DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Uit den Alkmaarschen Raad.
No. 299 Dit nummer bestaat uit drie Maden. Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 20 December 1938
140e Jaargang
Laat Nederland waakzaam zijn, dat het vrije woord
niet in den maalstroom der politieke gebeurtenissen
verloren dreigt te gaan.
Zij, die niet heengingen.
Komt er sneeuw?
Brandstoffen voor de
meest behoeftigen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummerr 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 125, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZüON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
ii.
De oude koeien, die niet uit de sloot
gehaald mochten worden, waren natuurlijk
althans in de figuurlijke beteekenis
van het woord de heeren Bonsema,
Bakker en Appel en er zijn er op dit
oogenblik nog maar twee, omdat de heer
Bakker vrijwillig uit de politieke sloot is
gekropen en voor zijn raadslidmaatschap
na deze begrootingsvergaderingen bedankt
heeft.
Dus vormen de heeren Bonsema en
Appel nog tesamen datgene, wat de heer
Van de Vall verontwaardigd de wondeplek
in eigen omgeving genoemd heeft.
De heer Appel hij is de meest revo-
lutionnaire en moet dus het eerst onder
handen worden genomen is vroeger een
van de gioote voormannen van de R. S.
A. P. geweest en door zijn geestverwanten
als hun afgevaardigde in den gemeenteraad
gekozen. Daar heeft hij zijn partij eenigen
tijd vertegenwoordigd, maar er is ruzie in
de revolutionnaire gelederen gekomen en
het resultaat is geweest, dat de heer Bruin
Appel door zijn geestverwanten aan den
dijk is gezet. Het is ook mogelijk, dat hij
zelf aan dien dijk is gaan staan, maar de
toestand is in allen gevalle zoo, dat hij elk
contact met zijn kiezers heeft verloren en
deze hem niet meer ais hun afgevaardigde
erkennen.
Volgens de ongeschreven politieke wet
ten had hij voor zijn zetel moeten bedan
ken, maar de heer Appel is een van de
mannen die het Fr^nsche spreekwoord
j'y suis, j'y reste in toepassing brengen en
er is geen enkele hoogere macht, die hem
kan verbieden te blijven zitten en te blij
ven spreken.
Hij is in velerlei opzichten een merk
waardig man en het allermerkwaardigste
aan hem is, dat hij nog altijd de idéé fixe
schijnt te hebben, dat hij een groote en
belangrijke volksgroep vertegenwoordigt.
Hij neemt het woord als nog slechts de
voorzitters van de grootste fracties hebben
gesproken, hij deelt den Raad mede, dat
hij zijn positie in dit college terdege be
grijpt en dat hij bescheiden zal zijn en het
resultaat van die bescheidenheid is, dat
hij langer spreekt dan een van zijn voor
gangers.
Hij zegt „wij" willen dit en „wij" zien de
zaak zoo en als er een raadslid vraagt wie
die „wij" eigenlijk zijn, dan kijkt hij min
of meer verbaasd om zich heen, maar hij
ziet geen enkelen kiezer en geen enkel lid
van zijn fractie. Hij is een eenling zonder
partij, een man, die slechts voor zichzelf
kan spreken. Het is de heer Bruin Appel,
die in een rede van meer dan een uur ver
telt hoe hij persoonlijk over allerlei ge
meentelijke vraagstukken denkt, hoewel
wij niet willen ontkennen, dat hij daarbij
blijk geeft de stukken terdege bestudeerd
te hebben en zijn opvattingen te kunnen
motiveeren.
Hij is als revolutionnair in den Raad
gekomen en heeft in den beginne over
niets anders dan het kapitalisme gespro
ken. Hij zat bij de besprekingen van
diverse begrootingen altijd binnen vijf
minuten ver buiten onze landsgrenzen en
becritiseerde de toestanden in Duitsch-
land en in Rusland met hetzelfde gemak
als hij over Maatschappelijk Hulpbetoon en
de gemeentelijke werkverschaffing kan
praten.
Als hij met een opgetrokken neus het
woord „kapitalist" uitsprak, dan slikte hij
er even bij alsof hij een dergelijke para
siet van onze samenleving met huid en
haar wou verslinden, maar in verloop van
jaren heeft hij zich bij de bourgeois-ge-
woonten aangepast. Hij verslond nog wel
kapitalisten, maar hij at ze netjes met mes
en vork, totdat zijn afscheiding van e
partij, het contact-verlies met zijn geest
verwanten, dit jaar reeds tot het wonder
lijke resultaat geleid heeft, dat hu bij de
besprekingen van de gemeentebegrooting
niet verder dan Den Haag is geko"1^
dat hij het kapitalisme en alles wat daar
mee samenhangt volkomen heef
rusten.
Het is of de revolutionnaire beergetemd
is en opzit om pootjes te geven
natuurlijk voor den geheelen Raad vdn
verblijdende beteekenis, maar het demon
stieert daarnaast volkomen duidelijk, dat
deze afgevaardigde als voorman van de
revolutionnairen in dit edelachtbare ge
zelschap niet meer thuis hoort.
Het is de groote vraag waarom hij
eigenlijk is gebleven en de heer Appel was
wel bereid daarover confidentieele mede-
deelingen in besloten zitting te doen, maar
niet om iets in het openbaar ce vertellen.
Evenwel heeft de heer Hoijtink mede
gedeeld, dat de heer Appel al eens in de
een of andere commissievergadering ge
biecht had en de reden van zijn langdurig
verblijf zou dan gelegen zijn in het feit,
dat men tevergeefs getracht had een
waardigen opvolger voor hem te vinden.
Zijn partijgenooten, of beter gezegd, zijn
ex-partijgenooten, hebben iets dergelijks
in onze courant al eens de grootste leugen
genpemd, die er ooit huiten den Raad ge
debiteerd is, maar aangezien wij in revo
lutionnaire kringen niet achter de politieke
schermen kunnen kijken, zullen we ons
maar niet verder in deze geschiedenis ver
diepen.
De tweede politicus, die door zijn partij
genooten in de woestijn is gejaagd is de
heer Bonsema en zijn droevige ervaringen
heben in verloop van tijd al zooveel
kolommen van ons dagblad gevuld, dat wij
dat alles niet meer in den breede behoe
ven te bespreken.
Wij hadden zoo'n stil vermoeden, dat hij
dit jaar wel met rust zou worden gelaten
omdat de verkiezingen in 't zicht zijn en
zijn verdwijning uit de zaal der vroedschap
dus geen voldoende beteekenis heeft.
Maar ondanks deze verkiezingen, of
misschien wel juist daardoor, heeft de
fractievoorzitter van de S.D.A.P. dezen
uitgestootene nog eens even de les gelezen
en hem den goeden raad gegeven zoo
spoedig mogelijk te verdwijnen omdat hij
de belagers van de partij stof geeft van de
verwording der democratie te spreken.
„Er is voor U" zoo heeft de heer Van
de Vall gezegd „geen andere oplossing
dan heen te gaan. Wacht niet af tot de
burgerij zich gaat uitspreken en Uw pu
blieke leven door een begrafei.is-assócia-
tie wordt opgeborgen in het knekelhuis
der vergetelheid."
Wij weten niet of de heer Van de Vall
dat laatste eens ergens gelezen heeft.
Wanneer het van eigen vinding is, brengen
wij hem voor zijn woordenkeus gaarne
onze welgemeende complimenten.
Intusschen is de toestand zoo, dat de
heer Bonsema er niet overdenkt om heen
te gaan en nog veel minder om zijn
schreden naar het knekelhuis der verge
telheid te richten. Integendeel, bij hem
domineert het Fransche spreekwoord la
vérité est en marche et rien ne 1'arrêtera.
Hij is de man, die, naar hy meedeelt, door
de democratie op de meest ondankbare en
meest unfaire wijze in de politieke sloot is
geworpen. Hij heeft aan de parlij die deze
democratie vertegenwoordigt niets anders
dan onaangename herinneringen en er is
geen haar op zijn edelachtbaar hoofd, dat
er aan denki om voor diezelfde partij zijn
zetel prijs te geven.
En als gevolg daarvan heeft hij een
geanimeerd debat gevoerd met den heer
Van de Vall waarbij het niet duidelijk
werd wie van beiden nu eigenlijk den
handschoen in het strijdperk had gewor
pen en wie hem had opgeraapt, maar
waarbij wel is gebleken, dat de heer Bon
sema voor het doodvonnis der kiezers al
lerminst bevreesd is en een beroep op
diezelfde kiezers zal doen om door zijn
herkiezing de onrechtvaardigheid van zijn
royement te demonstreeren.
Wanneer wij in ons eerste artikel heb
ben medegedeeld, dat wij in het politieke
koor dit jaar gelukkig voor het eerst
eenige hinderlijke dissonanten beluisterd
hebben, dan betreft dit de aantasting van
het recht van spreken en schrijven waar
aan een of meer raadsleden zich hebben
schuldig gemaakt.
Zij hebben den burgemeester den eisch
gesteld, dat hij bijeenkomsten waaron
der ook filmvertooningen en tentoonstel
lingen van den N. Malthusiaansche Bond
hier ter stede zou verbieden en dat
hy dus het voorbeeld zou volgen van eenige
andere burgemeesters in den xande, die,
zooals de heer Appel dat noemde, opzy
zijn gegaan voor relletjesverwekkers, die
hun wil voorschreven aan de plaatselijke
autoriteiten.
Nu gelooven wij niet, dat ook Alkmaar-
sche ingezetenen zich tot het verwekken
van relletjes zouden leenen, maar toch
heeft deze actie verscheidene raadsleden
er toe gebracht met nadruk te waarschu
wen, dat men niet duldt, dat het vrije
woord hier onmogelijk zal worden ge
maakt.
Onze grondwet geeft elke niet verboden
vereeniging het recht zich in woord en ge
schrift te uiten en de aantasting van het
vrije woord kan, vooral in dezen veelbe
wogen tijd, de eerste stap zijn op een weg,
die naar zeer ongewenschte toestanden
voert.
Wij hebben maar even over onze grenzen
te kijken om te zien tot welke excessen dit
kan leiden, wij hebben ook in ons land al
volksgroepen, die ons maar al te gaarne
naar buitenlandsch voorbeeld willen her
vormen en juist in Nederland, dat in de
geschiedenis als het land van de vrijheid
bekent, staat, moeten allen, die den demo-
cratiscen staatsvorm wenschen, zoo krach
tig mogelijk tegen een dergelijke actie
stelling nemen.
En nu gaat het hier heelemaal niet voor
of tegen het N. Malthusianisme, van welks
leerstellingen wij zeker geen bewonderaars
zijn, maar uitsluitend om de kwestie, dat
een niet verboden vereeniging het recht
moet hebben in openbare vergadering met
geestverwanten en belangstellenden bijeen
te komen. In Hoorn en op eenige andere
plaatsen heeft een volksgroep getracht dat
met geweld te beletten en er zijn hier en
daar burgemeesters geweest,- die derge
lijke bijeenkomsten daarom hebben ver
boden.
Het was o. i. de taak van die burge
meesters de vergaderden tegtn geweld
van buiten te beschermen omdat het
onmogelijk maken'van een dergelijke bij
eenkomst uitsluitend door den burge
meester en niet door de een of andere
volksgroep mag geschieden. Waar zouden
wij heengaan als hier een tentoonstelling,
elders een kerkelijke plechtigheid en weer
elders een revolutionnaire bijeenkomst
door volksgroepen, welke zich daaraan
ergeren, onmogelijk worden gemaakt. Wij
zouden een chaotischen toestand krijgen
waarin onze grondwettelijke rechten op
bedenkelijke wijze worden aangetast.
Bij al dergelijke bijeenkomsten zal de
burgemeester en hij alleen hebben te be-
oordeelen of de openbare orde en de
openbare zedelijkheid het verstrekken van
een vergunning toelaten en als het daar
gesproken woord en de daar vertoonde
films van dien aard zijn, dat ingrijpen van
overheidswege niet noodzakelijk wordt ge
oordeeld, dan moet er ten strengste voor
gewaakt worden, dat geen enkele volks
groep zich met geweld tegen het gezag zal
keeren.
Wanneer er op een openbare vergade
ring dingen gezegd of vertoond worden,
die in strijd zijn met wat als wettelijk ge
oorloofd mag gelden, dan is het de taak
van de justitie en van haar alleen om de
daarvoor verantwoordelijke personen te
straffen er. herhaling van oergelijke ge
beurtenissen te voorkomen.
Uit denzelfden gezichtshoek kunnen wij
den eisch bekijken, dat eer.ige met name
genoemde bladen uit de Openbaie Leeszaal
verwijderd moeten worden.
De Openbare Leeszaal het woord zelf
duidt het al aan is een instelling, die
voor mannen en vrouwen van alle politie
ke en godsdienstige richting, uit elk maat
schappelijk milieu, toegankelijk is, waar
ieder zijn couranten en tijdschriften moet
kunnen vinden en die daarom in haar
lectuur de grootst mogelijke verscheiden
heid moet bieden. En dan gaat het niet
aan om de communistische lectuur te
weren omdat, deze den N.S.B.'ers niet wel
gevallig is, om de protestantsehe bladen
uit te schakelen omdat de katholieken zich
daaraan ergeren of omgekeerd. Wat zou
er ten slotte aan lectuur overblijven als
alles geweerd werd waaraan de een of
ander zich wel eens ergert. En nu weten
wij wel, dat de eene courant het wel eens
bonter maak' dan de andere en wij zouden
niet graag onderschrijven wat door
diverse redacties wel eens over niet
oarlt'-ronooten of niet-geloofsgenooten
wordt geschreven en om gevoeligheden te
ontgaan beperkt het bestuur zich dan ook
in de keuze van lectuur, hoewel het geen
enkele richting uitsluit, en worden de
bladen, welke de felste critieken leveren in
een soort vergiftkastje geplaatst waaruit
ze alleen op aanvrage te verkrijgen zijn.
Verder kan en mag het bestuur van
de Openbare Leeszaal niet gaan, het staat
juist door de openbaarheid van de instel
ling op het standpunt dat het niet tot taak
heeft censuur over volwassenen uit te
oefenen, maar het is te allen tyde bereid
om ingekomen klachten te onderzoeken en
daarmede zoo ernstig mogelijk rekening
te houden.
Het Rijk, dat deze leeszalen subsidieert,
waakt over de aanwezigheid van lectuur
welke door de regeering ontoelaatbaar
wordt geoordeeld en er is van bestuurs
zijde geen enkele reden om zich plus roya
list que le roi te betoonen.
In een volgend artikel zullen wij nog
enkele minder belangrijke kwesties de
revue laten passeeren.
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JANUARI A.S.
ABONEEREN OP DIT BLAD ONTVAN
GEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN
GRATIS.
DE DIRECTIE.
De Bilt meldde hedenmorgen:
Temperatuur:
Den Helder
Vlissingen
De Bilt
Groningen
Maastricht
Alkmaar
12 graden vorst
13 graden vorst
15 graden vorst
13 graden vorst
13 graden vorst
13 graden vorst
Verwachting: Meest matige Oos
telijke wind, toenemende be
wolking, eenige kans op lich
te sneeuw, strenge tot matige
vorst.
Alkmaar, Dinsdag.
In verband met hetgeen wij over den
nood van menschen en dieren hebben
geschreven, hebben wij gelukkig kun
nen constateeren, dat men ook hier ter
stede van particuliere zyde een offer
wil brengen om dezen nood zooveel
mogelijk te lenigen.
Wij hebben ons daarom in verbinding
gesteld met het secretariaat van den
Armenraad en met de Vereenigde Brand-
stoffenhandel en een overeenkomst ge
troffen, waardoor de meest behoeftigen
zoo spoedig mogelijk van eenige brand
stof kunnen worden voorzien.
By die behoeftigen behooren niet
alleen de zoogenaamde stille armen,
maar ook de gesteunden in wier ge
zinnen door ziekte of andere bijzondere
omstandigheden een extra brandstof
voorziening noodzakelijk is en eveneens
de categorie kleine kooplieden wier
steun zeer miniem is.
Op het bureau van den Armenraad
worden lijsten gereed gemaakt van de
behoeftige gezinnen, in de volgorde
waarin steun het dringendst geboden
wordt geoordeeld en aan hand daarvan
zal de kolenvoorzening door de V. B.
plaats vinden.
Wat voor deze actie allereerst noc-dig
is, dat is natuurlijk het geld waarmede
deze brandstof betaald zal moeten wor
den en wij doen een beroep op allen die
in dezen zeer moeilijken tijd iets voor
hun noodlijdende medemenschen willen
doen, om ons financieel zoo krachtig
mogelijk te steunen.
Laat men een oogenblik denken aan
die zeer velen, die in deze dagen van
strenge koude geen brandstoffen en on
voldoende dekking hebben. Laat men de
Burgerijsclub, het Kleeding- en dek
kingcomité Westerweg 55 (tel. 2019)
en de Armenraad niet vergeten.
En laat ir_en voor alles bedenken, dat
er groote behoefte aan brandstoffen is
om eenige warmte te kunnen brengen
in die gezinnen waar volwassenen en
kinderen van deze vorstperiode het
meeste te lijden hebben.
Wij openen heden onze inzameling en
doen een beroep op allen ons zoo krach
tig mogelijk te steunen.
Van het geld dat hier binnenkomt
wordt zoodra het is afgedragen
mededeeling gedaan aan de Vereenigde
Brandstoffenhandel, welke dan nagaat
welke gezinnen in volgorde van de
lijsten voor de brandstoffen in aanmer
king komen.
De V. B., die daarvoor met ons een
zeer acceptabele overeenkomst heeft ge
troffen, zal deze brandstof in den vorm
van cokes en eierkolen afleveren en
gratis bezorgen.
Wy openen thans onze inzameling
met een woord van hartelijken dank
aan de beide stadgenooten, die reeds
een navolgenswaardig voorbeeld hebben
gegeven.
Ingekomen zijn:
Van een weldadig stadgenoot 100.—
Van iemand, die in dezen tijd
niet wil achterblijven 75.
Alkmaarsche Courant 25.—
Totaal 200.
De auto's van den V. B. kunnen dus al
rijden. Wie zorgt er voor, dat zij ook
rijdende kunnen blijven?
Alle gelden zullen, zoodra zij hier ge
stort zyn, in onze courant naar volgorde
van inkomst worden verantwoord.
DE SINGELBANEN MORGEN OPEN.
Vele malen werden we vanmorgen op
gebeld met de vraag of de Singels vandaag
voor het schaatsenrijdend pubhek zouden
worden opengesteld.
Bij informatie by de politie deelde men
ons daar mede, dat daar heden nog geen
sprake van kan zijn, maar dat bij aanhou
denden vorst de Singelbanen morgen zullen
worden opengesteld en dat men daar dan
prachtig ijs kan verwachten, beter dan het
in vorige „ijsjaren" geweest is.
De binnengrachten zijn zeer slecht.
Met nadruk waarschuwde de politie te
gen het rijden of loopen op de binnen
grachten, die zeer slecht zijn en waarin
erg veel wrakke stukken zitten, die hoogst
gevaarlijk zijn. Laat het publiek, in eigen
belang, zich niet op de binnengrachten
wagen.
Rochdale-West.
De vaarten in Rochdale-west, zooals de
Hoevervaart en de Jan van Scorelkade
zijn volkomen betrQuwbaar en hebben
over het algemeen mooi, hard ys.
De temperatuur.
Bij het politiebureau werd vannacht als
laagste temperatuur 12 graden vorst ge
constateerd, terwijl het vanmorgen 13 gra
den vroor.
TEGEN HET BEVRIEZEN VAN
WATERLEIDINGEN.
Het lijkt ons niet ondienstig om er nog eens
op te wijzen, dat bevriezing der binnen
leidingen alleen kan en moet worden voor
komen door het sluiten van le hoofd-stop-
kraan en het daarna laten leegloopen der
leidingen door middel van het bij die stop
kraan zich bevindende leegloopkraantje.
Om de leidingen geheel te laten leegloopen
dienen alle tapkranen in het perceel ge
opend te worden en moeten daarbij de
leidingen worden doorgeblazen. Nadat de
leidingen leeggeloopen zijn, moet men de
tapkranen en ook het leegloopkraantje
weer goed sluiten.
DE BRANDSTOFFENTOESLAG.
Door het P. A. S.-bestuur is het volgende
aldres gezonden aan B. en W. der gemeente
Alkmaar:
Gezien de felle koude en den grooten nood,
die in de gezinnen der arbeiders heerscht,
vooral wat dekking, kleeding en schoeisel
betreft, verzoekt het Pas-bestuur B. en W.
der gemeente Alkmaar, al het mogelijke te
doen, om tot verhooging van den brandstof-
fentoeslag te komen en te voorzien in den
nijpenden nood, die in de gezinnen der ar
beiders bestaat.
Het N. A. S. heeft het volgende telegram
aan den minister van sociale zaken ge
stuurd:
Verzoeke met het oog op ingetreden en
aanhoudende felle koude verhooging van
den brandstoffentoeslag. Verzoeke verder
mee in verband met uitgebrachte rappor-
