De Duitsche Joden in België.
JCeck Schoot
Stad en Oming.
Interneering in afwachting van hun vertrek.
Rexisten zijn anti-semiet.
Verkiezingen voor den
Franschen senaat.
Volgende maand politieke verande
ringen te verwachten.
Opzienbarende arrestaties
in Frankrijk.
Van een Italiaanech agent en een
Fransch politie-autoriteit.
Taifoen te Tokio.
De fabricage van
handschoenen.
DERDE BLAD.
(Van onzen Brusselschen correspondent.)
Brussel, 18 October 1938.
Sedert geruimen tyd is ook in België
het vraagstuk gesteld van de invasie In
het land door Duitsche Joden, wier
lijdensweg in breede kringen een diep
medegevoel heeft doen ontstaan. België
is tot dusver inderdaad een van de wei*
nige landen gebleven waar de Joodsche
uitwijkelingen nog eenige kans kregen
om hun situatie te redden en het feit dat
België een socialistische eerste-minister
bezit is bij de belanghebbenden ook niet
onbekend. Hierop wordt gerekend om
een toegeimoetkomende behandeling te
bekomen. Doch dat maakt de rekening
niet van de dichte Belgische bevolking.
Het probleem stelt zich in Nederland ook
en de overwegingen die in verband met deze
zaak voor Nederland gelden zijn ook van
beteekenis voor België. Het is trouwens on
mogelijk voor een land als België een groot
deel van de 800.000 Duitsche Joden op te
nemen zonder onmiddellijk een storing te
weeg te brengen in het economische leven-
De situatie is van uitzicht gaan veranderen
zoodra de rechterlijke autoriteiten hebben
moeten ervaren dat verscheidene duizenden
Duitsche Joden in België verblijven zonder
regelmatige papieren. Er wordt gezegd, dat
te Antwerpen een 10.000 Joden onregelmatig
zouden verblijven. Iemand die het zeer goed
weten kan, verklaarde ons, dat te Brussel
ongetwijfeld een 8.000 vreemdelingen, veelal
Duitsche Joden verblijven zonder bestaans
middelen. Dat levert een bestendig gevaar
op voor de openbare orde. Dezelfde persona
liteit, die aan het hoofd staat van een recher
chedienst, bevestigde ons, zonder dat zulks
kan worden beschouwd voor iets belangrij-
kers dan een eenvoudige vaststelling, dat de
misdrijven op den openbaren weg, inbra
ken, aanvallen en aanrandigen, enz. voor
90 door vreemdelingen worden gepleegd.
Men begrijpt, dat in die omstandigheden in
grijpen een noodzakelijkheid wordt, vooral
daar is vastgesteld dat er een ware handel
bestaat om Duitsche Joden naar België te
brengen, zonder voorkennis van de Belgi
sche autoriteiten. Deze personen hebben
hierbij de medewerking van de Duitsche
autoriteiten, vermits de Duitsche Jood die
radeloos geworden door de vervolging waar
aan hij is bloot gesteld, zijn land verlaat,
tevens de Duitsche nationaliteit verliest.
Men heeft bij tal van invallen in kosthui
zen en kleine hotels ontdekt dat Joden zich
daar ophielden zonder in het bezit te zijn
van een regelmatig paspoort en zonder
geld. Zij waren naar België gekomen langs
den weg of op andere geheime wijze. Een
van deze middelen schijnt geweest te zijn de
zoogenaamde toeristische reizen naar
Duitschland. Bij den terugkeer waren vele
auto-cars veelal meer bezet dan bij het ver
trek. Anderen werden voorzien van valsche
paspoorten, die uit België werden meege
bracht. Hoe dan ook deze personen bevin
den zich in België. Er moet iets mee worden
begonnen.
Geen anti-semitisme.
Het dient en het kan gezegd, zonder bloot
te zijn gesteld aan een vergissing, dat er in
België geen anti-Joodsche stemming bestaat
bij het volk. Men heeft hartgrondig mede
lijden met het ongelukkige lot van de Joden
die aan een vervolging worden bloot ge
steld, welke harteloos is en onrechtvaardig.
België heeft een bevolking van 90.000 Joden
binnen zijn grenzen, waarvan slechts 30.000
van Belgische nationaliteit. De anderen zijn
vreemdelingen, die zich weliswaar hebben
te gedragen naar de voorschriften van de
gastvrijheid welke hen wordt verleend, maar
die in niets worden lastig gevallen. De tota
litaire partijen, n.L de rexisten en de Vlaam-
sche nationalisten, hebben bij deze verkie
zingen voor de gemeentereaden reeds uiting
gegeven aan hun anti-Joodsche gevoelens.
Deze inslag is reeds geruimen tijd op te mer
ken. De rexisten vooral staan op den loer om
elke gelegenheid aan te grijpen ten einde
oorzaken van ontevredenheid te exploitee-
ren. In hun organen wordt, overal waar
socialistische leiders invloed hebben, de
plaatselijke verantwoordelijke persoon aan
gevallen, omdat hij te gunstig gestemd is
voor de vreemde Joden. Te Antwerpen is de
burgemeester Camiel Huysmans aldus hevig
aangevallen geworden. Dat stemt tot voor
zichtigheid ten opzichte van het probleem.
In het belang van de bannelingen zelf moet
er iets worden gedaan. Hier te lande is onder
leiding van vooraanstaande Joden, zooals de
heeren Gottschalck, Wolff, Speyer en Gold-
schmidt een comité werkzaam voor hulp en
bijstand aan de slachtoffers van het anti
semitisme in Duitschland. Dit comité heeft
reeds ontzettend veel verwezenlijkt. Deze
hulp heeft reeds millioenen gekost. Thans
echter is het comité overrompeld. Het is ten
einde raad. Een er zij ds moet het toegeven
dat de Belgische regeering den toevloed van
vreemdelingen niet kan dulden zonder rege
lend op te treden. Anderzijds komt het comi
té op voor maatregelen welke de Joodsche
bannelingen niet opnieuw naar de hel, die
Duitschland voor hen geworden is, zouden
terugsturen. De Belgische Veiligheidsdienst
heeft opdracht gehad verstandig op te tre
den. Er is veel fraude geweest. Toerisme,
zakenreizen, voorgewende ziekte, enz., zijn
voorwendsels geweest om te trachten tijde
lijke visa om te zetten in definitieve. De
hoedanigheid van politiek banneling is ook
veel misbruikt geworden. Men heeft er zelfs
een middel in gezien, voor vele advocaten,
die tevens een politiek mandaat uitoefenden,
om gemakkelijk geld te verdienen door ge
knoei met hun politieken invloed, onder
den dekmantel van hun advocatuur. Doch
dat is een andere kwestie. Aan deze knoei-
middelen is nu een einde gesteld door den
katholieken minister van justitie, Phollen.
Elk verloopen visum verplicht tot terugkeer
naar het land van herkomst. Uitzonderin
gen worden slechts toegestaan voor gevallen
van ernstige ziekte, of voor een gevaar van
ter doodveroordeeling in geval van terug
keer. Minister Pholien heeft juist de hoe
danigheid van politiek banneling bepaald.
Degene die zijn land van oorsprong heeft
verlaten om politieke redenen wordt slechts
toegelaten als hy België als eerste land van
bestemming heeft gekozen. De Duitsche
Jood, die b.v. uit Frankrijk of Nederland
komt, wordt teruggedreven. Elke speciale
zaak wordt door een commissie van drie
onderzocht, waarin een lid zetelt, dat ge
kozen is door den belanghebbende zelf on
der de vertegenwoordigers van organismen,
die zich met de uitwijkelingen bezighouden.
Nu mogen in België verblijven zij die be
staansmiddelen hebben, bekende personali
teiten van wetenschappelijken, litterairer,
geestelijken rang of personen die belangrijke
diensten aan België hebben bewezen. De
regeering heeft moeten besluiten de consu
laire vertegenwoordigers in het buitenland
te verzoeken elk visum te weigeren aan de
Duitsche Joden. Voor Italië is het visum op
nieuw ingevoerd, om controle te kunnen uit
oefenen.
Grensbewaking versterkt.
De inwijking is zoo groot geworden, dat
de grensbewaking aan de zijde van Duitsch
land met 350 gendarmen is versterkt gewor
den. Doch wat moet er gebeuren met de on
geveer 5.000 Joden van Duitsche herkomst,
die in België verblijven, volgens een cijfer
van het ministerie van justitie zelf en die om
regelmatig te zijn eigenlijk over de grens
zouden moeten worden gezet, omdat zy noch
bestaansmiddelen hebben, noch aan de ge
stelde verblijfs voorwaarden voldoen. Het
hooger genoemde Joodsche comité heeft een
stap gedaan bij den eersten minister om te
verkrijgen dat deze menschen niet over de
Duitsche grens gezet zouden worden, maar
dat zij zouden worden geïnterneerd, dat is
behandeld zooals soldaten in oorlogstijd, die
in een neutraal land binnenkomen. De heer
Spaak heeft dit plan gunstig onthaald. De
heer Pholien, minister van justitie, is er ook
voor gewonnen. In principe is besloten loka
len ter beschikking te stellen in het Rijksop
voedkundig gesticht (gesticht voor land-
loopers) te Merksplas en in een tweede ge
sticht te Marheffe. Ongeveer 1.500 verban
nen Joden zullen hier een onderdak kunnen
vinden. Zij zullen daar verblijven in af
wachting dat over hun lot zal beslist worden,
door de internationale organisatie welke op
de bekende conferentie te Evian is tot stand
gekomen. Voor de anderen zal ook een der
gelijke oplossing worden gezocht. Dat is het
beste wat men er heeft op gevonden. Het is
een oplossing die aan de schatkist ook heel
wat zal kosten, alhoewel het comité in de
kosten zal bijdragen. De belanghebbenden
zullen niet onder dwang naar de interneering
moeten gaan. Zij zullen kunnen kiezen tus-
schen interneering en uitdrijving. Zy zullen
dit schriftelijk moeten doen en zullen zich
ook moeten onthouden van elke betrekking
met de bevolking. Inderdaad is 't reeds meer
malen voorgekomen dat een uitwijkeling
door een verhouding aan te gaan met een
Belgische vrouw, zelfs door te trouwen, en
de gevolgen van de verhouding uit te lok
ken, tracht aan een uitdrijving te ontsnap
pen. Men is dus tot een oplossing gekomen,
welke door de meesten wordt aanvaard. De
openbare meening is er niet tegen gestemd.
Men begrijpt het lot der ongelukkigen en in
België zou zeer zeker geen kans bestaan
voor anti-Joodsche propaganda indien de
Joodsche arbeiders die te Brussel en Ant
werpen werken, niet de neiging vertoonden
om zich te onttrekken aan de sociale en fis
cale wetten van het land waar zij verblijven.
(Van onzen Paryschen correspondent.)
Frankrijk staat aan den vooravond
der Senaatsverkiezingen. Zondag 23 Oc
tober zullen voor dertig departementen
een kleine honderd senatoren worden
gekozen, of liever herkozen, want het
grootste deel der aftredende leden zal
zijn mandaat wel vernieuwd zien.
De Fransche senaat, het Latijnsche
senatus van senex, grijsaard de raad
der ouden dus, dateert, in zijn huidigen
vorm althans, van 1875. Hij bestaat mo
menteel uit 314 leden, waarvan om de
drie jaar een derde aftreedt. Zulks ge
schiedt thans voor de 21ste maal.
Evenals bij ons worden de leden van den
senaat niet rechtstreeks door het volk ge
kozen. Aan de verkiezingen nemen deel de
deputé's, de Tweede Kamerleden, de con-
seillers généraux, die zich met de zaken van
een departement bezig houden en te verge
lijken zijn met leden der provinciale staten
ten onzent, de conseillers d'arrondissement,
die, elk uit een canton, de belangen van een
arrondissement behartigen, en tenslotte de
kiesmannen, daartoe aangewezen door den
conseil municipal, den gemeenteraad. Nie
mand beneden veertig jaar is voor den
senaat stemgerechtigd en zoo men weet be
staat het vrouwenkiesrecht heelemaal niet.
Het Fransche territorium is administratief
verdeeld in negentig departementen: de aan
staande verkiezingen blijven beperkt tot
dertig, alphabetisch gerangschikt van 1'Ain
tot Gard, met de koloniale gebieden Algerie,
Gaudeloupe, voor welk bovenwindsch eiland
de bekende Henri Bérenger zitting heeft, en
Réunion.
Mogelijkheden.
Uit politiek oogpunt zijn de senaatsverkie
zingen van minder groote beteekenis dan
die voor de Chambre des Députés, de Twee
de Kamer. Een geheele vernieuwing van den
senaat loopt over negen jaren, een verschui
ving van de politieke meerderheid kan prac-
tisch niet dan na zes jaar plaats vinden.
Evenwel moet niet over het hoofd worden
gezien, dat de meeste senatoren burgemees
ter zijn of conseiller général en in die amb
ten een moeilijk te onderschatten politieken
invloed uitoefenen, vooral ten plattelande.
Op dit oogenblik bestaat de senaat uit 190
radicalen, namelijk 161 leden der Gauche
Démocratique en 29 der Union Démocrati-
que et Radicale, 59 leden der Union Répu-
blicaine, 16 leden der Action Nationale, 14
socialisten, 2 communisten en 33 partij loo-
zen. De volstrekte meerderheid, 158, is veilig
bij de radicalen, zelfs reeds alleen bij de
links democraten. Theoretisch bestaat de
mogelijkheid, dat deze groote groep, waar
van 58 leden aftreden, haar machtspositie
verliest. Dit is tenslotte een kwestie van
slechts vier zetels, doch practisch wordt die
kans uiterst gering geacht, en bovendien is
er het verbond met de buren, de Union
Démocratique, van welke party maar negen
leden aftreden.
Van een feilen electoralen strijd, van een
senaat, die „om" gaat, behalve de genoem
den zullen 16 leden der Union Républicaine,
3 der Action Nationale, 3 socialisten en 7
party loozen aftreden zal geen sprake
zijn. „De senaat is van beton en de leden
zitten in hun banken vastgemetseld" be
weren booze tongen. Een feit is, dat in 1920
de aftredenden van deze serie A, waartoe
veel duidelijke departementen en Corsica
behooren, in vijftien departementen werden
herkozen; bij de laatstgehouden verkiezin
gen, 1929, was zulks in tien departementen
het geval.
Onder hen, welke thans aan de beurt van
aftreden zijn, bevinden zich twee in functie
zijnde ministers, namelijk Albert Sarraut,
Gauche Démocratique, van binnenlandsche
zaken, en zijn partijgenoot QueuiUe, van
landbouw. Verder telden we een dozijn oud
ministers, waaronder A. Honnorat, dien de
Hollanders hier kennen als lid van den raad
van beheer der Nederlandsche afdeeling
van de Cité Universitaire, Chapsal, die deel
uitmaakte van het minlsterie-Chautemps,
gevormd in Januari van dit jaar, Maurice
Violette, minister van staat in het kabinet-
Blum, zeven maanden geleden, en Jean Fa-
bry, onlangs afgetreden als directeur van de
Intransigeant, één der groote Parijsche dag
bladen. Als curiosum zy vermeld, dat de
nestor der aftredende senatoren is Clauda
Chauveau, zitting hebbende sedert 1910. Do
oudste onder hen niet in zittingsjaren doch
in leeftijd is Duclaux Monteil, geboren in
1848, ten tijde der Tweede Republiek dus.
Het spreekt haast vanzelf, dat beiden -
vernieuwing vragen van hun mandaat!
Trouwens, van de 96 senatoren, welke aftre
den, zyn er zeker tachtig, die zich een her
benoeming zullen laten welgevallen. De
nieuwgekozenen nemen pas zitting op den
tweeden Woensdag in Januari.
Ook Kamerverkiezingen?
Intusschen heeft de voor de deur staande
senaatsverkiezing, welke weinig verandering
zal brengen, de kwestie der kamerverkiezin
gen, waarvan men wél politieke wijzigingen
verwacht, in het brandpunt der publieke
belangstelling geplaatst. Aanvankelijk werd
over de wenschelykheid eener tusschentyd-
sche verkiezing slechts fluisterend gespro
ken, doch na München heeft de idee hier
vat gekregen op de menschheid en thans
wordt daar van verschillende zijden en met
luider stemme op aangedrongen.
Voorloopig echter zal minister Daladier,
die in de stilte en beslotenheid van zijn ka
binet aan de bij volmachten te treffen maat
regelen werkt, wel geen tyd kunnen vinden
om zich met het probleem der nieuwe ver
kiezingen bezig te houden. Aan den anderen
kant is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat,
nu de breuk in het volksfront niet meer te
heelen lijkt, de Kamer „ingouvernable", on
regeerbaar wordt, want de meerderheid van
1936 bestaat stellig niet meer. Evenwel zal
dit niet vóór de tweede helft van November,
als de Kamers byeenkomey, kunnen blijken.
Onze indruk is, dat voordien geen be
langrijke beslissingen zullen vallen. De poli
tieke leiders dienen eerst hun houding te
bepalen, en ofschoon het congres der radi
calen, de groep, waarvan minister Daladier
voorzitter is, reeds in het laatst dezer maand
te Marseille wordt gehouden, komen de an
dere groote partijen, waar het tegenwoordig
allerminst pais en vree is, komt ook het ver
bond van vakvereenigingen pas in Novem
ber bijeen en schijnen de socialisten zelfs
tot kestmis te willen wachten. Als echter de
teekenen niet bedriegen zullen er eer dit
onrustig jaar ten grave daalt, met of zonder
de voorspelde hervorming van het kies
recht, politieke veranderingen plaats grij
pen. Indien de uitslag der komende senaats
verkiezingen geen drang naar links te zien
mocht geven, hetgeen vrij zeker niet het ge
val zal zijn, kan men dit als een nieuwe
aanwijzing in de aangeduide richting be
schouwen.
De Fransche nationale veiligheids
dienst neemt een groote discretie in
acht ten aanzien van de arrestatie van
een geheimen agent van Italië en diens
medeplichtige, den inspecteur van poli
tie Rakowsky. Men merkt op, dat de
onthulling dezer feiten door een Pa-
rysch ochtendblad het onderzoek heeft
gehinderd.
De rechter van instructie heeft gelast Ju
les Rakowsky, den voomaamsten inspecteur
vmi den algemeenen- en vreemdelingen
dienst van de prefectuur van politie en den
in Italië geboren Vincenti Bellavia in de
gevangenis op te sluiten. Zij worden be
qU UWEN WINKELIER OF IN ONZE VERKOOPFILIALEN EN DEPÓTS
schuldigd van corruptie, misbruik van
macht en overtreding van de vreemdelin
genwet.
Nog meer arrestaties?
De Italiaan Victorio di Resta, consulair
ambtenaar en leider van de Dopolavoro in
Savoie is gearresteerd. Het schijnt, lat deze
arrestatie in verband staat met zijn optreden
in samenwerking met een ander Italiaansch
consulair ambtenaar, Adrien Grosso te Mou-
tiers, die gearresteerd is onder verdenking
van spionnage. Het schijnt, dat Grosso werk
te op aanwijzing van di Resta.
Een taifoen van matige kracht heeft zich
van de Bonineilanden een weg naar het
Noorden gebaand en gisterochtend Tokio
bereikt. Het tramverkeer werd ontwricht,
scholen werden gesloten, de telefonische ver
bindingen werden verbroken, terwyl de
benedenverdiepingen van 10.000 huizen on
der water staan.
PREDIKBEURTEN.
ZONDAG 23 OCTOBER 1938. .4*
ALKMAAR.
Kapelkerk, 10 uur, ds. Klein Wassink;
5 uur, ds. van Dop.
Rem. Geref. Gemeente, 10.30 uur, ds.
Rappold.
Ev. Luth. Kerk, (Oudegracht) 10.30 uur,
ds. Drijver, van Den Haag (extra coll. syn.
fonds verb. pred.-tract.)
Doopsgezinde Kerk, 10.30 u., ds. Kuiper.
Geref. Kerk, 10 en 5 uur, ds. von Meyen-
feldt.
Herst. Apost. Gem., Toussaintstraat, 10
en 4.30 uur en Woensdagavond, 8 u., dienst.
Consistoriekamer Groote Kerk, Woens
dagavond 8.15 uur, bijbellezing ds. van
Dop.
Vry Ev. Gem., Geesterweg la, 10.15 en 7
uur, de heer W. van Achterbergh, van
Badhoevedorp.
Leger des Heils (stichter William Booth),
Limmerhoek no. 40; Zaterdagavond 8 uur
openluchtmeeting op de Steenenbrug; Zon
dag 10 uur heiligingsdienst, 3.30 uur ver-
blijdingssamenkoifist, 8 uur verlossingssa
menkomst (deze diensten worden geleid
door kapitein M. Souverein); Maandagav.
8 uur bijzondere samenkomst geleid door
It.-k. G. Rönitz, veldsecr.; Dinsdagav. 8 uur
soldatensamenkomst; Donderdagavond 8
uur heiligingsdienst.
UIT DE OMGEVING.
AKERSLOOT, 10 uur, ds. van Mullem.
BERGEN, 10 uur, ds. v. d. Kieboom.
Ger. kerk, 10 en 5 uur, ds. van Minnen.
Evangelisatie Maranatha, 10.30 uur, de
heer Mol, van Schoorl; av. 7 uur, ds. van
Lekkerkerkke van Bennebroek (H. avond
maal).
BARSINGERHORN, Doopsgezinde Ge
meente, geen dienst.
BARSINGERHORN, 10 uur, cand. A. van
Biemen.
BURGERBRUG, geen dienst.
DRIEHUIZEN, geen dienst.
EENIGENBRUG, geen dienst.
EGMOND AAN ZEE, 10 uur, ds. Roobol.
EGMOND AAN DEN HOEF, 10 uur, ds.
Rasch.
GROET, 10 uur, ds. Boeke; 11.15 uur
Zondagsschool.
GROOTSCHERMER, a. 7 u., ds. Kastein.
HEILOO, av, 7 uur, ds. Bloemhoff (H.
Avondmaal).
Nederl. Herv. Evang. Vereeniging, a. d.
Kerklaan, 10 uur, ds. Beker, van Haarlem.
KOEDIJK, geen dienst.
LIMMEN, 2 uur, ds. Warners.
NOORDSCHARWOUDE, av. 9 uur, ds.
Roobol.
NIEUWE NIEDORP, Doopsgezinde Ge
meente, 10 uur, ds. R. Kuipers, van Beem-
ster.
OUDESLUIS, Doopsgezinde Gemeente,
10 uur, ds. v d. Veen.
OUDESLUIS, voorm. 10 uur, ds. WitkoD
(doop).
OOSTGRAFTDIJK, 2.30 uur, ds. Loysen.
OTERLEEK, 10 uur, ds. Heep.
OUDE NIEDORP, av. 7 u. ds. v. d. Kam.
OUDKARSPEL, geen dienst.
OUDORP, 10 uur, ds. Loysen.
PETTEN, geen dienst.
SCHAGEN, av. 7 uur, de heer Korn-
dörffer, van Wieringerwaard.
SCHAGEN, geref. kerk, Kantongerechts
gebouw aan de Landbouwstraat, 9.30 en 5
uur cand. Wamsteker, hulpprediker.-
SCHERMERHORN, geen dienst wegens
vacaturebeurt.
SCHOORL, zie Groet.
STOMPETOREN, geen dienst wegens va
caturebeurt.
Evangelisatie, 10 uur, de heer A. van
Ginkel, van Bloemendaal
fL^,RJENSBURG'- «een dienst.
SCHAGERBRUG, geen dienst.
UITGEEST, 10 uur, ds. Hanneman.
Evangehsatiegehouw Sedeur, 10 uur, de
heer R. van Tuinen, van Amsterdam; 11.40
uur Zondagsschool.
URSEM, 10 uur, ds. Buiskool.
VEENHUIZEN, 10 uur, ds. v. d Kam
WARMENHUIZEN, 10 uur, ds Krop
WESTORAJTDnK, geen dienst.
ZUIDSCHERMER, 10 uur, ds. Boeren-
donk.
TWEEDE HANDSCH-GOEDEREN?
Vraag en Aanbod.
35 cent per 5 regels a contant.
WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Een causerie voor de thans in i
afd. van de Ned. Vereen, van Bi
vrouwen. Muis-
Gistermiddag heeft de afd. Alkmaar v
de Ned. vereeniging van huisvrouwen
der een vergadering gehouden in het Guls
Vlies, waar dezen keer als spreker onbw
de heer M. Laimböck uit Amsterdam
een causerie over de fabricage van han?
schoenen en de geschiedenis der handscW
nen in den loop der eeuwen.
De belangstelling uit den kring der led
was heel wat geringer dan in den j.7}
voor deze soort bijeenkomsten. De prejuSf
te, mevr. M. van Sonsbeek-Baning'
meende dit te mogen schuiven op rekenin
van het bij uitstek mooie weer. Zij bad an*
ders een talrijker bezoek verwacht met het
oog op het feit, dat de afdeelj„
deze maand twintig jaar bestaat
- een der oprichtsters (mevr. Makkink) wj
ter vergadering aanwezig. Dit jubileum al
overigens niet gevierd worden op de
Lruikelijke wijze: er zal extra-werk
maakt worden van den kerstmiddag,
dan zal Nel Oosthout optreden met te
voordracht „De Krijtkring", een ChiiMÉk
vertelling. Verder zal er van de leden eëj
feestgave gevraagd worden in den vorm
van minstens één pond levensmiddelen per
lid ten behoeve van huisvrouwen hier ter
stede, die het in den winter moeilijk heb-
ben. Dit vond het bestuur een zeer goede
wijze van feestvieren en de aanwezigen
stemden er van harte mee in.
Voorts deelde de presidente mede, dat de
aanstaande tentoonstelling slechts op één
dag gehouden zal worden, zulks bij wijze
van proef met het oog op de hoogere kosten
bij langeren duur.
Na nog een mededeeling te hebban ge-
daan van internen aard, verleende spreek
ster
het woord aan den heer Laimbock,
die aanving met een gelukwensch voor de
afdeeling by haar 20-jarig jubileum. Na ge
hoord te hebben van het plan der feestpak-
ketten bood spr. zijnerzijds een paar goede
wii.terhandschoenen aan voor een daarvoor
in aanmerking komend gezin.
Komende tot zyn eigenlyke causerie, stel
de spr. vast, dat aan handschoenen zeer veel
werk is. Er wordt meest glacé-leer (huid
van jonge geiten en lammeren, waarvan die
van de eerstgenoemde de beste zyn) voor
gebruikt. Na het looien zyn die huidjes
spierwit, waarna zy worden geverfd met af
treksel van kleurhout Hoe dit looien en
verven gebeurt werd uiteengezet. Zwarte
handschoenen zyn eigenlijk donkerblauw
(cmdat by het verven op een tafel geen
zwart kan worden aangebracht), ingesmeerd
met een vetsoort, die ze blauw maak.
Nappa is aan den achterkant niet wit, als
gevolg van het verven in de kuip. R'od en
groen kan dan niet worden aangebracht,
maar die kleur wordt er aan verleend met
een borstel, evenals het kleuren bij glacé
gebeurt. Nappa-vellen zyn schapenhuiden;
het woord nappa wil slechts aanduiden, dat
de huid is geverfd in de kuip.
Spr. toonde verschillende vellen leer, af
komstig van huiden van geiten en chapen,
w.o. de zoogenaamde imitatie-piksteenhui*
den.
De echte huiden van dien naam komen uit
Brazilië, zy worden gelooid in de Ver. Sta
ten en komen geverfd naar Europa. Het zijn
huiden, afkomstig van wilde varkens.
Suede is precies hetzelfde als glacé en
nappa, echter met dit onderscheid, dat Lier
de bovenkant is de vleeschkant van het leer.
Nog een andere soort leer voor hand
schoenen is het zoogenaamde gazelle, dat
uit Marokko komt, en waarvan elke huid
slechts één handschoen kan leveren.
Onder wildleer wordt verstaan het leer
van alle soorten wild, gelooid met traan.
Handschoenen, hiervan gefabriceerd,
vrywel onverslytbaar, ze zijn waschbaar met
water en zeep, men kan ze weer opnieuw
verven en overnaaien, mits men ze vakkun
dig laat behandelen, d.w.z. men moet het
leer vet houden, omdat 't nu eenmaal in vet
is gelooid. Na het wasschen moeten ze dus
weer met vet worden bewerkt.
Rendierhuiden worden beschadigd door n
vlieg, die haar eieren legt In de haren, 7"
deze beschadigingen komen duidelyk uit 111
de gelooide vellen.
Dan is er nog het zoogenaamde raocca*
leer, uit Abessinië en Arabië. Handschoenen,
hiervan gemaakt, zyn zeer sterk.
Ook van huiden van slangen en ander®
reptielen worden tegenwoordig zeer 8°*"
handschoenen gemaakt (nog niet in den
handel), ze zyn zeer sterk en daardoor
niet goedkoop. Tot dusver was het
leer niet soepel genoeg, maar een proced 1
toegepast door een Nederlandsche leer*
looiery, heeft die eigenschap aan de hui
verleend.
Hierna vertelde spr. van de fabricage van
handschoenen, waarby hy uitweidde ever
vele moeilykheden welk zich daarbij v0°.
doen, terstond al nadat de teekeningen
gemaakt, want in de practyk blykt
dat niet volgens elke teekening handsch
nen zyn te maken. De handschoenenmaker
heeft slechts weinig gereedschappen nood*»
om van de vóór het gebruik geheel do°
weekte huid handschoenen te maken.
dat werk goed te doen, moet beschikt we
den over een vaste hand en een uitsteken
oog, vandaar dat het minstens drie /olie ja
ren duurt alvorens iemand het snijden en
van haadsghoenen kan leeren,
