DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. TWEE JAAR BURGEROORLOG IN SPANJE. Britsch plan inzake de vrijwilligerskwestie. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTTEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 161 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C KRAK Dinsdag 12 Juli 1938 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 140e Jaargang In een Witboek het plan uitvoerig uiteengezet. Havens voor de ontscheping. De algemeene toestand. Weerlooze menschen lijden Aartsbisschop van Canterbury over den toestand. Het katholicisme in Duitschland. Anti-godsdienstige propaganda. BIJ DE KAART. ALKMAARSCHE COURANT. De Britsche regeering heeft een Wit boek gepubliceerd, waarin uitvoerig het Engelsche plan tot terugtrekking der vrijwilligers uit Spanje wordt omschre ven. Het. is een ingewikkeld plan en de uitvoering er van eischt minstens eenige maanden van voorbereiding, zoodat men niet al te veel verwachtingen mag koesteren van de practische resultaten. Jn het betreffende Witboek dan worden allereerst de volgende havens voorgeschre ven voor het ontschepen van de vrijwilli gers: Londen, Hamburg, Marseille, Lissa bon en Genua. De buitenlandsche vrijwil ligers, die te Londen zullen worden ont scheept omvatten hen, die gerepatrieerd zullen worden naar Engeland, België, Dene marken, Estland, Finland, Letland, Luxem burg, Nederland, Noorwegen, Polen en Zweden. De buitenlandsche vrijwilligers in Spanje zullen geëvacueerd worden naar ge bieden, die zullen worden bepaald in de nabijheid van de havens, Palamos, Carta- gena, Malaga, Cadiz. Er zullen 2000 vrijwil ligers per dag geëvacueerd worden, wan neer in de beide deelen van Spanje gelijke aantallen vrijwilligers zijn. Wanneer het aantal ongelijk is zal de partij met het kleinste aantal dagelijks 1000 vrijwilligers uitleveren en de partij met het grootste aantal vrijwilligers een aantal, dat verhoudingsgewijze grooter is. De insche ping van de eerste groepen vrijwilligers moet beginnen op den 51sten dag na de aanvaarding door de internationale com missie van de resolutie betreffende het terugtrekkingsplan en de evacuatie moet voltooid zijn 100 dagen nadien. Nog 35 da gen zijn toegestaan voor de evacuatie van zieken, gewonden, krijgsgevangenen en vrouwen. Verbod, om naar Spanje te gaan. Het Britsche plan tot terugtrekking der vrijwilligers voorziet verder in een verbod voor personen om zich naar Spanje te bege ven, wanneer zij propaganda zouden kun nen gaan maken voor een van beide par tijen. Voorts is een verbod opgenomen voor schepen, die varen onder de vlag van een der onderteekenende mogendheden om oorlogs materiaal te vervoeren naar Spaansche ha vens. Hamburg zal de ontschepingshaven zijn voor vrijwilligers, die naar Duitschland ge repatrieerd zullen worden en voor vrijwil ligers, die in Cadiz en Malaga ingescheept zijn voor repatrieering naar België, Dene marken, Estland, Finland, Letland, Littauen, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Polen en Zweden, benevens voor krijgsge vangenen naar die landen, welke inge scheept zijn in Palamos en Carthagena. Vrijwilligers en krijgsgevangenen, die te Cadiz en Malaga ingescheept zijn voor bo vengenoemde landen, zullen te Londen ont scheept worden, alleen vrijwilligers en krijgsgevangenen, die naar Portugal gere patrieerd worden zullen te Lissabon wor den ontscheept. Marseilles zal de ontschepeingshaven zijn voor alle vrijwilligers, die naar Frankrijk gerepatrieerd worden en voor vrijwilligers, die te Palamos en Carthagena ingescheept zijn voor repatrieering naar Albanië, Bul garije, Tsjechoslowakije, Griekenland, Hon garije, Roemenië, Turkije, Rusland en Zuid- Slavië. Tevens zullen hier ontscheept wor den de krijgsgevangenen voor die landen, v/elke te Cadiz en Malaga ingescheept zul len worden. Te Genua worden ontscheept alle vrijwil ligers, die gerepatrieerd worden naar Italië en de vrijwilligers, die te Cadiz en Malaga ingescheept worden voor repatrieering naar Albanië, Bulgarije, Tsjechoslowakije, Grie kenland, Hongarije, Roemenië, Turkije en Joegoslavië, benevens de krijgsgevangenen voor die landen, ingescheept te Palamos en Carthagena. De havens waar speciale niet-inmengings- posten geplaatst zullen worden zijn Bilbao, Huelva, Cadiz, Malaga, Carthagena, Ali- cante, Valencia en Barcelona. De uitvoering van het plan. Reuter is. van meening, dat in verband met de omvangrijkheid en ingewikkeldheid van djt plan het wel een maand zou kun nen duren voor de antwoorden der beide Spaansche partijen verwacht kunnen wor den. Zoodra deze partijen hun toestemming hebben gegeven, zal de volledige niet-in- mengingscommissie bijeenkomen teneinde het plan definitief aan te nemen. Deze de finitieve aanvaarding zal den datum aange ven, te rekenen van welken de periodes in den tijdtabel der terugtrekking beginnen zullen. Een bijeenkomst der commissie is ook noodig voor de aanstelling der leden van de twee tel-comissies, doch deze bij eenkomst zou kunnen gehouden worden voor de toestemming der beide Spaansche 1 partijen te ontvangen. ALKMAAR, 12 Juli. De Britsche regeering heeft men zie hierboven een Witboek uitgegeven over het vrywilligersvraagstuk. Ter gelegen heid daarvan schrijft de „Times", er ver heugd over te zijn. dat de betrokken mogendheden van stonde af aan het goede besluit genomen hebben en eenstemmig hebben vastgehouden aan de niet-inmen- gingspolitiek. Volgens het blad hebben de rechtschen meer steun ontvangen dan hun tegenstanders. Het is een overwinning voor de diplomatie, dat de leden der commissie in voldoende harmonie hebben kunnen werken om een plan op te stellen, dat het grootste deel van het witboek uitmaakt. Eén verkeerde stap in de laatste twee jaren had alle landen in een oorlog kunnen ver wikkelen. In plaats daarvan hebben allen zich vereenigd om de buitenlandsche hulp te verminderen en thans hangt het niet van de commissieleden af, of het plan in werkin g treedt, maar van de autoriteiten van B en Barcelona. De r Herald" schrijft als volgt: „De Italis a druk op Chamberlain om het Enge' aliaansche accoord in werking te st zonder de terugtrekking der vrijv s af te wachten, neemt snel toe. Het is lelijk, dat men te Rome het ter rein bereidt voor een nieuwe nota van Mussolini aan Chamberlain, behelzende, dat indien het accoord niet terstond in werking treedt, de Italiaansche openbare meening hem (Mussolini) zal nopen zijn geheele vrijheid van handelen te hei- nemen. De ontstemming, die te Rome ontstaan is, doordat het Britsch-Italiaansche accoord nog steeds niet in werking is getreden, vindt in de Italiaansche bladen uiting m nieuwe aanvallen op Frankrijk, dat vei antwoordelyk wordt gesteld voor de moei lijkheden, die de inwerkingtreding van dit document vertragen. Volgens de Italiaan sche bladen zou de openbare meening in Frankrijk volkomen in onwetendheid wor den gelaten omtesftt d# actie, die Frankrijk zou voeren om de uitvoering dezer accoor- den te verhinderen. Zij zou geheel onkun dig worden gelaten van de „talrijke ver pletterende verantwoordelijkheden", die Parijs op zich heeft genomen, zoowel wat betreft de toepassing der accoorden van Rome als de practische verwezenlijking van het Londensche niet-inmengingsplan. Men zou voor haar „hoogst ernstige feiten" verbergen, die een bewijs zouden zijn van de toenemende onzekerheid in de gedrags lijn van Frankrijk, ja zelfs van de „toene mende dubbelzinnigheid." De oprichting van een permanent bureau voor de vluchtelingen vormt nog steeds de voornaamste zorg van de gedelegeerden in het intergouvernementeele comité te Evian. Over het algemeen schijnt het, dat de immigratielanden, zelfs indien zij bereid zijn, met de vestiging van een zeker aantal vluchtelingen accoord te gaan, aarzelen zich te binden en welomschreven voor stellen te doen. Zij verlangen, dat de ver deeling der vluchtelingen geschiedt in verhouding tot de oppervlakte van het grondgebied. Deze immigratietlanden wij zen er op, dat zij zich niet kunnen binden, zoolang zij niet by benadering weten, wat het cijfer der totale immigratie van vluch telingen zal zijn. Hieruit vloeit de noodza kelijkheid voort, een permanent bureau voor de vluchtelingen op te richten, dat het voorloop ige werk van Evian kan voort zetten en, na zich met de Duitsche autori teiten in verbinding te hebben gesteld, een practische oplossing van het vluchtelingen vraagstuk kan trachten tot stand te bren gen. De vertegenwoordigers van het joodsche agentschap vooi Palestina hebben de jour nalisten ontvangen en tegenover dezen uiting gegeven aan hun verwondering over het feit, dat de Britsche vertegen woordiger in zijn uiteenzetting voor de intergouvernementeele commissie niet Palestina heeft genoemd, dat toch alleen reeds de helft der Duitsche vluchtelingen heeft opgenomen. In een vergadering van het bisdom heeft de aartsbisschop van Canterbury gesproken over „De gruwelen in Spanje en op grooter schaal in China en de onderdrukking, waar onder in zekere landen weerlooze menschen te lijden hebben". Hij noodigde de geeste lijken uit Zondag a.s. „met hun joodsche broeders te bidden voor deze slachtoffers". Hij noemde de methoden, die volgens zijn inlichtingen in Weenen zijn toegepast „dui- velsch". De vrees, waaronder de wereld ge bukt gaat, is te wijten „aan de politiek der onverantwoordelijke regeeringen van zekere landen". De aartsbisschop verdedigde de politiek van den minister-president. Indien kalmte en moraal terugkeeren, zal de gene zing zich het eerst openbaren in een nieuw streven naar een staking en een verminde ring der opgestapelde bewapeningen door middel van internationale overeenkomsten. Een der eerste stappen zou het verbod van luchtbombardementen moeten zijn. Daarna zou men kunnen probeeren van den Vol kenbond een beschermer van het inter nationale recht te maken. De „Osservatore Romano" publiceert een bespreking van een document, af komstig van Conrad Gröber, aartsbis schop van Freiburg, in Breisgau, waarin een overzicht wordt gegeven van den godsdienstigen toestand in Duitschland na vijf jaar nationaal-socialistisch be wind. Het blad merkt op, dat het door den bisschop opgehangen sombere beeld in alle streken van Duitschland teruggevonden kan worden. Het eerste deel van het document behan delt de anti-godsdienstige propaganda, de anti-christelijke denkbeelden van Rosen- berg en de zedenprocessen. Het zegt, dat verzaking van den godsdienst vooral bij onderwijzers en ambtenaren wordt aange moedigd. In Freiburg zijn in 1937 3374 men schen afgevallen. Het tweede deel maakt melding van het vernielen en bezoedelen van kruisen enz. Ir. het derde hoofdstuk wordt beschreven hoe de uitoefening van den godsdienst be lemmerd wordt. Men verhindert, aldus het document, ambtenaren de diensten bij te wonen. De roomsch-katholieke „Volks- verein", 30.000 leden tellende, werd ontbon den, het concordaat ten spijt. Sportvereni gingen zijn niet meer geoorloofd. Ook anderen confessioneelen verenigin gen wordt het moeilijk gemaakt. Het vierde hoofdstuk beschrijft de belem meringen, die de prediking in den weg wor den gelegd. Vliegende blaadjes van gods dienstigen aard zijn verboden. In Baden zijn 22 roomsche blader, verdwenen, verschei dene roomsch-katholieke boeken zijn ver boden. In het vijfde hoofdstuk behandelt de bisschop de belemmering van het onderwijs, Bijbelsch onderricht is overal afgeschaft. Ambtenaren kunnen hun kinderen practiscH niet naar roomsche scholen zenden. De laatste hoofdstukken behandelen de katholieke verenigingen, werken van barmhartigheid enz. Vandaag precies 2 jaar geleden het was op den 12den Juli 1936 weid de leider der monarchisten in het Spaansche parlement vermoord. Er heerschte in de weken, welke aan dezen moord vooraf gingen, groote onrust in de republiek. Een deel van het leger bleek niet te vertrou wen en hooggeplaatste officieren beraam den een opstand. Vijf dagen na den moord kwamen plot seling de Spaansche garnizoenen in Marok ko in verzet tegen de wettige regeering en een dag later breidde de opstand, die goed was voorbereid, zich uit over ver schillende garnizoenen in Spanje zelf. De burgeroorlog was begonnen. De aan hangers der monarchie hadden den strijd opgevat tegen de republikeinen! Met belangstelling volgde het buiten land de krijgsverrichtingen in het land. dat op dat oogenblik nog geteisterd werd door een werkelijken burgeroorlog, waar twee groote Spaansche groepen tegenover elkaar stonden. Maar weldra veranderde de situatie. Geleidelijk begonnen andere Europeesche landen zich voor den burger oorlog te interesseeren en vooral Italië, Duitschland en Rusland meenden voor deel te kunnen trekken uit den oorlog. De twee eerstgenoemde landen begonnen de monarchisten te steunen, eerst door wa penzendingen, later door troepen. Rus land meende de republikeinen te moeten helpen en steunde deze ook al met wapens, terwijl Frankrijk oogluikend toezag, dat Fransche vrijwilligers in Spanje dienst namen in de rijen der republikeinen. Weldra was de toestand toen zoo, dat als het ware een Europeesche oorlog in het klein in Spanje woedde en van 2 Spaan sche partijen was vanaf dat oogenblik geen sprake meer. Veel meer moest men van dien tijd af spreken van 'n strijd tusschen het nationaal-socialisme en fascisme eener- zijds en van het communisme anderzijds. Die strijd duurt voort tot op dit oogen blik en nog steeds is het einde niet te zien. En nu onze kaart! Wij meenen te kunnen volstaan met het opsommen van de meest bizondere gebeur tenissen. Hier volgen dan de data, die bizonder belangrijk waren: 1936: 12 Juli Calvo Sotelo, de leider der mo narchisten in het Spaansche par lement wordt vermoord. 17 Juli Opstand van de Spaansche garni zoenen in Marokko. 18 Juli Verschillende garnizoenen in Spanje in opstand. La Linea, Al- geciras, Cadiz, Sevilla, Burgos, Valladodid, enz. 20 Juli De openlijke opstand in Madrid in de Montana-kazernes, onder leiding van generaal Fanjul. Deze opstand wordt in den kiem ge smoord. In Navarre, Castilië, Arragon, Galicië slaagt de militaire op stand spoedig. In Andalusië en de groote industriesteden handhaaft zich het Frente Popular. 11 Aug. Santander in handen der Witten. 15 Aug. Valt Badajoz. Eind Aug. Bezetten de witten ongeveer half Spanje. Generaal Yaque verovert 4 Sept. Talavera. 23 Sept. Bezet hij Torryos, den 27sten Sept. valt Toledo hem in handen en is het Alcazar ontzet. Generaal Mole verbreekt de ver binding met Frankrijk door op 4 Sept. Irun te bezetten, 14 Sept. valt San Sebastian. 5 Oct. Het begin van het beleg van Madrid. 1937: 29 Maart Bilbao valt in handen der Witten. 18 Oct. Geheel Noord-Spanje bezet. 9 Febr. Val van Malaga. Half Dec. Strijd om Teruel. De stad valt in handen der regeeringstroepen, wordt door de nationalisten her overd. Begin van het groote offensief, dat tot heden nog voortduurt. 1938: 3 April Lerida valt in handen der Na tionalisten. 18 April De kust bereikt by Vinaroz. 13 Juni Castellon gevallen. CUX

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1