DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. No. 307 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 30 December 1938 140e Jaargang De voormalige leiders van Duitschland. Degenen, die rustig in het derde rijk bleven. Het offensief van Franco. Hevige aanvallen hebben succes. Het groote Nazi-proces in Januari. Wegens plannen om nazi-leiders te vermoorden. De algemeene toestand. Duitschland en de Slowaken. Misnoegen te Boedapest. „Onuitvoerbare plannen". De Duitsche drang naar het Oosten. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. tranco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummerr 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0 25. groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZüON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telet. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Zelden of nooit worden in het derde rijk nog de namen genoemd der man nen, die eens de leiders waren der Weimar-republiek. Velen hunner le- ten, zooals Ernst Thaelmann, die zich nog sommigen bevinden zich nog steeds in de gevangenis of concentratie-kampen, doch een vrij groot aantal leeft in Duitschland en leeft er rustig. Deze laatsten oefenen thans een of ander be roep uit of leven van een pensioen van den staat. Afgezien van de leiders der communis ten, zooals Ernst Hhaelmann, die zich nog in concentratiekampen bevinden, zijn de meeste leiders der socialisten of andere linksche partijen, die nog in Duitschland leven, op vrije voeten gesteld. De vroegere socialistische woordvoerder in den Pruisi- schen landdag, Ernst Heilmann, is nog steeds in een concentratiekamp. Een ander socialistisch afgevaardigde, France Kuenst- ler is onlangs om politieke redenen opnieuw gearresteerd. Een van degenen, die uit het concentra tiekamp ontslagen en sindsdien met rust gelaten werden, is Paul Loebe, voormalig president van den rijksdag. Loebe ontvangt geen pensioen, daar hij als vroeger rijks dagpresident daartoe niet gerechtigd is. Hij voorziet in zijn levensonderhoud door de teksten van Amerikaansche films in het Duitsch te vertalen. Voordien heeft Adolf Grimme, vroeger socialistisch minister van onderwijs in Pruisen, deze betrekking ge had, maar hij heeft die laten varen, toen zijn verzoek om pensioen werd ingewilligd. Onder de vooraanstaande leden der so cialistische partij, die thans een pensioen van het derde rijk ontvangen, moet de vroegere minister van binnenlandsche za ken, Karl Severing, genoemd worden. Hij leeft thans rustig in zijn geboortestad Bie- lefeld. Ex-kanselier dr. Wilhelm Marx, een lid van de Centrum Partij, die een tegencandi- daat was van Hindenburg bij de presidents verkiezingen, leeft thans van een pensioen in zijn geboortestad Keulen. Een aantal ambtenaren van de vroegere Centrumpartij heeft zich in Tempelhof ge vestigd, een voorstad van Berlijn, waar zij elkander aan een „Stamtisch" in een res taurant geregeld ontmoeten. Aan dezen Stamtisch ziet men o.a. den vroegeren Prui- sischen minister van sociale zaken, Hein- rich Hirtsiefer; den gewezen rijksminister van financiën, Bernhard Koehler; den vroe geren rijksminister van arbeid, Adam Ste- gerwald en den laatsten secretaris-generaal van dé Centrumpartij, Heinrich Vockel. Twee ex-ministers leven op hun boerderij in de Allgaeu, Beiersche Alpen. Deze twee zijn de vroegere minister van defensie Otto Gessier en de vroegere minister van arbeid Heinrich Brauns, een katholiek priester, die zijn buur Gessier tot het katholieke geloof heeft bekeerd. Dr. Julius Curtius, Stresemann's opvol ger als minister van buitenlandsche zaken, heeft een advocatenpractijk te Berlijn, evenals dr. Walther Schreiber, vroeger Pruisisch minister van handel. De vroegere leider van de socialistische vakbeweging Theodor Leipart, die thans meer dan 80 jaar oud is, leeft rustig in een voorstad van Berlijn. Daar woont ook de voormalige Centrum-minister Rudolf Bell, de eenige overlevende van die Duitschers, die het verdrag van Versailles hebben on derteekend. Een andere persoonlijkheid, wiens naam met het tijdperk der Weimar-republiek ver bonden blijft, is de voormalige groote Duit- sche kanselier, Heinrich Bruening, die thans onder den aangenomen naam van Anderson, professor aan een universiteit in de Ver. Staten is. Een andere balling is de vroegere Pruisische premier, Otto Braun, die thans in Zwitserland leeft. De vroegere socialistische leider, Philipp Scheidemann, bevindt zich in Kopenhagen. De socialistische deskundige in de buiten landsche politiek Rudolf Breitscheid neeft zich in Boekarest gevestigd. Otto Wels, een ander socialistisch leider, leefde tot voor kort in Praag; thans maakt hij, naar men zegt, een reis om de wereld. Sommige van de vroegere socialistische politici zijn in den handel gegaan. Zoo oefent Wilhelm Dittmann, een van de lei dende figuren van de November-revolutie van 191.8, thans zijn vroegere beroep van meubelmaker weer uit, echter niet meer in Duitschland, maar in Zwitserland. Fritz Ebert, zoon van den eersten rijks president, leeft in Duitschland en heeft een drukkerij. Het offensief, dat de troepen van generaal Franco eenige dagen geleden hebben ingezet, duurt nog steeds voort en uit berichten van beide partijen blijkt, dat de regeeringstroepen ver schillende plaatselijke successen hebben geboekt. Merkwaardig is, dat de berichten uit Barcelona melding blijven maken van Italiaansche troepeneenheden, welke in den strijd geworpen zijn. Wij meenden, dat verschillende van de genoeimde Italiaansche eenheden waren terugge roepen?! Een doorbraak? Reuter meldt uit Salamanca, dat aldaar gisteravond nadere bizonderheden bekend zijn geworden omtrent de wijze, waarop de linie der regeeringstroepen in het midden van het front te Balaguer doorbroken is, nadat de regeeringstroepen maandenlang op het bruggehoofd aldaar stand hadden weten'te houden. De luchtmacht en artillerie openden den aanval met een bombardement van het versterkte bruggehoofd. Tonnen ontplofbare stoffen kwamen op de verster kingen terecht. Pantserwagens reden daarop door de bressen en haalden de viervoudige prikkeldraadversperringen neer, terwijl de infanterie volgde en de stellingen bezette. De regeeringstroepen richten zich thans op de verdedigingsw. voor Borjas Blancas. De troepen van Franco rukken thans ook in den Noordelijken sector snel in Oostelijke rich ting op. In den Zuidelijken sector rukt de vleugel van de Franco-troepen stelselmatig op met als doel de verovering van de linie van observatieposten van Albages naar de Ebro. Gisteravond meldde het hoofdkwartier der opstandelingen de inneming van Grana- della. Burgos meldt, dat de gevangenen beginnen met om voedsel te vragen en dat in den Noordelijken sector vele link- schen in de vele centimeters hoog liggenden sneeuw vechten met aan de voeten slechts linnen schoenen. Communiqué van Barcelona. In het gisteravond door het ministerie van landsverdediging uitgegeven communiqué wordt o.m. gezegd, dat de vijand Woensdag avond aan het Oostelijk front zijn aanvallen in den sector van Balaguer heeft voortgezet, doch verscheidene malen met duizenden ver liezen is teruggeworpen. Donderdagochtend slaagde de vijand, die voorafgegaan door een groot aantal tanks en door Italiaansche en Duitsche vliegtuigen gesteund werd, erin, na verscheidene vruchtelooze en kostbare uitvallen den top van den Montero te bezet ten. In het gebied van den benedenloop van de Segre is een Italiaansche divisie met behulp van den gebruikelijken overvloed van oorlogsmateriaal van iedere soort erin geslaagd, La Grandella te bereiken. Bij het opstellen van het communiqué duurde de strijd bij Robera nog voort. Andere aanval len in verschillende sectoren in dit gebied werden volkomen afgeslagen. In het begin van 1939 zal, gelijk reeds aangekondigd, een der grootste proces sen wegens hoogverraad sedert het aan het bewind komen van de nazi's, worden gehouden. Men verwacht, dat. daarbij 17 a 18 doodvonnissen worden uitgesproken. Onder de 20 personen, die terecht zul len moeten staan, bevindt zich de schrij ver Franz Niekisch. Het proces zal 4 Ja nuari een aanvang nemen. De beschuldigden staan o.a. terecht we gens plannen om nazileiders te vermoorden. De personen, die de moorden ten uitvoer zouden brengen, zouden door het lot worden aangewezen. De positie van de beschuldigden is zoo hopeloos, dat verscheidene advocaten gewei gerd hebben, om de verdediging op zich te nemen. Men verwacht, dat het proces 8 dagen zal duren. Het publiek zal niet tot de zitting worden toegelaten. Tegelijkertijd zullen talrijke andere pro cessen gevoerd worden, waarin een groot aantal personen men spreekt van 100 die in mindere mate bij een uitgebreider complot betrokken waren, terecht zullen staan. Verscheidene personen, die reeds ge oordeeld zijn, zullen als getuige inzake dit laatste complot optreden. Niekisch en andere beschuldigden zijn voor het onderzoek in de grootste gevange nis van Berlijn ondergebracht. Bijna 80 procent van de gevangenen, die daar verblijf houden, zijn beschuldigd van hoogverraad of spionnage. ALKMAAR, 30 December. De twist der Latijnsche broeders! Men begrijpt, dat wij daarmede bedoelen het geschil tusschen Frankrijk en Italië, dat op het oogenblik in het middelpunt der be langstelling staat. Duitschland rust uit van de vele ver moeienissen, zijn vriend Italië zorgt thans, dat de democratische landen opnieuw ver ontrust worden! Welk een hïerlijke tijd, welk een... rustige tijd vooral! De Fransch—Italiaansche spanning houdt natuurlijk ook Engeland bezig. Zoo heeft de Fransche zaakgelastigde te Londen, Cambon, Donderdag zijn gewone dagelijk- sche bezoek aan het Britsche ministerie van buitenlandsche zaken gebracht. Tij dens dit bezoek zou Cambon de Fransche stelling herhaald hebben, dat de thans door Italië gestelde eischen van dien aard zijn, dat Frankrijk hiervoor zelf een oplossing moet vinden. Ofschoon het herstel van de vriendschap pelijke betrekkingen tusschen Frankrijk en Italië voor Engeland als Middellandsche Zeemogendheid een belang van de eerste orde is, is er nooit eenige sprake van ge weest, dat Chamberlain bij zijn bezoek aan Rome tusschen de twee landen zou bemid delen. Britsche kringen hebben begripvoor Frankrijks wil, zijn eigen belangen te be hartigen en de houding van dit land wordt goedgekeurd. De Britsche en de Fransche regeeringen staan met elkaar .n nauw con- tact. Het is intusschen niet uitgesloten dat de Fransch—Italiaansche betrekkingen bij het bezoek van Chamberlain ter sprake zullen komen, daar iedere dreigende verstoring van den status quo in de Middellandsche Zee het Britsch—Italiaansche pact raakt en de territoriale postie van Britsch Soman- land een vreedzame oplossing van de Ita liaansche eischen wenschelijk maakt. Daar om mag verwacht worden, dat Chamber lain zal aandringen op een herstel van de vriendschappelijke betrekkingen tussc en Frankrijk en Italië, terwijl hij erop zal wijzen, dat Engeland niet als tusschenper- soon kan optreden voor het overbrengen der Italiaansche eischen aan Frankryk. De Fransche Kamer heeft gistermiddag met algemeene stemmen de begrooting van Algiers goedgekeurd en is vervolgens over gegaan tot behandeling van eenige supple- toire begrootingen. In den loop van het debat heeft de so cialist Sibue herinnerd aan de jongste ver klaringen van Bonnet over de Fransch Italiaansche betrekkingen (19 December). Sibue had met voldoening de verklaring aanvaard, dat Frankrijk geen duimbreed grond aan Italië zou afstaan. Doch, zoo ver volgde spreker, hoe komt het, dat Bonnet niet gewaagd heeft van de mededeeling van Ciano aan den Franschen ambassadeur (op 17 December) over de opzegging van de accoorden van 1935? Is het mogelijk, dat de minister niet op de hoogte was van de 48 uur vóór zijn verklaring aan den ambassadeur te Rome overhandigde nota? De communist Péri herinnerde er aan, dat vier dagen na de verklaring van Bon net de Italiaansche regeering de overeen komsten van 1935 opzegde (toen werd het door Stefani officieel gemeld.) Doch reeds op 17 December wist de Fransche regeering van het Italiaansche besluit. Was Bonnet's verklaring dan niet zonderling? Zijn hou ding op 19 December zou Italië kunnen doen gelooven, dat de chantage-campagne wellicht vruchten zou kunnen afwerpen. Na eenige communistische desiderata te hebben ontwikkeld vroeg Péri of de regee ring voornemens was de Kamer een nieuwe abdicatie, gelijk in October, ter ra tificatie aan te bieden. Louis Marin (republ. federatie) betreur de, dat de Kamer zoo slecht op de hoogte wordt gehouden van de buitenlandsche po litiek. Hij sprak de hoop uit, dat niets van de overeenkomsten van 1935 opnieuw in discussie zal worden gesteld en dat er noch van territoriale noch van juridische con cessies sprake zal zijn. Gouin, voorzitter van de socialistische fractie, vroeg vervolgens een onmiddellijk antwoord op de Bonnet gestelde vragen en wenschte schorsing teneinde Bonnet gele genheid te geven naar de Kamer te komen. De voorzitter bracht dit in stemming Een stemming bij handopsteken bleek hoofdelijke stemming noodzakelijk te ma ken. Gedurende de telling der stemmen onderhielen Daladier en de inmiddels ver schenen minister van buitenlandsche zaken zich met Herriot, die na hervatting van de zitting meedeelde, dat 309 stemmen voor schorsing der beraadslagingen en 277 daar tegen waren uitgebracht. Gouin trok hier op zijn verzoek tot schorsing in, daar Bon net thans in de Kamer aanwezig was. Bonnet, het woord verkrijgend, zeide o.a.: Van de nota heb ik eerst kennis gekregen na mijn verklaring in de Kamer op 19 De cember, waarin ik zeide geen twijfel te willen laten, dat Frankrijk de Italiaansche eischen niet aanvaardt. Indien de nota overigens eerder te mijner kennis zou zijn gebracht, zou ik er in de Kamer geen ge wag van hebben kunnen maken, zoolang de ministerraad niet over de nota en over het antwoord zou hebben beraadslaagd. De ministerraad is bijeengekomen en heeft een antwoord opgesteld, dat Frankrijks stand punt handhaaft. Bij de behandeling van de begrooting is overeengekomen dat begin Januari een debat zou worden gehouden over de bui tenlandsche politiek. De regeering zal dan ter beschikking van de Kamer staan en de meest uitgebreide inlichtingen verstrekken. Sibue verklaarde hierop, dat de mede- deelingen van Bonnet hem niet voldeden Hij verbaasde zich er over dat de minister bepaalde geruchten in verband met de overhandiging van de nota aan Poncet niet had tegengesproken. Bonnet interrumpeerde niets te hebben ontkend, en evenmin iets te hebben beves tigd. Sibue: Bonnet heeft een verklaring af gelegd, waarin geen sprake was van de ge beurtenis van twee dagen te voren. Wat voor een indruk moet dat maken in Frank rijk zoowel als in het buitenland? Bonnet zegt nu, dat hij, zelfs al had hij er van ge weten, hij toch niets zou hebben meege deeld, alvorens den ministerraad te hebben geraadpleegd. Gezien het belang van de zaak zou de ministerraad bijeen kunnen zijn gekomen voor de verklaring in de Ka mer. Het parlement wenscht opheldering. De communist Péri uitte zich in gelijken geest. Niettegenstaande protesten van socialis tische en communistische zijde ging de Ka mer voort met de behandeling der s uppie- toire credieten. De steun, welke in de Duitsche pers, vooral in de „Völkische Beobachter", wordt gegeven aan een zekere Slowaak- sche actie in de gebieden, welke over eenkomstig het verdrag van Weenen zijn afgestaan aan Hongarije, heeft te Boedapest een zeker misnoegen gewekt, dat niet langer verborgen kan blij ven. De officieuze „Pester Lloyd" schrijft: „In Hongarije betreurt men het dat aanzienlijke buitehlandsche organen zich zeer partijdig tot spreektrompet maken van deze Slowaak- sche propaganda, die, hoewel onzinnig, toch gevaarlijk is". Dis misnoegen wordt nog versterkt door de geruchten, dat Duitschland zou verlan gen, dat de steden Munkacs en Ungvar aan Tsjecho-Slowakije teruggegeven zullen wor den. Hierdoor zou het blijkbaar gemakkelijker worden den autoweg naar de Karpathen aan te leggen. In Hongaarsche kringen verklaart men, dat de grenzen tusschen Slowakije en Hon garije van geen waarde zouden zijn, wan neer Duitschland zjjn invloed niet uitoefent op de leiders der Slowaken, die Hongarije vijandig gezind zijn. De huidige spanning, welke nog sterker kon worden, is slechts enkele dagen na de betuiging van trouw van Hongarije aan de as Rome-Berlijn tijdens het bezoek van graaf Ciano aan Boedapest ontstaan. Onder het opschrift: „Onuitvoerbare plannen" pubilceert generaal Sikorski, de oud-premier, in den „Kurjer War- sawski" belangrijke berichten over de plannen tot gebiedsveroveringen, die Duitschland opnieuw zou beramen in Oost-Europa. Volgens den generaal zou de practische uitvoering van die ambities op onoverko melijke moeilijkheden en weerstanden stuiten. Na o.m. er op gewezen te hebben, dat het roode leger weinig offensieve waar de heeft schrijft Sikorski: „Maar die toestand kan radicaal veran deren, wanneer Rusland bedreigd wordt door een inval op zijn gebied door het Duit sche leger. Men kan dan aannemen, dat het roode leger dat het talrijkste ter wereld is en misschien ook één van de best uitgeruste, voorzien van oorlogsmateriaal van den al- lereersten rang met discipline zou ge hoorzamen aan een oproep der regeeringen van het militaire bevel. Geholpen door de onmetelijke gebièden van Rusland, evenals door de afwezigheid van wegen, zou het een buitengewoon doel- treffenden tegenstand kunnen bieden aan den aanvaller, wiens gemotoriseerde divi sies zich niet zouden kunnen bewegen in de gebieden zonder wegen en zonder on derkomens. Op den nationalen grond is het Russische leger, zelfs het bolsjewistische een ernstige tegenstander". Sikorski denkt dan ook, dat de Duitsche militaire chefs een campagne op de Russi sche vlakte zullen vreezen. „Blijven", zoo schrijft hjj verder, „berekeningen omtrent opstand onder de burgerbevolking, opstand van het leger of separatistische bewegingen in zekere streken. Alle waarnemers der Russische zaken zullen zeggen, dat derge lijke berekeningen niet kunnen berusten op een hechte basis in geval van een inval van den kant van het Duitschland van Hitier". Alkmaar, Vrijdag. HET 25-JARIG BESTAAN VAN DEN ARMENRAAD. „Belangrijke gebeurtenissen werpen hun schaduw in dit geval zeggen we liever: hun licht vooruit", lezen wij in Ons Orgaan. Het behoeft nauwelijks te verwonderen dat nu reeds, in dit Decembernummer van „Ons Orgaan" de aandacht wordt gevestigd op het feit dat 20 Maart a.s. de Armenraad 25 jaar bestaat. Voor de herdenking van dit feit bestaat zeker alle aanleiding. En aan deze herden king zal dan ook de noodige zorg worden besteed; naar wij vertrouwen met instem ming van allen die den Armenraad en zijn Bureau van nabij hebben leeren kennen en waardeeren. Allereerst heeft in verband met deze her denking zich een comité gevormd om een jubileum-fonds bijeen te brengen, waaruit aan de algemeene armen (van alle gezind ten) een uitkeering zal worden gedaan. Het overige zal ten goede komen aan de Com missie voor Bijzondere Nooden, waarvoor ook te Alkmaar zulk nuttig werk valt te verrichtèn. Voorts wordt voor leden en genoodigden een buitengewone algemeene vergadering belegd. Daarin zal mr. J. Everts, secr. van den Armenraad te Amsterdam de herden kingsrede houden, zooals onlangs door hem werd uitgesproken bij de herdenking van het 25-jarig bestaan der Armenwet in de groote vergadering met de ministers en andere autoriteiten te 's-Gravenhage. In deze vergadering zal de vertooning plaats vinden van de film over „Enkele gre pen uit het zichtbaar werk van den Armen raad en aangesloten instellingen te Alk maar". Ook bestaat het voornemen des middags een receptie te houden op het Stadhuis. Vanzelfsprekend zal tevens „Ons Orgaan" wat inhoud en uiterlijk betreft op prettige wijze van het heugelijk feit getuigen. Behalve een historisch overzicht van de Armverzorging te Alkmaar van de hand van den Gemeentearchivaris, zal daarin een aantal korte artikelen worden opgenomen van hen, die met het werk van den Armen raad en zijn Bureau van nabij bekend zijn. Dit speciale nummer van „Ons Orgaan" zal in groot formaat met omslag verschijnen en naar wij mogen vertrouwen als een waardevol aandenken op prijs gesteld wor den. DE UITDEELING VAN DE BURGER IJSCLUB. Een werk der liefdadigheid, dat den steun van de heele burgerij verdient. Inderdaad, het groepje, dat als B.IJ.C. de liefdadigheid beoefent, mag aanspraak ma ken op grooteren steun dan het thans nog geniet, want voor ieder toetredend lid kan weer een behoeftig gezin méér aan een pakket levensmiddelen worden geholpen, omdat immers de contributie voor dat doel wordt besteed. Na den wedstrijd per schaats van verle den week welke ook al stond in het tee- ken der liefdadigheid heeft gisteravond in de kolfbaan van het café Central de ge wone uitdeeling plaats gehad van levens middelen aan gezinnen, daartoe door de le den aangewezen. Dezen keer was het voor de belanghebbenden weder een beteeke- nisvol pakket, dat ze mee naar huis kon den nemen, n.1. een groot wittebrood, twee

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1938 | | pagina 1