3Uck&School
jflucqectiiAe Stan
Imposante vlootschouw bij Scheveningen.
Heer dart 300.000 toeschouwers volgden de groote
demonstraties voor de kust.
FRAAIE EFFECTEN.
CONCENTREER
Het door den schilder Max Nauta vervaar
geplaatst zal worden in het hoofdgebouw
den Fluweelen
digde portret var H. M. de Koningin, dat
van de Nederlan Ische Vrijmetselaars aan
Burgwal te Den Haag.
Knetterend ratelende mitrailleurs,
zware kanonschoten van het afweer
geschut, oorverdoovend ronken van
in pijlsnelle vaart langs de kust sui
zende vliegtuigen, een dicht rookgor
dijn dat de flottieljeleider Hr. Ms.
Tromp den kruiser Hr. Ms. Sumatra
en de overige voor anker liggende
bodems aan het oog onttrok en hen
blootstelde aan een gevaarlijken tor
pedo-aanval Dat was het slot van
de imposante vlootschouw welke
Zaterdagmiddag te Scheveningen
plaats vond. Gedurende drie uren
hebben de van heinde en verre geko
men toeschouwers, wier aantal op
meer dan vijf honderd duizend wordt
geschat, de demonstraties kunnen
volgen, die grootscher waren dan
ooit tevoren. Hoezeer men het gebo-
dene op prijs stelde en welk een ge
heel andere houding het Nederland-
sche volk thans inneemt tegenover
leger en vloot, bleek wel uit de drie
donderende hoera's die aan het einde
werden aangeheven.
Het is nu eenmaal een bittere noodzaak
geworden dat ieder land in vredestijd be
schikt over een uitstekende defensie. In de
bewapeningswedloop kan ook Nederland
niet achterblijven, maar, ofschoon alle
krachten werden ingespannen om de mi
litaire paraatheid op te voeren, bleef de
publieke interesse vrijwel nihil. De laatste
jaren echter is hierin, onder den druk der
omstandigheden, een ingrijpende wijzi
ging gekomen en men staat niet meer
afwijzend tegenover de defensie. Wij zul
len nooit een militaristisch volk worden,
maar toch is er een verandering gekomen,
welke al duidelijk aan het licht kwam bij
de wapenschouw, die vele duizenden op de
been bracht. Bij de vlootdemonstraties
verwachtte men nog 'n grooteren toeloop,
doch de werkelijkheid heeft de stoutste
voorspellingen overtroffen.
Den Haag heeft thans wel eenige erva
ring met menschenmjissa's. Reeds ver
scheidene malen zijn bij heugelijke of
droevige gebeurtenissen duizenden bezoe
kers gekomen. Zaterdag was het wederom
een hoogtijdag. Reeds in den vroegen
morgen kwamen tallooze extra-treinen
binnen, tot de laatste plaats bezette bus
sen en particuliere auto's, welker inzit
tenden zich in de stad verspreidden. Te
gen den middag begon de groote trek naar
het westen, naar Scheveningen, dat een
seizoendag zou beleven als zelden tevoren.
Het vervoer ging allesbehalve gemakke
lijk, want nog immer staakten de taxi
chauffeurs, en de tram, met al het be
schikbare oude en nieuwe materiaal rij
dend, was niet bij machte een dergelijke
stortvloed passagiers te verwerken. Met
het gevolg, dat talloozen, die niet zoo
verstandig waren geweest bij een eindpunt
zich in een tramwagen te worstelen, ge
noopt waren te wandelen.
Eindelooze stroom.
In eindelooze stroom kwam men naar
Scheveningen en stelde zich op aan de
glooiingen, de boulevard en 't strand. Be
ter dan ooit was er plaats voor kijkers en
niemand die kans heeft gezien op tijd te
komen, behoeft te beweren, dat hij „niets
kon zien". Het tooneel was de onmetelijke
zee en de lucht, de „zaal" het vaste land,
de kust. Wij weten niet hoe de organisa
toren het aanleggen, maar het was, als bij
de wapenschouw, een dag uit vele. De
weergoden, in een uitstekende bui, hadden
Pluvius tot een staking bewogen en aan
den vrijwel wolkeloozen hemel straalde
een lichte zomerzon, welke luister bijzette
aan de demonstratie. Wind was er boven
dien niet noemenswaard, zoodat het leek
op een midzomerdag, misschien wel de
laatste van het jaar.
's Morgens was de tentoonstelling van
scheepsmodellen geopend in de foyer van
het Kurhaus door gen.-majoor b.d. J. C.
Wagner, voorts werd het demonstratie
terrein van luchtafweergeschut voor het
publiek opengesteld en van twee tot drie
uur 's middags was er een bijeenkomst in
de Kurzaal, waar de chef van de marine
staf, vice-admiraal J. T. Furstner en de
vice-voorzitter van de Nederlandsche
Reedersvereeniging het woord voerden,
waarna een marinefilm werd vertoond.
Het Haagsch Matrozenkoor zong een vijf
tal liederen.
Inmiddels kwamen de duizenden hun
plaatsen innemen en zij konden het ge
beuren volgen via de luidsprekers, dife
langs de boulevard woren opgehangen. De
genoemde plechtigheden waren niet voor
de massa. Die kwam voor de vlootschouw,
het boeiende schouwspel, dat even inte
ressant als ongewoon was, en werd tot een
weerspiegeling van de paraatheid en
discipline, waarvan men zich voorden
niet de flauwste voorstelling kon maken.
Een enorm voordeel was nog, dat de orga
nisatie tot in de perfectie klopte en dat
alles precies op tijd begon en eindigde.
Toen de autoriteiten en genoodigden op
het gereserveerde deel van het Kurhaus-
terras waren gearriveerd, golfde een men-
schenzee zoover het oog reikte op de bou
levard en het door eb breede strand. Men
kon over de hoofden loopen, zooals dat
heet, hetgeen overigens niemand deed.
Deskundigen schatten het totaal op
minstens driehonderdduizend toeschou
wers, eerder nog meer dan minder.
Precies tien minuten over drie betrad de
minister van Economische Zaken, rr.r. P.
L. M. Steenberghe, de cabine in de mu
ziektent op het Kurhausterras, waar de
vele microfoons van omroepvereenigingen
waren opgesteld, voor het uitspreken van
een hooggestemde rede. Hierna ving het
schouwspel aan, dat achtereenvolgens
werd toegelicht door den omroeper van
de Phohi, den heer L. G. Wybrands en de
luitenants ter zee eerste klasse A. J. Bus-
semaker en W. J. Kruys.
Aan het défilé werd deelgenomen door
mariniers, matrozen, adelborsten en leer
lingen van zeevaartscholen, benevens het
stafmuziekcorps uit Den Helder en tam
boers en pijpers. Kranig en stram mar
cheerden de mannen, wier keurige colon
ne een uitstekenden indruk maakte. Het
publiek applaudiseerde tijdens het voor
bijtrekken.
De vlootschouw.
En vervolgens begon dan de eigenlijke
vlootschouw. De schepen die ten zuiden
van Scheveningen lagen, lichtten het an
ker en langzaam doemden grijze vlekken
op die, naarmate zij dichterbij kwamen,
gestalten aannamen. Steeds duidelijker
zichtbaar werden de contouren van de
bodems, die statig dreven langs de beton
ning op ongeveer zes honderd meter uit
de kust. In de z.g. kiellinie voeren voorop
twee torpedobooten, Hr. Ms. Z 6 en Z 7,
vier mijnenvegers, tevens mijnenleggers,
Hr. Ms. Willem van Ewijck, Pieter Florisz,
Jan van Gelder en Abraham van der
Hulst, één kanonneerboot, Hr. Ms. Brinio,
twee mijnenleggers, Hr. Ms. Douwe Aukes
en Hydra, vier onderzeeboote->, Hr. Ms.
O. 11, O. 12, O. 15, O. 16, en tot slot de en
kele weken geleden in dienst gestelde
flottieljeleider Hr. Ms. Hromp en de
kruiser Hr. Ms. Sumatra.
Ofschoon, zooals minister Steenberghe
in zijn rede had verklaard, de koopvaardij
niet vertegenwoordigd kon zijn, kwam ter
elfder ure toch nog een representant. De
Kota Radja, het vrachtschip van de Rot-
terdamsche Lloyd, die toevallig juist langs
de kust voer, was nieuwsgierig waar al
deze militaire voorbereidingen toe dien
den, sloot zich aan bij de vloot en was al
dus het symbool van de koopvaardij, ge-
convoieerd door de marine. Een niet-
officieel programmapunt dat bijzonder
werd geapprecieerd.
Toen alle schepen voorbij de pier waren
gevaren en de Kota Radja meer west
waarts koers had gezet om de reis te ver
volgen, werd het anker uitgeworpen op
de acht meterlyn, waarna het de beurt
was aan de onderzeebooten. Als zilverig
witte streepen gleden zij over de spiegel
gladde zee in een schuimend kielzog. I*a-
genoeg gelijktijdig werd het commando
gegeven „klaar voor onder water" en bel
len borrelend zakten zy steeds dieper on
der het wateroppervlak, om ten slotte ge
heel te verdwijnen. Slechts de periscoop
en een uiterst smalle strook zog waren de
nauwelijks zichtbare oriëntatiepunten en
er werd levendig gewed waar de booten
weer boven water zouden komen. Na eeni-
gen tijd ondc. water te hebben gevaren,
kwamen de duikbooten in de hoogte en
waren zij weer de ranke, angstig smalle
vaartuigen.
Was tot dusver alles nog zonder gerucht
verloopen, na de goed te volgen duik
bootdemonstratie nam het geheel een an
dere wending door de daverende salvo's
die de Sumatra en de Tromp zouden los
sen. De bodems lichtten nogmaals het
anker, wendden den steven en voeren in
kiellinie, nu van Noord naar Zuid, langs
de kust. Bij de pier kwam het geschut in
actie en gedurende vele minuten schudde
Scheveningen op zijn grondvesten.
Met de hoofdbatterijen van 15 c.M.
werden door de Tromp en de Sumatra
ieder vijf salvo's gelost, die tot ver buiten
Den Haag hoorbaar waren.
Zwaar rolden de slagen over de bad
plaats, waar men het geluid hoorde een
vijftal seconden nadat een vuurstraal en
een rookpluim uit de kanonmonding wa
ren geblazen. En dit was nog maar het
begin.
In de korte pauze kwam nog een ver
rassing: een Dornier vliegboot, die in
Indië gebruikt wordt, vloog over de toe
schouwers. Deze driemotorige X 13, die
een snelheid van meer dan driehonderd
kilometer kan ontwikkelen, suisde enkele
keeren over zee en land, daalde bij de
pier, demonstreerde zyn wendbaarheid,
steeg weer op en cirkelde nog vele malen.
Amsterdam gereed voor de ontvangst van H. M. de Koningin. Reeds om acht uur
hedenmorgen hadden de filmoperateurs op het voor hun bestemde platform op den
Dam plaats genomen.
C VIII W. Kleine stippen grijs-groen aan
den hemel snorden voort.
Het afweergeschut, bestaande uit een
batterij anti-luchtdoelgeschut, compleet
met vuurleidingstoestel en afstandsmeter
en drie peletons lucht afweer mitrailleurs,
elk van vier stukken, werden in stelling
gebracht. Op het oogenblik dat de vier
machines laag langs vlogen, ratelden de
mitrailleurs met een droog monotoon ge
tik en bulderden de drie kanonnen, vuur
en rook brakend. De vliegtuigen trokken
zich van het angstaanjagende lawaai en
de bedrijvigheid der militairen echter
niets aan en twee hunner gingen, hevig
met los kruit bestookt een rookgordijn
spannen. Het duurde niet lang, of de
Tromp, de Sumatra en de overige sche
pen waren in een dichten nevel gehuld en
aan het oog onttrokken. De twee andere
vliegtuigen die voortdurend beschoten
werden, lieten even later de torpedo's in
zee vallen, waarna de piloten hun groote
vliegbedrevenheid lieten blijken.
Het was een klein voorproefje van den
oorlog en menigeen zal de schrik om het
hart zijn geslagen tijdens deze, het gehoor
beukende demonstratie, die zoo verbluf
fend echt was. ondanks de „losse flod
ders", ondanks de kennelijke ensceneering.
En men kan slechts hopen dat deze oefe
ningen spel blijven en nooit werkelijkheid
worden.
Het slot van den middag werd gevormd
door de demonstraties var. de tien machi
nes, twee van het type T IV, d.ie van het
type C XI W en vijf van het type V VII W.
Drie spontane hoera's waren het einde en
meer nog dan door de groote opkomst,
kon men hieruit de groote waardeering
van het publiek vaststellen.
Lichtenspel in den avond.
Was de publieke belangstelling 's mid
dags al groot, deze werd nog overtroffen
door die van.den avond, welke een fan
tastisch en sprookjesachtig lichtenspel
bracht. Op de duistere zee, waar de sche
pen geïllumineerd waren, flitsten de stra
lenbundels van de zoeklichten, werden
magnesiumgranaten en lichtspoormunitie
afgeschoten, en tot slot werd een vuur
werk afgestoken, waarna om elf uur een
taptoe plaats had.
In de schemering werd niet zooals an
ders Scheveningen verlicht. Het bleef in
den donkeren sluier van den avond gehuld
en het effect van deze demonstraties was
er des te fraaier door. Om negen uur werd
de film vertoond van de gebeurtenissen
's middags en hierna ontbrandden de
zoeklichten op de schepen. De stralen
priemden in de lucht, zochten den horizon
af, zwiepten over het land, een seconde
de boulevards verlichtend, gleden dan
weer langs den hemel. Ruim een kwartier
sloeg men gefascineerd dit zoeklichtenspel
gade. Van kwart voor tien tot tien uur
werden van de Tromp en de Sumatra
lichtgranaten van 15 c.M. afgeschoten. Op
het culminatiepunt gekomen, stootten de
projectielen een fel wit magnesiumlicht
uit, dat aan een parachute langzaam daal
de, de schepen onzichtbaar makend gelijk
in manenglans. Als in een schimmenspel
teekenden de silhouetten van de oorlogs
bodems zich af telkens als een granaat
was afgeschoten. Bovendien werden nog
lichtspoorprojectielen der luchtdoelartil
lerie, bestaande uit 40 m.M. mitrailleurs,
afgevuurd. Vurige oplichtende, roode'
groene en gele stippellijnen gingen schuin
de hoogte in en even later kwam pas het
geluid van de schoten aan de kust.
Een vliegmachine, met zoeklicht uitge
rust, wierp parachuteflares uit, eveneens
magnesiumkogels, nog éénmaal werden
de veelkleurige zoeklichten der schepen
gericht, de kist in de „tang" gevangen en
tot slot een vuurwerk afgestoken.
Deze onvergetelijke vlootdag eindigde
met een marinetaptoe onder leiding van
den kapelmeester L. H. F. Leistikow op de
pier boven den boulevard.
Na afloop van de taptoe vertrokken de
schepen naar Amsterdam, waar zij Zon
dagmorgen meerden.
Naar wij vernemen heeft H. M. de Ko
ningin de demonstraties met groote be
langstelling gevolgd van een duintop af
naby den Ruigenhoek.
OUDORP'S NIEUWE PASTOOR.
Vrijdagavond had de intocht en instal
latie plaats van den nieuwen pastoor van
Oudorp. den heer W. J. H. Polder. Met
den trein van 6.40 uur arriveerde de
pastoor te Alkmaar, alwaar hij werd ver
welkomd door burgemeester Bos, wethou
der de Boer en kapelaan de Ruiter, als
mede door de kerk- en armmeesters. Met
vier auto's vertrok het gezelschap naar
Oudorp.
Na aankomst aldaar ging de pastoor,
voorafgegaan door een veertigtal bruidjes,
het kerkgebouw binnen, waar de aanwe
zigen een welkomstlied zongen.
Na de installatie-plechtigheid hield de
heer Rengs een feestpredicatie, terwijl
een plechtig lof de feestelijkheden be
sloot.
ALKMAAR.
GEBOREN:
Anna Maria, d. van Jacob Gerling en
Anna Elisabeth Haasbroek. Wilhelmus
Constantinus Antonius Marie, z. van Antho-
nius Josephus Wilhelmus van de Griendt en
Theodora Johanna Bernadina Antonia
Reijers.
op het krachtigste
reclame-middel
COURANTENRECLAME
Torpedo-aanval.
Er zat een climax in de vlootschouw,
want na de salvo's en de verschijning van
de vliegboot, werd het spectaculair steeds
beter. Wederom precies op tijd kondigde
een snel in sterkte toenemend geronk in
het Noorden de komst aan van het eerste
escadrille van vier vliegtuigen, het type
Het vertrek van de adelborsten en niaimlti i tien r...
hei Zaterdagmiddag geh.i d^.C,vot "aar
Burgemeester dr. W. de Vlugt overhandigde
onderwijsinrichtingen te Amsterdam op de
van H. M. de Koningin in lijst. Links van
wethouders Boekmar en de Miranda.
hedenmorgen aan de deputaties van alle
binnenplaats van het stadhuis een portret
den burgemeester onderscheidt men de
Rechts wethouder Kropman.
