DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Deze Conrant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENj
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven francr aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HF.RMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Tetei. 3320, redactie 3330.
No. 301 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Donderdag 22 December 1938
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
140e Jaargang
Relletjes bij Spaansche
opstandelingen.
Complot tegen Franco?
Tal van bombardementen.
De wapenlevering aan
China.
Groote diefstal van ruwe
diamant.
Ter waarde van f 18 millioen.
De a.s. Palestijnsche
conferentie.
Joodsche agentschap ongerust.
Pe algemeene toestand.
De politieke jacht van Ciano
De „as" beveelt.
Oekrainsche motie
verworpen.
De autonomistische actie
in Polen.
Fransche begrootings-
debatten begonnen.
Engelsche verplichtingen
jegens Frankrijk.
Chamberlain beantwoordt
vragen.
Nieuws in 't kort,
Brandstoffen voor de
meest behoeftigen.
■B95.1
ALKMAARSCHE COURANT.
Volgens te Hendaye (Fr.) van ver
schillende zijden ontvangen berichten
zijn kortgeleden troepen der opstan
delingen naar Galicië en W.-Spanje
gezonden om een einde te maken aan
relletjes onder de burgerbevolking.
Naar te St. Jean de Luz gemeld
wordt zyn te San Sebastian tweehon
derd personen gearresteerd, verdacht
van deviezensmokkel. Er is geen aan
wijzing als bestaat de mogelijkheid dat
deze arrestaties verband houden met
het incident met de diplon.atieke zak.
De Spaansch-Fransche grens wordt
thans zeer scherp bewaakt.
Zeker is ,dat er onrust bestaat onder
de oude requenté's (koningsgezinden)
die niet erg gesteld zijn op de be
moeiingen van de Duitsche en Itali-
aansche officieren.
Het geheimzinnige pakket.
In een mededeeling van de Spaansche
opstandelingen wordt verklaard, dat de
militaire inlichtingendienst in de Britsche
diplomatieke zak een document heeft ge
vonden, dat ongetwijfeld heeft moeten
dienen om de regeering op de hoogte te
brengen van de toekomstige krijgsverrich
tingen. Een uitgebreid onderzoek schijnt
te hebben aangetoond, dat er een spion-
nagenet bestaat, dat in verstandhouding
tot de Spaansche regeering staat.
In verband met het geheimzinnige pak
ket, dat is aangetroffen in de bagage van
den vice-consul van Grooi-Britannië,
wordt in Britsche kringen te Londen ver
klaard, dat het pakket daar blijkbaar in is
geplaatst door iemand, die niet in het
minst wist, dat Goodman vice-consul van
Groot-Britannië te San Sebastian is.
Thans wordt vernomen, aldus de diplo
matieke correspondent van Reuter, dat de
opstandelingen tegenover Goodman heb
ben verklaard, dat zij de verdenking koes
terden, dat zich in de zak iets bevond, dat
er niet in behoorde, waarop Goodman er
direct in toestemde, dat de zak in zijn
tegenwoordigheid zou worden geopend.
Samenzwering tegen Franco?
De berichten over een samenzwering
tegen Franco in het gebied der opstande
lingen in Spanje zijn door den Spaanschen
persdienst, het persagentschap der op
standelingen te Londen tegengesproken.
Er is, zoo verklaart men, geen beweging
van dien aard geweest, en zooals steeds is
het Spanje der opstandelingen „volkomen
één onder het leiderschap van Franco."
Naar aanleiding van de berichten over
een samenzwering tegen Franco heeft een
Engelschman, die van Burgos kwam, ver
klaard, dat de tegenspraak van de opstan
delingen juist is. Hij voegde hier echter aan
toe, dat er in November eenige moeilijk
heden zijn geweest met een artillerie-
afdeeling, zonder dat het tot arrestaties
op groote schaal of terechtstellingen is
gekomen, terwijl voorts van diverse zijden
berichten binnenkomen over innerlijke
spanningen in het gebied van de opstande
lingen.
25 vliegtuigen der opstandelingen heb
ben gisteren 200 bommen uitgeworpen
boven Tarrega. Er zijn zeven dooden en
14 gewonden. 50 gebouwen werden ver
woest. Zes vliegtuigen hebben Borja Blan-
ca gebombardeerd. Een persoon werd ge
wond. Verscheidene huizen werden ver
nield.
De luchtmacht der opstandelingen heeft
voorts Manresa, Vich, Villalonga en Pla-
decabra gebombardeerd Te Manresa wer
den 20 personen gewond, te Visch zes ge
dood en vijf gewond.
Twintig bommenwerpers en twintig ja
gers hebben het dorp Valls gebombardeerd.
Twee meisjes, die op weg waren naar
school, zijn gedood en verscheidene perso
nen gewond. Tal van huizen werden ver
nield. Dezelfde vliegtuigenhebben even
eens Villalonga gebombardeedd, doch
hierover zijn nog geen bijzonderheden be
schikbaar.
Aan het front in Andalusië hebben vijf
opstandelingen-vliegtuigen het plaatsje
Alcazar gebombardeerd. Zij lieten 50
bommen vallen met het gevolg, dat 17
burgers werden gedood en 28 gewond.
Dertig huizen zijn verwoest.
In ttoaal vielen gisteren meer dan 100
dooden.
Protest tegen de bombardementen.
Negrin heeft in zijn hoedanigheid van
hoogleeraar in de physiologie te Madrid
met andere medische autoriteiten in Spanje
een beroep gericht tot de buitenlandsche
collega's, waarin zij protesteeren tegen de
bombardeeving van open steden door
vliegtuigen.
Levensmiddelen voor Spanje.
De onderstaatssecretaris van buiten
landsche zaken der Ver. Staten Sumner
Welles heeft medegedeeld, dat de Surplus
Commodities Corporation bereid is in de
eerstvolgende zes maanden een half mil-
lioen bushels tarwe beschikbaar te stellen
tot leniging van den nood en mensche-
lijke ellende. In dit verband zeide hij, dat
het staatsdepartement ontstellende be
richten had ontvangen over hongersnood
en ziekten onder de burgerbevolking in
Spanje, inzonderheid in het gebied der
regeering.
Overleg met Frankrijk en Amerika.
In het Engelsche Lagerhuis heeft Butler
medegedeeld, dat de Britsche regeering
overleg pleegt.met.de Fransche en de
Amerikaansche regeering omtrent het
zenden van levensmiddelen naar de bur
gerbevolking van Spanje.
De Japdhsche vice-admiraal Kanazawa,
perschef van dè admiraliteit, heeft mede
gedeeld, dat de toekomstige militaire ver
richtingen van de regeering Tsjang Kai
Sjek bijna volkomen afhangen van den
aanvoer van wapenen en munitie uit het
buitenland langs den weg door Fransch
Indo-China naar Yoennan.
Hij zeide voorts betrouwbare berichten
te bezitten, volgens welke het wapenver-
voer naar Yoennan door Fransch-Indo-Chi-
na sinds den val van Kanton opvallend is
toegenomen.
Woensdag is het Belgische schip Elisa-
bethville, dat van den Kongo te Antwer
pen werd verwacht, aangekomen. Te Vlis
singen was het parket van Antwerpen aan
boord gegaan om een onderzoek in te stel
len naar een belangrijken diamantdiefstal,
welke op zee was gepleegd.
Uit de brandkast waren drie post-
colli met goud en een met ruwe
diamant ontvreemd zonder dat sporen
van braak te bemerken waren. Het
ontvreemde is verzekerd voor 18 mil
lioen franken.
Bij het onderzoek werd een gedeelte
teruggevonden. Het onderzoek is nog
gaande.
Uit de brandkast verdwenen.
De diefstal van diamanten aan boord
van de Elisabethville is ontdekt door
dat de gezagvoerder, naar de „Libre
Belgique" meldt, een doos vond, die
gediend had voor de verpakking der
gestolen colli. Hij gaf bevel een onder
zoek in te stellen, waarbij bleek, dat
vier kostbare colli verdwenen waren.
De colli waren geborgen in de brandkast
van het schip, in een kamer met versterkte
wanden. Zes leden der bemanning worden
bewaakt tot het onderzoek zal zijn geslo
ten. Er bestaat tegen hen echter geen en
kel bewijs. Toen de Elisabethville te Ant
werpen was aangekomen, moch niemand
zich aan boord begeven.
Onlangs heeft het Joodsche agentschap
een motie aangenomen, Waarin de deelne
ming der Joden aan de Palestijnsche con
ferentie werd goedgekeurd. Het bestuur
van het agentschap bestaat uit den alge-
meenen raad en verder uit vertegenwoor
digers van Zionistische en niet-Zionisti-
sche groepen. De Zionisten hebben de meer
derheid. De motie was ook bekrachtigd
door het Zionistische comité van actie.
Dit comité heeft echter gistermiddag een
nieuwe motie aangenomen, waarin gecon
stateerd wordt, dat „de regeering, na het
aanvaarden der eerste motie, stappen heeft
gedaan, die de ernstige vrees hebben doen
ontstaan, dat bij de besprekingen geen re
kening zal worden gehouden met de vitale
behoeften van het Joodsche volk en met
de plechtige beloften, door de mogendheid,
die het mandaat heeft, herhaaldelijk afge
legd".
Het comité verzoekt het bestuur van het
agentschap dan ook, de kwestie van deel
neming aan de conferentie opnieuw te be-
studeeren. Het stelt voor, dat binnenkort
in Amerika een conferentie zal worden ge
houden, waarop de Joden van de geheele
wereld vertegenwoordigd zullen zijn en
waarin een oplossing voor de Joodsche
vluchtelingen moet worden gevonden, die
overeenstemt met de Zionistische begin
selen.
ALKMAAR, 22 December 1938.
Balby schrijft in „Le Jour Echo de
Paris" wat de Italiaansche immigratie aan
gaat: „De deur dient voor langen tijd te wor
den gesloten. Bovendien is het hoog noodig
dat de consul-generaal van Italië, die zich
langzamerhand heeft opgeworpen als het
hoofd van een staat in den staat er weer
toe wordt gebracht zijn functie van behar
tiger der Italiaansche handelsbelangen en
niets meer dan dat, te eerbiedigen".
Baussard meldt uit Londen aan de „Petit
Journal": „Een ding is zeker: Engeland,
dat het eerste wereldrijk bezit en Frank
rijk, dat het tweede rijk ter wereld vormt,
hebben dezelfde strategische en economi
sche belangen, dezelfde idealen te verdedi
gen tegen de tyrannie en vraatzucht van
dictatoriale landen, die oogen hebben, wel
ke grooter zijn dan hun maag en er goed
aan zouden doen te denken aan dien kik-
vorsch, welke barstte omdat hij zich groo
ter dan een os wilde maken. Dat zegt men
te Londen. En dat zegt men er steeds meer.
Wij kunnen rekenen op den steun en de
sympathie van Engeland".
Brossolette schrijft in de „Populaire
„Franco oorlogsrechten toestaan zonder de
volledige ontruiming van Spanje (door
Italianen en Duitschers) te eischen, zou ons
berooven van het eenige middel van actie,
waarover wij beschikken om *e verkrijgen,
dat Spanje bevrijd wordt van den vreem
den druk en dat onze veiligheid verlicht
wordt van een doodelijke bedreiging. De
Fransche regeering is zeer zeker van deze
waarheid overtuigd.
Zij heeft nog veertien dagen tijd eer
Chamberlain naar Rome gaat. Het zou
onvergeeflijk zijn, wanneer zij daar geen
voordeel van trok om zonder onnoodige
publiciteit, maar met de gewenschte dui
delijkheid de verzekeringen verkrijgen zou,
welke de minister-president tot nu toe aan
onze makkers van de Labour-fractie heeft
geweigerd".
Inderdaad: het lijkt principieel onjuist
van Chamberlain alléén een bezoek aan
Rome te brengen. Wanneer de vriendschap
van Engeland met Frankrijk inderdaad zóó
hecht is, had Chamberlain deze gelegen
heid om de Fransch-Engelsche solidariteit
te demonstreeren, niet moeten laten voor
bijgaan. Een vriendschapsbezoek bij Mus-
solini af te leggen, terwijl deze met Frank
rijk over hoop ligt, moet de wereld den
indruk geven van een kleine „extra-tour".
Zelfs al is dit misschien in het geheel niet
het geval het is beter den s c h ij n te
vermijden.
Precies hetzelfde kan gezegd worden van
Chamberlains weinig-zeggende antwoor
den op de dringende vragen in het Lager
huis of Engeland te allen tijde Frankrijk
zal bijstaan. Als dit inderdaad zoo is dan
beteekent de angstvallige vermijding van
elke definitieve verklaring een cardinale
fout. Zij werkt in de hand, dat in Januari
de Italiaansche eischen te Rome luider
zullen klinken en dat Frankrijk onge
rust is over den afloop van het „vriend
schapsbezoek" te Rome. Wellicht zonder
eenige reden. Dat maakt de fout, die Cham
berlain in dat geval begaat, des te grooter.
Misschien ook niet zonder reden: Mün-
chen heeft op dit stuk het een en ander
geleerd al is de houding van Daladier
te München nog zwakker geweest.
Honderdzestien Poolsche afgevaardigden,
behoorende tot „het kamp der nationale
eenheid", hebben 'n interpellatie gericht tot
den minister-president terzake van een
emigratie op groote schaal van Joden uit
Polen.
De interpellanten vragen of de regeering
bereid is een actie te ondernemen, welke
beoogt het aantal Joden in Polen door een
emigratie te verminderen, mat name door
Polen te doen deelnemen aan de totale
Joodsche emigratie, in verhouding tot het
percentage der Joodsche bevolking, naar
gebieden, welke zich Ieenen tot emigratie
op groote schaal en internationale fondsen
voor de financiering dezer emigratie.
Niet alleen echter in Polen ook in Hon
garije, Tsjechoslowakije, Roemenië, Duitsch-
land en Italië worden maatregelen tegen
de Joden genomen. Het leed van deze be
volkingsgroepen in deze landen is name
loos.
Wanneer zal er eindelijk geholpen wor
den?
En ook: wanneer zullen er in midden-
Europa en in de geheele overige wereld
weer menschelijker begrippen door
dringen?
In Hongaarsche politieke kringen zegt
men te weten, dat graaf Ciano van zijn
jachtbezoek aan Hongarije ook gebruik zal
maken om zijn raad en zoo mogelijk zelfs
zijn bemiddeling aan te bieden om de ver
houding tusschen Hongarije en Zuid-Slavië
vriendelijker te maken.
Hoewel over den inhoud der bespre
kingen, welke graaf Ciano met zijn Hon-
gaarschen collega heeft gehad, te bevoeg-
der plaatse voorloopig een volkomen stil
zwijgen wordt in acht genomen, gelooft
men, dat graaf Csaky begrip toont voor de
woorden van den Italiaanschen minister
van buitenlandsche zaken.
In dit verband doet men opnieuw uitko
men, dat de Hongaarsche buitenlandsche
politiek „ondubbelzinnig gericht is op de
as BerlijnRome".
Hongarije zal aan dit begisel de buiten
landsche politiek vasthouden en niets in
den weg leggen aan een vriendschappelijke
organisatie der betrekkingen met Zuid-
Slavië.
De motie van de Oekrainsche afgevaar
digden in den Poolschen landdag, waarin
autonomie wordt gevraagd voor de gebie
den Halicz en Wolhynie, is door den Pool
schen landdag verworpen.
De voorzitter van den landdag had de
Oekrainsche afgevaardigden schriftelijk
medegedeeld, dat deze motie niet aange
nomen kon worden, aangezien een wijzi
ging van de grondwet hiervoor noodig zou
zijn.
In verband met het verwerpen der
Oekrainsche motie betreffende autonomie
door den voorzitter van den Sejm, heeft
het bestuur der Oekrainsche democratische
nationale partij besloten, dat een algemee
ne vergadering der partij zal worden ge
houden op 26 December in Lwow „tenein
de den toestand te bestudeeren en de hou
ding der partij jegens de regeering te be
palen".
De Fransche Kamer is gistermiddag met
de begrootingsdebatten begonnen. Jam-
my, de rapporteur, verklaarde o. m. dat de
financieele commissie haar oordeel over
de decreetwetten heeft voorbehouden en
een aantal amendementen voorstelt. Hij
waarschuwde den minister tegen het heen
en weer trekken der kapitalen, die zoodra
winst gemaakt is in Frankrijk, weer elders
zullen worden belegd. Er is een bijzondere,
voorloopige meerderheid tot stand geko
men, maar spr. legt den nadruk op de
noodzakelijkheid van eenheid aller Fran-
schen tegenover de buitenlandsche geva
ren en de binnenlandsche moeilijkheden.
Nadat verschillende sprekers het woord
gevoerd hadden, betrad de minister van
financiën het spreekgestoelte. Hij zeide
o. m. dat niemand de opgemaakte balans
gecritiseerd of de resultaten ontkend heeft.
Kapitalen zijn weer in omloop gebracht,
steeds meer goud keert terug, de koers van
den frank stijgt. Het egalisatiefonds heeft
zelfs moeten tegengaan, dat de stijging te
vlug geschiedde. Spr. gaf vervolgens een
aantal cijfers betreffende het economische
herstel.
Op vragen betreffende Britschen steun
ter verdediging van Frankrijk ingeval van
een niet uitgelokten aanval, heeft Cham
berlain geantwoord: De situatie is in ver
klaringen, die den laatsten tijd in het
openbaar zijn afgelegd, duidelijk gemaakt
en ik zou het Huis willen verwijzen naar de
verklaring, die ik tijdens het Lagerhuis
debat op 19 dezer over de Britsch-Fransche
betrekkingen heb afgelegd.
Toen daarop gevraagd werd of „wij
Frankrijk niet dezelfde edelmoedige en on
dubbelzinnige verzekering zouden kunnen
geven als die, welke onlangs door Bonnet
herhaald is, dat alle Fransche strijdkrach
ten ter zee, te land en in de lucht ingeval
van een niet uitgelokten aanval onmiddel
lijk en ongevraagd gebruikt -ouden wor
den voor de verdediging van Engeland"
zeide Chamberlain: Ik geloof, dat de Fran
sche regeering volkomen tevreden is. (Ap
plaus bij de regeering).
Engelsch-Scaninavische overeenkomst. -
Lord Halifax en lord Stanhope hebben gister
namens het Vereenigd Koninkrijk en de ge
zanten van Denemarken, Finland, Noor
wegen en Zweden namens huri onderschei
dene regeeringen, op het Foreign Office een
Engelsch-Scandinavische overeenkomst on
derteekend, welke de lijnen volgt van het in
1936 te Londen geteekende vlootverdrag.
Wolven vallen boeren aan. - Met de in
trede van het koude winterweer zijn de
wolven voor den dag gekomen, die aanvallen
ondernemen op Roemeensche boeren. In
Bessarabie bij de Russische grens, zouden
wolven ongetwijfeld drie boeren hebben ge
dood, wanneer niet vier andere boeren zou
den zijn voorbijgekomen. Pas na .een lang
durig gevecht, waarbij de boeren van hooi
en stroo pakken maakten, welke zij in brand
staken en naar de wolven gooiden, konden
zij vluchten. De wolven achtervolgden de
boeren tot een dorp aan de Dnjestr.
Forster ter dood veroordeeld. Het
Duitsche bijzondere gerechtshof voor Thü-
ringen heeft den gisteren uitgeleverden ge
vangene Peter Forster, die, zooals gemeld,
op 13 Mei tezamen met een anderen gedeti
neerde een S.S.-man heeft vermoord, met
het doel te kunnen ontvluchten, gisteren ter
dood veroordeeld
Trein in Mexico ontspoord. - De trein
MexicoVera Cruz van de Engelsche spoor
wegmaatschappij, Ferrocarril Exicano is
gister ontspoord tusschen de stations Ome-
tusco en Irolo. Er vielen, naar tot nu toe kon
worden vastgesteld, veertig dooden.
In den trein bevonden zich meer dan 1000
menschen, in hoofdzaak ambtenaren, die op
weg waren naar Vera Cruz om er de kerst
dagen te vertoeven
De oorzaak der ontsporing, waarbij alle
13 wagens van den trein omsloegen, is nog
niet vastgesteld.
Brand in paleis van justitie te Kortrijk.
- Tengevolge van een ontploffing in de ver
warmingsinstallaties van het paleis van justi
tie te Kortrijk (België) is in de kelders van
den rechtervleugel van het gebouw, die vol
papier lagen, brand ontstaan. Het vuur ver
breidde zich zeer snel en het gebouw werd
bijna volkomen verwoest Van het 100 meter
lange en 30 meter diepe gebouw staan nog
slechts de zwartgeblakerde muren overeind.
Duizenden dossier zijn een prooi der vlam
men geworden. De schade wordt op ver
scheidene millioenen francs geraaimd.
Alkmaar, Donderdag.
Onze inzameling blijkt gelukkig veler
daadwerkelijke belangstelling te hebben.
Geregeld komen de bijdragen binnen.
Er zijn daaronder belangrijke bedragen,
die wij ter wille van het goede doel met
vreugde begroeten en er zijn er ook vele
kleineren, die ons niet minder welkom
zijn.
Ook nu weer blijkt hoeveel eenvou
dige menschen, die het waarschijnlijk
zelf zeer moeilijk hcLben, toch bereid
zyn iets te offeren voor hen bij wie de
nood nog hooger is gestegen.
Dat geeft algemeen de tot voldoening
wekkende gedachte, dat er ook in dezen
tijd waarin de toestanden zoo moeilijk
zijn en de strijd om het bestaan zoo
meedoogenloos wordt gestreden, in veler
gedachten en harten nog medelijden en
hulpvaardigheid voor in nood verkee-
rende menschen en dieren wordt ge
vonden.
Alkmaar heeft een bewiis van groote
opoffering gegeven toen er kort geleden
een beroep om hulp voor buitenlandsche
vluchtelingen gedaan werd.
Alkmaar toont ook nu weer tot offeren
in staat te zijn nu voor eigen stadge-
nootcn een beroep oi de publieke lief
dadigheid wordt gedaan.
Er zijn er in onze gemeente wier bij-
