Aqmda
LAATSTE BERICHTEN.
AMSTERDAMSCHE
BEURS
Mobilisatiemaatregelen in België.
DE BAAS.
„Liever dood dan slaaf."
Tsjechisch-Slowaaksche samen
werking.
Engelsche vrouwen nemen
dienst.
Als in 1914
ioi y,
De positie van Italië.
Britsche geheime raad
bijeen.
Geen Duitsche mobilisatie
h.M. de Koningin naar
Den Haag.
Onderhoud met de ministers.
Een nieuwe fase in den
toestand?
De angstige dagen van Augustus 1914
weer in herinnering,
Verdaging van de gemeenteverkiezingen.
De stap van Engeland
te Rome.
Mussolinie telefoneerde met Hitier.
LEUKE SPORT.
DERDE BLAD.
De vereeniging van Slowaaksche schrij
vers heeft vandaag een manifest gepubli
ceerd, waarin o.m. wordt verklaard: „De
Tsjecho-Slowaaksche staat heeft den Slo-
waken den weg geopend naar een vrij na
tionaal bestaan. Wij gevoelen de gebieden
de noodzakelijkheid van een nauwere sa
menwerking met de Tsjechen om onzen
staat te verdedigen. Wij roepen allen Slo-
waken en allen Tsjechen toe: „Liever dood
dan slavernij".
Wü hebben opgehouden te wisten. Slowa-
ken, luistert naar de bevelen der autoritei
ten die den Staat en het volk vertegen
woordigen om ons gemeenschap-
pelijk vaderland te verdedige n".
Deze verklaring der schrijvers wordt ge
completeerd door een artikel van Husek in
de Slovensky Denik van vanochtend,
waarin op alle Slowaken een beroep gedaan
wordt voor de verdediging van Tsjecho-
Slowakije en wijst op de nauwe eenheid in
dit ernstige uur tusschen Tsjechen en
Slowaken.
De Slowensky Denik, het meest ver
spreide Slowaaksche blad, dat te Bratislava
(Pressburg) verschijnt, schrijft met betrek
king tot de jongste uitlatingen van Hitier,
waarin hij beweerde, dat de Tsjechen en
Slowaken het niet met elkander eens zijn,
dat „de Slowaken zich nimmer van de
Tsjechen zullen laten s c he i d en, noch de
Tsjechen van de Slowaken. De Tsjechen
en Slowaken zullen zich nooit van hun
republiek laten vervreemden.
Reuter meldt uit Londen het volgende:
„De Engelsche vrouwen geven direct
een schitterend antwoord op den oproep
van de regeering voor vrijwilligers ten
behoeve van het opnieuw opgerichte
vrouwelijke hul' corps W.A.A.C.
De bureaux van het territoriale leger
en het hoofdkwartier worden vandaag
als het ware belegerd door vrouwen, die
zich voor den dienst en de opleiding
laten inschrijven".
OPGAVE VAN NOORDHOLLANDSCH
LANDBOUWCREDIET N.V.
van Woensdag 28 September 1938.
STAATSLEENINGEN.
3—3/, Nederl. 1938
3 Ned.-lndië 1937
5)4 DuitschL '30 m. verkl
BANKINSTELLINGEN.
Amsterd. Bank
Handel Mij. Cert, v. 250
Koloniale Bank
Ned. lnd. Handelsbank
INDUSTR. OND. B1NNENL.
Alg. Kunstzijde Unie
Caïvé Delft Cert.
Nederl Ford
Philips GloeiL Gem. Bezit
Unilever
INDUSTR. OND. BUITENL.
Am. Smelting
Anaconda
Bethleh. Steel
Cities Service
Generaal Motors
Kennecott Copper
Republic Steel
Standard Brands
Steel comm
U. S. Leather
CULTUUR MAATSCH.
H. V. A
Java Cultuur
Ned. Ind. Suiker Unie
Vereen. Vorstenlanden
MIJNBOUW.
Alg. Explor. Mij
Redjang Lebong
PETROLEUM.
Dordtscbe Petr.
Kon. Petr.
Perlak
Phillips Oil
Shell Union
Tide Water
RUBBERS.
Amsterd. Rubber
Deli Bat. Rubber
Hessa Rubber
Oostkust
Serbadjadi
Interc. Rubber
SCHEEPVAARTEN.
HollandAmerika lijn
Java—ChinaJapan lijn
Kon. Ned. Stoomboot
Scheepvaart Unie
TABAKKFN.
Deli Batavia
Oude Deli
Senembah
AMER. SPOORWEGEN.
Atchison Topeka
Southern Pacific
Southern Railw. Cert..
Union Pacific
Canadian Pac.
Vorige
koers
97Vi6
96 V,
217.
131
118
132
1177,
363/16
82
2567.
199
1287$
327,
§23
40
46/i«
317.
297ib
H1S/l6
57.
395/.
3«/i»
436
155
1537,
68
58
1527,
2981/,
313i/$
75
267,
V5/is
207
130
103
147
90
2'7i«
1027,
69
10/
1997,
251
2307,
227,
167.
7u/io
637/8
3%
laatste
2.45-3.00
9U/,
93
187,-y,
125
134
125
1147,
30|-17.
80'/.
2907,
177$-9$
110-17,
307,
21-7.
37-8 VM
4$
287,-7,
277.-8
loy,-y,
37l7i6-8
27I6
419-21
149
147
65
1507.
2767.
295-7
69'/.
25
87,-,6/16
8'7lS-18/l6
193$-200
123
95
130
27,-7,
987.
65
96'/,
1027,-3
194
2447,
225
07,-7,
6»/«
3®/i«
fExclaim. #Exdividend.
§Noteering per 50. x) ex-coupon
Prolongatie vorige koers 1, heden 2 Y, pCt
WISSELKOERSEN AMSTERDAM
OFFICIEEL.
Vorige koers heden
1.87 1.851/,
8.84 8.51
74.00 74.00
4.96)4 4.75
31.65 31.25
42.00 41.50
39.40 38.—
45.55 43.90
44.49 42.80
New-York
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel (Belga)
Zürich
Kopenhagen
Stockholm
Oslo
Niets veroorlooft te zeggen dat de
geruchten welke gisteren in zekere
kringen in omloop waren en volgens
welke men eenig bemiddelingsgebaai
van de zijde van Italië zou kunnen
verwachten, gefundeerd zijn.
Vanochtend namen deze geruchten in
hardnekkigheid toe, na de boodschap van
Chamberlain en het nieuwe beroep van
Roosevelt.
Gezaghebbende kringen weigeren in
deze aangelegenheid eenige verklaring af
te leggen.
Toch zou het bezoek van lord Perth aan
graaf Ciano, waarbij Perth een „belang
rijke mededeeling deed vanwege de
Britsche regeering in verband met een
dreigend conflict tusschen Duitschland en
Tsjecho-Slowakije", den leider der Itali-
aansche regeering er wel toe kunnen bren
gen zich eveneens te vereenigen met het
initiatief der beide Engelsche en Ameri-
kaansche staatslieden, wier landen ook
minder direct bij de Tsjecho-Slowaaksche
kwestie belang hebben.
Het is slechts een veronderstelling,
welke evenwel, naar mate de uren voort
schrijden, steeds hardnekkiger wordt.
De koning heeft vanochtend om half elf
een beraadslaging gehouden met de leden
van den geheimen raad.
Aanwezig waren Hoare, Duff Cooper,
Simon, Hailsham en Maugham.
In deze bijeenkomst werd de proclama
tie geteekend, waarbij het reserveperso-
neel van de vloot onder de wapenen
wordt geroepen.
LORD PERTH BIJ GRAAF CIANO.
Lord Perth, de Britsche ambassadeur,
werd vanochtend door graaf Ciano ontvan
gen.
Volgens een officieel communiqué
heeft de Britsche ambassadeur den Ita-
liaanschen minister van buitenlandsche
zaken een „belangrijke mededeeling ge
daan vanwege de regeering te Londen
in verband met de dreiging van een
DuitschTsj echo-Solwaaksch conflict".
DE POSITIE VAN SUBKARPATHISCH
RUSLAND.
Volgens uit over het algemeen goed in
gelichte kringen wordt vernomen, dat de
Tsjechoslowaaksche regeering het voorne
men zou hebben binnenkort Deskyd te be
noemen tot vice-gouverneur van Subkar-
pathisch Rusland.
Deze benoeming is van te grooter
belang daar Deskyd geen ambtenaar
is doch een politieke figuur.
Dit is dus, aldus Havas, de eerste
stap naar de verwezenlijking van
autonomie voor Subkarpathisch Rus
land.
DE POSITIE VAN CANADA.
Mackenzie King heeft gisteravond, na een
kabinetszitting, welke zeven uur heeft ge
duurd, verklaard:
„De Canadeesche regeering blijft voort
durend de ernstige ontwikkeling van den
Europeeschen toestand zoo nauwkeurig mo
gelijk volgen. De regeering is in volkomen
overeenstemming met de door Chamberlain
tot de wereld gerichte verklaring".
Hij voegde hieraan toe, dat Canada zich
voorbereidt op iedere gebeurlijkheid en dat
de regeering bereid is het parlement bijeen
te roepen, indien de pogingen den vrede te
bewaren, zouden falen.
DUITSCHERS WENSCHEN ENGELSCHE
NATIONALITEIT.
Vanochtend werd medegedeeld, dat een
groot aantal te Londen wonende Duitschers
zich tot het ministerie van binnenlandsche
zaken heeft gewend met het doel de Britsche
nationaliteit te verkrijgen.
BESPREKINGEN TE PARIJS.
Daladier is om tien uur vanochtend op
het ministerie van oorlog aangekomen om
er met zijn medewerkers overleg te ple
gen.
In het kabinet van den minister heerscht
een groote activiteit. Verscheidene afge
vaardigden hebben hun opwachting ge
maakt om Daladier te vragen voort te gaan
met zijn moedige pogingen ten gunste
van den vrede.
Van toonaangevende zijde te Berlijn
wordt medegedeeld, dat de in de buiten
landsche pers verspreide berichten, als
zou Duitschland geëischt hebben, dat
Praag te 14 uur vandaag een duidelijke
beslissing zou hebben genomen, uit de
lucht gegrepen zijn. Alle daaraan vastge
knoopte gissingen, volgens welke Duitsch
land tot mobilisatie zou overgaan, wan
neer te 14 uur geen duidelijk antwoord
was ontvangen, zijn eveneens onjuist, men
ziet hierin de verspreiding van dergelijke
berichten een bewuste paniekzaaierij, die
de volken op de meest onverantwoordelijke
wijze tot een oorlogsstemming moet op
jagen.
DUITSCHE SCHEPEN MOGEN NIET
UITVAREN.
Het verluidt, dat Duitsche reederijen
hun schepen opdracht hebben gegeven
terug te keeren en niet toestaan, dat
schepen Duitsche havens verlaten.
EXTRA K. L. M.-VLIEGTUIG NAAR
BRITSCH-INDIE.
De gespannen internationale verhou
dingen hebben de belangstelling voor de
vliegdiensten op Indië sterk doen stijgen.
Vooral uit Engeland bereikten de K. L. M.
vele aanvragen voor passage naar Britsch-
Indië.
In verband hiermede is besloten, een
extra-vliegtuig uit te zenden. Daartoe zal
de Reiger, een Douglas DC 3 machine
Vrijdagochtend met 16 Britsche passagiers
naar Karatsji vertrekken.
Onder commando van gezagvoerder
Tepas zal het toestel de gewone winter-
dienstregeling der Indië-route volgen.
Na aankomst te Karatsji zal onmiddellijk
de terugreis naar Nederland worden aan
vaard.
DE MAATREGELEN IN BELGIE.
Vanmiddag te 16 uur komen de leden
der Belgische regeering bijeen.
Merlot, minister van binnenlandsche
zaken en gezondheid, en Hymans, minister
van economische zaken, middenklassen en
landbouw, hebben gesproken over de
instelling van een bureau voor ravitaillee
ring en burgerlijke hulpverleening. Be
sloten is, dat dit bureau van heden af in
werking treedt. Een koninklijk besluit zal
de samenstelling en de bevoegdheden
regelen.
DE KOLONIALE RESERVE NAAR
AALSMEER.
Het personeel van de Koloniale Reserve
en de commandant van dat corps zijn tot
nader order niet te Nijmegen doch uitslui
tend te Aalsmeer bereikbaar.
Het adres luidt: Koloniale Reserve te
Aalsmeer.
„MANOEUVRES" IN ZUID-BULGARIJE.
Reuter meldt uit Sofia, dat in Zuid-
Bulgarije gecombineerde manoeuvres der
militaire strijdkrachten zijn begonnen.
H. M. DE KONINGIN.
H. M. de Koningin is hedenmiddag on
geveer half twee uit Soestdijk vertrokken
voor een kort verblijf in Den Haag.
In den loop van den middag zal H. M.
op den Ruigenhoek de ministers van bui
tenlandsche zaken en van defensie ont
vangen, waarna de Koningin naar Soest
dijk zal terugkeeren.
De diplomatieke redacteur van Stefani
schrijft: „met het oog op de hardnekkige
weigering van Praag verwachtte men
vandaag in Duitschland te 14.00 uur een
algemeene mobilisatie. De crisis scheen
zich snel te ontwikkelen naar onvermijde
lijke gevolgen. Te 10.00 uur heeft de mi
nister van buitenlandsche zaken, Ciano,
van den Britschen ambassadeur, lord
Perth, een belangrijke mededeeling ont
vangen met betrekking tot het dreigende
Duitsch--Tsjechoslowaaksche conflict.
In officieele Romeinsche kringen gelooft
men, dat de Britsche regeering opnieuw
verzekerd heeft dat Engeland garant wil
zijn voor de tenuitvoerlegging van de
verplichtingen, die Tsjecho-Slowakije op
zich heeft genomen Dit onverwachte
Britsche initiatief zou de berichten die
thans zonder eenige officieele bevestiging
of nauwkeurige omschrijving de ronde
beginnen te doen en volgens welke men
een algemeen Europeesch conflict wenscht
te vermijden door middel van een Italiaan-
sche actie, geloofwaardiger kunnen doen
schijnen. Dit zou in verband kunnen wor
den gehracht met het duidelijke plan van
Mussolini, die een rechtvaardige en nood
zakelijke oplossing voor de vermijding van
het conflict en voor den grondslag van
(Van onzen Brusselschen correspondent).
Brussel, 27 Sept. 1938.
De parlementaire journalisten had
den vanmorgen reeds den indruk dat
de Belgische regeering tot krachtige
maatregelen zou overgaan. Minister
Spaak ontving den minister van lands
verdediging, generaal Denis, alsmede
generaal Vandenbergen, hoofd van den
generalen staf. Vervolgens had hij een
onderhoud met den koning, om onmid
dellijk daarop een kabinetsraad voor te
zitten, die tot 2 uur heeft geduurd en
waarop besloten werd tot den maatregel
over te gaan, waarover ingewijden reeds
sedert verscheidene dagen spraken als
mogelijk indien de omstandigheden niet
werden gewijzigd, namelijk de oproe
ping van zes volledige militie-klassen,
wat officieel heet „de versterkte vredes-
voet van het Belgische leger".
Dit besluit, zoo heet het verder, is inge
geven door het sterk verlangen naar veilig
heid en vrede, dat het Belgische gouverne
ment bezielt. Minister Spaak heeft Dinsdag
avond, om 9 uur 15 een radiorede gehou
den waarin hij deze maatregelen heeft be
sproken, om ook nadruk te leggen op den
geest waarin de gedeeltelijke mobilisatie
geschiedt.
Het officieele communiqué van het mi
nisterie van landsverdediging wijst er op,
dat in werkelijkheid zekere eenheden zooals
de gemotoriseerde ruiterij, de Ardensche
jagers, de wielrijders, de afweerregimenten
tegen luchtaanvallen, enz. zich quasi op oor
logsvoet bevinden. Andere diensten worden
niet in dezelfde mate door de mobilisatie
getroffen, zooals de artillerie, de transmissie
troepen, de bevoorradingsdiensten, de
transportdiensten, enz. Voor de reserveoffi
cieren wordt vooral rekening gehouden met
de behoeiten van het kader. Voor de infan
terie gaat de maatregel, volgens de regimen
ten over 5, 6 tot 7 jaarklassen. Voor de ge
specialiseerde troepen staat de versterkte
vredesvoet gelijk met de mobilisatie. Deze
maatregel was reeds toegepast voor de Ar
densche jagers en de grensbataljons en nu
ook voor de gemotoriseerde ruiterij, de
wielrijders-karabiniers en de troepen voor
de afweerdiensten tegen luchtaanvallen.
Men kan hieruit besluiten dat de militaire
maatregelen, die geleidelijk sedert enkele
dagen zijn begonnen, een ernstig karakter
hebben gekregen. De opeischingen van rol
lend materieel nemen ook uitbreiding. Voor
al vrachtauto's zijn opgevorderd om de
troepen en materieel naar de strategische
punten van het land te brengen. Autocars,
taxi's en enkele particuliere auto's zijn even
evens opgevorderd, alsmede rijwielen en
motorrijwielen. Doch deze laatste reeksen in
minder groot aantal.
Wie in België de angstige dagen van
Augustus 1914 heeft beleefd gevoelt deze
herinneringen weer levendig in zich opko
men. Het zijn weer dezelfde roerende too-
neelen aan de kazernen, de zelfde hope-
looze gezichten van moeders en vrouwen,
die zich in berusting in hun lot schikken
maar niet zonder een gevoel van haat. De
opstoppingen aan de Brusselsche kazernen
zijn tot het stadsbeeld gaan behooren se
dert twee dagen. Vandaag zijn verscheide
ne regimenten uit Brussel vertrokken en
de weg naar het Zuiden, naar de Fransche
grens heeft evenveel drukte gekend als de
weg naar Namen en Luik. i.-.wyl wij j,.
schrijven snorren de vrachtauto's met tros.
pen voorbij in de richting van Bergen
(Mons).
De rush naar de winkels is vannaorg*
in ongekende verhoudingen toegenom»
De groote warenhuizen- zijn letterlijk |J
stormd geworden en hebben ongetwijfeld
sedert langen tijd zoo geen goede zaken
meer gedaan. Het is onvermijdelijk
zulks spoedig duurte moet in de hand
ken. Het publiek let overigens reeds
geen prijzen meer. Alles wat kan bew»^
worden wordt als voorraad voor lastig#^,
gen die worden gevreesd ingeslagen. J)»
directie van sommige warenhuizen heeft
als maatregel reeds voorgeschreven dat
sommige artikels slechts in beperkte mate
mogen worden verkocht. Het is ook in de-
zen geest dat de regeering economisch»
uitzonderingsmaatregelen in het vooruit,
zicht stelt, waarvan den aard niet kan
worden bepaald maar die zijn bedoeld ont
regelend op te treden voor het economisch
leven van het land. De regeering heeft ook
besloten graan te koopen.
Indien de internationale omstandigheden
niet worden gewijzigd, mag men als zeker
aannemen, dat spoedig het besluit zal worden
genomen, de gemeenteverkiezingen, die
Zondag over acht dagen moeten plaats heb
ben tot onbepaalden datum te verdagen. Men
wil met de bekendmaking van het besluit
nog enkele dagen wachten, om alle kansen
te kunnen benuttigen.
Het mag worden gezegd, dat alle kansen
voor België gunstig zijn. In zijn radiorede
heeft eerste minister Spaak hulde gebracht
aan den helderen blik van den koning, die
sedert twee jaar de reeds zoo dikwijls be
sproken wijziging van de buitenlandsche
politiek heeft ingeluid. Deze politiek, zoo
verklaarde de heer Spaak, werd goedge
keurd door de groote buren van België,
Frankrijk, Engeland en Duitschland, en alle
inlichtingen die werden ontvangen toonen
aan, dat de verplichtingen van waarborg der
Belgische neutraliteit, die door deze mo
gendheden zijn aangegaan, zullen worden
geëerbiedigd. België zal geen mogelijkheid
tot doortocht bieden, overigens, want het
Belgische leger trekt van thans af de wacht
op aan de grenzen en op de strategische
punten Het leger dat nu sterk is, is een
borstwering en een element van vrede. De
eerste minister eindigde met een oproep tot
vertrouwen, dat België deze moeilijke
oogenblikken zonder verwikkelingen zal te
boven komen.
Het dient gezegd dat de oppositie van de
rexisten veel kalmer is geworden. Degrelle
heeft alle meetings afgelast. Hij heeft la
ten weten dat de oppositie er geen bezwaar
in vindt dat de gemeenteverkiezingen wor
den verdaagd. Vandaag heeft hy een arti
kel laten verschijnen waarin hy Spaak
aanmaant zich te gedragen als een leider
van alle Belgen en te verstaan geeft dat hij
desnoods, in deze moeilijke dagen bereid is
tot samenwerking met de regeering. Van
het Vlaamsch Nationaal Verbond, de twee
de oppositieparty, is nog niets in dezen
geest gebleken. Integendeel wordt er veel
gewag gemaakt van het feit dat er contact
schijnt te bestaan tusschen het V.N.V. en
nationaal-socialistische organisaties, zooals
de arbeidsdienst van Hitier. Dat is niet van
dien aard om sympathie op te wekken. Vrij
algemeen heeft men intusschen den indruk
dat vooralsnog de militaire maatregelen van
België niet zullen worden uitgebreid.
een nieuw Europa heeft gegeven. Men
wacht met spanning op de verdere ont
wikkeling van den internationalen toe
stand, die hedenmiddag in een nieuwe
fase schijnt te zijn getreden.
DE ENGELSCH-FRANSCHE STAP
IN DE WILHFLMSTRASSE.
Volgens inlichtingen uit zeer goede bron
te Berlijn, gelooft men, dat Hitier een
voorstel is gedaan voor een Engelsch-
Fransche bezetting van het Sudetenland
Verklaard wordt dat Hitier hierop nog
niet geantwoord heeft.
Vernomen wordt, dat Mussolini zich
persoonlijk telefonisch in verbinding
heeft gesteld met Hitier, na de inter
ventie van den ambassadeur van
Groot-Brittannië by het Chigipaleis.
Men kent nog niet het resultaat van het
gesprek.
In welingelichte kringen verzekert
men, dat Chamberlain gevraagd zou heb
ben, dat men hem met spoed het Duitsche
antwoord zou mededeelen, opdat hij cr
melding van zou kunnen maken in zijn
redevoering in het Lagerhuis.
Bioscopen.
Bioscoop Harmonie, 8 uur, hoofdnummer
Olympiade (sport). Toegang voor eiken
leeftyd.
Victoria-theater, 8 uur, hoofdnummer De
vrouw in 't rood (rom.-dram.); hoofdrollen
J°an Crawford, Franchot Tone, Robert
Young e.a. Toegang boven 18 jaar.
City-theater, 8 uur, hoofdnummer De
gevangene van Zenda (rom.); hoofdrollen
Ronald Colman, Madeleine Carrol, Douglas
Fairbanks Jr. e.a. Toegang boven 18 jaar.
Woensdag 28 September.
7.30 uur, de Unie, ledenvergadering Pr0
Juventute.
Vrijdag 30 September.
8 uur, t Gulden Vlies, ledenvergadering
kinderkleeding.
