DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Japansche opmarsch naar Hankou.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven Irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HF.RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 205 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK
Beide partijen melden successen. - Verschuivingen
van beteekenis blijven achterwege.
Een wijziging in de Chineesche
tactiek.
Donderdag 1 September 1938
Oost-Japan door taifoen
geteisterd.
De hevigste sinds 1905.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Japan en Duitschland.
Rusland beschuldigd.
Weer een uitval tegen den
Paus.
„Das Schwarze Korps" reageert op
herderlijk schrijven van Zondag j.l.
De aigemeene toestand.
Tien admiraals werden eeni-
gen tijd geleden gefusileerd.
Verklaring van ministerie v. Marine.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
De Japanners verwachten volgens hun
berichten binnenkQrt den val van Teian
halverwege tusschen Kioekiang en
Nantsjang gelegen, als gevolg waarvan
de Chineesche troepen in het gebied der
Loesjan-bergen, die meer dan 20 divi
sies sterk zijn, ingesloten zouden zijn.
Dit zou volgens Japansche militaire
waarnemers de ineenstorting beteekenen
van de buitenste verdedigingslinie van
Hankou. Deze verdedigingslinie loopt
ten zuiden van de Jangtse en verbindt
Joeitsjang, Teian en Singtse. Hiervan
zijn Joeitsjang en Singtse reeds door de
Japanners veroverd. De Japansche strijd
krachten rukken langs drie wogen naar
Teian op.
Zware strijd bij Joeitsjang.
Het Chineesche telegraafagentschap meldt
uit Hankau dat zoowel de Japanners als de
Chineezen versterkingen zenden naar het
Joeitsjang-front waar feilen strijd verwacht
wordt in de volgende dagen.
In een interview met vertegenwoordigers
van de pers verklaarde een Chineesche mili
taire woordvoerder daaromtrent, dat de Ja
panners bij den laatsten aanval op Joeitsjang
uiterst zware verliezen hebben geleden. De
Chineezen ontruimden de stad in den mor
gen van 24 Augustus toen de Japanners van
gifgassen gebruik gingen maken. Op het
oogenblik staan de beide partijen nog tegen
over elkander, te Maantsjoean en Pailoengt-
sjoean, ten Westen van Joeitsjang. Toengkoe-
lin is ondanks de Japansche aanvallen nog
in Chineesche handen. Belachelijk achtte de
woordvoerder het Japansche plan om Nant
sjang van het Pojangmeer uit aan te vallen.
Het peil van het water is hier de laatste we
ken belangrijk gedaald en zal nog lager wor
den in den winter.
Het zal voor de Japansche oorlogsschepen
moeilijk zijn hun activiteit in het meer-
district voort te zetten en uiteraard zal het
voor de Japanners onmogelijk zijn langs het
meer op te rukken. Langs den spoorweg
KioekiangNantsjang hebben de Japanners
hun aanval hervat op 25 Augustus om de
aandacht der Chineezen af te leiden van de
fronten bij Joeitsjang en Sintze. Ondanks de
aanvallen en rookgordijnen en bombarde
menten zijn de Chineesche defensiestellingcn
ongeschokt.
Nader wordt door het agentschap gemeld,
dat Loean ten Westen van Hofei vrijwillig
door de Chineezen is ontruimd, die thans
een linie ten Westen der stad bezetten en
alle pogingen der Japanneezen om de rivier
over te steken afslaan. Talrijke aanvallen
aan het Kiangsifront zijn afgeslagen langs
den wge Joeitsjang—Jangsin.
Nadat versterkingen waren ontvangen
zijn de Chineezen tot den tegenaanval over
gegaan en thans wordt zwaar gestreden ten
Zuid-Oosten van Joeitsjang.
In Zuid-Sjansi-
In Zuid-Sjansi hebben de Japanners Feng-
lintoe bezet. Zij bereiden zich thans voor de
rivier over te steken. Er zijn aanwijzingen,
dat de Japanners binnenkort in West-Honan
zullen oprukken naar Joeantsjoe ten Noor-
en van de Gele rivier aan de grens van
Honan.
Luchtgevecht boven Najoeng.
Volgens te Tokio ontvangen berichten heb
ben vliegtuigen der Japansche marine gis
teren een aanval ondernomen op Najoeng,
een stad gelegen op de grens van de pro
vincie Kwangtoeng en Hoenan.
Japanners verlaten Britsche en
Fransche concessies te Tientsin.
De Japansche autoriteiten hebben aan alle
Japansche ingezetenen van Tientsin instruc
tie gegeven, zich binnen twee weken uit de
Britsche en Fransche concessies aldaar terug
te trekken. Volgens welingelichte kringen
hebben de autoriteiten dezer concessies
„hardnekkig geweigerd, met de Japanners
samen te werken bij het handhaven van or
de en rust te Tientsin, zulks in tegenstelling
met de autoriteiten der Italiaansche con
cessie". Voorts wordt verklaard, dat anti-
Japansche elementen in de Britsche en Fran
sche concessies te Tientsin hun operatiebasis
hadden gevormd, waartegen van de zijde der
autoriteiten niet werd opgetreden.
Alle Japansche ingezetenen van de bedoel
de concessies, ongeveer 1800 in aantal, heb
ben volgens een bericht uit Tientsin beslo
ten, zich uit de concessies terug te trekken.
Verbetering in de Chineesche strijd
wijze.
In den loop van een bezoek, door een me
dewerker van Havas gebracht aan het Chi
neesche front bij de Jangtse, was de Havas-
man getroffen geweest door de verande-
ring, die er gekomen is in de wijze, waarop
van Chineeschen kant de strijd wordt ge
voerd. In tegenstelling met hetgeen hij vroe
ger wel had opgemerkt, werken thans de
Chineesche troepenafdeelingen goed samen.
De tegenstand der Chineezen wordt uitge
oefend overal aan het front in plaats van
dat troepen op één enkel punt van verde
diging zijn samengetrokken. Vroeger stortte
het geheeel front ineen, als op één enkel
punt van verdediging het front werd inge
drukt. Het schijnt dat de Chineezen er thans
op uit zijn hun tegenstanders af te matten,
terwijl zij daarbij krachtig bezig blijven aan
het aanleggen van verdedigingswerken bij
Hankou. Het zal uiterst moeilijk zijn deze
stad aan te vallen. Bovendien opereeren de
Chineezen met succes aan den Noordelijken
oever van de Jangtse, waar zij belangrijke
plaatsen, b.v. Soesoeng en Tsjensjan hebben
hernomen. Het kenmerk der Chineesche
troepen is thans hun groote beweeglijkheid.
Het gebruik van gifgassen.
De berichten over het gebruik van gifgas
sen door de Japanners schijnen volgens Reu
ter door buitenlandsche waarnemers, die te
ruggekeerd zijn' van een uitgebreiden tocht
langs de fronten ten Zuiden van de Jangtse,
bevestigd. Zij verklaren, dat de Japanners
cje gassen niet op groote schaal gebruiken,
doch er hun toevlucht toe nemen op cri-
lieke oogenblikken en strategische punten,
waar zij op andere wijze niet door de Chi
neesche linies heen kunnen breken. Deze
waarnemers zijn er beslist van overtuigd,
dat de Japanners gebruik hebben gemaakt
van gifgassen tijdens den strijd in de nabij
heid van Joeitsjang.
Van gezaghebbende zijde wordt vernomen,
dat het Chineesche departement van buiten
landsche zaken bewijzen verzamelt, ten ein
de die aan den Volkenbond te kunnen over
leggen. Met het oog op deze berichten ge
looft men, dat de Japansche militairen hun
toevlucht zullen nemen tot gifgassen in den
strijd om Hankou.
Tokio, Yokohama en andere deelen
van Oost-Japan zijn gisteren geteisterd
door een taifoen, den hevigsten sinds
1905, welke zich met een snelheid van
70 mijlen per uur verplaatste en gewel
dige schade heeft aangericht aan de te
velde staande gewassen. De rivieren
wassen voortdurend. Het dreigt een na
tionale ramp te worden.
De taifoen ging gepaard met zwaar on
weer en wolkbreuken. In de steden "lucht
ten de bewoners de straat op, aangezien tal
rijke kleine huizen van hun daken beroofd
werden. De verwarring werd nog grooter
doordat tweemaal de lichtvoorziening gerui-
men tijd verbroken werd. Het eerste bericht
omtrent een slachtoffer had betrekking op
een achttienjarig meisje dat in Omori het
leven verloor doordat het onder een instor
tend huis bedolven werd. Aangezien het
treinverkeer volkomen verbroken is, is sinds
gistermorgen vroeg geen trein meer in Tokio
aangekomen.
30.000 huizen in Tokio onder water.
Door de wolkbreuken, die den taifoen be
geleidden, zijn ruim 30.000 huizen in Tokio
onder water gezet, waardoor talrijke perso
nen dakloos zijn geworden. Bij het instorten
van een schoorsteen werden drie personen
gedood en negen gewond.
Tot half tien des morgens (plaatselijken
tijd) was het spoorwegverkeer met de hoofd
stad nog verbroken. Men kan zelfs nog m
het geheel niet bepalen, wanneer het verkeer
hervat kan worden. Bij Kotsoe op de Hjn
Tokio-Kobe, is de spoordijk door overstroo
ming vernield. In de haven van Yokohama
heeft zich het ruim 15.000 ton metende
stoomschip „Chitral", van de Engelsche
Peninsula Oriental Line, losgerukt, is stuur
loos geworden en op drift geraakt. Het schip
kwam later in aanvaring met een Japansch
vrachtschip. Beide schepen strandden. Voor
Yokosoeka, op het schiereiland Misaki, is een
zinkend stoomschip op het strand geloopen.
De bemanning is tot dusverre nog niet in
veiligheid gebracht. Ook de rijstvelden heb
ben zwaar te lijden gehad. De taifoen, welks
grootste kracht tegen 4 uur 30 des morgens
bereikt werd, is in noordwestelijke richting
verder getrokken.
Volgens de Japansche bladen was deze
taifoen de ergste sedert 36 jaren. Het was
gister juist 15 jaar geleden, dat Japan door
een groote aardbeving geteisterd werd, wel
ker slachtoffers nog thans in geheel Japan
herdacht worden.
In „Wille und Macht", het orgaan der
leider van de Duitsche rijksjeugd, zijn arti
kelen van de hand van Japanche ministers
opgenomen. De Japansche minister van
buitenlandsche zaken, Oegaki, schrijft onder
meer:
„Evenals bij den burgeroorlog in Spanje
wil Rusland in China de ellende van den
oorlog vergrooten door de regeering van
Tsjang Kai Sjek vliegtuigen met bestuurders
ter beschikking te stellen en haar op alle
mogelijke manieren te steunen. Onder deze
omstandigheden heeft Japan het vaste be
sluit genomen een einde te maken aan den
gevaarlijken toestand, die ontstaan is door
den ondermijnenden arbeid der internatio
nale communistische partij en degenen, die
zich vergrijpen aan den vrede in Azië, voor
goed te verdrijven. Het is het doel van Japan
de regeering van Tsjang Kai Sjek ten val te
brengen en de bolsjewistische invloeden in
drie streken uit te roeien. De Japansch-
Duitsche samenwerking is noodig ter wille
van de beschaving der menschheid. Alleen
in onderlinge samenwerking zijn het Oosten
en het Westen in staat de verwoestende
kracht van het bolsjewisme te fnuiken".
De Duitsche pers had zich tot dusver
zorgvuldig onthouden van elke zinspe
ling op het herderlijk schrijven der
Duitsche bisschoppen, dat Zondag j.l
in alle kerken in Duitschland is voor
gelezen. Thans verbreekt „Das Schwarze
Korps", het orgaan van de S.S., het stil
zwijgen en publiceert een antwoord, dat
tegelijk een poging tot rechtvaardiging
vormt en een voortzetting der aanvallen
op de kerk.
Het blad verklaart, dat de aanvallen op
den paus slechts een gewettigd antwoord
zijn op de „venijnige aanvallen", die de paus
in zijn encyclieken en radiotoespraken op
de eer van het Duitsche volk zou hebben
gericht. „Indien", zoo vervolgt het blad, „de
uitingen van den paus waren ingegeven
door den plicht het katholieke deel van de
Duitsche bevolking in zijn geloof te sterken,
was het eveneens onze plicht ons te verzet
ten tegen deze uitingen, die niet hebben bij
ALKMAAR, 1 September.
President Roosevelt overweegt de
mogelijkheid een duidelijke verklaring af
te. leggen over Amerika's houding ten
opzichte van de Tsjechische kwestie, zegt
de Londensche correspondent van de
N. R. C.
Dat is ongetwijfeld het belangrijkste
nieuws van een overigens vrij kalmen dag.
Dat Amerika in de laatste weken een
sterke belangstelling voor de dreigende
ontwikkelingen in Europa heeft getoond,
was reeds bekena. Het nieuws, dat de
president er ernstig over denkt, openlijk
stelling te nemen en door een publieke
verklaring zijn invloed te laten gelden,
toont echter, dat die belanjgstelling nog
verder gaat dan men had durven hopen.
Of de president inderdaad tot een ver
klaring zou besluiten en wat de inhoud
van een dergelijke verklaring zou zijn, is
nog niet met zekerheid te zeggen.
Wel worden in kringen, welker betrouw
baarheid niet licht in twijfel kan worden
getrokken, verrassend stellige mededee-
lingen gedaan. Dt president zelf, zoo ver
luidt het, heeft reeds den wensch uitge
drukt in een openbare verklaring Ameri
ka's instemming met de rede van Sir John
Simon uit te spreken. Hij wil vooral
Simon's opmerkingen over de onmogelijk
heid een modernen oorlog te localiseeren,
nadrukkelijk onderschrijven. Tevens wil
hij bij deze gelegenheid herinneren aan de
belofte, die hij onlangs aan Canada heeft
gegeven en er daarbij op wijzen, dat Cana
da deel van het Britsche rijk uitmaakt.
Zijn diplomatieke medewerkers hebben
er echter op aangedrongen, een waar
schuwing van dezen aard vooralsnog in
petto te houden. Zij achtten het verkiese
lijk op het oogenblik niets te doen, wat de
spanning zou kunnen verhoogen en
Amerika's invloed eerst in het spel te
brengen, wanneer het in den loop van de
volgende dagen mocht blijken, dat de on
derhandelingen ii Praag geen hoop op een
vredelievende oplossing bieden. Zij nemen
daarmee dus precies dezelfde houding aan
als de Britsche regeering, die immers in de
ministerieele vergadering van gisteren be
sloten heeft, den loop der zaken te Pi'aag
nog enkele dagen af te wachten, vóór zij
nieuwe stappen onderneemt. Bovenstaande
mededeelingen over de plannen van
Washington ontvingen gisteravond nog van
de berichten, die uit Amerika binnen
komen, een aanzienlijke bevestiging. Zoo
meldde Reuter's correspondent te Washing
ton, dat er reden is te gelooven, dat Roose
velt zoo noodig niet zal schromen, zijn in
vloed in de schaal voor de vreedzame op
lossing te leggen
Afgezien van het belangrijke nieuws
over de ontwikkeling te Washington, heeft
deze derde dag van de crisis-week, ondanks
de voortdurende diplomatieke activiteit,
weinig nieuwe gezichtspunten opgeleverd.
Henderson is naar Berlijn vertrokken en
er wordt verwacht, dat hij een afwachten
de houding zal aannemen. Voor de ge
ruchten uit Berlijn, dat hij onmiddellijk om
een onderhoud met Hitier zou verzoeken,
schijnt geenerlei grond te bestaan. Zou de
Führer hem wtnschen te spreken, dan zou
hij vanzelfsprekend niet talmen met aan
dien wensch te voldoen. Er is echter geen
reden te gelooven, dat hij zelf het initiatief
tot een onderhoud zou nemen. Men blijft
bij de overtuiging van gisteren, dat het de
bedoeling is, eerst af te wachten of het
verloop van de zaken te Praag en de hou
ding van de Duitsche pers hoop geeft, dat
geen verdere stappen noodig zullen zijn.
Na Henderson's vertrek heeft Lord Hali-
fax ook weer verschillende diplomatieke
besprekingen gehad. Corbin, de Fransche
ambassadeur, is tot tweemaal toe op het
Foreign Office geweest en heeft bij een
dier gelegenheden een onderhoud met
Lord Halifax gehad, waarbij de twee
staatslieden elkaar wederzijds op de hoog
te van de houding hunner regeeringen
hebben gebracht. In het bijzonder kan nog
worden vermeld, dat Corbin Lord Halifax
heeft gevraagd naar zy'n meening betref
fende de wenschelijkheid van een Fran
sche verklaring omtrent de Tsjechische
kwestie. Er zou zich a.s. Zondag daarvoor
een goede gelegenheid voordoen. Eén of
meer Transche ministers zullen dan te
Bordeaux een gedenkteeken voor in
Frankrijk gevallen Amerikaansche soldaten
onthullen, waarbi- ook Kennedy, de Ame
rikaansche ambassadeur te Londen, aan
wezig zal zijn. De Fransche regeering is
van meening, dat het onder bepaalde om
standigheden nuttig zou kunnen zijn bij
deze gelegenheid enkele woorden over
haar houding ten opzichte van de Tsjechi
sche kwestie te zeggen. De aanwezigheid
van den Amerikaanschen gezant bij een
dergelijke verklaring zou niet ontbloot zijn
van een zekere symbolische beteekenis.
Het is niet bekend hoe Lord Halifax op
dit idee heeft gereageerd.
Arïdere bezoekers, die Lord Halifax
heeft ontvangen, waren Winston Chur-
chill, de Amerikaansche gezant, de Tsje
chische gezant en de Poolsche chargé
d'affaires. Halifax heeft dezen laatsten om
zijn medewerking b. de handhaving van
dev vrede verzocht en hem tevens ver
zekerd, dat de Tsjechen niets liever wilden
dan den Poolschen minderheden -echt te
doen wedervaren. De Amerikaansche ge
zant heeft tenslotte nog een onderhoud met
zijn Tsjechischen collega gehad.
Het Hamburger Fremdenblatt publiceert
een beschouwing over de houding van
Londen in het Tsjecho-Slowaaksche vraag
stuk.
Het schrijft: „Als doel van let nieuwe
Engelsche initiatief wordt aangegeven
thans in rechtstreeksche gedachtenwisse-
ling met de rijksregeering in het Tsjechi
sche probleem op te lossen en een directe
samenwerking met Duitschland tot stand
te brengen. Dat is een nieuw moment in
den geheelen, moeilijken toestand.
Zooals het tot dusverre met de dingen
stond, is het nationaliteitenconflict ont
staan c oordat den Sudeten-Duitschers door
de Tsjechen ook de mees' vanzelfsprekende
natuurrechten geweigerd werden. Het ge
heele probleem kan slechts opgelost wor
den, wanneer dat deel, dat tot dusverre
uitsluitend in het genot was van alle rech
ten in den staat door den invloed van de
mogendheden gebracht worden kan tot het
inzicht, dat een vrijwillige afstand van deze
exclusiviteit ten gunste van de onderdruk
te volksgroepen zoo spoedig en zoo om
vattend mogelijk de eenige waarborg
voor het behoud van den vrede biedt. Niet
bij Adolf Hitier, maar bij de Tsjechische
regeering ligt dus in laatste instantie de
beslissing over oorlog en vrede."
gedragen tot instandhouding van het ka
tholieke geloof in Duitschland, doch tot on
dersteuning van het bolsjewisme".
De kerk wordt er voorts van beschuldigd
betrekkingen te onderhouden met bolsje
wieken en Joden.
Het blad verklaart dat de paus herhaalde
lijk blijk heeft gegeven van zijn stille ver
bond met de vijanden van Duitschland. Als
voorbeeld van marxistische gezindheid in de
R.K. kerk wordt door 't blad aangevoerd, dat
Katalaansche priesters tegen Franco ten
strijde zijn getrokken. „Het is overigens de
overheersching der katholieke kerk, die ver
antwoordelijk gesteld moet worden voor de
uitbreiding van het bolsjewisme in Spanje",
zoo vervolgt het blad en brengt oude be
schuldigingen tegen de kloosters en de
kloosterscholen nog eens te berde.
De „Times" bevat een bericht van
haar correspondent uit Riga, dat voor
het eerst het volkscommissariaat van
Marine te Moskou heeft toegegeven, dat
de voornaamste Russische generaals en
vlootdeskundigen eenige maanden ge
leden zfjn gefusileerd.
Bijzonderheden worden niet gegeven,
maar volgens officieele mededeelingen zijn
de volgende admiraals doodgeschoten:
Admiraal Orlov, opperbevelhebber van de
roode vloot; hij vertegenwoordigde Sovjet-
Rusland by de Britsche kroningsfeesten.
Admiraal Siwkov, commandant van de
Oostzeevloot.
Admiraal Loedry, hoofd van de vloot-
academie.
Andere admiraals en hocge officieren, die
als „verraders" of „vijanden van het volk"
verdwenen zijn en grootendeels hetzelfde
lot ondergingen als de drie bovengenoemde
admiraals- zijn: - i
Admiraal Iwanov, commandant van het
oorlogsschip „Marat", dat by de kronings
feesten deelnam aan de vlootrevue.
Admiraal Victorov, die Orlov als opper
bevelhebber van de roode vloot opvolgde.
Admiraal Moeklekwitsj, chef van de af-
deeling vlootbouw.
Admiraal Kozanov, commandant van de
Zwarte Zee-vloot.
Admiraal Kirejev, commandant van het
Stille Oceaan-eskader.
Admiraal Disjenov, commandant van het
Noordelijke eskader.
Admiraal Kadatski, commandant van de
Amoer-flottielje in het Verre Oosten.
De professoren Zerve en Petrov van de
vlootacademie te Leningrad en nog verschei
dene anderen.
Het ministerie van Marine verklaart, dat
de admiraals en deskundigen zy'n gefusi
leerd, omdat zij er naar streefden Sovjet-
Rusland een defensieve vloot te bezorgen,
terwijl Rusland juist een offensieve vloot
noodig heeft.
Geweldige juweelendiefstal. - Drie ge
wapende gangsters hebben te New York een
driesten overval gepleegd op een juweliers
firma in de Fifth Avenue. Onder de oogen
van een half dozijn politieagenten slaagden
zij er in zich meester te maken van juweelen
ter waarde van naar schatting 100.000 dol
lar en daarmede te ontkomen.
Geweldige boschbranden. - Volgens
telegrammen, welke uit talrijke plaatsjes in
Noord-Zweden zijn binnengekomen, hangen
boven het gebied dikke rookwolken, die
door den Oostenwind worden voortgedreven.
De rook heeft zelfs Stockholm en het eiland
Gotland bereikt. Volgens verklaringen van
Zweedsche vliegers, die uit de Sovjet Unie
zijn teruggekeerd, zou deze rook afkomstig
zijn van geweldige boschbranden. De vlieg
tuigen vlogen zelfs nog boven de 3.000 meter
in den rook.
Een kwetsend monument. - De Duitsche
consul te Liverpool heeft het gemeentebe
stuur van Sledmere in Yorkshire een schrij
ven gezonden, waarin hij wijst op het „be
treurenswaardig" karakter van het basreliëf
op een monument, dat kortgeleden in die
plaats is opgericht. Dit basreliëf stelt een
Duitschen soldaat voor, die een vrouw het
hoofd afsnijdt.
Grondverschuiving eischt 66 dooden.
Te Tsjoeto by Kainei in het Noordoosten
van Korea zijn 69 arbeiders, die zich ter
ruste hadden begeven, door een grondver
schuiving bedolven. Drie hunner kon men
redden, de andere 66 zijn om het leven ge
komen. Bovendien zijn tien personen ge
wond.
De terreur in Palestina. - De terreur
heeft gistermiddag weer drie slachtoffers
doen vallen, zoodat Woensdag in het geheel
vyf dooden gevallen zijn. De politie heeft
verscheidene arrestaties verricht.
4