DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Vraag en aanbod
Britsch-ltaliaansch accoord besproken
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven Irancr aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
No. 259 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Engeland erkent het keizerschap
over Ethiopië.
DE SPAANSCHE KWESTIE.
Donderdag 3 November 1938
Arbitrage te Weenen.
Succes voor Hongarije.
De algemeene toestand.
Nieuws in 't kort.
Denkt U er aan Uw
voor Zaterdag op te geven
ALKMAARSCHE COURANT.
Chamberlain heeft gisteren in het
Lagerhuis bekend gemaakt, dat de
Engelsche ambassadeur in Rome geac
crediteerd zal worden bij „den koning
van Italië en keizer van Ethiopië".
De eerste minister voegde hieraan
toe, dat de premiers van Australië en
Zuid-Afrika hun goedkeuring hebben
gehecht aan de maatregelen, die onder
oogen zijn gezien als bijdrage tot den
vrede.
By de indiening van de resolutie, waarin
werd gezegd, dat het Lagerhuis het voor
nemen der regeering toejuicht om het
BritschItaliaansche accoord van kracht
te doen worden, zeide Chamberlain:
Sedert wij de overeenkomst aangingen
met Italië op 16 Maart j.1. ben ik zoo vrij
de meening te zijn toegedaan, dat er geen
geschillen meer waren tusschen onze beide
landen. Het is echter duidelijk „dat wan
neer de verbetering in onze betrekkingen,
die zoo uitgesproken volgde op de afslui
ting van dit accoord" gehandhaafd wil
worden, een uitstel in het van kracht doen
worden der overeenkomst, welk uitstel
reeds langer dan zes maanden heeft ge
duurd, niet voor onbepaalden tijd gerekt
kan worden.
De vraag, die wij moeten overwegen is,
of de tijd thans is gekomen, het accoord
van kracht te doen worden en of de preli
minaire voorwaarden, die vastgelegd zijn
als essentieel, voordat de overeenkomst van
kracht kon worden, thans uitgevoerd zijn.
Het Lagerhuis zal zich herinneren, aldus
ging Chamberlain voort, welke die voor
waarden waren. Het ging er om, dat wij in
staat moesten zijn om de Spaansche kwes
tie als geregeld te beschouwen en in Juli
j.1. zette ik uiteen, waarom wij het noodig
oordeelden dat tot voorwaarde te stellen.
Ik zeide toen, dat in onze oogen een recht
vaardiging voor de formeele erkenning der
Italiaansche souvereiniteit over Ethiopië
gevonden kon worden, wanneer wij tot de
overtuiging konden komen, dat de erken
ning een belangrijke vordering zou betee-
kenen naar een algemeene pacificatie van
Europa. En omdat wij toen van meening
waren, dat het confilct in Spanje 'n voort
durende bedreiging vormde voor den vrede
in Europa, waren wij van meening, dat het
conflict uit die gevarensfeer verwijderd
moest worden, voordat wij het parlement
konden vragen er in toe te stemmen, het
accoord van kracht te doen worden.
Toen ik in München was, deelde Musso-
lini eigener beweging mede, dat hij voor
nemens was 10.000 man, of ongeveer de
helft van de Italiaansche infanterietroepen
uit Spanje terug te trekken. Sinsdien zijn
deze manschappen inderdaad teruggetrok
ken. De Italiaansche piloten, vliegtuigen en
ander materiaal bevinden zich nog in
Spanje, evenals dit het geval is met mate
riaal van andere dan Italiaansche nationa
liteit aan beide zijden. Wij hebben echter
van Mussolini de volgende definitieve ver
zekeringen gekregen:
Verzekeringen van Mussolini.
1. Dat de resteerende Italiaansche
strijdkrachten van alle categorieën
zullen worden teruggetrokken, wan
neer het plan der non-interventie wordt
uitgevoerd.
2. Dat geen verdere Italiaansche
troepen naar Spanje zullen worden
gezonden, en
3. Dat de Italiaansche regeering
nooit ook maar voor een oogenblik de
gedachte heeft gehad, bij wijze van
compensatie voor de thans teruggetrok
ken infanterie-troepen, luchtstrijd
krachten naar Spanje te zenden.
Deze drie verzekerigen, tezamen met
de feitelijke terugtrekking van deze
groote hoeveelheid manschappen, vor
ken naar mijn oordeel een waardevol
Pand voor de goede voornemens der
Italiaansche regeering.
Zij vormen een aanzienlijke bijdrage
in de richting van de opheffing der
Spaansche kwestie als bedreiging van
den vrede.
met0*?.}1* in Müncllen was, heb ik zoowel
over h als met Mussolini gesproken
ben J *oe'<ornst van Spanje en beiden heb-
my op de meest definiteve wyze ver-
Eden
zekerd, dat zij in het geheel geen territo
riale ambities, welke ook, in Spanje had
den.
Naar mijn inzicht is het volstrekt duide
lijk, dat de Spaansche kwestie den Euro
peesehen vrede niet langer bedreigt en bij
gevolg is er geen geldige reden, waarom
wij niet thans den stap zouden doen, die
klaarblijkelijk een bijdrage zou vormen
voor een algemeene pacificatie.
De kwestie-Ethiopië.
Vervolgens sprekende over degenen, die
schoorvoetend de Italiaansche souvereini
teit over Ethiopië erkennen, wees Cham
berlain er op, dat de Volkenbond in Mei
j.1. met een groote meerderheid de opvat
ting tot uitdrukking heeft gebracht dat
iedere natie zelfstandig moet beslissen, of
zij al of niet formeele erkenning toestaat.
Ik zou hen er ook aan willen herin
neren, aldus ging spr. verder, dat van
alle landen in Europa wijzelf en Sovjet
Rusland zich beperkt hebben tot een
erkenning de facto. Wij stellen thans
voor denzelfden koers in te slaan als
Frankrijk en bijgevolg zullen nieuwe
geloofsbrieven worden uitgegeven voor
den Britschen ambassadeur volgens
dezelfde richtsnoeren, welke een erken
ning de jure der Italiaansche souve
reiniteit vastleggen.
De premier las vervolgens de verkla
ringen van Zuid-Afrika en Australië voor
en legde er den nadruk op, dat deze lan
den inzien, dat de Britsche regeering niet
de alleenzorg heeft voor de BritschIta
liaansche betrekkingen, doch dat de stap,
dien zij wil ondernemen, moet worden be
schouwd als een étappe in de politiek, die
de minister-president reeds zoo vaak heeft
uiteengezet.
Chamberlain vroeg het Huis tenslotte de
motie goed te keuren. „Laat ons niet langer
het denkbeeld koesteren, dat wij eenigen
staat op een afstand wenschen te houden
en laten wy er aan denken, dat iedere stap,
dien wij thans doen op den weg naar ver
wijdering der wrijvingsoorzaken, de rege
ling der nog bestaande kwesties gemak
kelijker maakt".
Greenwood aan het woord.
Na den minister-president nam de arbei
dersafgevaardigde Greenwood het woord.
Hij verklaarde, dat de geheele oppositie de
rede van den premier met het grootste
misnoegen had aangehoord.
Volgens mijn inlichtingen, aldus Green
wood, is de oorlog in Abessinië geenszins
geëindigd en kan Mussolini zich niet als
onbestreden meester over dat gebied ge-
schouwen.
Het zwaartepunt van dit debat is niet
het BritschItaliaansche verdrag, maar de
prijs die betaald zal moeten worden door
het Spaansche volk.
De eerste minister heeft er bijzonder slag
van, vriendschap te sluiten met de ver
keerde menschen. Hij is altijd bereid op
hun verlangen concessies bijeen te brengen,
doch nooit in staat concessies van hen te
verkrijgen.
De terugtrekking van 10.000 Italianen kan
niet worden beschouwd als een werkelijke
oprechte bijdrage tot de liquidatie der bui-
tenlandsche inmenging.
Indien Duitschland en Italië even eerlijk
en oprecht als Chamberlain zijn, laat hen
dan het gebaar van algeheele terugtrek
king maken.
Het standpunt van Eden.
Vervolgens was de beurt aan Eden, die
begon met de woorden: „Met het oog op
mijn speciale relatie met het Spaansche
vraagstuk zullen de leden mij ten goede
houden, dat ik onmogelijk kan blijven zwij
gen, omdat men iaaruit zou kunnen op
maken, dat mijn meening veranderd is, en
dat is niet het geval.
Niemand in het Lagerhuis heeft een
grootere verantwoordelijkheid voor de po
litiek der niet-inmenging dan ik en daar
om wil ik duidelijk maken, dat ik de be
slissing, welke de regeering had genomen,
niet betreur. Integendeel: ik geloof, dat
het BritschFransche initiatief het drei
gend gevaar van een Europeesch conflict
heeft afgewend en daarvoor behoef ik geen
verontschuldiging aan te bieden. In dit op
zicht verschil ik met de arbeiderspartij.
Het belangrijkste punt is, dat de Britsche
regeering, toen zij de overeenkomst met
Italië teekende, terecht de voorwaarde
stelde, dat de Spaansche kwestie geregeld
moest worden.
Ik begrijp het zóó, dat een regeling be-
teekent, dat de burgeroorlog eindigt of dat
de buitenlandsche inmenging ophoudt.
Kan men nu zeggen, dat één van die beide
oplossingen tot stand is gekomen. De groot
ste Italiaansche hulp aan Franco heeft
nooit bestaan uit infanterie, maar uit tech
nisch personeel en materiaal en helaas
duurt die hulp onverminderd voort, spe
ciaal ten aanzien van de luchtmacht.
Zoolang Italië zijn luchtleger in Spanje
heeft, kan zeker niet gezegd worden, dat
zijn inmenging werkelijk beperkt is. De
waarheid is, dat de belangrijkste voor
waarde, die de regeering gesteld heeft,
niet is vervuld.
Ik zou, aldus besloot Eden, verbetering
in de betrekkingen met Italië hartelijk
toejuichen, maar ik kan niet gelooven, dat
het in 't belang van ons land is, deze over
eenkomst onder de bestaande omstandig
heden in werking te stellen. Ik kan deze
politiek niet steunen.
De regeeringsmotie aangenomen.
Tenslotte heeft het Lagerhuis de motie
van de regeering, waarbij het Huis het in
werking treden van de BritschItaliaan
sche overeenkomst begroet, aangenomen
met 345 stemmen tegen 138.
De conferentie te Weenen, waarop
de Hongaarsch-Tsjechische kwestie
behandeld werd, heeft een zeer vlot
verloop gehad, want reeds gisteravond
is men tot een overeenstemming ge
komen, welke overeenstemming een
groot succes voor Hongarije is ge
worden.
De tekst van de scheidsrechterlijke
uitspraak werd gisteravonu om 6 uur
bekend gemaakt. Zij luidt aldus:
„Op grond van het door de koninklijk
Hongaarsche regeering en de Tsjecho-
Slowaaksche regeering tot de Duitsche en
de koninklijk Italiaansche regeering ge
richte verzoek, de tusschen haar hangende
kwestie der aan Hongarije af te stane ge
bieden door een scheidsrechterlijke uit
spraak te regelen, zoomede op grond van
de daarna tusschen de desbetreffende re
geeringen gewisselde nota's van 30 Octo-
ber 1938, zijn de minister van buitenland
sche zaken van het Duitsche rijk, de heer
Joachim von Robbentrop, en de minister
van buitenlandsche zaken van Z. M. den
koning van Italië en keizer van Abessynië,
graaf Galeazzo Ciano, te Weenen tezamen
gekomen en hebben in naam hunner re
geeringen, na nogmaels met den koninklijk
Hongaarschen minister van buitenlandsche
zaken, den heer Koloman von Kanya, en
den Tsjecho-Slowaakschen minister voor
buitenlandsche zaken, den heer dr. Granz
Chvalkowsky, te hebben gesproken, de
volgende scheidsrechterlijke uitspraak ge
daan:
1. De door Tsjecho-Slowakije aan Hon
garije af te stane gebieden staan op
hierbij gevoegde kaart aangegeven.
vaststelling der grenzen ter plaatse blijft
overgelaten aan een Hongaarsch-Tsjecho-
Slowaaksche commissie.
2. De ontruiming der af te stane gebie
den door Tsjecho-Slowakije en hun bezet
ting door Hongarije begint op 5 November
1938 en moet vóór 10 November 1938
worden ten uitvoer gelegd. De afzonder
lijke phasen der ontruiming en der bezet
ting, zoomede de overige modaliteiten
daarvan moeten onverwijld werden vast
gesteld door een Hongaarsch-Tsjecho
Slowaaksche commissie.
3. De Tsjecho-Slowaaksche regeering
zal er zorg voor dragen dat de af te stane
gebieden bij de ontruiming in ordelijken
toestand worden achtergelaten.
ALKMAAR, 3 November.
De Duitsch-Italiaansche scheidsrechter
lijke uitspraak (men zie de rubriek Bui
tenland) heeft levendige tevredenheid
gewekt in Hongaarsche en Italiaansche
kringen en hevige protesten uitgelokt aan
de zijde van de Oekrainers en Slowaken,
die toch bereid waren om groote conces
sies te doen.
De Oekrainers hebben een verklaring
gepubliceerd, waarin zij met bitterheid
constateeren, dat de cessie aan Hongarije
van Uzhorod en Mukacevo, weike omstre
ken door Oekriners worden bewoond, en
van andere Oekrainsche dorpen, in andere
districten gelegen, niet in overeenstem
ming is met de ethnische beginselen, welke
werden verkondigd als basis van een
nieuwe politiek, welke na de conferentie
van München moest worden ingezet. Zij
constateeren, dat deze uitspraak in strijd
is met de gerechtvaardigde belangen van
Karpathisch-Oekraine.
Van hun kant hebben Oekrainsche emi
granten in de Vereenigde Staten aan de
pers een protest ingezonden tegen het
gister genomen besluit. Een der voornaam
ste leden der Hongaarsche delegatie heeft
tegenover Havas verklaard: Wij hebben
alles verkregen, wat menschelyk mogelijk
was te verkrijgen, het viel ons zeer zeker
zwaar af te zien van Bratislava, de kro-
ningsstad der koningen van Hongarije,
zoomede van Nitra, een belangrijke Hon
gaarsche stad. Wij hebben echter voldoe
ning gekregen ten aanzien van ongeveer
90 pet. onzer eischen.
Wat de nieuwe grenzen tusschen Hon
garije en Tsjecho-Slowak\e betreft, deze
zijn thans als volgt samengesteld:
Van de oude staatsgrens ten zuiden van
Bratislava uitgaand loopt de nieuwe grens
noordelijk langs den spoorweg Bratislava-
Neuhaeusel, buigt dan noordwestelijke
van Noordhaeusel naar het noordoosten,
om en gaat dan noordelijk van Vrable
direct aan op de spoorlijn Lewenz
Altsohl.
De steden Neuhaeusel en Lewenz komen
bij Hongarije.
Ten oosten van Lewenz loopt de grens
dwars door het gebied van de Eipel, op
ongeveer 30 K.M. ten noorden van de tot
nu toe bestaan hebbende staatsgrens. De
grens loopt dan verder onmiddellijk ten
noorden van de steden Lutschenetz en
Gross Steffelsdorff, die eveneens weer
Hongaarsch worden. Vervolgens buigt de
grens naar het noordoosten, om de stad
Jolschwa. Zij nadert dan bij Rosenau de
Duitsche kolonisatiegebieden om vervol
gens naar het noorden om te buigen. Zij
sluit Kaschau in het Hongaarsche staats-
gebied en gaat in Z.O. richting verder tot
ongeveer 30 K.M. ten noorden van Sato-
raljauhely, een knooppunt van spoorwegen
aan de oude Hongaarsche grens. Hierna
loopt zij precies in oostelijke richting tot
een punt direct ten noorden van Ungvar,
dat aan Hongarije is toegewezen.
Vervolgens loopt de grens scherp naar
het zuid-oosten, waarbij zij verder langs
Hat ten noorden van Munkacs loopt. Voorts
gaat de nieuwe grens in Z.O. richting. Zij
bereikt ten noorden van het Roemeensche
grensstation Halmei de oude staatsgrens.
Van de omstreden steden blijven dus de
hoofdstad van Slowakije Bratislava, voorts
de oude bisschopsstad Neutra, zoomede in
Karpatho Oekraine de stad Sevljusch, met
omliggende plaatsen binnen het gebied der
republiek Tsjecho-Slowakije. Hongarije zijn
de steden Neuhaeusel, Lewenz, Lutschnetz,
Kaschau, Ungvar en Munkacs toegewezen.
De nieuwe regeling brengt het geheele
aaneengesloten Hongaarsche kolonisatiege
bied weer aan Hongarije terug.
Tsjwalkowsky, de Tsjechische minister
van buitenlandsche zaken, heeft een verkla
ring afgelegd over de nieuwe buitenlandsche
politiek van zijn land, welke politiek zich
volgens hem voortaan zal richten naar de
as RomeBerlijn. Het nieuwe Tsjecho-Slo
wakije zal er naar streven, zeer nauwe be
trekkingen van vriendschap en samenwer
king met Italië te vestigen.
Tsjwalkowsky wenscht daarbij het voor
beeld te volgen van Zuid-Slavië en de Ita-
liaansch-Tsjecho-Slowaaksche politieke en
economische betrekkingen op hetzelfde peil
van hartelijkheid brengen als de Italiaansch-
Zuid-Slavische betrekkingen.
Natuurlijk, aldus de Tsjecho-Slowaaksche
minister, zyn wy ook besloten, met alle na-
buurstaten betrekkingen van groote harte
lijkheid te vestigen. Minister Ciano, wiens
raadgevingen ik niet vergeet en niet kan
vergeten, heeft mij de garantie van Italië
beloofd, zoodra de internationale problemen
van Tsjecho-Slowakije definitief zullen zyn
opgehelderd. Deze waarborg en die van
Duitschland zullen er toe bijdragen den ze-
kersten en meest stabielen koers te verze
keren aan de buitenlandsche politiek van
Tsjecho-Slowakije en aan een nieuwe en
breedere vriendschap tusschen Italië en
Tsjecho-Slowakije.
4. De uit den gebiedsafstand voort
vloeiende afzonderlijke kwesties, in het
bijzonder ten aanzien van het staatsbur
gerschap en het recht van optie, zullen
door een Hongaarsch-Tsjecho-Slowaak-
sche commissie worden geregeld.
5. Evenzoo moet een Hongaarsch-
Tsjecho-Slowaaksche commissie nadere
bepalingen overeen komen ter bescher
ming van de in het gebied van Tsjecho-
Slowakije blijvende personen, die behooren
tot het Hongaarsche volk en van de niet-
Hongaarsche bevolking in de afgestane ge
bieden.
Deze commissie zal er in het bijzonder
zorg voor dragen, dat de Hongaarsche
volksgroep te Bratislava dezelfde positie
krijgt als de andere volksgroepen aldaar.
6. Voor zoover uit den afstand der ge
bieden aan Hongarije nadeelen of moei
lijkheden van economischen of verkeers-
technischen aard voortvloeien voor het aan
Tsjecho-Slowakije blijvende gebied, zal de
koninklijk Hongaarsche regeering al het
mogelijke doen, om dergelijke nadeelen en
moeilijkheden in overleg met de regeering
van Tsjecho-Slowakiji weg te nemen.
7. Indien zich bij de ten uitvoerlegging
van deze scheidsrechterlijke uitspraak
moeilijkheden of twijfel voordoen, zullen
de koninklijk Hongaarsche en de Tsjecho-
Slowaaksche regeering zich daarover
direct verstaan.
Mochten zij het daarbij over een kwestie
niet eens worden, dan zullen zy deze
kwestie aan de Duitsche en koninklijke
Italiaansche regeering ter definitieve be
slissing voorleggen.
Weenen, den tweeden November 1938.
(w.g.) Joachim von Ribbentrop.
(w.g.) Galeazzo Ciano.
Het protocol.
In een protocol, dat geteekend is na de
scheidsrechterlijke uitspraak, hebben de
ministers van buitenlandsche zaken van
Hongarije en Tsjecho-Slowakije hun ver
klaring van 30 October bevestigd, waarbij
zij de scheidsrechterlijke uitspraak aan
vaarden als definitieve regeling en zich
verplichten, haar zonder voorbehoud en
onverwijld toe te passen.
Von Ribbentrop en Ciano hebben een
gemeenschappelijke verklaring afgelegd,
waarin zij betoogen, dat de as Rome—
Berlijn opnieuw bewezen heeft een factor
van vrede en orde in de Europeesche po
litiek te zijn.
In de verklaring wordt vervolgens op
gemerkt, dat de voortdurende haard van
onrust, welke ontstaan was door de on
rechtvaardigheid der verdragen, thans
verdwenen is.
Tenslotte wordt de hoop uitgesproken,
dat de Hongaarsch-Tsjccho-Slowaaksche
betrekkingen een nieuwen vorm zullen
aannemen in den geest van vreedzame
samenwerking en goede nabuurschap.
Imredy voldaan.
Minister-president Imredy heeft in een
door de radio verspreide toespraak ge
zegd, dat drie van de vijf betwiste steden
aan Hongarije zullen worden teruggegeven.
Hij gaf uitdrukking aan zyn erkentelijk
heid jegens Duitschland en Italië en maak
te zich vervolgens tot tolk der voldoening
van de Hongaren over de inlijving bij
Hongarije van eenige honderdduizenden
Hangaren, Slowaken, Roethenen en Duit-
schers, doch hij verheelde niet zijn teleur
stelling over het feit, dat de beslissing der
scheidsrechters tal van Hongaren en ver
scheiden steden, die vroeger Hongaarsch
waren, bij den nieuwen staat Tsjecho-
Slowakije doet komen.
Troonopvolgster geboren. - De kroon
prinses van Griekenland heeft het leven ge
schonken aan een dochter.
Honderden Arabieren gearresteerd. -
Bij huiszoekingen te Jaffa is een vijftigtal
Arabieren gearresteerd, terwijl in het dorp
Mazraa Sharkiya ten Noorden van Ramal-
lah, honderd Arabieren zijn gearresteerd na
een gevecht tusschen Britsche soldaten en
een bende Arabieren. Tijdens het gevecht
werden acht Arabieren gedood en vier ge
wond.
Dertig personen bij betoogingen ge
wond. - In verband met de heftige betoogin
gen, die gisteren te Beiroet ten gunste van
de Palestijnsche Arabieren zijn gehouden,
zal Khoery, de voorzitter van de Syrische
Kamer, zoo spoedig mogelijk naar Londen
vertrekken, in plaats van te wachten tot
minister-president Mardam uit Parijs terug
gekeerd.
Zie verder Buitenland pag. 1, 3e blad.
Alléén 2de handsch goederen.
35 ct. p. 5 regels, uitsluitend contant.
