DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
ANTOON BENNER'S
STOOMCAROUSSEL
Frankrijk en de veertig-urige werkweek.
lOO °|0 SportÏOO °|0 Sensatie
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN;
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franct aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 200 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
/rijdag 26 Augustus 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
.Jouhaux acht een compromis mogelijk.
Eenige ontspanning waarneembaar
De mishandeling in de gevangenis
93 graden Ceisius in de cellen.
Inneming van Jioetsjang.
Japansche militaire kringen achten
haar van van groot belang.
De algemeene toestand.
Het proces tegen
Schuschnigg.
In de tweede helft September?
De verbanning van mgr. Sproll.
Stilzwijgen te Vaticaanstad.
ALKMAARSCHE COURANT.
De radio-rede van den Franschen mi
nister-president Daladier heeft niet af
leen het aftreden van twee ministers
tot gevolg gehad, maar bovendien een
zekere scheuring in het Volksfront te
weeg gebracht. Vandaar, dat de socialis
ten en republikeinsch-socialisten voort
durend vergaderen en trachten de een
heid te herstellen.
Jouhaux, de secretaris-generaal van het
Fransche Vakverbond (C.G.T.), had Woens
dagavond te New York, waar hij op het
oogenblik verblijf houdt, vragen te beant-
woorden van Amerikaansche journalisten
over de rede van Daladier en over de reactie
daarop in de kringen van de vakvereeni-
ging. Hij verklaarde, dat de C.G.T., die een
tijdelijke aanpassing van de 40-urige werk
week aanvaardt voorzoover daarbij de defen
sie in het geding is, in geen geval een al-
gemeene afschaffing van de wet kan ac
cepteeren, vooral niet in verband met de
dan dreigende toeneming van de werkloos
heid. Op de vraag van een journalist, of
Jouhaux een compromis mogelijk achtte,
antwoordde Jouhaux bevestigend.
Jouhauz verklaarde, dat de tekst van de
wet op de veertiguren-week zekere conces
sies toestaat. Tot nu toe hebben de kapita
listen daar niet hun toevlucht toe genomen.
Wij zeggen hun, aldus Jouhaix, doet eerst
uw voordeel met de concessies, welke de
wet biedt. Indien nieuwe concessies noodig
zijn, zijn wij bereid iedere situatie te be-
studeeren en in onderhandelingen, te treden.
Over de vraag, wat de democratieën in het
helang van den wereldyrede tegenover het
fascisme kunnen doen, zeide Jouhaux, dat
de tegenwoordige kracht der totalitaire sta
ten uitsluitend het gevolg is van de verdeeld
heid der democratieën en hun gebrek aan
samensluiting voor een vastomlijnde poli
tiek. Volgens Jouhaux zou een democratisch
front moeten worden georganiseerd tegen
het offensief van het fascisme.
Voor hij zijn reis naar Mexico zal voort
zetten, zal Jouhaux nog een bezoek brengen
aan president Roosevelt.
Het probleem van de veertig-urige
werkweek.
De correspondent van de Frankfurter Ztg.
meldde Dinsdagavond aan zijn blad:
Men vraagt zich af, in hoeverre Daladier,
zonder het parlement bijeen te roepen, op
grond van de bestaande wetgeving en zijn
bevoegdheden kan gaan. Vereenvoudiging
van de procedure, indien uitzonderingen op
de werkweek van 40 uren worden verlangd
en scherpere aanwijzingen aan de ambtena
ren, die de arbeidsvoorwaarden hebben te
controleeren, schijnt op het oogenblik alles
te zijn wat de staat kan doen. Bij een bij
zondere behoefte aan arbeid kon ook tot
dusver, reeds, naar gelang van het vak, 75 a
150 uur per jaar meer gewerkt worden, in
bedrijven, waar gebrek bestaat aan ge
schoolde arbeidskrachten nog 75 uur meer
en in industrieën welke een belangrijke
schakel in de nationale productie vormen,
(b.v. machine-industrie), daarboven nog
100 uur. In de wapenindustrie geldt op het
oogenblik geen wettelijke beperking van
den arbeid. Een tak van industrie moest tot
dusver regionaal of voor het geheele land de
betreffende verzoeken indienen bij den mi
nister van arbeid, die dan de organisaties
van werkgevers en werknemers moest raad
plegen. Beide partijen hebben zich over het
algemeen tot dusver weinig moeite gegeven
voor het verkrijgen van meer werkuren.
Talrijke bedrijven en takken van industrie
werken zelfs aanzienlijk minder dan veer
tig uur, omdat Frankrijk sedert de laatste
jaren de economische depressie nauwelijks
te boven is gekomen.
Behalve een vereenvoudiging van de pro
cedure blijft er voor Daladier naar men
meent de mogelijkheid een regeling te tref
fen, welke meer rekening houdt met indi-
vidueele gevallen. Tot dusver schoot men
daar niet op, daar men met te veel instanties
te maken had. Moeilijker zal het zijn de ta
xieven voor de overuren te verlagen, want
die zijn bij collectieve verdragen en niet
door wetsdecreten geregeld. Deze wets-
decreten begrenzen de tarieven naar be
neden met 25 pet van het normale tarief of
van het hoogste loon. Dikwijls houden de
collectieve verdragen voor de eerste twee of
drie uren een bijslag van 30 of 33 pet. in,
voor de volgende uren of voor arbeid op
Zon- en feestdagen van 50 pet.
Uit de nu in het voornemen (van Dala
dier) liggende verlaging tot 10 pet. zouden
voor de industrieën, die werk hebben voor
overuren een niet onbelangrijke daling der
kosten voortkomen.
Dat alles echter, zoo vervolgt de corr. van
de Frankf. Ztg. vereischt arbeidsvrede en
ondernemers-initiatief in grooten stijl, want
de staat is tot een „aanzwengeling" op het
oogenblik niet in staat.
Een weerlegging van bezwaren
tegen Daladier's plannen.
In een hoofdartikel bespreekt de Temps
eenige bezwaren, welke tegen de plannen
van Daladier zijn geformuleerd.
Vanwege de vakvereenigingen en door de
marxisten, aldus het blad, is betoogd dat er
340,000 werkloozen zijn, en dat eerst die
werkloozen moeten verdwijnen. Voorts dat
de 40-urige werkweek voor dat doel in het
leven is geroepen. Een zonderling argument!
Want sedert een jaar, aldus de Temps, is de
werkloosheid toegenomen, niettegenstaande
de 40-urige werkweek. De toeneming van
de werkloosheid bewijst dat het huidige
regime wijziging behoeft.
„Noodig is", aldus heeft Daladier betoogd,
„dat zonder onnutte formaliteiten, zonder
niet-eindigende discussies, elke onder
neming, welke daaraan behoefte heeft, niet
over 40 uren kan beschikken, doch over het
aantal uren, dat door zijn activiteit nood
zakelijk is". Daarop antwoordt men, dat in
plaats van aan de ondernemingen overuren
toe te staan, het beter zou zijn hen te ver
plichten werkloozen in dienst te nemen.
Men vergeet daarbij, dat de overuren inge
steld zijn voor de gevallen, waarin het niet
mogelijk is werkloozen in dienst te nemen.
De overuren zijn toegestaan als de onder
nemingen geen aanvullend personeel kun
nen krijgen. Het komt dikwijls voor, dat
zulks niet mogelijk is. De redenen zijn be
kend, de voornaamste is dat men voor dien
aanvullenden arbeid niet op de arbeids
markt terecht kan, niettegenstaande de
werkloosheid.
Volgens de jongste statistieken telt men
in Frankrijk ongeveer 340,000 werkloozen.
Dit aantal bestaat allereerst uit 45 pet.
werkloozen, die ouder zijn dan vijftig jaar.
Anderen, jongeren zijn physiek of moreel
weinig tot arbeid geschikt. Voorts vallen
onder het totaal van 340,000 de z.g. beroeps-
werkloozen, een niet te verwaarloozen
groep.
50.000 werkloozen zijn handels- en kan
toorbedienden, 80,000 losse werklieden. Het
is zeer waarschijnlijk, dat vele anderen losse
werklieden zijn met eenige vakkennis, die
nochtans nauwelijks aanspraak mogen ma
ken op de beroepsqualificatie, welke zij zich
geven. Laat men degenen, die niet willen of
niet kunnen werken buiten beschouwing,
dan blijven er weinig vakarbeiders over, die
voor de industrie beschikbaar zijn.
Frankrijk lijdt aan de werkloosheid en
tegelijkertijd aan een gebrek aan geschoolde
arbeidskrachten. Deze toestand is niet
nieuw, doch door de veertig-urige werk
week verergerd. Overheidsbedrijven en be
drijven, die voor den staat werken, zijn in
staat geweest aanvullend personeel en over
uren te betalen, omdat de stijg der kosten
op den staat kon worden afge\. leid. Hier
door zijn echter de reserves voor de particu
liere industrie uitgeput.
Er is nog een reden, welke indienstneming
van nieuwe arbeiders bemoeilijkt. Neem een
fabriek, die opdrachten krijgt. Het noodige
personeel is beschikbaar op de arbeidsmarkt.
Maar alle machines zijn al veertig uur bezet.
Moet men dan nieuwe machines koopen, om
dat aanvullende personeel aan te zetten?
Laten wij, aldus de Temps, bij het begin
beginnen en gelijk Daladier zei „de onder
nemingen, die meer kunnen werken, daar
toe in staat stellen".
De gerechtelijke ambtenaren, die het onder
zoek inzake den dood van de vier gevange
nen in de gevangenis van Philadelphia ten
gevolge van verstikking en brandwonden
leiden, hebben den bewaker gehoord, die in
verband hiermede is gearresteerd. De ver
klaring van den man wordt geheim gehou
den. Wel wordt medegedeeld, dat tengevol
ge van de verklaringen van den bewaker
minstens acht personen gearresteerd zullen
worden.. Men heeft hierbij evenwel niet
medegedeeld of dit bewakers, dan wel hoo-
ger personeel van de gevangenis betreft.
Door de verklaring van den bewaker wordt
de directeur van de gevangenis belast.
De lijkschouwer heeft verklaard, dat de
temperatuur in de cellen, waarin de man
nen zijn omgekomen, een hoogte van 93
graden Celsius heeft bereikt.
De Japansche troepen hebben gisteren
Jioetsjang ten W. van Kioekiang ver
overd. Reeds Woensdag was het de
Japansche voorhoede gelukt na een
krachtige voorbereiding door artillerie
en vliegtuigen tot de buitenwijken van
de stad door te dringen.
In Japansche militaire kringen wordt de
inneming van deze stad als de belangrijkste
gebeurtenis tot dusver aan het front van
Hankau beschouwd, want daarmede zijn de
Japanners door het centrum van de Chinee
sche stellingen heengebroken en is de ver
binding tusschen de Chineesche troepen ten
Z. .en ten N. van den Jangtse doorgesneden.
De woordvoerder van het Japansche de
partement van binnenlandsche zaken heeft
in een conferentie van provinciale politie
commissarissen van Oost-Japan een toe-
was steeds de hoofdattractie tijdens de Alkmaarsche kermis, doch nu brengti
BENNER Jr. in Alkmaar wederom een inrichting welke in der. lande haar weerga
niet vindt, n.1. een HYMALAYA BERGBAAN, waarin door het maken van een
rit in dit gebergte sporten sensatie om den voorrang strijden... en waarin UI
een val maakt van 9 meter diepte met gestroomlijnde veiligheidswagens.
In deze 22 K meter hooge inrichting is de veiligheid ten top gevoerd, doordat
voor iedere bocht een automatische rem ligt, welke de wagens op zuivere en
juiste snelheid door de elastische bochten loopen laat.
Dit niet te verwarren met BENNER Water Chute of Achtbaan.
spraak gehouden, waarin hij zeide: het is
volstrekt onmogelijk het Chineesche incident
te beëindigen met de verovering van Han
kau, die ieder oogenblik geschieden kan.
Het is mogelijk, dat de verovering van
Hankau een beslissend stadium in de mili
taire operaties beteekent, doch zoowel op
politiek als op economisch gebied zal een
langdurig herstel- en opbouwwerk in het
bezette gebied noodzakelijk zijn. De woord
voerder keerde zich tegen een mogelijk
praten over vrede na de inneming van Han
kau. De vooruitzichten voor een einde van
het Chineesche incident zijn nog ver af en
het is noodzakelijk een soepel werken te
verzekeren van de gecontroleerde economie
door een drastische controle op campagnes
van communistische en volksfrontzijde en
door op te treden tegen opstandige of op
ruiende geschriften.
Japansche waarschuwing aan
vliegtuigen.
De Japansche woordvoerder heeft gister
meegedeeld, dat ieder vliegtuig, met inbe
grip van toestellen van de Imperial Airways,
de Air-France en de Pan-American Airways,
dat om welke reden ook over China vliegt
en dat poogt te ontkomen, er aan bloot staat
neergeschoten te worden.
Schout-bij-nacht Noda, de commandant
van den Japanschen marinevliegdienst, heeft
een rapport doen publiceeren, waarin
bevestigd wordt dat Japansche watervlieg
tuigen gisteren tusschen Macao en Kanton
een onbekend vliegtuig ontmoetten. Na er
jacht op te hebben gemaakt, dwongen de
watervliegtuigen het toestel te dalen. De
Japansche vliegers konden de onderschei
dingsteekenen van dit vliegtuig niet waar
nemen, dat neerstreek op den oever van de
rivier, maar toen de watervliegtuigen tot
op 20 M. gedaald waren, lazen de vliegers
de Chineesche teekens voor de letters „Yu"
hetgeen „post" beteekent, die geschilderd
waren op den rechtervleugel van het vlieg
tuig, waarvan alle inzittenden ontkwamen.
Schout-bij-nacht Noda spreekt beslist de
beschuldiging tegen, dat de Japansche water-
ALKMAAR, 26 Augustus.
De heer Ashton Gwatkin, Lord Runci-
man's assistent, die voor twee dagen naar
Londen is teruggekeerd, heeft rapport aan
Lord Halifax uitgebracht over de onderhan
delingen tusschen Praag en de Sudeten-
Duitschers. Zijn indruk was, dat een rede
lijke en rechtvaardige regeling niet onmo
gelijk was mits beide kanten hun goeden
wil toonden. De Tsjechen zullen daarvoor
aanzienlijke concessies moeten doen en te
gelijkertijd zal de andere partij blijk moeten
geven, dat zij die concessies op prijs weet te
stellen. In bevoegde kringen wordt daar nog
aan toegevoegd, dat de aandrang op een
spoedige oplossing, die in de Duitsche pers
aan den dag wordt gelegd, Runciman's werk
slechts kan bemoeilijken. Men moet hem
niet trachten te haasten.
Tot zoover het officiëele nieuws. Veel wij
zer wordt men er niet door, schrijft de
Londensche briefschrijver van N.R.Crt. en
hij vervolgt: Dat een compromis-oplossing
slechts mogelijk zal zijn, indien van beide
kanten concessies worden gedaan en dat de
Tsjechen meer zullen moeten bieden dan zij
tot nu toe gedaan hebben, schijnt vrij van
zelfsprekend.
Belangrijker is, dat er gisteren opnieuw
ministerieele besprekingen in Downing
Street hebben plaats gevonden, waarbij be
halve de premier, Lord Halifax en Ashton
Kwatkin, ook Sir John Simon weer aanwe
zig was. Het mag als een bevestiging worden
opgevat van het bericht, dat Sir John Simon
a.s. Zaterdag in zijn rede te Larwick belang
rijke woorden over Engelands houding te
genover het Centraal-Europeesche vraag
stuk en de internationale politiek in het
algemeen zal hebben te zeggen. Ook in offi-
cieele kringen wordt dit bericht niet meer
tegengesproken. Wat betreft Tsjechoslo-
wakije zal Sir John Simon naar alle waar
schijnlijkheid nog eens den nadruk leggen
op de verklaring van den premier van 24
Maart, waarin hij zei, dat Engeland bij een
conflict in Centraal-Europa misschien moei
lijk afzijdig zal kunnen blijven.
Met het oog op het komende Nazi-congres
te Neurenberg is het tijdstip voor een der
gelijke herhaalde waarschuwing niet slecht
gekozen. Het lijdt echter geen twijfel, dat zij
in zoo onschuldig mogelijken vorm zal wor
den gegoten. De Engelsche regeering
wenscht met reden alles te vermijden wat
op een uitdaging zou kunnen lijken. Om
deze reden heeft men in den ministerraad
van gister ook tegen het idee van een waar
schuwing in den vorm van een officiëele
démarche te Berlijn besloten.
Of de situatie, die geschapen is door
Franco's ongunstige antwoord op het Brit-
sche plan vandaag weer ter sprake is geko
men, is niet bekend. Het wordt echter niet
onwaarschijnlijk geacht, dat Simon ook
daarover a.s. Zaterdag het een en ander te
zeggen zal hebben. Inmiddels staat Lord
Plymouth nu voor de taak toestemming van
de verschillende leden van de commissie te
verkrijgen om Franco om opheldering van
zekere punten in zijn antwoord te verzoe
ken. Voor hij dit al kunnen doen zal hij
allereerst den Russischen vertegenwoordiger
er toe moeten bewegen zijn eisch voor een
onmiddellijke vergadering van de commissie
op te geven. Blijft deze namelijk in dien
eisch volharden, dan kan de voorzitter van
de commissie moeilijk weigeren er gehoor
aan te geven. Daar Plymouth, evenals de
premier en Lord Halifax, tot a.s. Maandag
naar buiten is gegaan, zijn nieuwe ontwik
kelingen op dit gebied voor het begin van
de volgende week nauwelijks te verwachten.
Het is echter niet uitgesloten, dat de Sowjet-
gezant, die inmiddels gelegenheid zal heb
ben gehad zijn -egeering te raadplegen,
dan een gunstig antwoord zal kunnen geven.
Na de manoeuvres der Duitsche marine
heeft Horthy, de rijksbestuurder van Hon
garije, als vroegere vlootcommandant van de
OostenrijkschHongaarsche marine een zeer
hartelijke toespraak gehouden, waarin hij
o.m. sprak over de daden der Duitsche ma
rine tijdens den wereldoorlog.
Horthy zeide o.m.: met vreugde zie ik,
hoe de geestelijke nalatenschap van de Duit
sche vloot met zorg is beheerd. De grootsche
verandering, die de geschiedenis van het
Duitsche volk ondergaan heeft, doet hopen,
dat de koers gericht zal zijn op een geluk
kige toekomst. In de wereld zien wij einde
lijk de loutering der meeningen en de her
ziening der opvattingen zeker voorwaarts
schrijden. In den ouden koers zwenkt men
echter door de bemanteling der heldere fei
ten steeds nog gaarne terug. Zoo worden
thans slagen geleverd en toch is dat geen
oorlog. Reeds voor het tweede jaar bloedt
Spanje in burgeroorlog en toch zijn daar
geen oorlogvoerenden. Wanneer men een
naderenden taifoen wil tegengaan, niet door
hem als zoodanig te erkennen, maar voor te
stellen als een abnormale atmosferische
depressie, zal de wervelstorm zijn alles ver
nielende baan trekken, onverschillig hoe
men hem noemt. Wil de wereld den
vrede, dan moet zij de rechtvaardigheid
open in de oogen zien en de vrye baan kun
nen betreden van de oprechtheid. Zij moet
erkennen, dat er onder de volkeren op het
gebied van het recht geen bevoorrechten
kunnen zijn.
De opperbevelhebber der Duitsche marine,
admiraal Rader, antwoordde op deze toe
spraak met een rede, waarin hij o.m. zeide:
„Ik zou U de verzekering willen geven, dat
de marine trotsch is op de haar thans gege
ven taak om in de toekomst de groote tradi
tie ook der OostenrijkschHongaarsche
marine te behoeden en verder te dragen. Ik
kan U verzekeren, dat zij te allen tijde en
met alle krachten er naar zal streven deze
hooge taak ten uitvoer te leggen in den
geest van onze gevallen kameraden en
medestrijders der Oostenrijksch—Hongaar
sche marine en die taak ook te vervullen in
den zin van uwe doorluchtigheid, die den
Duitschen marineofficieren steeds als lich
tend voorbeeld van een moedig kruiser
commandant, een in den oorlog heproefd en
ten hoogste beproefd vlootcommandant
voor oogen zult staan".
giers hadden aangevallen met de bedoeling
vliegtuigen opzettelijk de Chineesche passa-
dr. Soen Fo te dooden.
Gifgassen-oorlog.
De Chineesche ambassadeur te Londen
heeft aan Halifax mededeelingen verstrekt
over het gebruik van gifgassen door de
Japansche troepen in het noorden van
Kiangsi.
De permanente gedelegeerde van China
bij den Volkenbond heeft den secretaris
generaal ter inlichting van de leden van
Volkenbondsraad en -vergadering een nota
gezonden, van gelijken inhoud als die, welke
door den Londenschen ambassadeur aan
Halifax is verstrekt betreffende het gebruik
van gifgassen door de Japanners.
Zuiveringsactie.
Volgens berichten van Japansche zijde
heeft de zuiveringsactie der Japanners in de
provincie Hopei veel succes. Op talrijke
plaatsen hebben de Japanners Chineesche
guerrillabenden op de vlucht gedreven. Ten
zuid-westen van Tsinau werd een afdeeling
van 1000 man door de Japanners in de pan
gehakt.
Volgens een officieel woordvoerder wordt
het proces tegen Schuschnigg en de overige
leden van de vroegere regeering van Oos
tenrijk in de tweede helft van de volgende
maand, na het congres van Neurenberg,
verwacht. De aanklacht zal duiden: overtre
ding van de grondwet, schending van de wet
en handelen tegen het algemeen belang.
Men verwacht niet, dat een aanklacht
wegens hoogverraad zal worden ingediend.
Er is nog geen besluit genomen of het proces
openbaar zal zijn of niet.
Dr. Schuschnigg zelf bevindt zich nog te
Weenen. Officieel wordt verklaard, dat hü
goed wordt behandeld, doch men zegt niet,
waar hü zich ophoudt. Hij mag zijn vrouw
niet zien en naar verluidt heeft hij zijn
baard laten staan.
Verder wordt officieel medegedeeld, dat
sedert Maart 40.000 joden uit Oostenrijk zijn
vertrokken. Naar officieele schatting be
vinden zich 600.000 niet-Ariers in Oostenrijk.
Onlangs zijn ongeveer 60 of 70 leden van
de vroegere sociaal-democratische partij ge
arresteerd, o.a. Heinrich Allina, voormalig
socialistische parlementslid en Franz Hol-
lubek, een bekend vakvereenigingsleider. De
vroegere socialistische burgemeester van
Weenen, dr. Karl Seitz, bevindt zich nog in
vrijheid.
Gezaghebbende kringen in Vaticaanstad
hebben tot nu toe geweigerd zich over het
geval van mgr. Sproll, uit te laten, aange
zien zij nog niet voldoende over de zaak
zijn ingelicht.
Mgr. Sproll staat reeds elf jaar aan het
hoofd van zijn diocees. In religieuze krin
gen die zich minder voorbehoud kunnen
opleggen, verheelt men niet dat de maat
regel, welke feitelijk gelijk staat met een af
zetting van den bisschop, beroering heeft
gewekt. Men doet uitkomen, dat er een ge
spannen verhouding bestaat tusschen het
nationaal-socialistische Duitschland en den
Heiligen Stoel.
De beslissing aangaande den bisschop van
Rothenburg is inderdaad naar den vorm in
strijd met letter en gest van het concordaat,
dat nog steeds van kracht is tusschen het
vaticaan en het rijk. Het argument, dat men
te Berlijn opwerpt om het te rechtvaardigen,
zal volgens Havas niemand misleiden.
Volgens hooge kerkelijke kringen is de
tegen mgr. Sproll genomen maatregel slechts
een der kanten van de geloofsvervolging en
den strijd van het nationaal-socialisme om
het katholieke geloof in Duitschland te doen
verdwijnen.
