DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Twee Britsche schepen door bommen getroffen
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 176 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 29 Juli 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Deensch waarnemer doodelijk getroffen.
BOMMEN OP VALENCIA.
pe algemeene toestand.
Mussolini 55 jaar.
Een gelukwensch van Hitier.
Na den val van Kioekiang.
Nanking's bevolking gevlucht.
De avonturen van een kanovaarder
Een vreemd verhaal.
Lutine-goud gevonden;
De eerste staaf opgehaald.
Het Nationaliteitenstatuut
in Tsjechoslowakije.
Ceteka waarschuwt tegen een
voorbarig oordeel.
ALKMAARSCHE COURANT.
Gistermiddag hebben vliegtuigen
van Franco de haven van Valencia
gebombardeerd. Tijdens dit bombar
dement werden twee Britsche schepen,
die in de haven lagen, door talrijke
bommen getroffen.
Een waarnemer van de controle ter
zee, Moyell, van Deensche nationali
teit, die zich aan boord van het En-
gelsche schip „Kellwyn" bevond, werd
gedood.
Omtrent het bombardement zelve wordt
het volgende gemeld:
Twaalf vliegtuigen hebben om half drie
de haven van Valencia gebombardeerd. Zij
wierpen 115 bommen neer. De aanvallende
toestellen hadden hun motoren afgezet,
toen zij nog op groote hoogte vlogen. Zij
daalden toen in de richting van het En-
gelsche schip „Kellwyn", dat in de haven
bezig was met het lossen van koffie en
suiker.
Op het oogenblik van den aanval
was de geheele bemanning aan boord.
De bommen vielen om het schip heen,
terwijl de bemanning een goed heen
komen zocht. De eerste personen, die
van boord gingen, waren de waar
nemer der non-interventie-controle,
de Deen Moyell, en een scheepsjongen
van Chineesche nationaliteit. Terwijl
zij de brug passeerden, werden zij
door een bom getroffen. Voorts werden
de tweede stuurman en drie zeelieden
getroffen.
De „Kellwyn" kwam uit Marseille en
zou pulp laden voor Londen.
De in de havenwijk neergekomen bom
men hebben zestien dooden geëischt. Be
halve het Britsche s.s. „Kellwyn", is nog
een tweede Engelsch schip, de „Stanleigh"
tijdens het bombardement getroffen. Hier
bleef de bemanning echter ongedeerd.
In Valencia werden omstreeks twintig
personen gedood en twintig gewond.
Aan de fronten van den Ebro
en den Levant.
In berichten uit Barcelona wijst
men er op, dat de door de regeerings-
troepen ten uitvoer gelegde operatie
aan het front van den Ebro de resul
taten heeft gehad, die men er van
wachtte. De betrekkelijke kalmte, die
zich Woensdag reeds deed gevoelen
aan de fronten van den Levant en
Estremadura, is gisteren nog duide
lijker geworden.
De weerstand der regeeringstroepen
rondom Viver, zoo wordt verder van re-
geeringszijde gemeld, houdt het offensief
der Italiaansche troepen in de richting van
Segorbe tegen. De regeeringstroepen, die
het noordelijke deel van de Siërra de Es-
padan verdedigen beletten de rechtschen
het bergmassief over te trekken en door te
dringen tusschen Segorbe en Sagunto. De
rechtschen hebben nieuwe aanvallen on
dernomen op de Siërra de Espadan bij het
gehucht Almenaria teneinde een doorgang
te forceeren. Zij stuitten echter op de re-
geeringsstellingen. Op vijf kilometer ten
Noorden van Vive hebben de rechtschen
zonder succes Trezuela ten Zuidoosten van
Caudiel aangevallen.
Van rechts wordt bericht, dat de natio-
nalen de zuivering van den rechteroever
der Ebro gistermorgen voortgezet hebben.
In de zóne der monding is de operatie ten
einde, maar zij wordt voortgezet in de sec
toren van Fayon en Mora de Ebro. Aan het
front van Valencia hebben de regeerings
troepen in den loop van den nacht een
tegenaanval ondernomen. Zij werden te
ruggeslagen en leden zware verliezen.
In Estremadura hebben de regeerings
troepen een verdedigingsstellihg betrok
ken achter Castuera Campanario en Mon-
terrubio. De rechtsche troepen hebben
opnieuw La Seran aangevallen om door te
dringen in de richting van Cabeza del
Buey en Puebla de Alcocer. Tot nu toe
zijn de aanvallen afgeslagen.
Aan het oostelijk front hebben de re
geeringstroepen de offensieve actie voort
gezet. Zij rukten op over een diepte van
zes K.M. en kwamen tot in de nabijheid
van Bot en de kruising van den weg van
Bot naar Cherta. De vijand, die versterking
van andere fronten heeft ontvangen, heeft
in het gebied van Gandesa verscheidene
aanvallen ondernomen. De regeerings
troepen sloegen deze aanvallen af en
dwongen de rechtschen, zich terug te
trekken tot de eerste huizen der stad.
Andere regeerings-colonnes kwamen tot
voorbij den weg van Poble de Masaluga
naar Gandesa.
Een vonnis in het rechtsche Spanje.
De militaire autoriteiten te Burgos be
vestigen, dat de krijgsraad te San Sebastian
Jose Rosado Gil tot twintig jaar gevange
nisstraf veroordeeld heeft. Gil was afge
vaardigde en vice-president van de Cortes
en behoorde tot een politieke groepeering,
die in 1936 gevormd was onder de regee
ring Manuel Portels Valladares. Toen de
regeering van Largo Caballero de Cortes
bijeenriep op 1 October 1936 vroeg Rosado
Gil tijdens de debatten het parlement eens
gezind een motie van vertrouwen in de
regeering aan te nemen. Na verscheidene
maanden slaagde hij er in een paspoort te
krijgen. Hij ging naar Frankrijk en vandaar
naar het rechtsche Spanje.
Rosado Gil heeft een uiteenzetting ge
geven van zijn houding te Madrid in een
document, waarin hij trachtte aan te too-
nen, dat zijn politieke optreden uiteindelijk
ten doel had de rechtsche persoonlijkheden,
d:e toen vervolgd werden door de comité's
der revolutionnaire arbeiders, te helpen.
Niettemin opende een militair rechter te
San Sebastian de instructie tegen hem. De
advocaat-generaal eischte de doodstraf,
aangezien Gil zich naar zijn meening had
schuldig gemaakt aan rebellie. Gil werd
veroordeeld tot twintig jaar gevangenis
straf, waarbij aan den eenen kant rekening
gehouden is met zijn zeer slechten gezond
heidstoestand en aan den anderen kant met
verzachtende omstandigheden, aangezien
inderdaad zijn politieke optreden de gele
genheid had gegeven tot hulp aan de par
tijgangers van Franco, die te Madrid woon
den en die vervolgd werden door de regee-
ring-Caballero.
ALKMAAR, 29 Juli.
In het begin van den Spaanschen bur
geroorlog zoo vertelt het Fransche dag
blad r Epoque, dat dezer dagen verschil
lende tot dusver onbekende gegevens uit
den burgeroorlog heeft gepubliceerd, voor
al over de inmenging van het buitenland
in het begin dan van dezen oorlog waren
de regeeringspartijen volkomen machte
loos om met eigen krachten de verdediging
van het gevestigde regime te organiseeren
en tegen wil en dank waren zij verplicht,
zich tot Rusland te wenden en de door
de Sovjet-regeering gestelde voorwaarden
te aanvaarden.
Aanvankelijk waren die voorwaarden
niet overdreven: daar er geen andere
vliegtuigen en tanks dan Russische waren,
werd het logisch gevonden, dat het com
mando over beide wapens aan Russische
officieren wer dtoevertrouwd. Doch reeds
in November 1936 ging Moskou een stap
verder. Het eischte n.1., dat een Russische
hoofdofficier in elke eenheid van het re-
publikeinsche leger zou worden aange
steld, wiens gezag identiek was met dit der
Spaansche commandanten. Daar deze
laatsten meestal behoorden tot niet-com-
munistische of zelfs anti-communistische
groepeeringen, wekte deze maatregel
groote misnoegdheid. Er viel echter met
tegen te sputteren; men moest eenvoudig
g Om hun wil door te drijven, beschikten
de Russen over een onweerstaanbaar argu
ment: de bedreiging n.1., onmiddellijk alle
leveranties stop te zetten. In Januari 37
was alle tegenstand definitief gebroken,
de sowjet-afgevaardigden domineerden
over de geheele linie. De meesten waren
niet Rus van geboorte, doch zij hadden de
Russische nationaliteit verworven; o.a. de
generaals Kleber, Lister, Carlos, Lukacs
^Tot April 1937 waren de sowjet-mannen
tamelijk gematigd in hun hand.^ C1J
wandel. Wanneer de een of ander zich met
andere dan militaire aangelegenheden be
moeide, werd hij op de vingers getikt door
den Russischen gezant in Spanje, Rosen-
feld. Na April werd deze toestand echter
radicaal gewijzigd. Rosenfeld en Ovsenko,
consul-generaal te Barcelona, werden naar
Moskou teruggeroepen, waar zij spoorloos
verdwenen. Zij werden vervangen door ge
heimzinnige, naamlooze personen.
Tezelfdertijd meldden de officieele bla
den de oprichting van een z.g. „Departi-
mento del Informacion del Estado". Weldra
vernam men, dat de leiders van het nieuwe
organisme eenvoudig agenten van de
G.P.Oe waren en dat de Spaansche politie
als ondergeschikt werd beschouwd. De
dagbladen mochten geen woord over de
Russische activiteit vermelden! In Augus
tus 1937 werd zelfs een decreet uitgevaar
digd, volgens hetwelk ieder gesprek over
de Russische gasten zou gestraft worden
met onmiddellijke arrestatie.
De suprematie der G.P.Oe had tot ge
volg, dat Largo Caballero, die de anarchis
ten en de anti-sowjet-communisten (Trots
kisten!) in zijn kabinet had opgenomen,
moest aftreden. Zijn opvolger was Negrin,
vriend en bewonderaar van sowjet-
Rusland, die Indalecio Prieto tot gevol
machtigd minister van oorlog aanstelde.
Prieto, een tegenstander van de anarchis
ten en hun bondgenooten, meende op de
G.P.Oe te kunnen steunen om zijn vijanden
te wreken en aldus den vrede voor te be
reiden .En inderdaad kon hij aanvankelijk
op hen rekenen in zijn strijd tegen ge
noemde anti-sow jet-elementen.
Enkele maanden later nam Prieto een
belangrijker taak op zich; hij wilde n.1. het
leger grondig reorganiseeren en de mili
taire leiders bevrijden van de voogdij der
partij-afgevaardiden .Ook den invloed der
sowjet-hoofdofficieren meende hij op deze
wijze te kunnen fnuiken. Hij had evenwel
buiten den waard gerekend, i.c. buiten
Moskou. De sowjet-leiders brachten hem
aan 't verstand, dat het 't beste was, zijn
plan onmiddellijk op te geven Prieto deed,
alsof hij er niets van begreep. De G.P.Oe
ging toen tot massa-arestaties over, ook
onder de Spaansche officieren en ambte
naren, zonder er de regeering in te kennen.
Processen, werden behandeld door rech
ters, die alle talen spraken, behalve
Spaansch. Ettelijke vonnissen werden in
het Duitsch opgesteld. Prieto begreep, dat
hij te Barcelona de gevangene van Stalin
was. Die toestand duurde tot Januari van
dit jaar, toen Moskou gratie verleende aan
de nog talrijk overlevende anarchisten. In
Maart werden zelfs twee van deze anar
chisten in de regeering opgenomen. Prieto
nam daarop ontslag en kreeg permissie,
naar Frankrijk te vertrekken.
Uit nog andere feiten blijkt, dat Moskou
in het republikeinsche Spanje als heer en
meester optreedt
Men weet, dat het grondgebied der Bas-
kische republiek betrekkelijk gemakkelijk
werd ingepalmd, terwijl de regeering van
Barcelona plechtig had verklaard, dat het
onmogelijke zou worden gedaan om het
Baskenland te redden. Algemeen vroeg
men zich af: Hoe kon het sterke Bilbao
zóó spoedig Franco in handen vallen?
Ziehier de sleutel van het geheim.
Toen het offensief van Franco werd
voorbereid, zond Moskou een gezant-
schapsraad uit Madrid naar Bilbao om met
president Aguirre te onderhandelen. De
Russische afgezant vroeg ,of hij de ver
gaderingen van den Baskischen minister
raad mocht bijwonen. Aguirre weigerde be
leefd, doch kordaat. Den volgenden dag
verliet de Russische gezant Bilbao en men
heeft hem er niet meer teruggezien. Eenige
weken later werd het nationalistisch offen
sief ingezet. Tevergeefs drongen de Basken
bij Barcelona aan op het sturen van ka
nonnen en vliegtuigen. Zij kregen echter
een beetje munitie en twaalf kanon
nen. Ook een escadrille vliegers werd naar
Baskenland gezonden, doch op weg erheen
werden de piloten naar Valencia terugge
roepen. Kort daarop viel Bilbao, wegens
gebrek aan vliegtuigen. Moskou heeft Bil
bao gestraft, omdat de stad Russische in
terventie had geweigerd
Mussolini wordt vandaag 55 jaar. In ver
band hiermede heeft Hitier hem een tele
gram gezonden van den volgenden inhoud:
„Duce, op uw verjaardag heden gedenk
ik uwer op de hartelijkste wijze, met mijn
oprechte wenschen voor uw persoonlijk
welzijn zoowel als voor uw werk, dat tege
lijkertijd de grootheid van Italië en den
vrede van Europa dient. In trotsche be
wustzijn van het door u tot stand gebrachte
fascistische imperium kunt gij dezen dag
vieren, waarop mijn gedachten bij u ver
toeven.
Het beteekent voor mij een genoegdoe
ning, dat wij in uw zoo even afgesloten en
voor u zoo succesvolle levensjaar de spil
RomeBerlijn en onze vriendschap door
onze bijeenkomst op den grond van uw rijk
nog meer verstevigd hebben, heil Duce, uw
Adolf Hitier".
Naar het Chineesche telegraaf agent
schap meldt, schrijft de Central Post
o.m.:
„Met den val van Kioekiang werden
aller oogen gericht op het kleine spoor
wegstadje Tehan, halverwege tusschen
Kioekiang en Nantsjang, dat naar men
verwacht, het volgende doel der Ja-
panneezen zal worden.
Chineesche berichten melden, dat de Ja-
pansche troepen Zuidwestelijk zijn opge
rukt uit Koetang en zich thans in Zuidelijke
richting naar Nanking begeven ten Westen
van het Pojangmeer, klaarblijkelijk met de
bedoeling van Nanking naar Tehan op te
rukken.
Nanking, dat eens een bevolking van
90.000 zielen had, is thans practisch leeg,
daar bjjna de geheele bevolking is gevlucht
voor de herhaalde luchtbombardementen.
Het Chineesche hoofdkwartier meldt, dat
zware versterkingen naar Tehan worden
gedirigeerd om een mogelijken opmarsch
der Japanneezen langs den spoorweg naar
Natsjang tegen te houden. Nu Chineesche
versterkingen Westelijk van Kioekiang zijn
aangekomen, is men in militaire kringen
te Hankau van meening, dat een Westelijke
opmarsch langs den Zuidelijken Jantseoever
moeilijk zal zijn voor de Japanneezen.
In den nacht van Woensdag op Donder
dag was een pleiziervaartuig, behoorende
aan een inwoner van de Panne, verdwenen.
Gisteravond kwam te Oostende bericht
binenn, van een der loodsvaartuigen, dat
het bootje in de buurt van het vuurschip
Wandelaer was aangetroffen, en dat zich
een man aan boord bevond. Van Oostende
is daarop een sleepboot uitgevaren, die het
vaartuig heeft binnengebracht. De man aan
boord bleek te zijn de Nederlander
A. T., woonachtig te Den Helder, die het
volgende verhaal deed:
Hij was uit Duinkerken te de Panne aan
gekomen met een kano, die hij op het
strand trok. De kano geraakte echter weer
vlot en dreef naar de open zee. Hij was
toen op het denkbeeld gekomen om met
het pleiziervaartuig te trachten, zijn kano
weder op te pikken. Dit gelukte hem, doch
toen het erom ging, naar de Panne terug te
keeren, slaagde hij hierin niet. Integendeel,
het vaartuig dreef hoe langer hoe verder
naar de open zee, tot het oogenblik waarop
het nabij de Wandelaer door het loodsvaar-
tuig werd waargenomen.
Ondanks deze verklaringen is T. naar
Nieuwpoort overgebracht, waar thans een
onderzoek wordt ingesteld.
Vannacht heeft de „Karimata" de eerste
staaf goud, afkomstig van het wrak van
de „Lutine" opgehaald. Het was omstreeks
half drie dat deze vondst werd gedaan. De
heer van Capellen was aan boord van de
Karimata, toen deze eerste staaf van de
vele, welke men hoopt te vinden, in de
zeef van den baggermolen werd ontdekt.
Vanmorgen bij de aflossing werd het
eerste goud, dat men thans gevonden
heeft, meegebracht naar het eiland om ter
hand te worden gesteld aan den leider van
het bedrijf der Billiton-Maatschappij op
Terschelling, den heer Bol. Hij en de heer
van Capellen kwamen er mee naar hotel
„Nap", waar de staf zijn hoofdkwartier
heeft. Onmiddellijk werd op het hotel de
vlag geheschen.
De staaf is 20 c.M. lang en 6<^ c.M.
breed, weegt 3,5 K.G. en is gemerkt
B.B.57.
Toen op het eiland bekend werd, dat
het eerste goud was gevonden, werd van
tal van schepen in de haven de vlag ge
heschen en lieten de sirenes zich hooren.
Vroeger dan anders was het druk op het
eiland. Iedereen, die van de vondst ver
nam, ging naar de haven. Er was echter
niets te zien en behalve deze eene staaf is
er sinds vannacht half drie niets meer
gevonden.
Men neemt dan ook aan, dat deze staaf
bij vorige bergingspogingen van de „goud
schat" van de Lutine is losgeraakt en is
verdwaald.
Het feit echter, dat de „Karimata" ook
deze „verdwaalde" staaf naar boven heeft
gebracht, heeft het optimisme, dat de
goudschat geheel zal worden gevonden,
nog versterkt. Vol verwachting gaat men
de komende dagen tegemoet.
(Zie voor uitvoerig verslag en bijzonder
heden Laatste Berichten).
Het officieele Tsjechoslowaaksche Tele-
graafagentschap Ceteka publiceert een com
muniqué van den volgenden inhoud:
„Buitenlandsche en Tsjechoslowaaksche
dagbladen hebben artikelen gepubliceerd,
waarin commentaar geleverd is op zekere
deelen van het in voorbereiding zijnde na
tionaliteitenstatuut. Bevoegde officieele
kringen vestigen er de aandacht op, dat uit
treksels geen nauwkeurig beeld noch over-
zich kunnen geven, omdat het niet gaat om
teksten, welker redactie geheel voltooid is.
Zooals men weet, zet het z.g. comité der
politieke ministers zijn werkzaamheden ten
aanzien van de kwestie der hervorming van
het openbare bestuur voort. Zoolang men
geen zekerheid heeft omtrent de bevoegdheid
der nieuwe bestuursorganismen in de pro
vincie, zal men geen definitief oordeel
kunnen uitspreken over de hervorming.
Hetzelfde geldt voor de wet op het gebruik
der talen.
Het beperkte comité der politieke ministers
evenmin als de commissie der zes hebben
hun werkzaamheden nog geëindigd. De
onderhandelingen met de vertegenwoordi
gers der nationaliteiten zijn nog niet ten
einde. Bijgevolg kan nog geen uiteindelijke
beslissing genomen zijn ten opzichte van
den vorm, waarin de ontwerpen in het par
lement zullen worden ingediend. De teksten,
die door de pers zijn gepubliceerd, kunnen
dus niet beschouwd worden als een juiste
informatiebron voor het nationaliteitenont-
werp, dat de regeering bezig is uit te wer
ken".
Van Sudeten-Duitsche zijde wordt hier
tegenover gesteld, dat de publicatie in ver
schillende bladen wel degelijk essentieele
statuut omvat, zooals het op 30 Juni aan de
deelen van den tekst van het nationaliteiten
delegatie der Sudeten-Duitsche partij over
handigd is. Hetzelfde geldt voor het ontwerp
van de nieuwe taalwet.
Uit Londen wordt nog gemeld, dat Runci-
man a.s. Dinsdag naar Praag zal vertrekken.
De onderhandelingen met de Sude-
ten-Duitschers.
Naar de persafdeeling van de Sudeten-
Duitsche partij mededeelt, is gisteren in op
dracht der regeering aan de Sudeten-Duit
sche partij het ontwerp van een wet op de
grondslagen der organisatie van het territo
riale bestuur overhandigd. Van den kant der
Sudeten-Duitsche partij is het ontwerp,
Waarbij ook mondelinge juridische toelich
tingen gegeven worden, zonder het bepalen
van een standpunt in ontvangst genomen.
