laatste berichten.
Aqmda
£atuU en JmnAouw
AMSTERDAMSCHE
BEURS
De toestand in het Sudeten-
Duitsche gebied.
D.N.B. bericht over onlusten.
Een nieuwe communiqué
van het Ceteka.
Fransche
voorzorgsmaatregelen.
Zand in alle huizen.
Een proclamatie van
Henlein.
„Wij willen bij het Rijk!"
derde blad.
2
lONQECORUOIIMA.
DR. TUNTLER OVER DE
KINDERVERLAMMING.
Sluiting: van scholen helpt niet,
aldus den directeur van Amster-
dam's G.G.D.
In de Staatscourant van gisteravond is het
aantal gevallen van de zoozeer gevreesde
kinderziekte, poliomyelitis anterior acuta,
beter bekend onder den naam van kinder
verlamming, over de afgeloopen week van
4 tot 10 September verschenen. In totaal
werden thans in geheel Nederland 58 geval
len geteld, waarvan in Overijsel 4; Noord
holland 7; Zuidholland 31; Friesland, Gro
ningen en Utrecht elk 1; Zeeland 2; Gelder
land 8; Limburg 4.
Dr. J. H. Tuntler, directeur van den Am-
sterdamsche G. G. en G. D. zeide hierover
het volgende:
„Bezien wij deze cijfers, welke ons de
periode van 17 Juli tot nu oplevert, en dat
is over het geheele land 255, naast die van
het buitenland, als bijvoorbeeld Zwitser
land en Zweden vooral, dan kan men voor
ons land slechts spreken van een epide-
mietje, doch vergeleken bij voorafgaande
normale jaren in eigen land zijn er vele
gevallen en geven deze een overeenkomstig
beeld als in de jaren 1929, met 506, en 1930
met 599 gevallen, toen er wel degelijk van
een epidemie sprake was".
De normale jaren vertoonen de volgende
cijfers, genomen over een geheel jaar:
1927 50; 1928 75; epidemiejaar 1929 506;
epidemiejaar 1930 599; 1931 136; 1932 242;
1933 146; 1934 1-97; 1935 52; 1936 101; 1937 60.
Van 17 Juli tot 10 September zijn in ons
land 255 gevallen voorgekomen, namelijk in:
Overijssel 44; Zuidholland 134; Gelderland
22; Limburg 23; Zeeland 6; Noordbrabant 8;
Noordholland 8; Friesland 2; Drente 1;
Utrecht 3; Groningen 4.
De brandpunten in ons land zijn, zooals
de cijfers duidelijk aantoonen, Twente en
Zuidholland, welke als de verspreidings
haarden beschouwd kunnen worden.
In het vraagstuk van de sluiting der scho
len zijn én dr. Tuntler én dr. Peeters abso
luut tegenstanders.
„Het poliomyelitis virus moet zeer uitge
breid aanwezig zijn waardoor een groots
bevolkingsimmuniteit ontstaat, of met an
dere woorden, waardoor de vatbaarheid
voor de ziekte zeer beperkt is en het aan
tal gevallen, dien tengevolge betrekkelijk
gering zal blijven.
Gezien de groote verspreiding van het
OPGAVE VAN NOORDHOLLANDSCH
LANDBOUWCREDIET N.V.
van Donderdag 15 September 1938.
STAATSLEENINGEN.
3—3Nederl. 1938
3 Ned.-lndië 1937
5% DuitschL '30 m. verkl.
BANKINSTELLINGEN.
Amsterd. Bank
Handel Mij. Cert. v. 250
Koloniale Bank
Ned. Ind. Handelsbank
INDUSTR. OND. BINNENL.
Alg. Kunstzijde Unie
Calvé Delft Cert
Nederl Ford
Philips GloeiL Gem. Bezit
Unilever
INDUSTR. OND. BU1TENL.
Am. Smelting
Anaconda
Bethleh. Steel
Cities Service
Generaal Motors
Kennecott Copper
Republic Steel
Standard Brands
Steel comm.
U. S. Leather
CULTUUR MAATSCH.
H. V. A
Java Cultuur
Ned. Ind. Suiker Unie
Vereen. Vorstenlanden
MIJNBOUW.
Alg. Explor. Mij.
Redjang Lebong
PETROLEUM.
Dordtsche Petr.
Kon. Petr
Perlak
Phillips Oil
Shell Union
Tide Water
RUBBERS.
Amsterd. Rubber
Deli Bat. Rubber
Hessa Rubber
Oostkust
Serbadjadi
Interc. Rubber
SCHEEPVAARTEN.
HollandAmerika lijn
JavaChinaJapan lijn
Kon, Ned. Stoomboot.
Scheepvaart Unie
TABAKKTN.
Deli Batavia
Oude Deli
Senembah
AMER. SPOORWEGEN.
Atchison Topeka
Southern Pacific
Southern Railw. Cert.
Union Pacific
Canadian Pac.
Vorige
koers
100
99'/«
24'/i
136'/,
149
145V,
1263/4
39i-5/16
85</<
302
228
1371/,
33'/,
§23'/8
42V.
5V,
3318/ir,
233/.
12'/is
5Vi6
42»/*
3'/,
455
1611/,
168/,
751/s
64
154
3°5'/<
322I/4
75
28
10»/u
99/l6
2221/4
143
112
143
1031/,
2»/l8
103
79
105
111
209
2691/,
24711,
23'/,
lll"/l6
81/,
64
48/l6
laatste
2.45-3.00
IOOV4
100
27-V.
151
145'/4
127V,
42.1/4
871/4
3091/,
236- V,
1441/4-5
341/,
25-»/i«
433/4-4
4*/ls-5
359/ic-f
30V«
13Vlo-|
5'/,
44H/i6
3»/is
462-3
166
1701/,
781/4
62
151
3171/4
332-1/,
75
285/,
11-Vis
9%-10
228-V,
1491-'/,
116-7
153
107
315/l8
1051/,
791/,
111
115-6
213V,
2741/,
250
24
12i-9As
81/,
64
4"9/l«
tExclaim. "Exdividend.
§Noteering per 50. x) ex-coupon
Prolongatie vorige koers heden pCt.
WISSELKOERSEN AMSTERDAM
OFFICIEEL.
Vorige koers heden
New-York l.853/« 1.85'/,,
Londen 8.92»/i, 8.92%
Berlijn 74.40 74.25
Parijs 5.OO1/, 5.00%
Brussel (Belga) 31.38 31.30
Züric 41,92 41.90
Kopenhagen 39.82% 39.85
Stockholm 46.00 46.02%
Oslo 44.85 44.85
poliomyelitus virus kan men door sluiting
der scholen zeker geen beginnende epidemie
ook maar eenigszins beperken". Aldus de
leiders van den Amsterdamschen gemeen
telijken gezondheidsdienst.
De kinderverlamming te Rotterdam
Vandaag zijn bij den directeur van den
G. G. en G. D. te Rotterdam twee gevallen
van kinderverlamming aangegeven.
Deze betreffen een kind van een jaar,
wonende aan den Linker Maasoever, en een
kind van drie jaar, wonende aan den Rechter
Maasoever.
GUNSTIGE KANS TOT HET BEHOUD
VAN „ARTIS".
Samenwerking tusschen gemeente
en provincie.
Het Hbld. verneemt, dat de gedurende de
laatste maanden aangewende pogingen om
„Artis" te behouden, er thans zeer gunstig
voorrtaan.
Het dagelijksche bestuur van de provincie
Noord-Holland, en dat van de hoofdstad,
hebben, in onderlinge samenwerking een
kapitaal van 800.000 aangeboden voor
overneming van de bezittingen van den
Dierentuin, de levende have uitgezonderd.
Het doel van dit aanbod is: dat de obligatie
houders zich met deze som, ongeveer vijftig
procent bedragende van de geheele leenings-
schuld, zullen tevreden stellen; en het is vrij
zeker, dat door hen daarmede, om het be
houden van „Artis", alsmede om het feit dat
liquidatie niet tot zulk een uitkeering zal
leiden, met deze propositie zullen mede
gaan. Gaat dit door, dan zal „Artis" worden
ontslagen van de financieele verplichtingen
die het genootschap, onder de gegeven om
standigheden, onmogelijk kan opbrengen.
De gemeente, dan eigenaresse geworden
van het Artisbezit, minus de leverde have,
zal dit is het voornemen, terreinen en op
stallen voor een zeer laag bedrag, ter be
schikking stellen van het „Artis"-bestuur.
Als de obligatiehoudersvergadering, door
het bestuur van het Genootschap te beleg
gen, op deze transactie ingaat, zullen Raad
en Gedeputeerde Staten uiteindelijk moeten
beslissen.
Is die eindbeslissing in gunstigen zin ge
nomen daarop wordt gerekend dan zal
het „Artis"-reddingscomité, dat een belang
rijk kapitaal wist bijeen te brengen, worden
ingeschakeld, om, naar zijn bedoeling, op de
„Artis"-terreinen een tuin aan te leggen:
voldoende aan moderne eischen, die in hooge
mate de belangstelling kan trekken van
stadgenoot en vreemdeling.
Het Reddingscomité heeft n.L terecht in
gezien dat de tegenwoordige toestand van de
„Artis"-tuinen, tengevolge van de moeilijke
financieele omstandigheden van den Dieren
tuin, zeer verouderd is, en een grootsche
tuinaanleg mede tot het bezoeken van „Ar
tis" zal stimuleeren.
DE „KARIMATA" VERTROKKEN...
Het einde der illusies,
Hedenmorgen omstreeks elf uur is de
„Karimata" van Terschelling vertrokken.
De baggermolen wordt gesleept door de
sleepbooten Indus, Schelde en Donau van
Smit en Co's Internationale Sleepdiensten,
Ir. van Cappelle maakt den tocht op de
„Karimata" mee.
Het weer is gunstig en de zee kalm.
GEPENSIONNEERDEN BIJ DE
NEDERLANDSCHE SPOOR- EN
TRAMWEGEN.
Protest tegen pensioenkorting.
Op de algemeene vergadering van 12 Sep
tember j.l„ te Hilversum door den bond van
gepensionneerden bij de Nederlandsche
spoor- en tramwegen, gehouden,, werd een
motie aangenomen, waarin krachtig wordt
geprotesteerd tegen de afwijzende beschik
king van de regeering inzake het doen ver
vallen van de 10 procent korting op de pen
sioenen.
De regeering beroept zich op den toestand
van het pensioenfonds en de instelling der
commissie-Beumer.
Dit beroep wordt in de betreffende motie
echter afgewezen, daar het oud-personeel
niet verantwoordelijk is voor den toestand
van het fonds en dit ook geen zitting heeft
in de commissie.
De bond herinnert aan het feit, dat aange
kondigde korting op de pensioenen van bur
gerlijk en militair personeel niet is doorge
gaan en de kortingen op de Indische pen
sioenen zijn ingetrokken.
Deze uitzonderingstoestand voor het oud-
spoor- en tramwegenpersoneel, aldus de
motie, dient beëindigd te worden.
DE INDISCHE VORSTEN BEZOEKEN
DE JAARBEURS.
Hedenmiddag brachten de Indische
vorsten een bezoek aan de Jaarbeurs te
Utrecht.
Zij werden door den raad van bestuur ont
vangen en zaten vervolgens aan een lunch
aan, hun aangeboden door het bestuur van
de Jaarbeurs.
Na de lunch werd een rondgang door de
Jaarbeursgebouwen gemaakt.
DE VERSTERKING VAN DE DUITSCHE
WESTGRENS.
Bevolking van den Elzas is kalm.
De Daily Telegraph And Morning Post
meldt uit Metz: Straatsburg is kalm en de
spanning der laatste paar dagen is in den
Elzas bedaard. Op den Duitschen Rijnoever
werken arbeiders aan verdedigings
werken. Zoowel des nacht als overdag
hoort men het lawaai van het mechanisch
gereedschap. De Kehl-brug is, zooals ge
woonlijk open, doch het verkeer is beperkt.
Er is een tekort aan pasmunt. Zelfs op het
postkantoor heeft men geen wisselgeld te
rug voor een postzegel van 5 centimes.
Winkeliers koopen pasmunt op. Uit vrees
voor luchtaanvallen hebben vele Elzassers
zich naar plaatsen in het binnenland en in
Vogeezen begeven.
Bioscopen.
Vlctoria-theater, 8 uur, hoofdnummer De
nationale film 40 jaren, hoofdrollen pees
Laseur, Lily Bouwmeester, Ank v. d. Moer,
Matthieu van Eysden e.a.; in het voor
programma een reportage van alle belang
rijke gebeurtenissen van H. M. de koningin
Toegang voor eiken leeftijd.
City-theater, 8 uur, hoofdnummer De
nationale film 40 jaren, hoofdrollen Cees
Laseur, Lily Bouwmeester, Ank v. d. Moer,
Matthieu van Eysden e.a.; in het voor"
programma de voornaamste gebeurtenissen
van de feesten te Amsterdam. Toegang voor
eiken leeftijd.
Morgenmiddag vertooning van Ik be
schuldig.
Roxy-theater, 7.45 uur, hoofdnummer
Het dubbele paspoort.
Bioscoop Harmonie, 8 uur, hoofdnummer De
nationale film 40 jaren, hoofdrollen Cees
Laseur, Lily Bouwmeester, Ank v. d. Moer,
Matthieu van Eysden e.a. Toegang voor
eiken leeftijd.
Donderdag 15 September.
8.15 uur, Doopsgezinde kerk, Koningsweg
8, herdenkingssamenkomst Hans de Ries.
7.30 uur, Wielerbaan, trainingswedstrij
den.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit
Eger: Ook heden schenen de ernstige on
geregeldheden, welke in het geheele Sude-
ten-Duitsche gebied door de afkondiging
van den uitzonderingstoestand en het optre
den der Tsjechische politie en militairen zijn
teweeggebracht, voort te gaan. De wanhopi
ge bevolking grijpt naar de meest primitieve
wapenen om zich te weer te stellen tegen
de terreur, de vele arrestaties en de zin-
looze schietpartijen, welke thans alleen
reeds aan Sudeten-Duitsche zijde meer dan
35 slachtoffers hebben geëischt.
Groote opwinding heerscht in het Sude
ten-Duitsche kamp over het feit, uat men
van Tsjechische zijde probeert alle voorval
len te bagatelliseeren en zelfs te bestrijden
Praag probeert de Tsjechische bevolking
op te ruien.
Nog meer sensatie.
De Praagsche radiozender heeft Donder
dagochtend een bericht verspreid, waarin
werd medegedeeld: „De Engelsche oorlogs
schepen liggen in de havens gereed tot uit
varen. Duizenden Franschen liggen in de
Maginot-linie. Drie millioen manschappen
van het roode leger staan belust op daden
aan de grens der Sovjet-Unie."
Te Eger ontvangen berichten behelzen,
dat de tot de nationaliteiten behoorende
manschappen hun troepenafdeelingen ver
laten en zich in veiligheid stellen, daar zij
niet tegen hun eigen broeders willen vech
ten.
(Wij merken ten overvloede nog op, dat
alleen het D.N.B. melding maakt van boven
staande. Van andere zijde wordt met geen
enkel woord gewag gemaakt van nieuwe
onlusten. Red. A. C.)
Een nieuw communiqué van het
Tsjechische Telegraafagentschap Ceteka
vermeldt, dat gisteravond tijdens het
incident te Cheb zes personen werden
gedood: twee Tsjechen, twee Duitschers
en twee personen wier identiteit nog
niet is vastgesteld.
Uit de houding, waarin de slachtof
fers werden aangetroffen, kan worden
opgemaakt, dat de doodelijke schoten
moeten zijn afgevuurd uit de ramen
van hotel Welzl.
Het communqué voegt hier aan toe, dat
een Sudeten-Duitsche functionaris, Georg
Leicht, in hotel Welzl werd gearresteerd.
Hij verklaarde, dat een der oproerlingen
met een automatisch pistool heeft gescho
ten, liggende op een tafel voor het raam.
Volksstemming onmogelijk.
Lidove Noviny, het orgaan der onafhan
kelijke linkerzijde, schrijft: „Ons geduld is
ten einde. Geen enkele regeering bij ons
kan denken aan een volksstemming. Door
de verdediging van onze grenzen tegen vij
anden in binnen- en buitenland verdedigen
wij ook de grenzen van Frankrijk. Ook wij
zijn een kostbare bondgenoot voor Frank
rijk en Engeland. Wij luisteren naar de
ïaadgevingen onzer vrienden, maar kunnen
niet verder gaan met concessies, daar het
zou neerkomen op een vrijwillige ontbin
ding der republiek.
Minister Bechyne heeft gezegd, dat wij
met onze concessies geen milimeter verder
zullen gaan. Deze verklaring, welke ver
antwoordelijkheden aanvaardt, moet wor
den geerbiedigd, niet alleen door onze
vrienden, doch ook door onze vijanden.
De Parijsche politie heeft na een confe
rentie op het ministerie van Oorlog bekend
gemaakt, dat met ingang van vandaag voor
a,e, ^Ulzen te Par«s zand zal worden be
schikbaar gesteld, dat moet worden neer
gelegd op den zolder of de bovenste ver-
h!.8 wg' T emmer en een schop moeten
by het zand worden geplaatst.
In verschillende deelen der stad zijn reeds
groote hoeveelheden zand aangevoerd. Het
hl! ifr de blussching van
randen, welke door brandbommen zullen
kunnen worden veroorzaakt.
Ook in andere Fransche steden zullen
voorzorgsmaatregelen worden genomen te
gen luchtaanvallen.
De leider der Sudeten-Duitsche partij,
Konrad Henlein vaardigt de volgende pro
clamatie uit:
Mijne volksgenooten. Als drager van
uw vertrouwen en in het bewustzijn van
mijn verantwoordelijkheid stel ik voor de
geheele openbare meening der wereld
vast, dat het onderdrukkingssysteem van
het Tsjechische volk met het inzetten van
machinegeweren, pantserwagens en tanks
tegen het weerlooze Sudeten-Deutschtum
zijn hoogtepunt bereikt.
Daardoor heeft het Tsjechische volk voor
de oogen der geheele wereld laten zien, dat
een samenleving in een staat definitief on
mogelijk is geworden. «„i.,*..
De ondervindingen van een twintigjarige
heerschappij van geweld en vooral de *ware
bloedoffers der laatste dagen verplichten
mij te verklaren:
1. In 1919 werden wy met onthouding
van het ons plechtig toegezegde recht op
zelfbeschikking tegen onzen wil in den
Tsjechischen staat gedwongen;
2. zonder ooit te hebben afgezien van
het recht op zelfbeschikking, hebben wij
onder de zwaarste offers alles geprobeerd
in den Tsjechischen staat ons bestaan te
verzekeren;
In dit uur van Sudetenduitschen nood
wend ik mij tot U, het Duitsche volk en
de geheele geciviliseerde wereld en ver
klaar: Wij willen als vrije Duitsche
menschen leven. Wij willen weer rede
en arbeid in ons vaderland. Wij willen
in het rijk opgenomen worden. God
zegene ons en onzen gerechtvaardigden
strijd.
3. Alle bemoeiingen het Tsjechische
volk en de dragers van zijn verantwoor
delijkheid te bewegen tot een eerlijk en
rechtvaardig vergelijk, zijn mislukt door
een onverzoenlijken wil tot vernietiging.
DE VOS VAN STEENWIJK VOORZITTER
EERSTE KAMER.
Bij Koninklijk besluit van 12 September
is benoemd tot voorzitter van de Eerste
Kamer der Staen-Generaal gedurende de
zitting, welke zal aanvangen op den derden
Dinsdag in September 1938: de heer mr. W.
L. baron de Vos van Steenwijk, lid van die
Kamer.
KENNEMERLAND.
Ons vorige weekbericht was nog niet
ter perse of de markt toonde een lusteloo-
zen handel en lage prijzen. En het waren
in de eerste plaats de boonen en vooral
de snyboonen, die een veer moesten laten.
Eigenlijk was dat te verwachten, want de
abnormaal hooge prijzen konden geen
stand houden. Snyboonen konden en kun
nen zich nog handhaven voor het kaspro-
duct, doch boonen uit de natuur, hoe mooi
ook, beliefde men niet meer tegen de fan-
cy-pryzen, die we gewoon waren. Alleen
pronkboonen vertoonden nog den vlotten
handel, doch de export naar Engeland is
daaraan niet vreemd.
Snyboonen golden 1325, pronkboo
nen 710, trosboonen 1519, ren
te gevers 1720 en dubb. boonen 12
18 per 100 K.g.
Bloemkool is nog steeds duur, een prijs
van 1518.50 voor le soort en 4
6.50 voor 2e soort, is hoog. Roode kool
liep in prijs terug tot 2.50—4.50, voor de
overige koolsoorten waren de prijzen als de
voorgaande week. De hooge prijzen van sla
behooren tot het verleden. Er komt ruimer
aanvoer en in dat licht bezien zijn de prijzen
van 0.60—2.30 per 100, niet slecht. An
dijvie blijft duur, prijzen van 1.50 tot zelfs
3.80 per 100 zijn om van te watertanden!
Spinazie en postelein waren goed te
plaatsen. De eerste bracht op 0.400.65,
de laatste 0.35—0.65 per kist. Komkom
mers werden vlot verhandeld tegen vrij
hooge prijzen van 2.50—5.20 per 100 st.
Bospeen was nog steeds in trek en maakte
een prijs van 6.50—/ 14 per 100 bos. Selde
rie en peterselie werden voor een prijsje
van 12 per 100 bos verhandeld; rabar
ber voor 3—5 per 100 bos.
De „eerste" knolselderie werd gretig af
genomen voor 4—6.50 per 100 stuks.
Voor prei bestond niet veel belangstelling
en prijzen van 3.50—5.50 per 100 K.G.
zijn aan den lagen kar;t. Als altijd was er
weinig belangstelling voor tomaten, die
voor 4.50—8.50 per 100 K.G. werden
verhandeld.
Aan de vruchtenmarkt is geen over
dadige aanvoer. Vooral tafelfruit is duur.
Mooi en gaaf fruit wordt voor 3140
per 100 K.G. verkocht. Appelen als Codlin
Keswick, welk' een matig gewilde moes-
appel is, golden nog 18.50, de overiee
moesappelen 11.50-/ 19 per 100 KG Er
komt meer vraag (en ook meer aanbod)
van druiven, welke 35-/ 45 per 100 K.G
opbrachten. Meloenen maakten een nrik
van 15—27 cent per stuk. De overige'aan-
voer onveranderde prijzen.
SCHOTTEN WAARDEEREN
COURANTENTECLAME.
De heer C. S. Forbes, van de Schotsche
vereenig.ng van handelaren in mu
ziekinstrumenten, wees ter gelegen
heid van een congres op de esslnti
eele noodzakelijkheid" '"anti
reclame couranten-
„Courantenreclame behoort thuis in
elk gezond reclameplan, dat gekegelde
°^e,n,beoogt; Soen ander recla
memiddel kan «-ourantenreclame ver
vangen; op z'n best zou het als aan.
vulling kunnen dienen"
Tot zoover de Schot, die'naar de repu
tatie van zyn landgenooten, wel moet
weten waaraan hij zijn geld uitgeeft.
PAS OP IW tELLEN!
Wie in de eerste week van Septem
ber opgetogen begonnen d~
spreeuwen te zingen, de tjiftjaf rief
opnieuw zijn naam en het lied van de
winterkoning daverde door den dag
door een heide- of boschstreek wajT
delde kon het niet ontgaan, dat
grooten getale overal de parelamanièl
ten (Amanita rubescens), die overig^
ook reeds in den zomer algemeen» I
verschijningen kunnen zijn, te vo».
schyn waren gekomen. Her en der
trokken zij de aandacht: in de denne»
bosschen, op de brandstrooken lang*
de spoorly'n, onder het loofhout «r»
waar niet al.
De paddenstoel heeft zijn naam te da»,
ken aan het feit, dat de hoed, waarvan dè
kleur nogal wisselt meestal is hü bruin
rood of vleeschkleurig bestrooid is njJ
grijsachtig, groezelig-witte of rossig
„wratjes" dit zijn omhulselresten -T^L
men met een beetje goeden wil met parel»
tjes zou kunnen vergelijken. Mand»
lamellen en steel zijn aanvankelijk 4?
maar naderhand nemen zij een meer brui^,
of roodachtige kleur aan, vaak in den
vorm van vlekken.
Die parelamanieten nu behooren tot de
soorten, die gegeten kunnen worden; door
sommigen worden de consumptiehoedanlg.
heden nogal geprezen, terwijl weer ande-
ren over den smaak ervan niet bijster
enthousiast zijn.
Wanneer wy nochtans een raad zouden
mogen geven, is het deze: eet, wanneer
ge niet over voldoende mycologiscbe
kennis beschikt, liever geen enkele
amaniet, aangezien er onder het tiental
Amanitasoorten, dis men in Nederland
tegen kan komen, verschillende zyn,
waarvan het gebruik den dood tengevol
ge kan hebben.
Wel is de parelamaniet de eenige van
het tiental, waarby in meerdere of min
dere mate roodwording van het vleesch,
vooral tengevolge van kneuzing, kan
worden vastgesteld, maar niettemin blijft
steeds de mogelijkheid bestaan, dat de
parelamaniet met een gevaarlijke verwante
wordt verward, bi voorbeeld met de giftige
panteramaniet, al zijn de velumresten by
deze soort in de meeste gevallen aanmer
kelijk blanker.
Van de amanieten, een witsporig plaat-
zwammengeslachi, is de vliegenrwam, deze
prachtige vuurroode verschijning in het
landschap, waarvan de hoed mooi wit is
„besuikerd", de meest populaire. Er gaat
van deze zwam een groote aesthetische be
koring uit, maar al hebben sommige experi-
mentators. zonder dat zy hiervan fatale
gevolgen ondervonden, de vliegenzwam-
men wel gegeten, niettemin bevatten zy
het bekende muscarinevergif wellicht
ook nog een atro{. ine-achtige stof die,
wanneer de vliegenzwammen worden ge
geten, bij de meeste menschen ziektever
schijnselen in het leven roepen, zoodat zij
bezwaarlijk tot de consumptie-paddenstoe
len kupnen worden gerekend.
Terwijl de gracieuse gele narcis-ama-
niet, ce muisgrijze grauwe knolzwam en
de slanke amaniet met haar klokvormigen.
veelal bruinen hoed ingedeeld worden by
de eetbare soorten, terwijl de giftigheid
van de violetbruine porphyr-amanict en
van de gele knol-amaniet dubieus wordt
geacht, hetgeen Leteckent, dat men in
deze twijfelgevallen zich van consumptie
moet onthouden, ic een zeer ernstige waar
schuwing op haar plaats ten aanzien van
het nog niet opgesomde, resteerend^ twee
tal amanieten; de groene knolamaniet
(Amanita phalloides) en de vroege wil te
knolzwam (Amar ita virosa). aangezien het
gebruik er van onvermijdelijk den dood na
zich sleept.
Laatstgenoemde soort is overwegend een
voorjaarsamaniet, waarbij kan worden
vastgesteld, dat zoowel plaatjes (lamellen)
als steel en hoed prachtig wit zijn, doch
deze zwam kan bezwaarlijk als de blanke
onschuld worden voorgesteld: zy is doode-
lijk giftig.
Zij is onaangenaam van geur en smaak
en wordt nogal eens verward met den
weidechampignon, dus met een eveneens
witten paddenstoel, zoodat zy bij het ver
zamelen van laatstgenoemde soort nogal
eens verzeilt onder genoemden eetbaren
champignon.
Dezelfde doodelijke giftigheid kenmerkt
de groene knolamaniet, waarvan de hoed
over het algemeen olijf- of grijsgroen is en
veelal geen velumrestanten vertoont. Ook
van deze soort zijn geur en smaak onpret
tig; sommigen vinden, dat zij naar rotten
de, anderen, dat zij naar rauwe aardappe
len ruikt.
Er zijn inmiddels onderzoekers, die het
niet uitgesloten r.chten, dat de vroege
witte knolzwam niets anders is dan een
variëteit van de groene knolamaniet.
Wat hiervan aan moge zijn: men legge
deze waarschuwing kan met genoeg
worden herhaald bij den omgang met
alle Amanita-soorten de groolste voorzich
tigheid aan den dag, te meer aangezien een
kenmerk van de meest dezer paddenstoelen
hun wisselende uiterlijke verschijning is;
zij varieeren, door aanleg, bodemgesteld
heid, inwerking van atmosferische invloe
den of andere oorzaken, in hooge mate.
waardoor in beginsel een moorddadige op
een onschuldige soort kan gaan lijken, zoo
dat de wolf dus met schaapskleeren ge
tooid kan gaan.
Daar er smakelijke en bovendien ge
makkelijk te herkennen eetpaddenstoelen
e over zyn, ligt het advies voor de hand',
aat voor consumptiedoeleinden alle Ama
nita s links liggen: aan het eten ervan
och zyn bovengeschetste, al te groote,
risico s verbonden.
RINKE TOLMAN.
