DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN.
Japansche opmarsch tot staan gebracht
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 191 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 16 Augustus 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Gunstiger situatie voor de Chineezen.
Het front van de Jangtse.
Y
Lm»
Te,4H,
t
3 «iè Y"* K
/A N 6 s I 5t6
Bombardement van
Valencia.
Britsche schepen geraakt.
De terreur in Palestina.
Een droeve lijst.
Italië's visie.
De ketting, welke te Moskou
eindigt.
De algemeene toestand.
Autobus in hinderlaag gevallen.
Zes joden gedood.
Mgr. Hlinka stervende.
Boeren bidden op straat.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT,
Nu de Japansche opmarsch langs den
spoorweg KioekiangNantsjang tot
staan gebracht is, aldus meldt het Chi-
neesche persbureau, is het centrum der
krijgsbedrijven verplaatst naar Joeits-
jang, ten Westen van Kioekiang. Ja
pansche versterkingen worden in aller
ijl naar het Westen gezonden, terwijl
ook de Chineezen zich daar concentree-
ren. Men verwacht, dat het binnenkort
tot een botsing zal komen. Sjabo. en
Nantsjangpoe ten Zuiden van Kioe
kiang zijn door de Chineezen heroverd.
De Japanners trekken hier in de rich
ting van Kioekiang terug, waar zij in
derhaast versterkingen aanleggen. Men
gelooft, dat zij bij de laatste gevechten
zware verliezen geleden hebben. Giste
ren zijn minstens 4000 gewonden in ver
scheidene transporten stroomafwaarts
gebracht.
Aan den Noordelijken oever van den
Jangtse ontwikkelt de toestand zich snel in
het voordeel der Chineezen. De steden Tai-
hoe en Soesoeng ten Oosten van Hwangmei
zijn reeds heroverd. Een Japansch detache
ment, dat hij Hwangmei is achtergebleven,
is volkomen omsingeld. Men gelooft, dat het
lot van deze afdeeling bezegeld is. Hoewel
de Japanners nog niet de hoop hebben op
gegeven, langs den Noordelkijen oever op te
kunnen rukken, verwachten zij van pogin
gen in die richting niet al te veel in verband
met de overstroomingen.
Aan het front in Tsjekjang rukken de
Chineesche troepen, die Foejang heroverd
hebben, snel op. Zij staan reeds 15 K.M. ten
Zuid-Westen van Hangtsjau. Joehang wordt
door de Chineezen belegerd. In de nabijheid
van Hangtsjau wordt hevig gevochten. Een
algemeene aanval op de stad wordt tege-
moetgezien. Ook in Sjangtoeng zijn de Chi
neesche troepen uiterst bedrijvig. Twee de
tachementen hebben bij verrassing een
aanval op de hoofdstad Tsinan gedaan. Zij
drongen op den avond van 12 Augustus de
poorten binnen en leverden in de straten
een verwoed gevecht. Zij trokken zich
terug, toen de Japanners versterkingen
kregen. De Chineezen zouden slechts 60 man
aan dooden en gewonden verloren hebben
tegen de Japanners 200.
De buitengewone maatregelen te
Sjanghai opgeheven.
In de Fransche concessie zijn gisteren de
bijzondere maatregelen, getroffen ter gele
genheid van den eersten verjaardag van het
uitbreken der vijandelijkheden, weer inge
trokken, daar geen onmiddellijk gevaar
meer aanwezig wordt geacht. De vrijwilli
gerscorpsen zijn gedemobiliseerd, doch en
kele voorzorgen blijven gehandhaafd.
Het bataljon des doods
Het Chineesche ministerie van buiten-
lardsche zaken heeft er bij de mogendheden
tegenge protesteerd, dat leden van het ba
taljon des doods, die in het intern eer in gs-
kamp der internationale nederzetting te
Sjanghai de Chineesche vlag hadden gehe-
schen, door Russische vrijwilligers zijn
doodgeschoten.
De bezetting van Nanking.
Op verzoek van de internationale hulp
commissie te Sjanghai heeft dr. Smut, hoog
leeraar aan de universiteit te Nanking, me-
dedeelingen gedaan over de bezetting van
Nanking door de Japanners, aldus meldt het
Chineesche persbureau. Naar zijn schatting
zyn ongeveer 30.000 Chineesche burgers
om het leven gekomen, terwijl 't materiëele
verlies 246 millioen dollar bedroeg. Ook
vele vrouwen en kinderen zijn omgebracht.
«...HUNAIS/V
*-• J
100K.N,
MWAJOC AH
HOEPEt
HWAN6UI
ANKIN&
■O
HA®U
*n»WJ*us
'KItJOll
TIMTMN.t
HANNIHft
Q|
«IMKW0»
C"\'S KoeuǤ
6**
K HWAUN ëfê.
'"jOEITl).
fKIOEKIANOV
SANKANG
iPOJA N G
MCCR
nant{jan6
Japan en Rusland.
Hebben wij in bovenstaande het
nieuws over den Japansch-Chineeschen
oorlog samengevat, hier moge tenslotte
nog iets volgen over het conflict tus-
schen Japan en Rusland.
Op het oogenblik schijnt het dat het
directe gevaar voor een werkelijken
oorlog voorbij is en het is te hopen, dat
beide partijen tot een bevredigende
oplossing kunnen komen.
Wat nu het conflict zelf betreft, de
woordvoerder van het Japansche ministerie
van oorlog, wien men de vraag stelde of de
Japanners zich het recht hadden voorbe
houden de streek van Tsjangkoefeng, die op
13 Augustus ontruimd is, opnieuw te bezet
ten, dan wel of zij den Sowjets gevraagd
hadden zich te verbinden den heuvel niet
zelf te bezetten, heeft hierop geantwoord
dat Japan vertrouwde, dat de Sowjets
nauwkeurig den wapenstilstand van 11
Augustus zouden nakomen.
De berichten omtrent de evacuatie door
Japan hebben te Tokio, volgens Havas,
verrassing gewekt, aangezien herhaaldelijk
verklaard was, dat Tsjangkoefeng strate
gisch onmisbaar is voor Japan. Welingelich
te kringen zien hierin het bewijs, dat Japan,
van meening zijnde, dat zijn militaire pres
tige veilig is, tot iederen prijs een herleving
van het incident wil vermijden.
De grensregeling.
Naar te Tokio verluidt, zullen spoedig de
onderhandelingen tusschen Litwinow en
Sjigemitsoe beginnen betreffende de sa
menstelling van de grenscommissie, wier
taak het zal zijn de grens bij Tsjangkoefeng
af te bakenen. Haar taak zal beperkt blij
ven tot het omstreden gebied aan de oos
telijke grens tusschen Mantsjoekwo en de
Sowjetunie. Wanneer deze commissie haar
taak met succes ten uitvoer legt, zal men
haar werkzaamheden uitbreiden tot andere
deelen van de grens tusschen Mantsjoekwo
en de Sowjetunie, ofschoon daaromtrent
door Japan geen verbintenissen aanvaard
zijn. Naar verluidt, blijft Japan zich verzet
ten tegen het opnemen van een neutraal lid
in de commissie, aangezien het dit niet
noodig acht.
Boodschap van generaal Nakamoera.
De commandant van het Koreaansche le
ger, generaal Nakamoera, heeft zich in een
boodschap tot tolk gemaakt van de waar
deering der Japanners voor de hulp van
regeering en volk van Korea bij het grens
conflict met Rusland. De Japansche troepen,
aldus zegt de boodschap, hebben hoewel zij
in getalsterkte verreweg de minderen wa
ren, de aanvallen der Russen, welke drie
divisies met 200 tanks en 100 vliegtuigen
sterk waren, met succes weerstaan en zelfs
de gevechtskracht van een der divisies ver
nietigd, zoodat de Russen gedwongen wa
ren de Japansche voorstellen te aanvaarden.
Valencia is gisteren, weer eens het
doelwit der Franco-vliegtuigen geweest.
Opnieuw zijn twee Britsche schepen
door bommen getroffen, terwijl een
doode en eenige gewonden te betreuren
zijn.
Uit alles blijkt duidelijk, dat de be
doeling is, de haven van Valencia zoo
onveilig mogelijk te maken, opdat ein
delijk geen enkel schip meer durft bin
nen te komen. Op deze wijze zouden de
regeer ingstroepen tenslotte verstoken
worden van levensmiddelen uit het
buitenland en op deze wijze zou Franco's
kans misschien stijgen.
Wat nu de jongste luchtbombardementen
op Valencia betreft, tijdens dit bombarde
ment is de marconist Amery aan boord van
het Engelsche schip Hilfern gedood en een
Britsche non-interventie-waarnemer gewond
aan boord van het Britsche schip Fredavore.
De beide schepen werden niet beschadigd.
De naam van den waarnemer, die bij het
bombardement van het Britsche schip Fre
davore is gewond, is Christian Schmidt. Hij
is van Duitsche nationaliteit. Hoewel hij ge
wond was, was hij de eerste die hulp ver
leende aan den Britschen marconist Amery
van de Hillfern, die werd gedood bij het
bombardement Ook de kapitein en drie
leden van de bemanning van de Fredavore
zijn gewond.
Gisterochtend te drie uur hebben vijf
Savoia-vliegtuigen de haven gebombardeerd.
Eenige bommen ontploften bij het Britsche
schip Noemi Julia, waardoor het schip lek
raakte. Het is zinkende.
Even later werden bommen geworpen op
de wijken Mernabua en Florida. Twee hui
zen werden vernield. Het aantal slachtoffers
is nog niet bekend.
Gevechten aan het front.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat de troe
pen van Franco hevige aanvallen hebben
gedaan op de regeeringsstelingen ten Zuid-
Oosten van Gandesa. Zij slaagden erin een
heuvel te veroveren, doch werden later weer
teruggeslagen. De regeeringsluchtmacht
heeft de stellingen van den vijand ten Wes
ten van de Siërra Pandols bestookt, niet
tegenstaande de vele jachtvliegtuigen van
den vijand. Den geheelen nacht door heeft
het kanon gedonderd.
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat de beide partijen in Spanje de benoe
ming hebben aanvaard van een commissie
van drie leden aangewezen door de Engel
sche regeering ter bestudeering van de uit
wisseling van gevangenen. Veldmaarschalk
Sir Philip Chetwode zal aan het hoofd van
de commissie staan, die haar zetel zal heb
ben te Toulouse, waar beide partijen dan
vermoedelijk vertegenwoordigd zullen zijn.
De terroristen in Palestina hebben giste
ren wederom vijf slachtoffers min of meer
ernstige verwondingen toegebracht. Een
mijn is tot onploffing gekomen in Tellit-
vinstki, waardoor drie joden werden ge
troffen. Een der gewonden heeft ernstige
kwesturen bekomen. Op den weg van Tel
Aviv naar Richonlesion is een schot gelost
op een voorbijrijdende autobus, waardoor
een reiziger ernstig gewond werd.
Op de markt te Tel Aviv heeft een Ara
bier aan een jood een mand druiven ver
kocht, waarin een bom verborgen was. De
bom ontplofte en verwondde een vrouw.
Nabij Hebron is een ploeg van 120 arbei
ders, die arbeid verrichte aan openbare
werken, door een gewapende bende over
vallen, die den mannen bevel gaf het werk
te staken, op straffe des doods. De ingenieur
en de werkbazen werden ontvoerd.
Terechtgesteld.
Een Arabier, die door het militaire hof
ter dood was veroordeeld wegens het ver
voeren van een bom op straat nabij de
grens van Tel Aviv op 20 Juli j.1., is giste
ren terechtgesteld. Drie joden zijn gewond,
toen een landmijn tot ontploffing kwam
onder den vrachtwagen, waarin zy, nabij
Herdera, vervoerd werden.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Rome:
In een kennelijk geïnspireerd hoofdartikel
houdt de Relazioni Italiani zich bezig met de
woorden van Mussolini „Geen illusies, doch
zich voorbereiden".
Het tijdschrift schrijft:
Mussolini heeft zich met deze woorden
vooral tot de wereld gericht. Zij zijn een
definitieve vermaning welke tot nadenken
dwingt, omdat zij wellicht den sluier van
alle valsche ideologieën en utopieën kan
verscheuren, waarin vele regeeringen en
volken nog leven. Spanje, Tsjecho-Slowakije
en het Verre Oosten zijn schakels van den-
zelfden ketting, welk eind te Moskou ligt.
ALKMAAR, 16 Augustus.
De nazomer en de herfst worden in vele
landen gebruikt voor het houden van
legermanoeuvres. Zulks is steeds het geval
geweest en zulks is nog steeds het geval.
En als wij dan thans melding maken van
de groote legermanoeuvres van het Duit
sche leger, welke vandaag beginnen, dan
moet er reden zijn, om daarvan in deze
rubriek melding te maken. Helaas, die reden
is er! Allereerst hebben wij zeer spannen
de weken achter den rug en op dit oogen
blik mag er dan misschien weer sprake zijn
van eenige ontspanning, nog altijd is de
toestand zoo, dat de bom elk oogenblik
barsten kan. Dat Duitschland dus op het
oogenblik legeroefeningen op groote schaal
houdt, is geen prettig idee, bekeken uit het
oogpunt van den internationalen toestand.
Maar er is meer. Duitschland houdt
manoeuvres die afwijken van de gewone
legeroefeningen. Het heeft alleen een
enorm aantal manschappen onder de wa
penen geroepen, maar bovendien maat
regelen genomen, die veel meer wijzen op
een gedeeltelijke mobilisatie dan op oefe
ningen. Om niet in herhaling te vallen,
verwijzen wij ten aanzien hiervan naar
wat de Daily Tel. schrijft en wat wij hier
direct zullen weergeven.
Door dit alles trekken deze manoeuvres
zeer de aandacht en zijn ze zelfs oorzaak
geworden van eenige onrust in andere
landen, waar men zich afvraagt, wat eigen
lijk de bedoeling van Berlijn is. En zelfs
heeft men in officieele kringen in Londen
van eenige onrust blijk gegeven.
En nu dan de Daily Tel. Dit Engelsche
blad dan schrijft, dat Duitschland niet ver
baasd moet zijn, dat zijn buren een zekere
onrust aan den dag leggen. Het is misschien
normaal manoeuvres te houden, het aan
leggen van versterkingen in het Rijnland
te versnellen en reservisten onder de wa
penen te roepen, doch het is niet normaal
de recruten mede te deelen dat zij niet op
den vastgestelden datum naar huis kun
nen gaan, alle officieren te gelasten zich
gereed te houden voor den dienst, doktoren
en geneeskundig personeel beperkingen op
te leggen wat betreft verplaatsing en de
burgerbevolking te bevelen zich bij de
politie aan te melden voor speciale dien
sten. Niet alleen in het oog van buitenlan
ders, doch ook in het oog van Duitschers
hebben deze maatregelen den schijn van
mobilisatie. Een geruststellend feit is, dat
alles in het openbaar geschiedt. De Duit
sche autoriteiten mogen ontkennen, dat dit
een kwade beteekems heeft, doch zij moe
ten zich bewust zijn dat zij in het verleden
reden hebben gegeven tot ongerustheid.
Niemand ontzegt Duitschland het recht zijn
legers te oefenen, doch in verband met de
zenuwachtige spanning, welke thans be
staat, zouden minder opmerkelijke maat
regelen aan te bevelen geweest zijn.
De Daily Telegraph en de Parijsche
Figaro schrijven verder hetgeen geheel
voor rekening van deze bladen moet wor
den gelaten dat 750.000 man onder de
wapenen zijn en dat het san alle mannen
beneden de 65 jaar verboden is het gebied
van het Rijk te verlaten.
De Berlynsche correspondent van de
Observer schrijft:
De reserves vormen de eigenlijke kracht
van het Duitsche militaire apparaat. Met
een bevolking van 70 millioen bezit
Duitschland een reserve van geoefende
reservisten gelijk geen enkel ander land
en elk jaar neemt hun aantal en geeoefend-
heid toe.
En hij vervolgt: Men zal zich herinne
ren, dat de Engelsche generale staf vóór
den wereldoorlog veel aandacht schonk
aan de reserves en dat de Franschen de
getalssterkte van het Duitsche leger in 1917
onderschatten omdat men niet met de re
servisten gerekend had. Reeds in het be
gin van den oorlog bestond een groot aan
tal infanterieregimenten geheel uit reser
visten.
V
Een Duitsch militair schrijver zegt, dat
het voornaamste doel van de manoeuvres
van dit jaar is goed geoefende formaties
van reservisten te hebben bij het uitbre
ken van een oorlog. Hij ziet de werkelijke
kracht van een mobiel leger in de reserves.
Men zal in een toekomstigen oorlog geen
tijd hebben om soldaten en officieren der
reserve weer langzaam op peil te brengen,
zij moeten onmiddellijk bruikbaar zijn.
De manschappen, die nu worden opge
roepen, zijn zij, die in het najaar van 1937
na twee jaar dienst het leger verlaten
hebben. Zij zullen niet met andere soldaten
tezamen gebracht worden in bestaande
divisies, zij zullen in afzonderlijke forma
ties optreden. De jonge mannen zullen
hard op de proef gesteld worden.
Bij de manoeuvres zal voor het eerst
ook de burgerlijke bevolking betrokken
worden.
De legerautoriteiten hebben het recht om
de medewerking der burgers te eischen bij
het verschaffen -an materieele hulpmid
delen. Zij kunnen paarden, auto's, motoren,
voedsel voor mensch en dier requireeren.
Ook in dien zin zullen de manoeuvres van
dit jaar ouder omstandigheden plaats heb
ben, die zooveel mogelijk gelijken op oor
logsomstandigheden.
Dit laatste is heel mooi gezegd en op
zich zelf kan men er vrêe mee hebben.
Maar de vraag is, of de Duitsche regeering
slechts een eenvoudige demonstratie wil
geven van zijn oorlogsmacht, dan wel of zij
zich voorbereidt op de risico's, die haar
politiek van druk op Tsjecho-Slowakije
zouden kunnen doen loopen, wanneer zij
zoo ver ging, dal zij geweld gebruikte.
Engelsche politieke kringen zijn van
meening, dat het beste is de grootste waak
zaamheid te toonen. De algemeene belang
stelling is veel meer op Berlijn gericht,
waar men den waren sleutel ziet van het
probleem van Centraal Europa, dan op
Praag.
Of de regeeringen te Londen en Parijs over
tuigen zich er van dat het uur van de groote
beslissing in den zin van een op geestelijk
elkaar begrijpen berustende Europeesche
solidariteit geslagen heeft, óf zij nemen
voor de wereld en voor de geschiedenis de
verantwoordelijkheid op zich voor een
conflict.
Voor Italië is hier maar één weg, namelijk
de vernielende krachten van het bolsjewis
me uit Europa te verwijderen, de door den
oorlog onopgelost gebleven problemen uit
den weg te ruimen, de kleinere staten terug
te leiden tot dat bewustzijn van rangorde en
tot dat evenwicht van functies, dat een voor
waarde is voor een zekeren vrede.
De houding van de regeeringen te Londen
en Parijs geeft echter niet veel hoop. Niet
tegenstaande alle plechtige beloften worden
de leveranties van Sovjet-Spanje in strijd
met alle handige ontkenningen van het
Fransche departement van buitenlandsche
zaken gecontinueerd. De Tsjecho-Slowaak-
sche kwestie neemt iederen dag door den
tegenstand, de tegenstrijdigheid en het on
begrip van de regeering te Praag een ge
vaarlijker en tragischer wending. Het schijnt,
dat de Europeesche democratieën het daar
over eens zijn, dat het geduld van de tota
litaire regeeringen moet wdrden misbruikt.
In dit verband ontbreekt het niet aan veel-
beteekenende en vermanende feiten: de
manoeuvres van het Fransche leger aan de
Italiaansche grens, Frankrijks eisch tot Bel
gië zijn troependoormarsch door Belgisch
gebied voor een aanval op Duitschland toe te
staan, voor het geval Frankrijk militair in de
Tsjecho-Slowaaksche kwestie zou ingrijpen.
Daarbij komt nog de brandstichterachtige
houding van de Fransche linkerzijde.
Mussolini heeft gesproken. Het is zaak
voor de anderen te oordeelen of niet het
oogenblik gekomen is een vastbesloten
poging te doen tot bereiking van den Euro-
peeschen vrede.
Gisterenmiddag is een autobus op
den berg Karmel bij Haifa in een hin
derlaag gevallen. Van de inzittenden
werden zes joden gedood en twee
jodinnen gewond. Britsche militairen
waren spoedig ter plaatse. Zij hebben
zeven bandieten neergelegd.
De gezondheidstoestand van mgr.
Hlinka is steeds achteruitgaande. De
zieke is 75 jaar oud en lijdt aan tuber
culose. Hij reageert niet meer op kamp-
ferinspuitingen.
Uit verscheidene streken zijn de boe
ren gekomen, zy bidden op straat voor
den zieke.
Volgens inlichtingen uit welingelichte
kringen zal mgr. Hlinka een politiek testa
ment nalaten, doch de commissie van leiders
van de partij heeft besloten dit testament
niet te publiceeren, aangezien men vreest,
dat hierdoor een scheuring in de partij zal
ontstaan. In de partij zijn n.1. twee stroo
mingen, een gematigde strooming onder lei
ding van den vyftigjarigen mgr. Joseph
Tiso, vice-president van de partij en een
meer radicale groep, onder leiding van den
38-jarigen Carel Sidor, politiek directeur
van de partij en hoofdredacteur van de
„Slovak". Om een scheuring te voorkomen is
besloten na den dood van mgr. Hlinka de
functie van voorzitter vacant te laten.
Visschersvaartuig vergaan. - Een vis-
schersvaartuig is in de nabijheid van Brest
op de rotsen geloopen en vergaan. Vier van
de twaalf opvarenden verdronken.
Groote partij opium achterhaald. - Het
Amerikaansche departement van financiën
deelt mede, dat een party opium ter waarde
van 600.000 dollar is aangehaald aan boord
van een schip, dat in de haven van Brooklyn
voor anker lag. Dit is de belangrijkste hoe
veelheid opium, die in de laatste 10 jaar is
aangehaald.
Fransch schip loopt op een mijn en
zinkt. - Het Fransche s.s. Artois, metende 400
ton, is ten Zuiden van Gibraltar op een mijn
geloopen en gezonken. De bemanning is
door twee reddingbooten in veiligheid ge
bracht.
Noodweer in Korea. - In Noord Korea
hebben hevige regens talrijke overstroomin
gen veroorzaakt. Tengevolge van het breken
van een dam is het water een steenkolen
mijn bij Kaigando binnengedrongen, waar
door meer dan veertig mijnwerkers werden
gedood of ernstig gewond. Door het instor
ten van huizen zijn tien personen om het
leven gekomen, talrijke spoorlijnen en
telefoon-verbindingen zyn verbroken,
