij heeft hij dus afwij
zend geantwoord. Het valt nu nog te bezien
of na de gemeenteverkiezingen, waar zulks
aanleiding kan geven tot uitsluiting van de
linksch partijen uit de besturen, de rexisten
niet met de katholieken zullen samenspan
nen om een bestuur te vormen.
In het Vlaamsche land is de toestand an
ders. Hier heeft de concentratiegedachte een
anderen vorm aangenomen, en krijgt zij haar
stuwkracht in de propaganda die wordt ge
voerd door „De Standaard van den heer
Sap welk blad ook het groot Vlaamsch ver
broederingscongres heeft gepatroneerd van
Zondag 19 Juli 1936, waar de concentratie
als volgt wordt geformuleerd: Het congres
drukt den wensch uit dat, boven de partijen,
groepeeringen en standen in Vlaanderen,
een machtsconcentratie op organischen
grondslag zou worden opgericht tusschen de
Vlaamsche politieke, sociale, economische en
cultureele formaties, tot de gemeenschappe
lijke verdediging van het Vlaamsche volks
bestaan en het opbouwen van een christe
lijke en volksche orde in Vlaanderen.
Tot een dergelijke concentratie is het tot-
dusver niet gekomen. Het valt dadelijk op
dat, in Vlaanderen, de concentratie in de
eerste plaats een Vlaamsch uithangbord
krijgt en in de tweede plaats een katholiek.
De Vlaamsche bewustwording is zoo sterk
in het Vlaamsche land dat daarop den na
druk wordt gelegd, in een geest van mono
poliseering, gebarende alsof er in het Vlaam
sche land geen Vlaamsche liberalen en ook
geen Vlaamsche socialisten zouden bestaan.
Toen Léon Degrelle zijn voor hem zeer
nadeelig uitgevallen accoord met het
Vlaamsch Nationaal Verbond van Staf De-
lercq sloot, sedertdien weer opgezegd, .waren
er ook onderhandelingen gaande tusschen
het Vlaamsch Nationaal Verbond en het
Katholiek Vlaamsche Blok. Zij sprongen na
tuurlijk dadelijk af. Aan den vooravond van
de verkiezingen voor de gemeenteraden is de
kwestie weer actueel. In werkelijkheid is er
niemand die geneigd is den beslissenden
stap te doen, maar trachten de twee partijen
de verantwoordelijkheid elkander in de
schoenen te schuiven. De eene partij zou de
andere op sleeptouw willen nemen en dat is
de moeilijkheid.
Te Gent heeft zoo pas de Hoogdag plaats
gehad van het Vlaamsch Nationaal Verbond
en zoowel de rede van den leider Staf De-
clercq als de verschillende manifestaties
ademden een geest van anti-democratisch
„solidarisme", dat in elk opzicht in strijd is
met de opvattingen van het Katholiek
Vlaamsch Blok. Bovendien heeft de leider
andermaal een taal gevoerd die duidelijk
aantoont, dat het V.N.V. werkt aan de af
braak van den Belgischen Staat. Het Diet-
sche Groot-Nederland is onze droom, ons
ideaal, ons doel, verklaarde hij. De leider
voegde er bij dat eenerzijds in Nederland de
„burgerlijke bekrompenheid der regentenpo
li tiek en het klein-Hollandsch nationaal be
sef nog overheerscht", terwijl anderzijds
„Vlaanderen nog worstelt om het inzicht van
zijn Nederlandschen aard en van zijn Neder-
landsche toekomst". Maar wijzende op wat
er met Oostenrijk is gebeurd, waarvan het
voortbestaan nochtans evenveel als het
voortbestaan van België verbonden scheen
met het evenwicht in Europa besloot hij: Als
Noord en Zuid, in hun diepste volkslagen,
zullen zijn uitgegroeid tot het besef der Diet-
sche eenheid, wie zal ons Nederlandsche
volk beletten, met de hulp van God, allen
weerstand te breken en het doel van ons
streven tot werkelijkheid om te zetten?
Geen mensch, geen macht ter wereld zal ver
mogen ons volk den voet dwars te zetten in
zijn optocht naar de verwezenlijking van zijn
eenheid.
Dergelijke taal is voor de leiders van de
Vlaamsche katholieken niet orthodox en
daarom is het te verwachten dat er van de
concentratie niets zal komen, tenzij voor de
gelegenheid, zooals in België nog meer ge
beurt, het V.N.V. zijn beginselen op zak
steekt, zooals het in 1936 heeft gedaan door
op te treden onder de benaming van „het
Vlaamsche blok", speculeerende op de harts
tochtelijke Vlaamschgezinden, ten eir.de al
dus te vermijden dat een zekere zwakheid
bij de gemeenteverkiezingen zou blijken.
Te Antwerpen is thans een vergadering ge
houden waarop wel een verdeelde stemming
tot uiting kwam maar waar de meerderheid
toch meende dat een concentratie met het
V.N.V. toch slechts geoorloofd moest geacht
worden om plaatselijke belangen. Staats-mi-
nister Van Cauwelaert haalde als zijn mee
ning aan dat op nationaal gebied een sa
mengaan met het V.N.V. een ramp zou be
teekenen omdat het V.N.V. den Belgischen
Staat wil vernietigen, de dictatuur nastreeft
en anti-parlementair is.
Dergelijke verhoudingen, al behooren zij
tot de meer zuivere binnenlandsche politiek
van dit land, kunnen bezwaarlijk voor een
Nederlandsch publiek onbesproken blijven.
De gemeenteverkiezingen zullen ook in
Vlaanderen op het gebied vart de Vlaamsche
politiek heel wat aanwijzingen brengen,
waarbij juist deze verhoudingen een betee-
kenis zullen hebben.
De troepen van generaal Aranda
hebben gisterochtend vroeg de opera
ties in den sector van Castellon voort
gezet en de bezetting van het Esparra
guera-gebergte, waarmede zij gisteren
waren begonnen, voltooid. Dit gebergte
beheerscht den zijweg van Albocaces
naar Castellon. Ook ten Zuiden van
Mosqueruela hebben de troepen van
Aranda en Varela den opmarsch voort
gezet.
Verbitterde gevechten.
De gevechten om Teruel waren gisteren
uiterst verbitterd. Miaja's troepen, die van
het front van Madrid waren teruggeroepen,
zijn in den sector van Castellon aangeko
men en in den strijd gebracht in de heuvels
ten Zuiden van den weg naar Sagunto, te
genover Puebla de Valverde, waar de re-
geeringstroepen groote concentraties hebben
samengebracht om Franco's opmarsch naar
zee tegen te houden.
De weg van Saragossa naar Valencia is
vrijwel over den geheelen afstand van 75
mijl tusschen Teruel naar Sagunto inge
sloten door bergen en de regeeringstroepen
zijn op 't oogenblik in 't bezit van beide
zijden van den weg, waar zij versterkingen
aanbrengen. Hetzelfde geldt voor de twee
spoorlijnen in die streek.
De tactiek van Miaja blijkt dezelfde te
zijn als die bij Guadalajara met zooveel
succes is toegepast: den vijand zoo besto
ken dat zijn gemotoriseerde eenheden niet
sneller kunnen opereeren dan de infanterie
aan weerszijden van den weg het terrein
van vijanden kan zuiveren.
Er komen thans berichten binnen, dat de
nationalistische schepen nieuwe afdeelingen
Moorsche en Spaansche recruten uit de
oefenkampen in Marokko aanvoeren. Ver
scheidene honderden Mooren zouden in den
nacht van Woensdag op Donderdag uit
Ceuta in Algeciras aangekomen zijn.
Men ziet hierin een aanwijzing, dat een
nieuw groot offensief op handen is.
Rouwplechtigheden in het land.
In het heele door de rechtschen bezette
Spaansche gebied vonden gisteren rouw
plechtigheden plaats naar aanleiding van
verjaardag van het overlijden van generaal
Mola. Aan den rouwdienst in Burgos namen
talrijke vertegenwoordigers van regeering
en leger deel.
De onthulling van een monument ter ge
dachtenis aan Mola bij Burgos is op het
laatste oogenblik, naar Reuter meldt, voor
verscheidene dagen uitgesteld, omdat het
monument nog niet klaar was. Franco zelf
zou de onthulling verrichten.
Uit Tsjechoslowakije komen weer berich
ten over nieuwe incidenten, die daar heb
ben plaats gevonden.
Zoo wordt officieel uit Praag medege
deeld: op 29 Mei heeft een Tsjechoslo-
waaksche soldaat te Dolny Barkovice in
het district Krakily de vrouw van den
rijks-Duitscher Exner gevraagd, hem de
Duitsche vlag te geven, die in het bezit van
het gezin was.
De vrouw overhandigde de vlag, terwijl
de soldaat verzekerde, dat hij haar zou te
rugbrengen, hetgeen hij ook deed op 2
Juli.
ALKMAAR, 4 Juni.
Engeland en Frankrijk probeeren in
Spanje een wapenstilstand te verkrijgen,
die de partijen in den burgeroorlog in staat
zal stellen, vredesregelingen te bespreken.
Chamberlain's plannen hebben in dit op
zicht naar in Britsch politieke kringen
verluidt de goedkeuring gekregen van
Mussolini. Engeland, Frankrijk en Italië
zijn het er over eens, dat de kans op een
wapenstilstand zal worden vergroot, indien
haast kan worden gemaakt met de ver
wijdering van de buitenlandsche troepen
uit Spanje.
De houding van Franco schijnt echter
moeilijkheden op te leveren. De generaal
zou er van overtuigd zijn, dat hij, zelfs
indien hij geen buitenlandsche troepen
meer heeft, een beslissende overwinning
op de republikeinen zal kunnen behalen.
Daarom is het moeilijk, hem te bewegen,
een wapenstilstand te aanvaarden. Inmid
dels heeft de non-interventie-commissie
gisteren vergaderd om de financiën te re
gelen van het ontruimingswerk. Rusland
heeft het ontruimingsplan tot heden afge
keurd en daarom ook niet willen bijdragen
in de kosten. Gisteren waren de Russen
iets tegemoetkomender, maar nog niet ge
noeg om een algemeene overeenstemming
te kunnen bereiken over het ontruimings
plan en de betaling ervan. De andere
mogendheden zetten echter de zaak door,
ongeacht de houding van Rusland.
Op voorstel van den voorzitter, lord
Plymouth, werd besloten, den toestand
opnieuw te bestudeeren en wederom bijeen
te komen op 10 Juni a.s.
Tijdens een debat in het lagerhuis over
het conflict en de niet-inmenging heeft
Butler verklaard, dat de afschuw, waar
mede de Britsche regeering kennis heeft
genomen van de laatste luchtaanvallen op
open steden, niet te sterk afgeschilderd kan
worden.
De Britsche agent heeft er te Burgos op
gewezen, dat de verwoesting van onschul
dige levens de Spaansche bevolking slechts
kan verbitteren. De regeering heeft samen
werking met Frankrijk en den Heiligen
Stoel gezocht en overweegt ijverig, door
welke andere actie een eind kan worden
gemaakt aan de verschrikkelijke bombar
dementen, die door de geheele beschaafde
wereld zoozeer betreurd worden.
Wij meenen, aldus Butler, dat deze
blijkbaar moedwillige bombardementen
onmogelijk gemaakt moeten worden met
de hulp van de openbare meening. Wij
overwegen ons tot zekere mogendheden te
wenden met het voorstel, een kleine onaf
hankelijke commissie in te stellen, die
naar het tooneel van een luchtbombarde
ment zou moeten vertrekken op verzoek
van de partij, die den aanval ondergaat, die
verder de schade zou moeten schatten en
zou moeten aangeven, wat de militaire
objecten in de nabijheid waren. De com
missie zou haar verslag onmiddellijk
moeten publiceeren, zoodat de openbare
meening zou kunnen uitmaken, of er een
motief, een rechtvaardiging zou zijn voor
het gebruik van deze barbaarsche strijd-
methoden.
Butler zeide, dat hij, hoewel hy over
Spanje had gesproken, de internationale
zijde van deze kwestie (hij doelde op
China) niet uit het oog verloor.
Ten aanzien van de kwestie der onvei
ligheid in Spaansche havens zeide Butler:
„Wij onderzoeken de mogelijkheid van het
aanwijzen van veilige zones in de havens.
Het in den strijd zenden van Britsche oor
logsschepen tegen aanvallers zou gelijk
staan met Britsche inmenging".
Op een vraag in het lagerhuis heeft
Chamberlain geantwoord, dat de Britsche
agent te Burgos tegenover het bewind van
Franco uiting heeft gegeven aan de af
schuw, waarmede de Britsche regeering
kennis heeft genomen van het aantal
siachtrffers onder de burgerbevolking by
de luchtaanvallen op Grar.ollers en andere
steden in het door de rooden beheerschte
gebied.
De regeering heeft zich reeds tot de
Fransche regeering en het Vaticaan ge
wend en er op aangedrongen, dat ook
Parijs en de Heilige Stoel een dergelijke
actie ondernemen in het belang van de
menschelijkheid.
De Hongaarsche weermacht is druk in
de weer. De noordelijke grens is het
Daar het de officieele vlag van 'n vreem
den staat en 'n buitenlander betreft, heeft
de minister van buitenlandschen zaken
gisterochtend op eigen initiatief het Duit
sche gezantschap verontschuldigingen aan
geboden voor het geval, dat het zal blijken,
dat men hier met een delict te doen heeft".
Krofta betuigt zijn leedwezen.
Naar aanleiding van het Duitsche protest
heeft de minister van buitenlandsche zaken,
Krofta, zijn leedwezen betuigd over het
incident bij Zamberck, waar Tsjechische
soldaten, die zonder opdracht gehandeld
moeten hebben, een Duitsch huis zy'n bin
nengegaan en een Duitsche vlag, alsmede
een penning met de beeltenis van Hitier,
uitgegeven na de volksstemming, in beslag
hebben genomen.
Zoodra de chef dezer soldaten van het
gebeurde hoorde, heeft hy opdracht gege
ven de vlag en de penning terug te brengen
Het Duitsche gezin heeft toegegeven, dat 't
hakenkruis-emblemen heeft rondgedeeld.
Met revolver bedreigd.
Een beambte der Tsjechische staatspoli
tie heeft gisteravond in een koffiehuis te
Haslau bij Asch in beschonken toestand de
bezoekers, den koffiehuishouder en het
personeel zonder eenige reden met een re
volver bedreigd.
Onder voortdurende bedreigingen dat hy
zou schieten, joeg hij de menschen, aldus
het Duitsche bureau, van het eene vertrek
naar het andere.
Toen de koffiehuishouder tenslotte bui
ten kon komen, loste de beambte twee
schoten op hem.
Ook de gealarmeerde gendarmerie werd
met schoten ontvangen. Eerst toen de be-
schonkene geen munitie meer had, kon hij
gearresteerd worden.
stadje Nyirekthaza.
Vooral de noordoostelijke hoek van
Hongarije is door het vlakke, lage land
zéér kwetsbaar en het is daarom waar
schijnlijk dat men de twee nieuwe afdee
lingen luchtdoel-artillerie in het oude
garnizoensplaatsje Nyirekthaza gelegerd
heeft, omdat hier de poort is naar het ryke
Hongaarsche Alföld (laagland), waar de
groote graan- en veerijkdommen van het
land zich bevinden.
Het deel van de noordelijke grens
tusschen Theiss en Donau is bergachtig,
dus makkelijker te verdedigen. Men heeft
echter thans langs de geheele noordelijke
grens genietroepen in samenwerking met
den arbeidsdienst te werk gesteld teneinde
versterkingen aan te leggen.
Nyirekthaza heeft thans zyn militaire
vliegveld gekregen, terwijl men ook te
Miskolc thans bezig is met den aanleg van
een vliegterrein voor militaire doeleinden.
Een landgoedbezitter aan de noordelijke
grens van Hongarije schrijft woordelijk:
„Ons landgoed is de laatste twee maan
den geheel veranderd. Wij hebben een stal
moeten inruimen voor de militaire paarden,
die hier dienst doen. Verder hebben wij
een deel van de woningen der knechten als
verblijfplaats voor soldaten moeten in
richten.
Alle landgoedbezitters in de buurt heb
ben vanwege het ministerie van oorlog een
rondschrijven ontvangen, waarin het me
dedeelde dat men op aller medewerking
rekende, voor zoover dit aan het bedrijf,
he'welk nu in vollen gang is, geen schade
toebrengt.
Dan verd.r: „By ons zi.n thans twee
Duitsche officieren ingekwartierd, die de
leiding hebben bij den aanleg van gasvrije
schuilplaatsen in het Nagv-Oroszi gebergte
(de uitloopers van de Matra).
Zoo versterkt Hongarije met Duitsche
hulp zijn Tsjecho-Slowaaksche grens
Het deel westelijk van den Donau (van
Esztergom tot Bratislava (Pressburg) was
reeds een aantal jaren geleden versterkt,
doch het oostelijk deel pakt men nu eerst
aan.
In Hongaarsche kringen is men zeer
De van het Oosten uit naar Kai Feng
marcheerende Japansche troepen zijn,
volgens berichten uit Japansche bron,
het stadje Tsjen Lioe genaderd en zijn
op het oogenblik bezig, dit te omsinge
len. Tegelijkertijd konden de Japansche
afdeelingen, die van den sector Lan
Feng uit oprukken, aanmerkelijken
voortgang maken, wyl de Chineezen
hun terugtocht versnellen, uit vrees,
door de colonnes, die generaal Doihara
te hulp snellen, te worden omsingeld.
Van Chineesche zijde worden echter ge
heel andere berichten gemeld. Zij melden
n.L hevige gevechten aan den straatweg Kai
Feng-Kweiteh. Deze gevechten zouden zich
echter niet in de nabijheid van Tsjenlioe,
dat ook aan genoemden straatweg ligt, af
spelen, doch verder naar het oosten, in het
gebied van Kishien.
Volgens berichten uit Chineesche bron
zouden deze gevechten echter minder hevig
zijn dan die, welke ten westen van Loeiji
v/orden geleverd. De Japansche troepen, die
daar in den aanval waren, werden door de
Chineesche verdedigers met succes terug
geslagen. De gevechten aan het Kai Feng-
front worden betiteld als den grooten beslis
senden slag, waartoe Tsjang Kai Sjek heeft
besloten.
Het bewijs hiervoor wil men zien in het
feit, dat Tsjang Kai Sjek zijn beste troepen
in het veld heeft gebracht.
De strijd om Amoy.
Volgens een bericht uit Amoy hebben zich
ongeveer honderdduizend Chineesche solda
ten verzameld te Tsjang Tsjau in Foekien,
blykbaar met de bedoeling Amoy te her
overen.
In officiëele kringen verklaart men, dat
de Chineesche berichten, volgens welke by
de luchtaanvallen op Kanton duizenden
Chineesche burgers om het leven zouden
zijn gekomen, overdreven moeten zy'n.
Regeeringsbureaux te Kanton door
bommen getroffen.
Hedenmorgen heeft Kanton opnieuw een
luchtaanval meegemaakt. De Japansche
vliegers lieten dertig bommen vallen, welke
schade aanrichtten in de regeeringsbureaux,
in het centrale park van Taisjato en op de
marinescheepswerf.
Veertig toestellen namen aan den aanval
deel. Zonder onderbreking werd de stad 35
minuten lang met bommen bestookt, totdat
de wolken en de regenbuien de vliegers
verdreven.
zwakke deel en wordt thans met man en bevreesd, dat in geval van een Europeesch
macht versterkt
Het betreft hier het deel ten oosten van
den Donau, en wel van het plaatsje Szob
tot ongeveer 30 kun. ten noorden van het
conflict de Tsjechen en Roemenen zich
vereenigen, en juist in het Hongaarsche
laag1 and. dat een enorme voorraadschuur
voor hen zou beteekenen.
Vijf personen verdronken. - Te Vieira
de Minho in Portugal is op de rivier Cavado
een vaartuig omgeslagen, waarop zich zeven
personen bevonden. Vijf hunner verdron
ken.
De arrestatie van joden. - Van gezag
hebbende zijde wordt verklaard, dat deze
week ongeveer 250 joden te Weenen gear
resteerd zijn. Men zegt, dat de arrestaties
gezien moeten worden als een normaal ge
rechtelijk optreden tegen joden, die zich
zouden hebben schuldig gemaakt aan over
treding van de deviezenwet of aan politieke
actie tegen het regime.
