Agenda
VEHUS-BLOUSES.
Vraag en aanbod
GERARDWORM
VREDE.
Doodelijk ongeval.
NIEUWE
in de Houttil.
Wij vragen beleefd Uw aan-
dacht voor onze speciale
étalages (iets bijzonders).
SPAANDER Co.
Jmgezonden Stukken
Denkt U er aan Uw
voor Zaterdag op te geven?
2
EERSTE BLAD.
Alkmaar, Vrijdag.
9-jarig meisje te Castricum door
vrachtauto overreden en gedood.
Twee andere kinderen, uit het
zelfde gezin, gewond.
Hedenmiddag te 12 uur heeft te Castri
cum, bij het uitgaan van de R. K. school,
een ernstig ongeval plaats gehad.
Drie kinderen uit het gezin van den heer
J. Schermer, Brakerweg te Castricum, die
zich op één rijwiel uit school huiswaarts
begaven, werden door het slingeren van
de fiets, bij de R.K. kerk door een
vrachtauto gegrepen.
Het noodlottig gevolg was, dat een
9-jarig meisje op slag werd gedood,
terwijl het 7-jarig zusje en het 10-jarig
broertje dermate gewond werden, dat zij
per auto naar het St.-Elisabeth-ziekenhuis
in Alkmaar werden vervoerd.
De bestuurder van de vrachtauto, die
met matigen gang reed, had nog gepoogd
door het omgooien van zijn stuur, het
ongeval te voorkomen.
De rijks- en gemeente-politie stellen een
onderzoek in.
Dr. v. d. Sluis verleende de eerste hulp.
DE KAASMARKT.
De aanvoer bedroeg heden 101000 K.G.
tegen 108000 in dezelfde week van 1935,
106000 in die van 1936 en 116000 in die
van 1937.
Hieruit blijkt wel, dat de aanvoer voor
den tijd van het jaar bevredigend kan wor
den genoemd. Met den prijs (de hoogste
markt f 24 was f 1 per 50 K.G. lager dan de
vorige week, doch de gemiddelde markt was
slechts 0.50 lager) is dit eveneens het ge
val.
In dezelfde week van 1935 was de hoogste
markt 28, in die van 1936 20.50 en in die
van 1937 f 25.
Gezien den internationalen toestand en de
mededeeling, dat binnen enkele dagen in
trekking kan worden tegemoetgezien van den
Belgischen maatregel, waarbij de invoer van
kaas in België afhankelijk wordt gesteld van
een vooraf verleende invoervergunning,
hadden wij vandaag echter een hoogeren
prijs verwacht. Naar wij vernamen, verzond
de handel vóór het inwerking treden van den
bovengenoemden in te trekken maatregel
reeds zooveel kaas naar België, dat aldaar
den eersten tijd geen verhoogde afzet ver
wacht kan worden.
De Septemberkaas leent zich overigens
uitstekend voor bewaring, zoodat prijsstij
ging de volgende week desondanks niet is
uitgesloten.
EERE-MEDAILLE TOEGEKEND.
Bij Kon. besluit van 21 September is toe
gekend de aan de orde van Oranje-Nassau
verbonden eere-medaille in goud aan den
heer P. Meereboer, bestuurslid van de Tuin-
bouwvereeniging Nieuw Leven te Heer-
hugowaard en van de Veilingsvereeniging
de Noordermarktbond te Noordscharwoude.
8 OCTOBER-TENTOONSTELLING.
Weinig Alkmaarders zullen weten, dat op
8 October Alkmaar dubbele reden heelt
om een bevrijdingsfeest te vieren. De viering
van Alkmaar's Ontzet in 1573 zit er y
volk in. Op de scholen in ons vaderland
wordt overal op de beteekems van dien
dag voor ons onafhankelijk volksbestaan
gewezen. Het feit, dat op 8 October 1799 de
Engelsche en Russische troepen, die op
3 October ten getale van tienduizenden onze
stad bezet hadden, onze stad op 8 October
verlieten, een gebeurtenis, waarvan de toen
malige voorzitter van de Eerste Kamer me
dankbaarheid gewaagde, ondanks het feit,
dat de erfprins aan Alkmaar's bevolking een
proclamatie had uitgevaardigd om deze
troepen als vrienden te ontvangen, is echter
minder bekend. Juist van deze historische
gebeurtenis bezit ons museum vele teeke-
ningen, etsen, prenten, voorwerpen, procla
maties, kaarten en officieele stukken van
Alkmaar en omgeving.
Den Helder, door Napoleon tot oorlogs
haven gemaakt, was toen nog een klein dorp.
In groote trekken weten wij hoe de landing
van de Engelsche troepen bij Huisduinen
gelukte en hoe er in Castricum, Bergen en
Schoorl hevig tusschen de Engelschen en
Russen eenerzijds en de Franschen ander
zyds is gevochten. Minder bekend is.
dat ons vaderland toen dermate verdeeld
was, dat onze landgenooten aan beide zijden
streden en hoe de toenmalige vlootvoogd ge
noodzaakt was de bij de Vlieter geconcen
treerde vloot, aan de Engelschen over te
geven, omdat de bemanning eenvoudig wei
gerde te vechten. De moeilijkheden van
Alkmaar's bevolking (de stad telde toen nog
slechts een 5 a 6000 zielen) ondervonden bij
de bezetting van tienduizenden vreemde
manschappen zijn eveneens minder bekend
Ofschoon deze tijden niet de mooiste blad
zijde uit opze geschiedenis vormen, heeft
onze gemeente-archivaris, de heer Wortel,
toch gemeend, hetgeen ons archief uit dien
tijd bezit, in een tentoonstelling voor de
bevolking ter bezichtiging te moeten stellen.
Ook de legger van de Alkmaarsche Courant
ontbreekt op deze tentoonstelling niet.
Deze tentoonstelling is van 1 tot 9 October
dagelij ksch van 10 tot 12, van 2 tot 4 en van
7 tot 9 uur geopend en voor 10 cent toegan
kelijk. Alleen op Zondag is de tentoonstel
ling des avonds van 7 tot 9 uur gesloten.
Voor de geschiedenis van onze stad is de
tentoonstelling zeer interessant. Zij, die
daarin belang stellen, zullen verstandig doen
er een bezoek te brengen.
LUCHTBESCHERMING.
Men verzoekt ons nog te melden,
dat
hedenavond het sein „luchtalarm" zal be
staan uit stooten van 10 seconden, telkens
afgewisseld door 5 seconden stilte en dat
het wordt gegeven gedurende 3 minuten
door de diverse stoomfluiten der fabrieken
Het sein „luchtgevaqr geweken" zal
worden gegeven door middel van het lui
den van alle klokken gedurende 5 min.
OPBRENGST BLOEMPJESDAG.
Onder dankzegging aan gevers en col
lectanten deelt het bestuur der afdeeling
Alkmaar van het Ned. Bijbelgenootschap
mede, dat de opbrengst van den bloempjes
dag 77.72 is.
MACHINISTEN-EXAMEN.
Voor het aanvullingsexamen van het
voorloopig diploma voor het machinisten
examen slaagde te Amsterdam de heer
J. Hop alhier.
KRUIDENIERSEXAMEN 1938.
Woensdag 21 September j.1. hebben ruim
2800 candidaten in een 17-tal plaatsen van
ons land het schriftelijk gedeelte van bo
venstaand examen afgelegd.
Van 2428 October a.s. worden hier
voor de mondelinge examens afgenomen.
Tot examinator in de vakbekwaamheid,
met als standplaats Amsterdam, is o.a. be
noemd onze stadgenoot de heer H. Haijte-
ma Pzn.
VOORLICHTING BIJ
LUCHTBESCHERMING.
Wij ontvingen heden van de Neder -
landsche vereeniging voor Luchtbescher
ming, Nassau Ouwerkerkstraat 3 te 's-
Gravenhage, een vlugschriftje, waarin op
duidelijke en overzichtelijke wijze de voor
deden welke aan het lidmaatschap dezer
vereeniging zijn verbonden, worden aan
gegeven. In het foldertje zijn o.m. een
aantal nuttige wenken opgenomen, waar
mede iedere Nederlander bekend moet
zijn.
HET EINDE VAN DEN ZOMERTIJD.
Voor zoover noodig wordt er aan her
innerd dat de zomertijd eindigt in den
nacht van Zaterdag 1 op Zondag 2 Octo
ber, om 3 uur, zoodat het op dat tijdstip
geacht wordt 2 uur te zijn.
GESLAAGD.
Heden slaagde aan de Universiteit te
Amsterdam voor het examen genees
kunde onze stadgenoot de heer K. Wiggers.
STRGOMLEVERING P. E. N.
Bergen wil het proces in Alkmaar
afwachten.
aar aanleiding van het feit, dat het
i ïleveringscontract einde dezer maand
definitief eindigt, heeft het gemeentebe
stuur aan Gedeputeerde Staten van Noord
holland gevraagd of zij bereid zouden zijn
de stroomlevering en gros aan de ge
meente na 1 November a.s. te continueeren
op de thans geldende voorwaarden tot aan
de eindbeslissing in het tusschen de pro
vincie en Alkmaar te voeren rechtsgeding,
Hierop ontving het gemeentebestuur be
richt, dat Gedeputeerde Staten hiertoe
berèid waren indien de gemee'.te zich
verbindt voor deze voortgezette stroom
levering ook hetzelfde tarief te vergoeden
als thans door Alkmaar wordt betaald
(het z.g. tarief van Swaay).
Waar dit tarief nog belangrijk onvoor
deeliger voor de gemeente zou zijn dan
dat na de laatste verhooging van de
'maximale belasting, hebben burgemeester
en wethouders het advies van de Vereeni
ging van Stroomdistributiebedrijven
Nederland ingewonneiHet bestuur en de
juridische commissie dier vereeniging
adviseeren thans aan het provinciaal be
stuur te berichten, dat het de gemeente
onjuist voorkomt, om hangende de proef
procedure Alkmaar, een wijziging
brengen in de status quo en aan adviseurs
te verzoeken zich te dier zake te wenden
tot de ministers van waterstaat en bin-
nenlandsche zaken.
Het ligt in de bedoeling van het college
den gemeenteraad voor te stellen dit ad
vies op te volgen.
Bioscopen.
Bioscoop Harmonie, tot en met Woens
dag, 's av. 8 uur, hoofdnummer tweede en
laatste deel van Olympiade (sport). Toegang
voor eiken leeftijd.
Zondagmiddag van 2 uur af doorloopende
voorstelling.
Woensdagmiddag, geen matinee.
Victoria-theater, 8 uur, hoofdnummer Het
meisje van gisternacht (amus.); hoofdrollen
Willy Fritsch, Gusti Huber e.a. Toegang
boven 18 jaar.
Zondagmiddag van 2 uur af doorloopende
voorstelling.
Woensdagmiddag, half drie, matinee.
City-theater, 8 uur, hoofdnummer Vier
mannen en een gelofte (dram.); hoofdrol
len Loretta Young, Richard Greene, George
Sanders e.a. Toegang boven 18 jaar.
Zondagmiddag van 2 uur af doorloopende
voorstelling.
Woensdagmiddag, half drie, matinee.
Vrijdag 30 September.
8 uur, 't Gulden Vlies, ledenvergadering
kinderkleeding.
Zondag 2 October.
In 't Gulden Vlies, door de tooneelvereen.
Voorwaarts, opvoering van De Distel.
dorpen denken. Het personenvervoer was
dan ook zeer behoorlijk, verzekerde men
ons.
En de „oude" postwagen werd opgenomen
in den posttrein.
De halten en stations aan deze lijn, zooals
die tot de laatste zomerdienstregeling nog
bestonden, doch waarvan naderhand slechts
Heerhugowaard en Obdam behouden geble
ven zijn, zijn er vanaf het begin geweest.
Onmiddellijk had men op deze lijn al een
goede verbinding, zoodat menschen uit het
vereenigingsleven van die dagen, zich er
nu nog zeer dankbaar over uitlaten. Op tij
dig verzoek kon men toen zelfs verkrijgen
dat sneltreinen aan halten als Spierdijk,
Middenweg, etc. stopten.
Oorspronkelijk was het de bedoeling de
lijn tusschen Obdam en Hensbroek te leggen
en door te trekken via Wogmeer en Berk
hout, doch men stuitte hier o.m. op de moei
lijkheid van te veel bruggen en den Wog-
meerdijk.
De onteigening van gronden voor den aan
leg van deze baan geschiedde nogal gemak
kelijk, ofschoon er enkele landbezitters wa
ren die „het er op aan lieten komen", maar
met den kous op den kop thuis kwamen.
Niet altijd is men in deze veertig jaren de
spoorwegmaatschappij even dankbaar ge
weest. Dit kwam o.m. tot uiting toen de
maatschappij de overwegboomen op ver
schillende plaatsen verwijderde en de be
kende „onbewaakte" invoerde -Evenwell be
stond er een contract, waarin bepaald stond,
dat deze handelwijze ontoelaatbaar was.
Toch moest er nog heel wat moeite ge
daan worden alvorens de maatschappij be
sloot de boomen weer te laten aanbrengen.
Het ijveren van den oud-burgemeester De
ker van Obdam, die zich o.m. voor deze
zaak met enkele Kamerleden in verbinding
stelde, valt zeker zeer te loven.
Bij het opmaken van dit contract had men
niet slechts op de levensbelangen van den
mensch gelet, maar ook op die van het vee,
en zoo werd voor kosten en onderhoud der
Mij. op verschillende plaatsen langs den
dijk een degelijke afscheiding voor het vee
bedongen.
De opkomst van verschillende plaatsen
aan of in de nabijheid van deze lijn is onge
twijfeld voor een groot deel aan het tot
stand komen van deze spoorwegverbinding
te danken.
DIENST IN DE GEREFORMEERDE
KERK.
Hedenavond om half acht zal een
kerkdienst in de gereformeerde kerk aan
de Oudegracht worden gehouden, waarin
de heer Ch. C. Swen, hulpprediker te
Egmond aan Zee, zal voorgaan.
AARDBEIEN.
Als een gevolg van het fraaie herfstweer
der laatste weken was een tuinder uit
Heemskerk Woensdag nog in staat om aan
de Beverwijksche groenten- en fruitveiling
7 sloffen met natuuraardbeien aan te voeren
OPENING ZAAK.
In perceel Hoogstraat 8 opent de heer
de Roos morgenochtend 10 uur een zaak in
parfumerieën, toiletartikelen en benoo-
digdheden voor de wasch. De zaak is
modern en hygiënisch ingericht, de ver
scheidenheid en voorraad is zeer groot
Alles is geprijsd en de prijzen zijn laag
Dat de vrees voor gebrek aan zeep, die
dezer dagen tot uiting kwam, ongegrond
is geweest, bewijzen de groote hoeveel
heden van verschillende soorten, die men
hier tegen normale prijzen kan bekomen,
EEN DUISTER PUNT IN
DE VERDUISTERINGS
VOORSCHRIFTEN.
Alkmaar, 30 Sept. 1938.
Geachte Redactie,
Ik heb de Openbare Kennisgeving over
de heden te houden oefening in de lucht
bescherming gelezen en herlezen en ik zal
haar bewaren, zooals wordt gevraagd.
Maar met dat al is het volgende mij nog
niet duidelijk.
In punt 9 staat: „Het is verboden op den
openbaren weg met motorrijtuigen of an
dere r(j- en voertuigen dan wel rijwielen
en bakfietsen te rijden met een zoodanige
snelheid, dat zulks in verband met de
sub 6 genoemde voorschriften gevaar
oplevert."
Daaruit leid ik af, dat wel met een ma
tige (veilige) snelheid mag worden gere
den.
Echter staat geheel onderaan: „Ieder
die zich tusschen 21 uur en 22 uur op den
openbaren weg bevindt, doet zulks geheel
voor eigen risico en stelt zich bloot aan
strafvervolging".
Het kan wel zijn, dat ik dit na lezing en
herlezing verkeerd lees, maar dergelijke
belangrijke mededeelingen kunnen toch
wel duidelijker worden ingekleed? Er is ai
onaangenaamheid genoeg en het lezen en
herlezen van dergelijke strijdigheden be
hoeft deze m. i. niet nog te verhoogen. Het
stuk is misschien overhaast in elkaar ge
zet, hóewei het 'teerste stuk over lucht
bescherming is. dat mij bereikt, en men er
dus wel den noodigen tijd voor heeft ge.
had. In geval van oorlog was het te laat
gekomen. Nu is het geen oorlog; maar al ig
de internationale situatie dan wat opge
helderd, de plaatselijke toestand in Alk
maar hedenavond tusschen 21 uur en
22 uur blijft iets duisters houden, zelfs na
deze Openbare Bekendmaking.
Met dank voor het opnemen van dit
stukje in Uw veelgelezen blad,
Hoogachtend, j
EEN BURGER.
Met het oog op het doorgaand verkeer
was het ongewenscht om alle vervoer
vanavond tusschen 9 en 10 uur op den
openbaren weg te verbieden. Inderdaad
mag dus met matigen gang worden gere
den. Men doet echter verstandig, als dit
niet strikt noodzakelijk is, om dit na te
laten, aangezien bij een eventueel ongeval,
door de duisternis, de wettelijk gestelde
aansprakelijkheid blijft bestaan, zoodat
het risico vanavond bij het rijden in dit
uur grooter is.
Red. Alkm. Courant.
Alléén 2de handsch goederen.
35 et p, 5 regels, uitsluitend contont.
TIJDAANWIJZING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter algemeene
kennis, dat in den nacht van 1 op 2
OCTOBER a.s. te 3 uur de stadsklokken
één uur zullen worden teruggezet.
Alkmaar, 30 September 1938.
Burgemeester en Wethouders
van Alkmaar,
F. H. VAN KINSCHOT, Burgemeester.
A. KOELMA, Secretaris.
in
te
EEN OCTOBER VEERTIG JAREN
SPOORWEGVERBINDING ALKMAAR-
HOORN.
Eén October 1898 kwam de spoorlijnver-
binding AlkmaarHoorn tot stand. Het ge
deelte AlkmaarHeerhugowaard was nu
een dubbel spoor geworden, daar de baan
AlkmaarDen Helder reeds lag.
Het zand voor den aanleg van den dijk
haalde men van St. Pancras. Een kleine
twee jaar heeft het maken van deze baan in
beslag genomen. Vanaf Alkmaar is met het
leggen begonnen, en het laatste gedeelte
BobeldijkHoorn heeft nogal wat hoofd
brekens gekost, omdat hier vanwege den
slappen grond, verzakkingen plaats vonden,
als de treinen passeerden.
Toentertijd waardeerde men deze spoor
verbinding zeer. De aangesloten plaatsen
werden als het ware uit hun isolement ver
lost, daar de tot dan gebruikelijke middelen
van vervoer nog niet de onze waren. Fietsen
en auto's, men zag ze nauwelijks en er
kan wel zoo ongeveer van gezegd worden
dat ze behoorden tot de wereldwonderen.
Wie een fiets had, hij was er om bekend
tot in wijden omtrek en wie een auto bezat,
hij was zoo goed als door heel het land
bekend.
Paard en rijtuig, 't bezit der boeren,
waarvan ook de arbeiders en anderen na
tuurlijk wel gebruik konden maken was
ten plattelande 't eenige vervoermiddel om
langere afstanden af te leggen. Overigens
had een mensch beenen om te loopen!
De verheugenis laat zich bij de toenmalige
inwoners der diverse aan deze lijn gelegen
Gisteravond laat stonden er in een stort
regen nog een honderdtal menschen voor
ons bureau en zij wachtten.
Wij hadden in den loop van den avond al
geruststellende berichten gepubliceerd waar
uit zou kunnen blijken, dat men ,'n Mün-
chen op weg naar een algeheele overeen
stemming was en toen de tijding kwam, dat
de big four, de vier groote staatslieden, hun
besprekingen onderbroken hadden om ge
zamenlijk met hun voornaamste medewer
kers te gaan soupeeren, was er niemand,
noch op het redactiebureau, noch daarbui
ten, die aan een vriendschappelijke oplos
sing der groote Europeesche problemen twij
felde.
Officieuze berichten deden reeds uitko
men in welken vorm men tot een compro
mis was gekomen en zoowel zij, die onze
bulletins bestudeerden, als zij die bij de
radio de extra-uitzendingen van fffet A.N.P.
beluisterden, zijn gisteravond laat naar bed
gegaan met de bevrijdende gedachte, dat het
geen oorlog maar vrede zal zijn.
Het is opmerkelijk hoe snel de menschen
zich aanpassen bij gewijzigde omstandig
heden.
Woensdagmiddag lag de oorlogsdreiging
als een loodzware druk op onze stad, op ons
land, op de geheele wereld, en zag men
niets dan ernstige en verontruste gezichten.
Woensdagavond was er reeds een ont
spanning merkbaar, Donderdag leefde men
algemeen in de verwachting, dat er een op
lossing in 't zicht was en in den avond werd
eindelijk zekerheid verkregen, dat de vrede
in Europa behouden is gebleven.
Een historische dag van zoo groote betee-
kenis dat wij mogen constateeren, dat dit
in 's werelds geschiedenis de allerbelang
rijkste is geweest.
Beroemde generaals mogen in vroeger
eeuwen tot veldslagen hebben besloten, die
duizenden menschenlevens hebben ge
vraagd, ten slotte ging dat oorlogvoeren
buiten een groot deel van het volk 'om en
waren de bloedige veldslagen met de antieke
strijdmiddelen nog van betrekkelijk geringe
beteekenis.
Eerst de wereldoorlog 1914—1918 heeft
bewezen hoezeer het karakter van een vol-
kerenstrjjd veranderd is en deed reeds met
zekerheid voorspellen, dat de moderne wa
penen er toe kunnen leiden dat geheel
Europa in den volkerenstrijd vernietigd zou
worden.
Bedenkt men wel hoe dicht wy dezer da
gen aan den rand van den afgrond hebben
gestaan?
Is men er zich wel van bewust hoe er in
Engeland en Frankrijk gemobiliseerd is met
de gedachte: of wij ditmaal winnen of ver
liezen, wij zullen ten ondergaan. Wat wij
met moeite en opoffering gebouwd en ge
wrocht hebben zal vernietigd worden en ons
volk, de breede massa, die zich niet het
minst voor den inzet van den strijd interes
seert, zal binnen weinige dagen de doodende
en verminkende kracht van het moderne
oorlogswapen leeren kennen.
Begrijpt men in welke spanning die mil-
lioenen weerlooze burgers hebben gadege
slagen hoe op de daken der Europeesche
hoofdsteden het afweergeschut overal opge
steld werd, dat zeker niet zou kunnen ver
hinderen dat het moordend luchtwapen zijn
doodelijke projectielen in massa zou laten
vallen.
Het is kenmerkend voor de beteekenis
der oorlogsindustrie, dat met groote stellig
heid voorspeld kon worden, dat er na dezen
volkerenstrijd geen tweeden meer mogelijk
Zou zijn.
Wie dat alles bedenkt, begrijpt wel wat
er niet alleen in is omgegaan in de hoofden
en harten van de verantwoordelijke staats
lieden van dezen tijd, maar ook in de groote
volksmassa's, die weerloos op het bevel van
den aanval gewacht hebben.
En hij begrijpt ook, wat er moet zijn om
gegaan in die millioenen Duitschers, die den
oorlog van 1914 gekend hebben en weten
wat hen te wachten stond, die vaders en
zonen als gedisciplineerde en daarom zwij
gende militairen door de straten zagen
trekken en met zekerheid wisten, dat zij
hun ondergang tegemoet gingen.
Want het Duitsche volk is ten slotte niet
de Sieg-Heil brullende massa, die zorgvul
dig wordt uitgezocht om een Sportpalast en
een Lustgarten te bevolken en er ten aan-
hoore van de geheele wereld een opgewon
den demonstratie van oorlogsgeestdrift uit
te schreeuwen.
Elk volk, zegt men wel eens, krygt de re
geering die het verdient en wat dat betreft
zal het in deze spannende dagen meer dan
ooit tot het Duitsche volk zijn doorgedron
gen hoe onverantwoordelijk het is de abso
lute macht in den staat in handen te leggen
van mannen als Hitier, Göring en Göbbels,
die massa-demonstraties noodig hebben om
den schijn te kunnen wekken dat zy in
naam van het volk spreken.
De ware geest van het Duitsche volk
en dat zal thans ook tot mannen als Hitier
en Mussolini zijn doorgedrongen heeft
zich gedemonstreerd in de van geluk stra
lende gezichten en het enthousiasme, dat
zich baan brak toen Chamberlain en Dala-
dier, de premiers van de zoogenaamde
vijandelijke staten zich gisteren in de stra
ten van München vertoonden en er als be
vrijders, als redders van den wereldvrede,
begroet werden.
Het is te betreuren, dat het zoover is moe
ten komen, dat een man als Chamberlain tot
drie maal toe een tocht naar Canossa heeft
moeten maken, maar het heeft deze enorme
beteekenis gehad, dat thans drie dingen aan
de geheele wereld duidelijk zijn geworden.
Ten eerste, dat er aan het Sieg Heil-ge-
schreeuw en daardoor aan de voortdurende
bedreiging van den Europeeschen vrede een
einde kan komen als de democratische lan
den slechts toonen, dat zy gezamenlijk en
vastberaden aan elke uiting van machtswel
lust en overdreven patriottisme het hoofd
zullen bieden.
Ten tweede, dat de volkeren van dezen
tijd geen algeheele vernietiging, maar vrede
wenschen en dat het na wat gisteren ge
beurd is zeer onwaarschijnlijk is, dat een
enkele mogendheid het risico van een we-
reldstrijd nog zal durven aanvaarden.
Ten derde, dat internationale vraagstuk
ken niet meer behandeld moeten worden in
commissies en subcommissies, die eindeloos
en vruchteloos debatteeren, maar dat en
kele uren van vriendschappelijk beraad van
vooraanstaande staatslieden voldoende zijn
om de meest ingewikkelde en gevaarlijke
problemen uit den weg te ruimen.
Er is een zucht van verlichting door de
wereld gegaan. Wy bekijken op dezen
mooien herfstdag het leven weer met dank
baarheid voor alles wat het ons heeft ge
schonken.
Het is vrede en het zal vrede blijven.
Nu de angst voor de toekomst verdwijnt
kunnen wy sterk en blij den opbouw van
onzen volkswelvaart beginnen.
Als er ooit reden was uit alle huizen de
vaderlandsche vlag te steken dan was het
heden en wy kunnen er ons slechts over
verheugen, dat het voorbeeld, dat wij daar
mede hebben gegeven in weinige oogen-
blikken in tal van straten gevolgd is ge
worden.
Er is blijdschap en voldoening in de ge
heele wereld, in de harten van alle wel
denkende menschen en ook in die van onze
stadgenooten.
En al hebben er dan geen klokken geluid,
al zijn er geen muziekgezelschappen met
vroolijke marschen door onze straten ge
trokken, in menig huis en straks in menige
kerk zal er een oogenblik van stilte zijn
waarin men den Allerhoogste dank brengt
voor de redding van Europa, voor het be
houd van millioenen levens van mannen, die
in den strijd trekken, van weerlooze vrou
wen en kinderen die als slachtoffers van
het luchtwapen zouden vallen.
Onze carillonnist heeft hedenmorgen iets
van onze gevoelens vertolkt door zijn ge
bruikelijk klokkenspel met het Engelsche,
het Duitsche, het Fransche en het Italiaan-
sche volkslied te beginnen.
En als hedenavond onze stad in duisternis
gehuld zal zijn, als fabrieksfluiten gillen en
klokken luiden, dan zullen wij dankbaar be
denken, dat het gelukkig geen ernst is ge
worden omdat op het allerlaatste oogenblik
de geschiedenis der wereld een keer heeft
genomen.
Dan kunnen wy slechts dankbaar consta
teeren, dat Nederland blijk geeft paraat te
zijn maar dat wij aan den rand van den af
grond zyn omgekeerd om een vredige en
gelukkige toekomst tegemoet te treden.