DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De mislukte staking in Frankrijk.
No. 285 Dit iiummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRA.K
Vrijdag 2 December 1938
140e Jaargang
Personeel van vele fabrieken ontslagen.
Regeering neemt maatregelen.
Von Ribbentrop naar Parijs
Dreigende kabinetscrisis
in Belgie.
Oneenigheid in de regeering.
Trein botst op autobus.
Er zouden 26 dooden zijn.
Breuk tusschen Brussel en
Barcelona.
Wederzijdsche diplomatieke
vertegenwoordigers teruggeroepen
De aigemeene toestand.
De Italiaansche verlangens.
De kranten over Tunis, enz.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Uit bijna alle industrieele centra van
Frankrijk wordt gemeld, dat talrijke
fabrieken, waar gestaakt is, voorloopig
hun poorten hebben gesloten en hèt
personeel hebben ontslagen.
Tevens is aangekondigd, dat binnen
kort weer personeel in dienst zal
worden genomen. Hierdoor is het mo
gelijk zekere ongewenschte elementen
buiten de deur te houden. Ook in vele
gerationaliseerde bedrijven heeft men
dezen maatregel genomen, o.a. in de
vliegtuigindustrie, in de tabaks-fabrieken
en de arsenalen.
Deze „lock-out" zal slechts kort duren.
Reeds zijn enkele honderden ontslagen
gevallen.
Volgens de C. G. T. worden door de
„lockout" in de metaalindustrie getroffen
500.000 man, in de textielindustrie 100.000 en
in de bouwvakken en leerindustrie enkele
duizenden. De meesten kunnen vragen,
wederom te worden aangesteld.
Verder meldt de C. G. T. dat te Parijs
meer dan 500 ambtenaren bij de openbare
diensten zijn ontslagen, alsmede 700 bij de
verlichtingsdiensten.
Op verscheidene plaatsen zijn deze maat
regelen aanleiding gewéest tot plaatselijke
stakingen, o.a. te Saint Nazaire, Bourges en
Toulon. In vele steden zijn protestbetoogin-
gen gehouden.
In overeenstemming met de C. G. T. heb
ben een aantal vakvereenigingen, o.a. de ar
beiders in de metaal- en textielindustrie
besloten de arbeiders aan te raden:
Ten eerste: zich te verzetten tegen het
teekenen van individueele contracten, aan
gezien de collectieve contracten, geteekend
door de vakvereenigingen, wet der partijen
moeten blijven.
Ten tweede: wanneer de fabrieken weder
geopend worden, moeten de arbeiders en
bloc het werk hervatten en geen straf of
ontslag toelaten.
Ten derde: wanneer deze maatregelen
op tegenstand stuiten, moeten de arbeiders
zich organiseeren, teneinde het intrekken
van de straffen af te dwingen.
Opmerkelijk is verder de verklaring,
welke de minister van arbeid, Pomaret,
heeft afgelegd aan de „Intransigeant". De
minister heeft hierin gewezen op de plicht
van de werkgevers om thans het bewijs te
leveren van begrijpen en lankmoedigheid.
Dat de leiders van dé industrie thans han
delen met omzichtigheid en lankmoedig
heid. De regeering vraagt hen dit. Dat zij
weten onderscheid te maken tusschen ele
menten, die werkelijk gevaarlijk zijn en
dreigden den geest van de arbeiders te ver
pesten en de arbeiders, wier grootste fout
is geweest angst te hebben gehad en zich te
hebben laten meeslepen. Het zou thans
een vergissing, neen, erger een fout zijn, te
spreken van een overwinning van de eene
klasse der bevolking op een andere. Er mag
geen sprake zijn van overwinnaars en over
wonnenen.
Rust in Frankrijk.
Het was gisteren overal rustig in het
land. Het ministerie van marine deelt mede,
dat de arsenalen voor het meerendeel den
arbeid gisteren hebben voortgezet. De
koopvaardij is niet belemmerd. In de in
dustrie wordt hier en daar gestaakt en zijn
ontslagen gevallen. Zoo zijn te Toulon 200
employé's der tram geschorst, omdat zij
gestaakt hebben. Te St. Nazaire is de arbeid
hervat, behalve bij een vliegtuigenfabriek,
die haar poorten tot nader order gesloten
heeft. Op de werven van Penhoet staken
150 arbeiders wegens het ontslag van vier
kameraden. Te la Rochelle staken de haven
arbeiders. Te Nantes zijn verscheidene fa
brieken gesloten. De vliegtuigenfabriek te
Toulouse heeft haar bijna drieduizend ar
beiders ontslagen en is gesloten. De arbei
ders, die gestaakt hebben, hadden gisteren
geen toegang tot het arsenaal te Cher-
bourg. De staking van metaalarbeiders te
Duinkerken, die de vorige week was uit-
gebrQken, is geëindigd. In de mijnen bij
Valenciennes is de arbeid hervat. In de
tnetaalnijverheid wordt nog door 20.000 ar
beiders gestaakt. Te Lyon is de toestand
hormaaL
De maatregelen der regeering.
Na een conferentie tusschen verschillende
ministers is het volgende communiqué uit
gegeven: „De regeering verheugt zich er
°ver, hulde te kunnen brengen aan het
Plichtsbesef en de nationale discipline, die
de reusachtige meerderheid der ambtenaren
en arbeiders in openbare diensten en parti
culier bedrijf bezield hebben. De regeering
heeft de volgende maatregelen getroffen
ten aanzien van hen, die het stakingsparool
in de openbare diensten of de bedrijven
met concessie hebben uitgegeven of uitge
voerd: De volmachten, die sommige dezer
personen ontleenen aan het openbare gezag,
worden ingetrokken, eenige ambtenaren en
hulpambtenaren der centrale administratie
worden ontslagen. De wettelijke sancties
zullen worden genomen tegen degenen, die
het requisitiebevel niet hebben opgevolgd".
De regeering heeft verder besloten hen,
die het initiatief hebben genomen tot de
stakings-beweging, hun functies in open
bare lichamen te ontnemen.
Hierdoor zullen o.a. getroffen worden
Jouhaux, de secr.-generaal van de O. G. T„
die tevens lid is van den raad van beheer
van de Fransche Bank, van het consulta
tief comité van de Spoorwegen en andere
raden van beheer, Semart, Jarrigion en
Liaud.
De ambtenaren van P. T. T., belasting,
ziekenhuizen en het onderwijs, die gestaakt
hebben, krijgen thans geen salaris, de be
trokken ministers zullen in ieder geval af
zonderlijk een beslissing nemen en de
straffen zullen varieeren tusschen ontslag,
overplaatsing en degradatie.
Ontslagen stakers dringen fabriek
in Rijssel binnen.
Aangezien de meeste arbeiders, die Woens
dag gestaakt hebben, gisterochtend in ver
band met het vroege uur waarop het werk
op de fabrieken begint, nog geen mededee-
ling van hun ontslag hadden ontvangen,
meldden zij zich gewoon op hun werk. Daar
hun echter de toegang geweigerd werd,
hebben zij van een groot aantal fabrieken
de deur geforceerd, waarna zij er met
honderden tegelijk binnendrongen. Zij
begaven zich naar hun plaatsen in de
werkplaatsen en weigerden weg te gaan.
Nadat de directies de prefectuur hadden
gewaarschuwd, zijn commissarissen van de
speciale politie, terzijde gestaan door mo
biele garden, de fabrieken rond gegaan en
hebben de ontslagen arbeiders weggejaagd.
Van semi-officieele Duitsche zijde wordt
gemeld, dat de Duitsche minister van bui-
tenlandsche zaken, von Ribbentrop, zich
Maandag a.s. op verzoek van de Fransche
regeering naar Parijs zal begeven, voor een
kort verblijf.
Volgens een bericht van het Spaan-
sche persagentschap heeft Del Vayo
medegedeeld, dat de Barcelona-regee-
ring haar ambassadeur te Brussel heeft
teruggeroepen. Dit besluit is, aldus heeft
Del Vayo verklaard, genomen „met het
oog op de vreemde omstandigheden,
waarin de Belgische regeering kennis
heeft gegeven van haar besluit, een
handelsagent naar het door de opstan
delingen beheerschte deel van Spanje te
zenden".
De ambassadeur is heden reeds naar
Barcelona vertrokken. Het consulaat te
Antwerpen zal de zaken der ambassade
waarnemen.
De regeering heeft besloten, den Belgi
schen zaakgelastigde en den consul te Bar
celona onmiddellijk terug te roepen, naar
aanleiding van het besluit der Spaansche re-
publikéinsche regeering tot het terugroe
pen van haar diplomatieke vertegenwoordi
ging in België.
Tijdens een verblindenden sneeuw
storm is bij Midvale in Utah (V.S.) een
goederentrein ingereden op een auto
bus, waarin een dertigtal schoolkinde
ren hadden plaats genomen. Dokters en
ambulances begaven zich in allerijl naar
de plaats van de ramp. Aanvankelijk
werd gemeld, dat 15 kinderen om het
leven gekomen waren. Later werd ech
ter bekend, dat 26 personen zijn omge
komen en 12 zwaar gewond.
Gistermiddag heeft de Belgische mi
nister van financiën, Gérard, de finan-
cieele politiek van de regeering verde
digd. Hij zeide o.a., dat de staat niet
meer uit moet geven, dan hij inkomen
heeft. Er moet orde zijn in de uitgaven
en de staat mag niet alle opgespaarde
gelden opslorpen. Ook moeten particu
liere spaargelden blijven bestaan, waar
uit het initiatief van handel en in
dustrie voortkomt.
De minister verklaarde verder van oordeel
te zijn, dat de staat voorloopig niet zijn toe
vlucht hoeft te nemen tot een leening.
Hij wees op den vooruitgang, welken het
liberalisme in de 19e eeuw heeft gehad. De
minister gelooft niet, dat de gerichte econo
mie reeds resultaten heeft opgeleverd. Hy
weigert niet, rekening te houden met de
werkelijkheid, doch hij blijft voorstander
van economische vrijheid.
Uit naam van de socialisten antwoordde
Buset den minister en zeide, dat de regee-
ring een deflatie-politiek voert, welke de so
cialisten niet wenschen. De tijden van het
liberalisme zijn voorbij en thans heeft men
een technische revolutie in de productie,
welke problemen stelt, die door het libe
ralisme niet kunnen worden opgelost. Er
moet dus een andere economische politiek
v/orden toegepast, indien men het verval
van België wil tegenhouden.
Een communiqué.
In een gisteravond gehouden bijeenkomst
van den ministerraad onder voorzitterschap
van minister-president Spaak is gebleken,
dat de woorden van den minister van finan
ciën in de Kamer niet de goedkeuring van
al zijn collega's hebben weggedragen. De
bijeenkomst heeft twee uur geduurd en na
afloop is het volgende communiqué uitge'
geven:
„De ministerraad heeft den politieken
toestand besproken. Morgenmiddag te vier
uur zal hij opnieuw bijeen komen".
Tijdens de bijeenkomst hebben de minis-
ters lang en breed gesproken over de vraag
of het nuttig zou zijn een ministercrisis te
veroorzaken, in verband met de meenings-
verschillen, welke zijn gerezen in den boe
zem der regeering zelf en tusschen parle-
Alkmaar, 2 December.
De Fransche regeering wil het ijzer sme
den, nu het heet is! Daarom roept zij de
Kamer tegen de volgende week Donderdag
bijeen, waarmee zij tegelijkertijd bereikt,
dat de door de socialisten tegen vandaag
bijeengeroepen vergadering overbodig is ge
worden.
In alle opzichten moeten de extremisten
thans bakzeil halen. Blum durft de waar
heid aan, anderen verbloemen de teleurstel
ling. Zij stellen het voor alsof de arbeiders
voor een soort terreur gezwicht zijn. Elke
regeering zou in gelijke omstandigheden
desgelijks gehandeld hebben. De praktijk
van 't Volksfront had de massa aan een tak-
tiek van geven en nemen gewend. De spoor
wegarbeiders hebben zich naar het woord
van de Temps van een dienstbaarheid be
vrijd. De ministers die zich door de radio
rechtstreeks tot hen richtten, hebben tot dit
resultaat bijgedragen.
En nu hebben sommige ministers zich in
verzoeningsgezinden geest uitgesproken. Vol
gens een communiqué maakt de regeering
onderscheid inzake de strafmaat tusschen
hen, die in gebreke bleven. Zachtmoedig
klinkt het niet, al wil zij de straffen zooveel
mogelijk tot schorsing beperken. Maar giste
ren zijn vier betoogers tot 10 of 14 dagen
opsluiting veroordeeld.
Tot de belhamels kunnen de aanstichters
van de relletjes te Toulouse en Clermont ge
rekend worden. Eenige uren lang waren de
stakers in deze stad de baas, maar evenals
te Toulouse was de onvoldoende ordedienst
oorzaak, dat de ongeregeldheden dezen om
vang aannamen. Gisteren was te Toulouse
de rust nog niet weergekeerd, want vele
patroons stelden zich op het standpunt, dat
het arbeidscontract geschonden was.
Wij kunnen hier verder gevoegelijk ver
wijzen naar de berichten uit Frankrijk, wel
ke men hierboven zal aantreffen.
Inmiddels heeft de minister van finan
ciën, Reynaud, op de Amerikaansche Club
te Parijs een redevoering gehouden en over
de jongste stakingsbeweging het volgende
gezegd:
Gij weet, wat er gebeurd is. Het betreft
hier in het geheel niet een overwinning van
de eene klasse op de andere. Het Fransche
volk heeft zich uitgesproken voor arbeid,
orde en nationale discipline. Daarmede
heeft de democratie getoond in staat te zyn
zichzelf offers op te leggen, welke in an
dere regimes zoo gemakkelijk met geweld
opgelegd worden. Daarom beteekent de dag
van Woensdag voor de zaak der democratie
een overwinning, die niet mag worden on
derschat. Wat het volk van Frankrijk giste
ren gezegd heeft, komt hierop neer dat het
genoeg heeft van de crisis, waarin het zich
reeds zeven jaar bevindt.
Voortgaande verklaarde Reynaud, dat het
Fransche volk zich aan de zijde heeft ge
plaatst van de regeering in den strijd tegen
de monetaire inflatie, die doodelijk is voor
het democratische regime, en dat het zelf
gestart is naar een herstel des lands. „Reeds
in Juni 1936, toen de sociale wetten werden
aangenomen", aldus spr., „zeide ik in de Ka
mer: Er kan geen gelukkige arbeidsklasse
bestaan in een geruïneerd land en er kan
geen rustig, voorspoedig land bestaan met
een ongelukkige arbeidsklasse. Daarom moet
niemand in Frankrijk bedroefd zijn over
den dag van Woensdag. Deze dag beteekent
geenszins een socialen achteruitgang".
Reynaud juichte het toe dat de kapitalen
terugkeeren, de goudvoorraad toegenomen
is, de rentevoet verlaagd en de koersen der
Fransche papieren op de beurs gestegen
zyn, een stijging, die ten voordeele komt aan
de groote menigte, gezien de democratisee
ring van het sparen in Frankrijk. Spr. is er
van overtuigd dat het potentieel tot herle
ving van het land groot is, ondanks den ge
weldigen last, dien de bewapeningswedloop
het land oplegt.
Met een woord over de gemeenschappe
lijke taak der democratieën: de verdediging
van het ideaal van individueele vrijheid en
vrijheid van geweten eindigde Reynaud zijn
rede.
Herhaaldelijk is twijfel uitgesproken of
Japan den oorlog in China economisch zou
kunnen volhouden. Tot dusver is de voor
spelde ineénstorting, waarop de Chineezen
bouwden, uitgebleven. Wanneer dus Japan
in staat is zijn veroveringen vast te houden,
doet zich de vraag voor, of het deze binnen
afzienbaren tijd ook vruchtdragend zal
kunnen maken.
Een der eersten, die dit vraagstuk onder
de oogen ziet, is Hallett Abend, een bekend
journalist, die hierover uit Dairen, het vroe
gere Port Arthur, een beschouwing zendt
aan de New-York Times. Hy erkent de ge
weldige moeilijkheden der taak. Een gebied
van 3200 K.M. lengte, dat soms bijna 800
K.M. het binnenland indringt, waar de za
ken stil staan, weg- en spoorwegverbindin
gen verbroken zijn, of lijnen in beslag ge
nomen zijn voor het leger; waar de, toch al
zuinige, koopkracht geheel verlamd is, moet
geheel ónderhanden genomen en weer tot
eenige welvaart gebracht worden. Is Japan
voor die taak opgewassen?
Dat hangt af van vier omstandigheden,
zegt Abend. Ten eerste van zyn bekwaam
heid in het organiseeren en beheeren; ten
tweede van den duur van den lijdelijken
tegenstand der Chineezen; ten derde van de
mogelijkheid de herstelplannen te financie
ren en ten vierde van den duur der gue-
rilla's.
Met hen, die het Japansche bestuur in
Mantsjoekwo veroordeeld hebben, is de
Amerikaansche correspondent het niet eens.
Een ontzaglijk gebied, grooter dan Duitsch-
land en Oostenrijk vóór den wereldoorlog
samen, is daar met uitstekend gevolg door
de Japanners georganiseerd en beheerd.
Wat de gezindheid tot medewerking der
Chineezen betreft, heeft men eenige aan
wijzing in de toestanden in de provincie
Sjantoeng. Na meer dan een jaar oorlog
schijnt de bevolking daar tot het inzicht te
komen, dat het beter is te leven, het land te
bebouwen, handel te drijven, dan zich te
verzetten en honger te lijden.
Lastiger is het derde punt. Het is onzeker,
of Japan de proef zal kunnen doorstaan, zijn
legers op de been te houden en tegelijk ka
pitaal te vinden om de verwoestingen te
herstellen.
De Japansche regeering komt er rond voor
uit, dat zij kapitaal noodig heeft voor den
wederopbouw in China. Om zich dit te ver
schaffen zgl Tokio heel wat water in zyn
wijn moeten doen meent Abend en de
veel te strenge bepalingen moeten afschaf
fen of verzachten, welke den handel aan
banden leggen en beletten, dat de belegde
kapitalen rendeeren. Onhoudbaar is de re
geling der betaling met ongedekte oorlogs
biljetten, zoowel van de soldijen als van de
legervoorziening.
Tenslotte de kracht en de duur der gue-
rilla. Daarvan valt volgens Abend niets
met zekerheid te zeggen. Zulke bewegingen
kunnen onbeperkt voortduren, ze kunnen
ook plotseling ineenstorten, zooals herhaal
delijk met boycots en andere bewegingen
is gebeurd. Het kan zijn, dat de boeren en
dorpsbewoners zoodanig onder de guerilla
gaan lijden, dat zij het verzet der Chinee-
sche regeering als een even groote plaag
ondervinden als de plunderingen der roo-
versbenden en gaan verlangen naar een
macht, die ordelijke toestanden terugbrengt.
mentsfracties inzake punten van het regee-
ringsprogramma, n.L het vraagstuk der
werkloosheidsverzekering en de professio-
neele organisatie tezamen met de economi
sche regeling.
De regeering heeft zich afgevraagd of er
aanleiding was om een debat in het parle
ment uit te lokken over deze vraagstukken.
Het bericht over het terugtrekken van de
Spaansche diplomatieke vertegenwoordi
ging in België heeft de moeilijkheden nog
vermeerderd. De ministers zijn uiteenge
gaan zonder een beslissing te nemen en zul
len hedenmiddag opnieuw bijeenkomen.
In welingelichte kringen gelooft men, dat
het moeilijk zal zijn een oplossing te vin
den en men verwacht, dat vandaag een re-
geeringscrisis zal ontstaan.
In een artikel over de „Italiaansche
eischen" zegt de „Lavoro Fascista", dat het
niet gehouden is tot dezelfde discretie als
Ciano. Het blad geeft de „onrechtvaardig
heden" aan, die hersteld moeten worden, als
men prijs stelt op de Italiaansche vriend
schap. „De bezetting van Tunis door Frank
rijk in 1881 beteekende door de wijze, waar
op zij geschiedde, de diplomatieke voorge
schiedenis en wegens de Italiaansche be
langen, die reeds eerder in dat gebied be
stonden, een ernstig onrecht, dat de Italianen
nooit hebben vergeten. Wil men met Italië
bevriend zijn, dan moeten de onrechtvaar
digheden thans ongedaan gemaakt worden".
Het blad zegt tenslotte, dat, hoewel het geen
gezag heeft om dit neer te schrijven, het
toch de aandacht er op vestigt om aan te
toonen, dat het hier niet gaat „om de diplo
matieke en zelfs niet de politieke verhouding
tusschen beide staten, maar om de moreele
en psychologische betrekkingen.
De „Regime Fascista" schrijft met betrek
king tot de redevoering van Ciano, dat Italië
zijn eigen eischen voor heden en toekomst
zonder uitzondering handhaaft. De kamer
voorzitter heeft de afgevaardigden, toen zy
„Tunis" riepen, onmiddellijk tot de orde ge
roepen, maar het nationale gevoel laat zich
niet tot stilstand brengen door het geluid van
een bel. De uitroepen moeten beschouwd
worden als rechtstreeksche, onwederstaan-
bare uitdrukking van de stemming, die het
geheele Italiaansche volk van heden be
zielt.
Steunt Duitschland Italië?
De Berlynsche. correspondent van de
Journal schryft:
Als de Duitschers werkelijk vastbesloten
zijn, de eventueele eischen van het Italië
van Mussolini ten aanzien van Fransche ge
bieden te steunen, welke waarde kan dan
gehecht worden aan de verzekeringen, die
men ons wel op kwistige wijze wil geven
in de verklaring inzake de waarborging der
grenzen en non-agressie, welke Ribbentrop
Dinsdag a.s. te Parijs zal komen ondertee
kenen?
Het is van belang, dat aan de Duitschers
ronduit wordt gevraagd, zich nader te ver
klaren, alvorens over te gaan tot ondertee-
kening van een document, ten aanzien waar
van wij wel het recht hebben te eischen, dat
wij er de juiste waarde van weten. Keurt
Duitschland de Italiaansche eischen ten aan
zien van Tunis goed? Dat is de vraag en
hierop zal men ons moeten antwoorden.
Fransche pers verzet zich.
De Fransche bladen protesteeren eenstem
mig tegen het incident in de Italiaansche
kamer van afgevaardigden, waarbij geroe
pen werd: „Corsica, Tunis en Savoye".
In verband met het bezoek, dat de Ita
liaansche ambassadeur gistermiddag aan mi
nister Bonnet heeft gebracht, schrijft de
„Journal": Bonnet kon slechts uiting geven
aan de gevoelens van alle Franschen: In de
eerste plaats de verwondering over een be
tooging, die zoo in strijd is met alle gebrui
ken, en de nog grootere verrassing toen men
vaststelde dat deze betooging van te voren
georganiseerd was.
De „Epoque" levert kritiek op de politiek
van toenadering tot Duitschland. Het blad
schryft: Zou het niet logischer zyn te
trachten, in een groot defensief verbond alle
landen te groepeeren, die zich willen ver
zetten tegen de Duitsche en Italiaansche he
gemonie?
De „Populaire" is van dezelfde meening.
Om zich te verzetten tegen den onscheidba-
ren druk van Italië en Duitschland, aldus
het blad, moet Frankrijk steunnen op En
geland en ook op Polen, de Sovjet-Unie en
Roemenië, op allen die eveneens door dezen
druk worden bedreigd.
De balans over November. - Gedurende
de maand November zyn volgens een niet-
officieele schatting tengevolge van aansla
gen in Palestina 197 menschen om het leven
gekomen en 131 gewond. Tot de omgekome
nen behooren 11 Britsche soldaten, tot de ge
wonden 35. Zeven Britsche politie-agenten
zijn gesneuveld of gewond. Gedurende de
laatste vyf maanden zijn in het geheel 53
Engelschen om het leven gekomen en 180
gewond.