r
SAMBO DE OLIFANT
DE GEMEENTEBEGROOTING.
Stad en Omgeving
De gemeente is nog niet noodlijdend, maar
het scheelt niet veel.
DIEP IN DEN PUT.
Hoe werd de begrooting
sluitend gemaakt?
I
ff'
1 (Urn *41 jpJÊmp
===J fför-
jeiPlL -• V7M 'V' LI3
fellpw
Vpj 1 il t Fyl
1V±L ITr iu
DERDE BLAD.
Nadat dan enkele dagen geleden de
folianten vol cijfers, zijnde een gemeente-
begrooting voor 1938 en een memorie van
toelichting aan de raadsleden en de pers
waren uitgedeeld, was het wachten op
b. en W. en in het bijzonder op den
wethouder van Financiën die in staat
waren den sluier op te lichten, welke tot
dusverre deze lawine van cijfers bedekt
had.
Thans is bekend geworden voor welke
tekorten men bij de samenstelling van deze
begrooting gestaan heeft, wat daarvan de
oorzaken zijn geweest en op welke wijze
B. en W. die tekorten weer weggewerkt
hebben om ten slotte met Rijkshulp weer
een sluitende begrooting te kunnen krijgen.
Uit deze toelichting blijkt, dat Alkmaar
nog allesbehalve tot de zichzelf bedruipende
gemeenten kan worden gerekend trou
wens dat is de laatste jaren altijd zoo ge
weest en dat wij langzaam maar zeker
de grens der noodlijdendheid beginnen te
naderen.
Het totaal van de geraamde inkom
sten en uitgaven bedraagt, met inacht
neming van de in het ontwerp aange
brachte wijzigingen, voor den gewonen
dienst 3.633.580 en voor den kapitaal-
dienst 1.915.670.
In de begrooting voor 1938 werd naast
de volle extra-bijdrage uit het werkloos
heids-subsidiefonds een belastingbydrage
geraamd van 10.000, met de wetenschap,
dat die bijdrage tengevolge van het verlies
van inkomsten uit het electriciteitsbedrijf
met vermoedelijk 127.000 zon moeten
worden verhoogd en gebracht op 137.000.
Waar het maximum van de belastingbij-
drage voor 1938 rond 172.000 bedroeg, was
reeds toen de afstand tusschen betrekke
lijke zelfstandigheid en noodlijdendheid be
angstigend klein geworden.
Uit het voorontwerp bleek, dat de
begrooting voor 1939 zelfs met aan
wending van de geheele belasting-
bijdrage ad. 163.890 niet sluitend was
te maken. Voor het aanbrengen van
het vereischte evenwicht ontbrak dan
ook nog de aanzienlijke som van
ruim 117.000, welk bedrag verhoogd
met hetgeen meer werd uitgetrokken
aan belastingbijdrage, t.w. 163.890
137.000=J 26.890, het ongunstige ver
schil met de begrooting voor laatstge
noemd jaar vormde.
De oorzaken.
Een volledig overzicht van de oorzaken
\jsn dat verschil kunnen B. en W. uiteraard
mttt geven; enkele van de voornaamste
mogen hier trchter worden genoemd.
In de eerste plaats was er een ongedekt
naedelig saldo van den dienst 1937, groot
13.060 aanwezig. De uitkeering per in
woner uit het gemeentefonds moest 5.685
lager worden geraamd.
Voor kosten van verkiezingen, de pre
sentiegelden van de stembureaux inbegre
pen, was méér noodig 4.270. De bijdrage
van de gemeente voor het Westfriesche ka-
nalenplan steeg met 4.055. De bijdrage
aan de gemeente voor het behoud van de
kaasmarkt, het vorig jaar 4.000 bedra
gende, werd pro memorie uitgetrokken. De
gemeentelijke instelling voor maatschappe
lijk hulpbetoon vroeg een subsidie aan van
372.500 tegen 335.000 voor 1938. De op
brengst van de op hoofdstuk XII geraamde
belastingen bleef, na aftrek van de belas-
tingbijdrage, 33.400 beneden de ramingen
voor 1938. De winstuitkeering van het elec
triciteitsbedrijf was, met inachtneming van
het geraamde verlies van 127.000, 30.000
lager dan die voor 1938. Bovendien was de
uitkeering van winst over het vorige jaar,
die voor 1938 op 12.000 kon worden uit
getrokken, voorshands pro memorie ge
raamd. Ook voor het gasbedrijf was een
lagere winstuitkeering geraamd, n.1. van
7.900.
Het resultaat van het meer en minder, dat
b. en W. zich voor de taak zagen geplaatst
voor een bedrag van 117.000 dekking te
vinden. Hieraan was de onaangename bij
gedachte verbonden, dat, indien het niet
zou gelukken dat bedrag te vinden, de ge
meente daardoor zou afdalen tot de positie
van noodlijdendheid.
Dit nu moest, met alle ten dienste staande
middelen worden voorkomen.
B. en W. leggen hierop den nadruk,
omdat daarin de verklaring ligt van het
feit, dat zij eenige voorstellen doen, die tot
het allerlaatst zijn verschoven en indien
het mogelijk ware geweest geheel achter
wege zouden zijn gebleven.
Dat een gemeente als Alkmaar lang
zamerhand in deze impasse is geraakt,
achten zij zeer te betreuren. Wie echter be
denkt, hoezeer de financiën door allerlei
maatregelen en crisisgevolgen gedurende
de laatste jaren hadden te lijden, zal moeten
toegeven, dat deze moeilijkheden bij een
onveranderden stand van zaken met bijna
wiskundige zekerheid konden worden voor
speld.
Hieronder volgt een kort overzicht, dat
ongetwijfeld voor uitbreiding vatbaar zou
zijn, doch waaruit voldoende blijkt, in welke
mate de gemeentebegrooting, vergeleken bij
1933, aan veerkracht heeft ingeboet.
1933 1939 Nadeel
Uitkeering uit
gem. fonds
Bruggelden
Marktgelden
Subsiedie M.H.
(uitsL algem.
armenzorg)
Bijdr. in zieken-
fondspr. werk-
loozen
Opbrengst hfdst.
XII (belastingen
na aftrek belas-
tingbijdrage
Winst electrici
teitsbedrijf
Winst gasbedrijf
394.660 294.230 100.430
12.000 6.850 5.150
75.000 45.650 29.350
240.000 367.500 127.500
7.500 7.500
644.095 624.750 19.335
275.000 180.000 95.000
91.400 69.400 22.000
406.265
Een enkele bron van nieuwe inkomsten,
zooals het radio-distributiebedrijf, is niet bij
machte dit verlies op te heffen.
De Raad weet wat er noodig is geweest
om de steeds wijder gapende kloof tusschen
de inkomsten en uitgaven te overbruggen.
Daarbij komt, dat de gemeente nog steeds
diep gebukt gaat onder de moeilijkheden
van economischen aard, al is er eenige ver
mindering in het aantal werkloozen aan te
wijzen.
Hieronder volgen enkele cijfers, betref
fende het aantal werkloozen en het bedrag
van de verstrekte ondersteuning gedurende
de eerste drie kwartalen van 1937 en 1938.
Aantal bij de Arbeidsbeurs ingeschreven
werkloozen:
1937 1938
1 Januari 1514 1524
1 April 1291 1248
1 Juli 1164 1050
1 October 1323 1132
Aantal gesteunde, niet bij de werkver
schaffing geplaatste, werklooz&n:
1937 1938
1 Januari 1009 1096
1 April 937 923
1 Juli 827 726
1 October 954 623
Aantal in de werkverschaffing geplaatste
werkloozen:
1937 1938
1 April 29 10
1 Juli 26 66
1 October 10 302
Aan werkloozen uitgekeerden steun:
1937 1938
le kwartaal 142.084.98 142.788.51
2e kwartaal 117.613.85 112.404.73
3e kwartaal 117.970.52 82.397.35
Uitgekeerd loon in werkverschaffing:
1937 1938
le kwartaal 2809.45 11005.75
2e kwartaal 6974.29 10313.70
3e kwartaal 6589.71 32681.41
(t/m October)
Ondersteuning van algemeene armen in
geld:
lJan.-lOct. 1936 1937 1938
103.645.83 ƒ110.881.89 124.331.04
Deze gegevens toonen aan, hoe zwaar de
abnormale omstandigheden nog steeds op de
gemeente drukken.
Enkele lichtpunten.
De toekomst zou er voor de financiën
der gemeente donker uitzien, ware het niet,
dat thans op enkele lichtpunten kan wor
den gewezen, deels van tydelijken, deels
van duurzamen. aard.
In de eerste plaats is te verwachten, dat
er binnen korten tijd eenige belangrijke
werken in deze gemeente worden uitge
voerd, die aan vele handen werk zullen
geven. Als factor van duurzamen aard mag
worden genoemd de vestiging van het 2e
Regiment Luchtdoelartillerie indien moge
lijk in den loop van het volgende jaar. En
ten slotte mag eenig resultaat worden ver
wacht van de door de regeering ingediende
wetsontwerpen met betrekking tot de sa
neering van de gemeentelijke financiën.
Intusschen, het is niet mogelijk, deze fac
toren oyder cijfers te brengen.
Geen verhoogde of nieuwe subsidiën.
Bij den geschetsten stand van zaken ge
voelen B. en W. geen vrijheid tot inwilli
ging van verzoeken om hoogere subsidiën
te adviseeren. Mitsdien zijn de door de
vereeniging „Kindervoeding", Alcmaria
V. V. V. en de vereeniging tot oprichting
en instandhouding eener Openbare Lees
zaal en Boekerij gevraagde extra-bydragen
van respectievelijk 600, 500 en 500
niet in het begrootingsontwerp opgeno
men.
Om dezelfde reden kan naar ons voor
komt geen gevolg worden gegeven aan het
verzoek van het bestuur der vereeniging
„Vrijwillige Burgerwacht Alkmaar" om
toekenning van een subsidie van 300.
Wij zien ons derhalve, hoezeer het doel
der vereeniging waardeerende, tot ons leed
wezen genoodzaakt, U voor te stellen ook
op dat verzoek afwijzend te beschikken.
Bezuinigingen.
De posten voor oficiëele ontvangsten en
voor vergaderingen laten elk een verlaging
van 100 toe.
Van een geleidelijke uitbreiding van het
politiekorps is, met instemming van den
burgemeester, afgezien, omdat het meer
gewenscht is af te wachten, welke eischen
de vestiging van een garnizoen in dit op
zicht zal stellen.
De kosten van aanschaffing van brand-
bluschmiddelen in verband met de lucht
bescherming, waarvoor op de begrooting
van de brandweer een post was uitgetrok
ken, maken een onderdeel uit van hst
voor luchtbescherming beschikbaar gestel
de crediet, zoodat de afzonderlijke voor de
brandweer op den kapitaaldienst uitgetrok
ken post kan vervallen.
Tevens werden eenige andere uitgaaf
posten, die aanvankelijk voor verhooging
in aanmerking schenen te komen, herzien.
Een en ander had een totale verminde
ring der uitgaven met 4.520 tengevolge.
Dekking van het nadeelig saldo
der rekening 1937.
Het nadeelig slot der rekening over 1937
ad 103.278.86 is onder de uitgaven (hoofd
stuk I) opgenomen. Hiertegenover zijn on
der de volgnummers 4, 5 en 6 ontvangpos-
ten opgenomen tot een totaal bedrag van
90.220, zoodat een bedrag van 13.058.88
als werkelijk tekort overbleef. Dit tekort
zouden B. en W. in 6 jaar willen afschrij
ven. Ten laste van den dienst 1939 komt
2.183.86. Voor het restand ad 10.875 is
een bijdrage van den kapitaaldienst ge
raamd, welke bijdrage derhalve als een
bijzonder dekingsmiddel is te beschouwen.
Kapitaal gemeentewerken.
In den aanbiedingsbrief bij de gemeen
tebegrooting voor 1937 komt ten aanzien
van het kapitaal van het bedrijf der ge
meentewerken het volgende voor:
„In het rapport van het Centraal Bureau,
betreffende de rekening van het bedrijf
over 1935, wordt dienaangaande het vol
gende opgemerkt:
Per 1 Januari 1921 werd de dienst
„Openbare Werken" in een bedrijf omge
zet.
De toen aanwezige voorraden aan maga
zijngoederen, gereedschappen en meubilair
werden gewaardeerd op 50.450.
In het eerste halfjaar 1921 werd een
aanvullende inventaris opgemaakt tot een
bedrag van 3.647.80.
Totaal 54.097.80.
Dit totaal werd op de openingsbalans op
een rekening „Kapitaal" tot uitdrukking
gebracht. In 1921 werd door het bderijf aan
de gemeente terugbetaald 20.400, zoodat
thans nog op de balans voork. 33.697.80.
De vraag rijst, waarom na 1921 niet
verdere terugbetaling van dit bedrag heeft
plaats gevonden.
Zoowel tengevolge van het feit, dat de
afschrijvingen regelmatig meer dan de af
lossingen van geldleeningen zullen hebben
bedragen, als van de omstandigheid, dat in
de werkzaamheden voor de gemeente ook
de oude magazijn-voorraden zullen zijn
verwerkt, heeft het bedrijf regelmatig
gelden voor aflossing van dit bedrag be
schikbaar gekregen.
Wij zijn dan ook van meening, dat aflos
sing van het bovengenoemde bedrag van
33.697.80 zooal niet geheel dan toch groo-
tendeels alsnog zal kunnen geschieden".
De financiëele commissie is van oordeel,
dat het aanbeveling verdient de vroeger te
gen aanwending van dit kapitaal ten bate
van den gewonen dienst geopperde bezwa
ren thans te laten varen en het aan den
dienst 1939 ten goede te laten komen. Wij
hebben ons daarmede hij nader inzien
vereenigd en hebben derhalve een bedrag
van 33.600 geraamd onder volgnummer
620.
Bedrijven.
Na herziening van de begrooting van dit
bedrijf waarin de hoogere kosten van
stroomaankoop zijn verwerkt, was het mo
gelijk de aanvankelijk geraamde winstuit
keering 10.000 op te voeren. Tevens ach
ten B. en W. het verantwoord ten bate van
den dienst 1939 een bedrag van 10.000
wegens extra-winstuitkeering over 1938
onder de middelen op te nemen.
Sportparkbedrijf,
Onder de inkomsten van het bedrijf is
vermeld een bedrag van 5.000 wegens
uitkeering door de gemeente van de op het
sportpark en de wielerbaan geheven belas
ting op tooneelvertooningen en andere ver
makelijkheden. B. en W. beoogen hiermede
te bevorderen, dat bij de beoordeeling van
de exploitatie-uitkomsten van het bedrijf
met de fiscale voordeelen, die het bedrijf
voor de gemeente afwerpt, rekening wordt
gehouden.
Een post voor overboeking van genoemd
bedrag is in de begrooting onder volgnum
mer 565 uitgetrokken.
Slachthuisbedrijf.
In de begrooting van dit bedrijf kon de
voorloopig geraamde winstuitkeering van
4.000 tot 6.500 worden verhoogd.
Voorts wordt het naar de thans bekende
gegevens mogelijk geacht, dat de exploita
tie behalve 'n winstuitkeering van 5.000
in 1938, een extra-uitkeering van 1.500
ten bate van den dienst 1939 zal toelaten.
Gemeentewerken.
De begrooting van dit bedrijf werd met
ruim 2.500 verminderd, waardoor het
eindcijfer kwam te liggen beneden dat van
de begrooting voor 1938 111.372 bij
111.439).
Het crediet voor het onderhoudswerk is
sinds 1931 geleidelijk van 199.679 tot
111.372 gedaald. Een verdere inkrimping
van dat crediet brengt de noodige verzor
ging van de gemeente-eigendommen in ge
vaar.
Gasbedrijf.
Gasbedrijf.
Mede in verband met de uitbreiding van
het bedrijf bestond de mogelijkheid de be
grooting zoodanig te herzien, dat de aan
vankelijk geraamde winstuitkeering van
4.900 met 12.500 kon worden verhoogd.
Tevens is een post van 7.500 opgeno
men wegens uitkeering van over 1938 ge
maakte extra-winst.
B. en W. vestigen er nadrukkelijk de aan
dacht op, dat ter stimuleering van het gas
verbruik in de gemeenten Heiloo, Bergen,
Oudorp en Koedijk de gasprys ook in die
gemeenten is gesteld op 10 cent per M3.,
zoodat ook daar hetzelfde tarief van kracht
zal zijn, dat voor de gemeente Alkmaar is
vastgesteld.
Plantsoenbedrijf.
Evenals voor 1938 was voorshands voor
1939 een bijdrage uit de gemeentekas ge
raamd van 37.500. Voor eerstgenoemd
jaar is die bijdrage bij raadsbesluit tot
35000 verlaagd. De voorloopige raming
voor 1938 hebben B. en W. evenwel met
slechts 1.500 verminderd, zoodat de bij
drage op 36.000 is uitgetrokken.
Dat thans dus 1000 meer is geraamd
vindt zijn oorzaak in de overtuiging,
dat aan den drang naar steeds verder
gaande inkrimping van den plantsoen
dienst niet langer kan worden toege
geven, indien men niet wil, dat de reeds
te constateeren verwaarloozing nog
grooter afmetingen zal aannemen. Met
de steeds voortgaande uitbreiding van
de bebouwde kom en de daarmede ge
paard gaande vergrooting der beplante
oppervlakte is een verdere verminde-
1 1 ALülkU'1 U I) i...-.jWJ.r UI
235. Uit alle poorten en straten kwamen de bewoners
toelopen. Steeds meer vlaggen werden op de grote
brandstapel gegooid en lustig knetterde het vuur. De
kinderen kwamen aanrennen en juichten en dansten om
het vuur. Ze waren allemaal blij en toch wist eigenlijk
niemand wat er ineens met den sultan gebeurd was.
236. Intussen waren de jongens beter aangekleed en
de sultan nodigde hen uit eens door het grote boograam
in zijn tuin te kijken. De sultan schrok van de wilder
nis. Maar wie kwamen daar aan? De boodschappers, die
het land waren ingezonden om knappe dokters of medi
cijnen te zoeken, kwamen beladen met pakken en dozen
terug.
237. Medicijnen zullen U niet helpen", zei Flip en ver
telde den sultan precies wat Sambo uitgehaald had
Intussen werden de grote kisten en dozen binnenge
bracht en uitgepakt. Zodra ze geopend waren, begonnen
Flip en Jan en ook de sultan onbedaarlijk te lachen.
„Ha-ha-ha, wat is dat voor een lading vergif'" De die
naar bleef verlegen staan en wist niet wat 'hii moest
beginnen.
rmg trouwens el even w„w
baar. 1 eetlig-
Gemeenterp-
De bijdrage aan dit bedrijf k m
verlaagd en gebracht op 72.000 f 2-0°0
Radio-distributiAk
De begrooting van dit bedrijf e^fl
voorloopig een winstuitkeering Va' fWaar°P
was geraamd, werd herzien en wij t 2°-00°
een uitkeering aan van 33 10Q lhans
mogelijkheid van voortgezette af* vTde
is hierbij voldoende rekening gehouden^*
Wegens uitkeering van over iqt,n
maakte winst werd mede een n ge*
5.1000 uitgetrokken. Post van
Ondersteuning aan behoefti
werkloozen.
'Sen
en
Het bestuur der gemeentelijke inst.u-
voor maatschappelijk hulpbetoon nam g
begrooting, waarin een subsidie Wa,
raamd van 37^.500, in nadere overwe
en slaagde er in door een herziening
eenige ontvangposten op den grondslag
die in het loopende jaar, het subsirtk^
bepalen op 367.500. te
Voor de gemeentelijke werkverschaffi
zijn de gebruikelijke bedragen van 39^?
voor loon en 13.000 voor materialen v
getrokken, teneinde de gelegenheid 11
werkverschaffing binnen de gemeente t
behouden. Daarnaast echter is een bedr
van 111.000 geraamd wegens loon in do**
derden ondernomen werkverschaffing. b|
te verloonen bedrag is mitsdien gesteld n
150.000. op
In verband hiermede is de post voor steun
aan werkloozen, die zonder werkverschaf
fing 540.000 had moeten bedragen 0n
f 450.000 gesteld.
Evenals voor 1938 is ten behoeve van het
cultureel werk voor jeugdige werkloozen
15.000 en voor extra-hulp aan werkloozen
7.845 geraamd.
De gewone bijdrage uit het werkloosheids,
subsidiefonds is geraamd op 496.200.
In verband met het door de regeering aan.
gekondigde voornemen, om voortaan geej
rentelooze voorschotten, doch bijdragen i
fonds perdu te verstrekken, is als voorheen
een extra-bijdrage geraamd tot een bedrag
van 97.800.
Belastingbydrage.
Zooals reeds is vermeld was het voor het
sluitend maken van de begrooting nood
zakelijk de volle belastingbydrage uit te
trekken, t.w. 163.890. Onder hoofdstuk XU,
volgnummer 572 en 573, zijn de daarvoor
noodige posten aangebracht.
Kapitaaldienst.
De begrooting van het bedrijf der ge
meentewerken vermeldt een bedrag van
1.000 voor een ten laste van den kapitaal
dienst uit te voeren werk van uiteraard ge
ringen omvang. Verder bevat deze begroo
ting memoriposten voor de vernieuwing en
verbreeding van de Willemsbrug en het
stichten van een nieuwe opleidingsschool
jMQezoHdeu Stukken
STED. Ml'ZIEKTUIN.
Mijnheer de hoofdredacteur.
Kan de muziektuin door reorganisatie
verbeterd worden? Op zich zelf heeft de
tuin geen reorganisatie noodig; het gaat
hier om het heil van het daaraan verbon
den café-restaurant. Als dit niet kan blij
ven bestaan, laat men het dan sluiten.
Weinigen onder Uw lezers zullen ver
trouwen hebben in de gunstige resultaten
van de exploitatie van een muziektuin met
terras langs den Kennemerstraatweg, waar
mede de voorbysnorrende automobilisten
moeten worden verleid tot stoppen en die
argeloos die exploitatie sluitend moeten
maken. De Alkmaarders zelf gaan er niet
zitten.
Men wil nu eenmaal aan alle voor het
publiek toegankelijke instellingen een
drink- en snoepgelegenheid verbinden,
doch het publiek heeft daaraan geen be
hoefte. Is nu, omdat het den pachter niet
voor den wind gaat, het bestaan van een
instelling, hier een tuin met cultureele be
stemming, veroordeeld? Kan de tuin niet
zonder pachter bestaan?
De Alkmaarder Hout voldoet aan een
behoefte. De belangstelling van zijn bezoe
kers voor de beplanting en de levende have
is wel zoo groot, dat het de moeite zou
loonen het van het stadspark afgesneden
deel weer aan zijn oorspronkelijke °P®n"
bare bestemming terug te geven en da^
aantrekkelijker gemaakt als b.v. natuu
historisch park. Thysse's Hof te Bloemen-
daal zou eenigszins als voorbeeld genome
kunnen worden. In de gebouwen zou o.m-
het natuur-hist. museum, dat hier op al l z
velerlei plaatsen met volharding telke
weer wat nieuws laat zien, kunnen wor
ondergebracht. Organisaties en scholen
len kunnen medewerken.
Gelegenheid voor concerten kan
blijven bestaan. De aanwezigheid van
muziektuin zal den tuin zijn karakter
muziektuin doen behouden! y
Stadgenooten en vreemdelingen. d1
i-.»«rondwandelen, be 0
afgeschrikt door aa"
moeten kunnen
dan niet te worden
de boomen gespijkerde tarieven. a*«reg
Maakt men een terras aan den Stra
dan ligt een zelden betreden kostbaar s
grond achter een nieuw gebouw ^*eTTliiven
en nietttemin zal het onderhoud
eischen, op kosten van de gemeensc
Toezicht in den publieken tuin za
zijn, helaas, en dit zal ook geld kosten,
het geeft ook werkgelegenheid. v<je.
Er zullen wel bezwaren zy'n aan w
ren, doch die hebben we nu ook e „jng
weinige. Zij kunnen leiden tot P
wi
orde"
van den muziektuin en dit 111 ..-..jjeden
voorkomen. Vergrooting der moeV nut
door een onderneming waarvan o0(jjg,
nog moet worden bewezen, is nie n t rUim-
Met dank voor de verleende P
te, A. W
Hii*1
ZES
staan
verschillende persen
klaar voor
uw drukwerk.
drukkerij coster.
alkmaarsche courant. tel.
