DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De grenzen van Slowakije vastgesteld.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents?
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 241 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeurs C. KRAK.
Donderdag 13 October 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Federale staat van Tsjechen, Slowaken
en Roethenen.
Overeenstemming bereikt?
De isolatie van Kanton.
Kauloen-spoorweg reeds
gebombardeerd.
De terreur in Palestina.
Hevig verzet in Nabloes.
De algemeene toestand.
Het accoord van München.
De openbare meening in
Amerika.
De betoogingen tegen
Innitzer.
Nadere bijzonderheden.
Twaalf benzinereservoirs
ontploft.
50 meter hooge vlammen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Het schijnt, dat te Komaron, waar de
delegaties van Tsjecho-Slowakije en
Hongarije vergaderen, in beginsel over
eenstemming is bereikt aangaande de
afbakening der grenzen van Slowakije.
Men zou het eens geworden zijn over het
beginsel der bevolkingsgrenzen, waarin
eenige noodzakelijke verbeteringen zul
len worden aangebracht, om redenen van
economischen aard, of omdat zulks in
het belang van het verkeer is.
Bij de aanbrenging van die verbeteringen
zal men er voor waken, dat het aantal Slo
waken, dat bij Hongarije zou komen, gecom
penseerd wordt door of overeenkomt met het
aantal Hongaren, dat in Tsjecho-Slowakije
zou blijven.
De Hongaren hebben een volksstemming
voorgesteld voor dé gebieden, welke om
economische redenen en zonder de taalgren
zen in aanmerking te nemen, aan den eenen
of den anderen staat zouden moeten worden
toegewezen.
De Slowaken daarentegen stellen voor,
autonomie toe te staan aan de Hongaren, die
verplicht zouden zijn in Slowakije te blij
ven.
Wat Sub-Karpathisch Rusland betreft,
vraagt de Hongaarsche delegatie, behalve
den afstand van zekere gebieden, o.a. Uzho-
rod en Mukacevo, twee belangrijke steden in
Sub-Karpathisch Rusland, een volkstemming
voor het geheele gebied dezer beide landen.
Minister Bacinsky heeft deze eischen cate
gorisch van de hand gewezeBua^npgklaard,
dat de cessie van de lijn Cop—BatoVo, Sevl-
jus en Kralovo het economisch leven van
Sub-Karpathisch Rusland zeer moeilijk zou
maken.
Ten aanzien van de kwestie van een volks
stemming voor Sub-Karpatisch Rusland
heeft Bacinsky nog verklaard, dat het volk
van dit land reeds in 1919 over zijn lot heeft
beslist door den wensch uit te spreken, bij
de republiek Tsjecho-Slowakije te worden
gevoegd. Op 8 October 1938 bevestigde het
die door den wensch uit te spreken in een
federalen staat van Tsjechen, Slowaken en
Roethenen te blijven.
Na afloop van de zitting van gister werd
het volgende officieele communiqué gepu
bliceerd:
„De delegaties van Tsjecho-Slowakije en
Hongarije zijn vanmiddag in een vergadering
bijeengekomen, welke tot half drie heeft ge-1
duurd.
Tijdens de zitting heeft de Tsjecho-Slo-
waaksche delegatie tegenvoorstellen inge
diend op een deel der Hongaarsche territo
riale eischen. Vanmiddag zullen de deskun
digen van beide delegaties de kwesties nader
bestueeren.
De volgende zitting is bepaald op 13 Octo
ber des morgens om negen uur".
In kringen, welke der Tsjechisch-Slo-
waaksche delegatie na staan, verklaart men,
dat de Tsjecho-Slowaaksche vertegenwoor
digers vandaag tijdens de zitting hun tegen
voorstellen zullen aanvullen. De onderhan
delingen worden in een zeer vriendschappe-
lijken geest gevoerd en men is van meening,
dat weldra een schikking zal worden ge
troffen.
Wat Hongarije eischt.
Aan den avond van den vierden dag der
Tsjecho-Slowaaksch-Hongaarsche besprekin
gen wordt in Hongaarsche kringen ver
klaard, dat de Hongaren een gebied op-
eischen, dat wordt bewoond door 840.000
Hongaren, 140.000 Slowaken, 57.000 Duit-
schers en 30.000 Roethenen, in totaal een be
volking van 1.067.000 zielen. Het getal der
Slowaaksche minderheid in Hongarije, dat
thans 110.000 bedraagt, zou hierdoor op
250.000 worden gebracht.
De Tsjecho-Slowaaksche delegatie heeft
voorgesteld, het gebied met een zuiver Hon
gaarsche bevolking, groot 690.000 zielen af
te staan. Hierdoor zouden 150.000 Hongaren
in Slowakije blijven naast 2.500.000 Slowa
ken.
In het gebied met gemengde bevolking
liggen eenige belangrijke steden, waarop de
Hongaren op geschiedkundige gronden aan
spraak maken.
De Hongaarsche delegatie heeft intusschen
bet denkbeeld van een volksstemming in
zuiver-Slowaaksche en Roetheensche gebie
den nog niet opgegeven.
Nieuwe landkaart.
Te Londen is thans de officieele landkaart
Eflfct de nieuwe langs de vijfde zone loopende
grens van Tsjecho-Slowakije, zooals deze
door de ambassadeurscommissie te Berlijn
goedgekeurd is, ontvangen.
De nieuwe grenslijn omvat een gebied,
waarvan de grootte nagenoeg overeenkomt
hiet de eischen van Godesberg, doch slechts
in een paar gevallen vallen de nieuwe lijnen
samen met die van Godesberg. Over het al
gemeen bedragen de variaties 8 tot 16 K.M.
naar beide kanten.
De grootste terreinwinst hebben de Duit-
schers ten Noorden van Praag, waar de
nieuwe lijn van 16 tot 24 K.M. Zuidelijker
ligt dan oorspronkelijk geëischt werd. De
Duitsche grens ligt thans op nog geen
40 K.M. van Praag. Daartegenover staat, dat
de toestand er voor de Tsjechen beter op is
geworden rond Pilsen, waar de grenslijn
niet tot de stad zelf doordringt.
Te Londen heeft men geen bevestiging
van de berichten, volgens welke de Duit-
schers de grenslijn op sommige plaatsen over
een afstand van wel 16 K.M. zouden hebben
overschreden.
Kleine correcties mogelijk?
Aangaande de kwestie der vaststelling van
de grenzen betoonen zich de zegslieden der
regeering zeer terughoudend, doch in wel
ingelichte kringen wordt aangenomen, dat
de Tsjechen bij de definitieve vastlegging
nog wel zekere kleine concessies zullen ver
krijgen. Van groote teruggaven is geen
sprake, doch besprekingen over correcties
van kleinen omvang acht men waarschijn
lijk.
De Duitsche pers keert zich met groote
heftigheid tegen de beweringen van buiten-
landsche bladen, dat er in de door de Duit-
schers bezette gebieden talrijke Tsjechen
wonen. In het geheel, zoo verklaart men.
wonen er in het thans bezette gebied slechts
250.000 Tsjechen, terwijl er in het overblij
vende Tsjecho-Slowakije nog 700.000 Duit-
schers gevestigd zijn.
Nationalistische betoogingen te
Lwow.
Gistermiddag zijn te Lwow groote betoo
gingen op touw gezet door Oekrainsche na
tionalisten. De menigte trok door de straten
der stad, juichende voor de oprichting van
een autonoom Sub-Karpathisch Rusland en
daarbij den eisch uitroepende, dat alle
Oekrainers in een onafhankelijken staat
moeten worden vereenigd. Evenals Dinsdag
hebben de nationalistische studenten tegen-
betoogingen georganiseerd.
De politie moest tusschenbeide komen om
botsingen te voorkomen.
Het executief comité der nationaal demo
cratische partij heeft verder den minister
president een memorandum gezonden, waar
in de eischen der Oekrainers in Polen wor
den opgesomd en waarin o.m. de eisch naar
voren wordt gebracht, dat een einde worde
gemaakt aan de propaganda ten gunste van
een gemeenschappelijke Poolsch-Hongaar-
sche grens. Een copie van dit memorandum
zal aan den minister van buitenlandsche
zaken, Beek, worden gezonden.
De eerst stap tot de isolatie van
Kanton, aldus berichten Japansche
vliegers, is reeds gedaan: drie bruggen
in den spoorweg Kanton-Hongkong,
den Kauloen-spoorweg, zijn vernield
en het geheele treinverkeer tusschen
Hongkong en Kanton ligt stil.
Groote Japansche af deelingen zijn naar
Wai Tsjo gezonden, waar de Chineezen alle
krachten hebben geconcentreerd, om Kan
ton tot het uiterste te verdedigen.
De Japanners, die met zeventig trans
portschepen naar de Bias-baai gebracht
zjji, zijn bij hun opmarsch reeds gestuit
op de eerste contingenten van het mil-
lioenenleger der Chineesche verdedigers.
Buitenlandsche militaire waarnemers be
richten, dat het treffen hevig geweest is.
Men verwacht, dat een uitgelezen leger van
100.000 of misschien wel 200.00 man, zal
worden ingezet bij deze actie, die de Ja
pansche operaties in China zich zal doen
uitstrekken over een oppervlakte van
744.000 vierkante mijl.
Volgens de jongste hier ontvangen be
richten worden nog steeds Japansche troe
pen in de Bias-baai aan land gezet.
Nabij Nan Sjan is de Japansche voorhoe
de in gevecht met de Chineezen. De Japan
sche troepen pogen vasten voet te krijgen
langs den spoorweg Kanton-Swatau.
Buitenlanders verlaten Kanton.
Na de Japansche troepen-ontschepingen
in zuid-China hebben de buitenlandsche
consuls te Kanton, met uitzondering van
den Duitschen consul, den raad gegeven,
dat vrouwen en kinderen de stad verlaten.
Er worden geen nieuwe voorbereidingen
getroffen om de binnenstad van Kanton te
verdedigen. Men gelooft, dat, indien het
werkelijk tot vechten komt, dit zich tot de
buitenwijken zal beperken.
Naar vernomen wordt, zijn in Sjamien,
de vreemdelingenwijk van Kanton reeds
sedert eenige maanden ruime voorraden
levensmiddelen en brandstoffen aangelegd.
Er doen hardnekkige geruchten de ron
de, dat de Chineeschen morgen de Kanton-
rivier zullen afsluiten doch in verband met
de terughoudendheid der Chineesche auto
riteiten is het uiterst moeilijk iets defini
tiefs te weten te komen. Op het oogenblik
liggen te Kanton vijf Britsche, en Ameri-
kaansche en een Fransche kanonneerboot,
en deze zullen, wanneer de rivier wordt
afgesloten, waarschijnlijk alle opgesloten
zijn.
De Chineesche autoriteiten hebben tegen
over den Reuter-correspondent verklaard,
dat de Chineezen, ofschoon zij zich tegen
de ontscheping der Japanneezen nauwe
lijks verzet hebben, krachtig weerstand
hebben geboden toen de Japansche troe
pen verder landwaarts inrukten.
De ontscheping in de Biasbaai.
De Japanneezen hebben gisteren den ge-
heelen dag troepen en voorraden in de
Biasbaai aan land gebracht onder dekking
der oorlogsschepen. De Chineezen bemoei
lijkten de ontscheping niet, doch zij zijn
voornemens 20 K.M. landinwaarts stand te
houden op een linie, waar reeds verster
kingen zijn aangelegd. Voor de eerstvol
gende dagen verwacht men geen ernstige
gevechten en men gelooft, dat de eerste
groote strijd gestreden zal worden bij
Waitsjau, waar groote Chineesche troepen
machten samengetrokken zijn en dat gun
stig ligt voor de verdediging door de aan
wezigheid van meren en lage heuvels.
Meer dan honderd Japansche vliegtuigen
hebben gisteren boven geheel Kwangtoeng
gevlogen en vooral Waitsjau en andere ste
den hevig gebombardeerd.
Een detachement van de royal engi-
neers (genietroepen), welke op weg was
om het huis van een bekenden Arabi-
schen bommenwerper te Nabloes af te
breken, werd door terroristen, die zich
op de daken van huizen en in de heuvels
hadden genesteld, met geweervuur en
bommen ontvangen.
Er ontstond een gevecht, dat tachtig mi
nuten duurde, en waarbij de terroristen zes
dooden en gewonden verloren, terwijl geen
der militairen getroffen werd.
Ten slotte werd de omgeving gezuiverd
en kon het huis worden afgebroken.
Tot de verdere incidenten, welke zich
gister hebben voorgedaan, behooren, naar
gemeld wordt, vyf gevallen van sabotage,
zes gevallen van schietpartijen uit hinder
lagen en de ontploffing van een landmijn,
welke bij Akkro onder een auto van de
luchtmacht plaats vond. Er zijn daarbij geen
dooden of gewonden gevallen.
Bij de Jaffapoort te Jeruzalem werd een
jood ernstig gewond.
Een reeks aanslagen.
Het einde van den dag is gekenmerkt ge
worden door een reeks aanslagen.
Zoo drongen in Haifa rebellen de woning
van den Moektar binnen in de Arabische
wijk Al Yahoud. Zij doodden een vooraan
staand persoon en twee zijner gasten. In
Jennin is een Arabische ambtenaar midden
op straat gedood.
Na den aanslag werd een verbod uitge
vaardigd om zich na een bepaalden tijd op
straat te bevinden. Voorts zijn op verschil
lende plaatsen des lands drie Arabieren
vermoord en een politieagent ernstig ge
wond.
Gevecht tusschen Jeruzalem en
Hebron.
Dertien rebellen zijn gedood en twee
Britsche politiemannnen gewond tydens het
belangrijke gevecht, dat tusschen Jeruzalem
en Hebron is geleverd tusschen een afdee-
ling troepen en benden opstandelingen.
ALKMAAR, 13 October.
In de woelige dagen van September
trad generaal Oegaki af als Japansch
minister en velen hebben gemeend, dat
Chamberlain's houding in München in
nauw verband gebracht moest worden
met dit aftreden, omdat gevreesd werd,
dat in Japan thans de militairen aan de
macht kwamen en dat de buitenlandsche
politiek daardoor wel eens zeer verande
ren kon, zoodat Engeland geen Europee-
schen oorlog kon aanvaarden, omdat het
de handen vrij moest hebben in het
Verre Oosten.
Het wordt thans duidelijker, dat het
aftreden van generaal Oegaki een teeken
is geweest van een beslissende wending
in de politiek en de tactiek van Japan. De
marine ziet thans een kans een eerste rol
te spelen, na lange maanden van optreden
zonder glorie en de militairen gaan over
tot het vormen van een front in het zuiden
om het front voor Hankau te ontlasten.
Men kan nog niet zien, hoe de expeditie
zal verloopen, doch te Tokio hoopt men,
dat door een snelle actie Kanton en Han
kau zullen vallen. Men wijst er verder op,
dat de actie „zuiver militair" is en niet tot
doel heeft Zuid-China permanent te be
zetten, hetgeen wel het doel is van de ope
raties in het noorden.
De diplomatieke medewerker van Reu
ter heeft van gezaghebbende zijde verno
men, dat de Britsche ambassadeur te
Tokio onlangs de houding van de Britsche
regeering heeft uiteen gezet, voor het ge
val de Japansche militaire autoriteiten
zouden overgaan tot een actie in Zuid-
China. Reeds eenige malen is herinnerd
aan de Britsche belangen in Hongkong en
Zuid-China en het gevaar, dat de Ja-
pansch-Britsche betrekkingen zouden loo-
pen, wanneer zich tijdens operaties in
Zuid-China een incident zou voordoen.
Toen bekend werd, dat de Japansche
troepen in de Biasbaai aan land waren ge
gaan, heeft de Britsche ambassadeur op
nieuw stappen gedaan bij de Japansche
regeering.
Naar vernomen wordt is een van de
voornaamste Britsche belangen in Zuid-
China de spoorlijn Kowloen-Kanton, in
verband met den in- en uitvoer van
Hongkong.
Naar Havas bericht heeft de expeditie
in Zuid-China volgens buitenlandsche en
Japansche waarnemers een dubbele betee-
kenis en wel een diplomatieke en een
militaire. Diplomatiek brengt deze actie
Japan in een toestand, waardoor het moei
lijk zal zijn steeds een overeenstemming
te vinden met Engeland en militair eischt
deze actie snelle resultaten, aangezien
anders het nut niet zal opwegen tegen de
kosten.
De Japansche minister-president en
minister van buitenlandsche zaken ad
interim, prins Kononje, heeft een officieele
nota gericht tot de mogendheden inzake de
uitbreiding van de actie tegen de regee
ring van Tsjang Kai Sjek tot Zuid-China.
In deze nota wordt het volgende ge
vraagd
1. De Chineesche troepen te willen
beletten, gebruik te maken van vreemde
eigendommen, of deze te naderen;
2. Zich te onthouden van de verplaat
sing van troepen, oorlogsschepen of .vlieg
tuigen op of over Chir.eesch gebied en in
de Chineesche wateren tusschen Swatau
en Pakhoi, zonder tevoren de Japansche
autoriteiten te waarschuwen,
3. Te verbieden, dat Chineesche troepen
gebruik maken van buitenlandsch grond
gebied.
Japan wijst iedere verantwoordelijkheid
voor incidenten, welke zouden kunnen
voortvloeien uit het niet in acht nemen
van deze punten van de hand.
De Amerikaansche ambassadeur te
Tokio heeft het Amerikaansche departe
ment van buitenlandsche zaken de Japan
sche nota doen toekomen, waarin kennis
wordt gegeven van de ontscheping van
Japansche troepen in Zuid-China. In di
plomatieke kringen te Washington merkt
men op, dat de Britsche belangen in die
streek belangrijker en meer bedreigd zijn
dan de Amerikaansche. Van de vastbera
denheid van Engeland zal het dus afhan
gen of besloten zal worden tot een andere
dan een diplomatieke actie. Er wordt aan
herinnerd, dat Huil herhaaldelijk verklaard
heeft, dat hij de Amerikaansche belangen
zou verdedigen en dat hij tot dusverre
geweigerd heeft de vlag te stryken voor
de militaire eischen van Japan.
In dezelfde kringen betoogt men, dat de
Vereenigde Staten, Frankrijk en Engeland
tegenover dezelfde Japansche bedreiging
staan en dat een gemeenschappelijke of
althans evenwijdige actie dus voor de hand
ligt. Men spreekt den wensch uit, dat de
toestand in Europa zoo spoedig mogelijk
gestabiliseerd wordt, opdat Engeland en
Frankrijk hun aandacht aan het verre
Oosten kunnen wijden.
Zoodra het Duitsche ministerie van
buitenlandsche zaken de Japansche nota
bestudeerd zal hebben, zullen besprekin
gen worden gehouden tusschen de diplo
matieke vertegenwoordigers der drie
landen.
Het American Institute of Public Opi-
nion publiceert de eerste resultaten van een
referendum over het accoord van München.
Er waren drie vragen gesteld:
1. Denkt gy, dat Engeland en Frankrijk
gelijk hadden met de aanvaarding van de
eischen van Hitier, liever dan tot oorlog
over te gaan?
Van de ontvangen antwoorden luidden
60 pCt. „ja" en 40 pCt. „neen".
2. Denkt gij, dat de Duitsche eischen ge
rechtvaardigd waren?
27 pCt. der antwoorden luidde „ja", 63
pCt. luidde „neen".
3. Denkt gij, dat de accoorden van Mün
chen den vrede voor verscheidene jaren
zullen verzekeren, of integendeel, hebben
zy de oorlogskansen doen toenemen?
42 pCt. der antwoorden bleek vóór ver
steviging van den vrede, 58 pCt. antwoordde
dat de oorlogsgevaren waren toegenomen.
Uit doorgaans goed-ingelichte katho
lieke kringen vernemen wij de volgen
de nadere bijzonderheden omtrent het
verloop der gebeurtenissen, welke ge
volgd zijn op de onlusten om het aarts
bisschoppelijk paleis, j.L Zaterdagavond.
Eerstens wordt ons medegedeeld, dat de
pauselijke nuntius mgr. Orsenigo Dinsdag
per vliegtuig in Weenen is aangekomen en
daar de schade, aan het paleis toegebracht,
heeft opgenomen.
Tweedens, dat kardinaal Innitzer en zijn
secretaris Weinbacher den lageren function-
narissen, alsook het paleispersoneel, toestem
ming gegeven hebben, een verklaring te
teekenen, die door de politie van hen ge
vraagd werd en waarin zij zich verbinden,
niets mede te deelen omtrent de onlusten.
Kardinaal Innitzer echter en zijn secretaris
Weinbacher zelf hebben geweigerd een der
gelijke verklaring te teekenen.
Ten derde: de politie heeft alle filmopna
men en foto's van de verwoesting in beslag
genomen, welke opnamen gemaakt waren
door een dienaar van den kardinaal, die tot
degenen onder het personeel behoort, die
Zaterdagavond door de woeste aanvallers
zijn geslagen.
Ten vierde: Z.H. Em. kardinaal Innitzer
heeft thans een kleine kamer, aan een bin
nenplaats gelegen, tot slaapvertrek geno
men, een kamer, die gewoonlijk als logeer
kamer werd gebruikt.
Op borden, achter aan de kerken, is een
oproep van kardinaal Innitzer, gericht tot de
katholieken, bevestigd. Daarin worden de
geloovigen aangespoord hun huwelijk, na de
civiele formaliteiten door de katholieke kerk
te doen inzegenen, teneinde Gods zegen over
hun echtverbintenis af te smeeken.
Wachten, bestaande uit politie en partij-
menschen, eenige hunner in uniform, hou
den toezicht, terwijl de voorbijgangers deze
aanplakbiljetten lezen.
Te Linden, in New-Jersey, zijn
twaalf benzinereservoirs, die een
capaciteit hebben van 27.252.000 liter
en toebehooren aan de Cities Service
Refining Company, ontploft. Een
kilometer in den omtrek moest het
gebied ontruimd worden in verband
met de hitte, die de brandende ben
zine verspreidde.
De vlammen stegen op tot een hoogte
van 50 M., terwijl een zwarte rook den
hemel verduisterde. De brandweerwagens
van vijf naburige steden waren ter
plaatse, maar de brandweerlieden konden
slechts trachten den brand te beperken,
welke nog andere reservoirs dreigde aan
te tasten en gevaar opleverde voor nabu
rige plaatsjes.
De leiding der maatschappij verklaart
dat het nog niet mogelijk is vast te stellen
of er slachtoffers onder het personeel zijn
gevallen. Gewoonlijk werken er honderd
man, maar in verband met den Columbus-
dag kan een aantal hunner vrij hebben
gehad.
15 tanks in brand.
Vijftienhonderd brandweerlieden en
vrijwilligers trachtten den benzinebrand
te blusschen. Een menigte van 25.000
menschen sloeg de vlammen, die soms
90 meter hoog oprezen, gade. Vijftien
tanks staan in brand. De schade wordt op
meer dan een millioen dollar geschat. En
kele blusschers zijn licht gewond.
Zie voor vervolg Buitenland pag. 1,
derde blad.
