DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 307 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 30 December 1938
140e Jaargang
De voormalige leiders van
Duitschland.
Degenen, die rustig in het derde
rijk bleven.
Het offensief van Franco.
Hevige aanvallen hebben succes.
Het groote Nazi-proces in
Januari.
Wegens plannen om nazi-leiders
te vermoorden.
De algemeene toestand.
Duitschland en de Slowaken.
Misnoegen te Boedapest.
„Onuitvoerbare plannen".
De Duitsche drang naar het Oosten.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummerr 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0 25. groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven irancc aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZüON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telet. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Zelden of nooit worden in het derde
rijk nog de namen genoemd der man
nen, die eens de leiders waren der
Weimar-republiek. Velen hunner le-
ten, zooals Ernst Thaelmann, die zich nog
sommigen bevinden zich nog steeds in
de gevangenis of concentratie-kampen,
doch een vrij groot aantal leeft in
Duitschland en leeft er rustig. Deze
laatsten oefenen thans een of ander be
roep uit of leven van een pensioen van
den staat.
Afgezien van de leiders der communis
ten, zooals Ernst Hhaelmann, die zich nog
in concentratiekampen bevinden, zijn de
meeste leiders der socialisten of andere
linksche partijen, die nog in Duitschland
leven, op vrije voeten gesteld. De vroegere
socialistische woordvoerder in den Pruisi-
schen landdag, Ernst Heilmann, is nog
steeds in een concentratiekamp. Een ander
socialistisch afgevaardigde, France Kuenst-
ler is onlangs om politieke redenen opnieuw
gearresteerd.
Een van degenen, die uit het concentra
tiekamp ontslagen en sindsdien met rust
gelaten werden, is Paul Loebe, voormalig
president van den rijksdag. Loebe ontvangt
geen pensioen, daar hij als vroeger rijks
dagpresident daartoe niet gerechtigd is. Hij
voorziet in zijn levensonderhoud door de
teksten van Amerikaansche films in het
Duitsch te vertalen. Voordien heeft Adolf
Grimme, vroeger socialistisch minister van
onderwijs in Pruisen, deze betrekking ge
had, maar hij heeft die laten varen, toen
zijn verzoek om pensioen werd ingewilligd.
Onder de vooraanstaande leden der so
cialistische partij, die thans een pensioen
van het derde rijk ontvangen, moet de
vroegere minister van binnenlandsche za
ken, Karl Severing, genoemd worden. Hij
leeft thans rustig in zijn geboortestad Bie-
lefeld.
Ex-kanselier dr. Wilhelm Marx, een lid
van de Centrum Partij, die een tegencandi-
daat was van Hindenburg bij de presidents
verkiezingen, leeft thans van een pensioen
in zijn geboortestad Keulen.
Een aantal ambtenaren van de vroegere
Centrumpartij heeft zich in Tempelhof ge
vestigd, een voorstad van Berlijn, waar zij
elkander aan een „Stamtisch" in een res
taurant geregeld ontmoeten. Aan dezen
Stamtisch ziet men o.a. den vroegeren Prui-
sischen minister van sociale zaken, Hein-
rich Hirtsiefer; den gewezen rijksminister
van financiën, Bernhard Koehler; den vroe
geren rijksminister van arbeid, Adam Ste-
gerwald en den laatsten secretaris-generaal
van dé Centrumpartij, Heinrich Vockel.
Twee ex-ministers leven op hun boerderij
in de Allgaeu, Beiersche Alpen. Deze twee
zijn de vroegere minister van defensie Otto
Gessier en de vroegere minister van arbeid
Heinrich Brauns, een katholiek priester, die
zijn buur Gessier tot het katholieke geloof
heeft bekeerd.
Dr. Julius Curtius, Stresemann's opvol
ger als minister van buitenlandsche zaken,
heeft een advocatenpractijk te Berlijn,
evenals dr. Walther Schreiber, vroeger
Pruisisch minister van handel.
De vroegere leider van de socialistische
vakbeweging Theodor Leipart, die thans
meer dan 80 jaar oud is, leeft rustig in een
voorstad van Berlijn. Daar woont ook de
voormalige Centrum-minister Rudolf Bell,
de eenige overlevende van die Duitschers,
die het verdrag van Versailles hebben on
derteekend.
Een andere persoonlijkheid, wiens naam
met het tijdperk der Weimar-republiek ver
bonden blijft, is de voormalige groote Duit-
sche kanselier, Heinrich Bruening, die
thans onder den aangenomen naam van
Anderson, professor aan een universiteit in
de Ver. Staten is. Een andere balling is de
vroegere Pruisische premier, Otto Braun,
die thans in Zwitserland leeft.
De vroegere socialistische leider, Philipp
Scheidemann, bevindt zich in Kopenhagen.
De socialistische deskundige in de buiten
landsche politiek Rudolf Breitscheid neeft
zich in Boekarest gevestigd. Otto Wels, een
ander socialistisch leider, leefde tot voor
kort in Praag; thans maakt hij, naar men
zegt, een reis om de wereld.
Sommige van de vroegere socialistische
politici zijn in den handel gegaan. Zoo
oefent Wilhelm Dittmann, een van de lei
dende figuren van de November-revolutie
van 191.8, thans zijn vroegere beroep van
meubelmaker weer uit, echter niet meer in
Duitschland, maar in Zwitserland.
Fritz Ebert, zoon van den eersten rijks
president, leeft in Duitschland en heeft een
drukkerij.
Het offensief, dat de troepen van
generaal Franco eenige dagen geleden
hebben ingezet, duurt nog steeds voort
en uit berichten van beide partijen
blijkt, dat de regeeringstroepen ver
schillende plaatselijke successen hebben
geboekt.
Merkwaardig is, dat de berichten uit
Barcelona melding blijven maken van
Italiaansche troepeneenheden, welke in
den strijd geworpen zijn. Wij meenden,
dat verschillende van de genoeimde
Italiaansche eenheden waren terugge
roepen?!
Een doorbraak?
Reuter meldt uit Salamanca, dat aldaar
gisteravond nadere bizonderheden bekend
zijn geworden omtrent de wijze, waarop de
linie der regeeringstroepen in het midden
van het front te Balaguer doorbroken is,
nadat de regeeringstroepen maandenlang
op het bruggehoofd aldaar stand hadden
weten'te houden. De luchtmacht en artillerie
openden den aanval met een bombardement
van het versterkte bruggehoofd. Tonnen
ontplofbare stoffen kwamen op de verster
kingen terecht. Pantserwagens reden daarop
door de bressen en haalden de viervoudige
prikkeldraadversperringen neer, terwijl de
infanterie volgde en de stellingen bezette.
De regeeringstroepen richten zich thans op
de verdedigingsw. voor Borjas Blancas. De
troepen van Franco rukken thans ook in den
Noordelijken sector snel in Oostelijke rich
ting op. In den Zuidelijken sector rukt de
vleugel van de Franco-troepen stelselmatig
op met als doel de verovering van de linie
van observatieposten van Albages naar de
Ebro. Gisteravond meldde het hoofdkwartier
der opstandelingen de inneming van Grana-
della.
Burgos meldt, dat de gevangenen
beginnen met om voedsel te vragen
en dat in den Noordelijken sector vele link-
schen in de vele centimeters hoog liggenden
sneeuw vechten met aan de voeten slechts
linnen schoenen.
Communiqué van Barcelona.
In het gisteravond door het ministerie van
landsverdediging uitgegeven communiqué
wordt o.m. gezegd, dat de vijand Woensdag
avond aan het Oostelijk front zijn aanvallen
in den sector van Balaguer heeft voortgezet,
doch verscheidene malen met duizenden ver
liezen is teruggeworpen. Donderdagochtend
slaagde de vijand, die voorafgegaan door
een groot aantal tanks en door Italiaansche
en Duitsche vliegtuigen gesteund werd, erin,
na verscheidene vruchtelooze en kostbare
uitvallen den top van den Montero te bezet
ten.
In het gebied van den benedenloop van de
Segre is een Italiaansche divisie met
behulp van den gebruikelijken overvloed
van oorlogsmateriaal van iedere soort erin
geslaagd, La Grandella te bereiken. Bij het
opstellen van het communiqué duurde de
strijd bij Robera nog voort. Andere aanval
len in verschillende sectoren in dit gebied
werden volkomen afgeslagen.
In het begin van 1939 zal, gelijk reeds
aangekondigd, een der grootste proces
sen wegens hoogverraad sedert het aan
het bewind komen van de nazi's, worden
gehouden.
Men verwacht, dat. daarbij 17 a 18
doodvonnissen worden uitgesproken.
Onder de 20 personen, die terecht zul
len moeten staan, bevindt zich de schrij
ver Franz Niekisch. Het proces zal 4 Ja
nuari een aanvang nemen.
De beschuldigden staan o.a. terecht we
gens plannen om nazileiders te vermoorden.
De personen, die de moorden ten uitvoer
zouden brengen, zouden door het lot worden
aangewezen.
De positie van de beschuldigden is zoo
hopeloos, dat verscheidene advocaten gewei
gerd hebben, om de verdediging op zich te
nemen.
Men verwacht, dat het proces 8 dagen zal
duren. Het publiek zal niet tot de zitting
worden toegelaten.
Tegelijkertijd zullen talrijke andere pro
cessen gevoerd worden, waarin een groot
aantal personen men spreekt van 100
die in mindere mate bij een uitgebreider
complot betrokken waren, terecht zullen
staan. Verscheidene personen, die reeds ge
oordeeld zijn, zullen als getuige inzake dit
laatste complot optreden.
Niekisch en andere beschuldigden zijn
voor het onderzoek in de grootste gevange
nis van Berlijn ondergebracht.
Bijna 80 procent van de gevangenen, die
daar verblijf houden, zijn beschuldigd van
hoogverraad of spionnage.
ALKMAAR, 30 December.
De twist der Latijnsche broeders!
Men begrijpt, dat wij daarmede bedoelen
het geschil tusschen Frankrijk en Italië, dat
op het oogenblik in het middelpunt der be
langstelling staat.
Duitschland rust uit van de vele ver
moeienissen, zijn vriend Italië zorgt thans,
dat de democratische landen opnieuw ver
ontrust worden! Welk een hïerlijke tijd,
welk een... rustige tijd vooral!
De Fransch—Italiaansche spanning houdt
natuurlijk ook Engeland bezig. Zoo heeft
de Fransche zaakgelastigde te Londen,
Cambon, Donderdag zijn gewone dagelijk-
sche bezoek aan het Britsche ministerie
van buitenlandsche zaken gebracht. Tij
dens dit bezoek zou Cambon de Fransche
stelling herhaald hebben, dat de thans door
Italië gestelde eischen van dien aard zijn,
dat Frankrijk hiervoor zelf een oplossing
moet vinden.
Ofschoon het herstel van de vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen Frankrijk
en Italië voor Engeland als Middellandsche
Zeemogendheid een belang van de eerste
orde is, is er nooit eenige sprake van ge
weest, dat Chamberlain bij zijn bezoek aan
Rome tusschen de twee landen zou bemid
delen. Britsche kringen hebben begripvoor
Frankrijks wil, zijn eigen belangen te be
hartigen en de houding van dit land wordt
goedgekeurd. De Britsche en de Fransche
regeeringen staan met elkaar .n nauw con-
tact.
Het is intusschen niet uitgesloten dat de
Fransch—Italiaansche betrekkingen bij het
bezoek van Chamberlain ter sprake zullen
komen, daar iedere dreigende verstoring
van den status quo in de Middellandsche
Zee het Britsch—Italiaansche pact raakt en
de territoriale postie van Britsch Soman-
land een vreedzame oplossing van de Ita
liaansche eischen wenschelijk maakt. Daar
om mag verwacht worden, dat Chamber
lain zal aandringen op een herstel van de
vriendschappelijke betrekkingen tussc en
Frankrijk en Italië, terwijl hij erop zal
wijzen, dat Engeland niet als tusschenper-
soon kan optreden voor het overbrengen
der Italiaansche eischen aan Frankryk.
De Fransche Kamer heeft gistermiddag
met algemeene stemmen de begrooting van
Algiers goedgekeurd en is vervolgens over
gegaan tot behandeling van eenige supple-
toire begrootingen.
In den loop van het debat heeft de so
cialist Sibue herinnerd aan de jongste ver
klaringen van Bonnet over de Fransch
Italiaansche betrekkingen (19 December).
Sibue had met voldoening de verklaring
aanvaard, dat Frankrijk geen duimbreed
grond aan Italië zou afstaan. Doch, zoo ver
volgde spreker, hoe komt het, dat Bonnet
niet gewaagd heeft van de mededeeling
van Ciano aan den Franschen ambassadeur
(op 17 December) over de opzegging van
de accoorden van 1935? Is het mogelijk,
dat de minister niet op de hoogte was van
de 48 uur vóór zijn verklaring aan den
ambassadeur te Rome overhandigde nota?
De communist Péri herinnerde er aan,
dat vier dagen na de verklaring van Bon
net de Italiaansche regeering de overeen
komsten van 1935 opzegde (toen werd het
door Stefani officieel gemeld.) Doch reeds
op 17 December wist de Fransche regeering
van het Italiaansche besluit. Was Bonnet's
verklaring dan niet zonderling? Zijn hou
ding op 19 December zou Italië kunnen
doen gelooven, dat de chantage-campagne
wellicht vruchten zou kunnen afwerpen.
Na eenige communistische desiderata te
hebben ontwikkeld vroeg Péri of de regee
ring voornemens was de Kamer een
nieuwe abdicatie, gelijk in October, ter ra
tificatie aan te bieden.
Louis Marin (republ. federatie) betreur
de, dat de Kamer zoo slecht op de hoogte
wordt gehouden van de buitenlandsche po
litiek. Hij sprak de hoop uit, dat niets van
de overeenkomsten van 1935 opnieuw in
discussie zal worden gesteld en dat er noch
van territoriale noch van juridische con
cessies sprake zal zijn.
Gouin, voorzitter van de socialistische
fractie, vroeg vervolgens een onmiddellijk
antwoord op de Bonnet gestelde vragen en
wenschte schorsing teneinde Bonnet gele
genheid te geven naar de Kamer te komen.
De voorzitter bracht dit in stemming
Een stemming bij handopsteken bleek
hoofdelijke stemming noodzakelijk te ma
ken. Gedurende de telling der stemmen
onderhielen Daladier en de inmiddels ver
schenen minister van buitenlandsche zaken
zich met Herriot, die na hervatting van de
zitting meedeelde, dat 309 stemmen voor
schorsing der beraadslagingen en 277 daar
tegen waren uitgebracht. Gouin trok hier
op zijn verzoek tot schorsing in, daar Bon
net thans in de Kamer aanwezig was.
Bonnet, het woord verkrijgend, zeide o.a.:
Van de nota heb ik eerst kennis gekregen
na mijn verklaring in de Kamer op 19 De
cember, waarin ik zeide geen twijfel te
willen laten, dat Frankrijk de Italiaansche
eischen niet aanvaardt. Indien de nota
overigens eerder te mijner kennis zou zijn
gebracht, zou ik er in de Kamer geen ge
wag van hebben kunnen maken, zoolang
de ministerraad niet over de nota en over
het antwoord zou hebben beraadslaagd. De
ministerraad is bijeengekomen en heeft een
antwoord opgesteld, dat Frankrijks stand
punt handhaaft.
Bij de behandeling van de begrooting is
overeengekomen dat begin Januari een
debat zou worden gehouden over de bui
tenlandsche politiek. De regeering zal dan
ter beschikking van de Kamer staan en de
meest uitgebreide inlichtingen verstrekken.
Sibue verklaarde hierop, dat de mede-
deelingen van Bonnet hem niet voldeden
Hij verbaasde zich er over dat de minister
bepaalde geruchten in verband met de
overhandiging van de nota aan Poncet niet
had tegengesproken.
Bonnet interrumpeerde niets te hebben
ontkend, en evenmin iets te hebben beves
tigd.
Sibue: Bonnet heeft een verklaring af
gelegd, waarin geen sprake was van de ge
beurtenis van twee dagen te voren. Wat
voor een indruk moet dat maken in Frank
rijk zoowel als in het buitenland? Bonnet
zegt nu, dat hij, zelfs al had hij er van ge
weten, hij toch niets zou hebben meege
deeld, alvorens den ministerraad te hebben
geraadpleegd. Gezien het belang van de
zaak zou de ministerraad bijeen kunnen
zijn gekomen voor de verklaring in de Ka
mer. Het parlement wenscht opheldering.
De communist Péri uitte zich in gelijken
geest.
Niettegenstaande protesten van socialis
tische en communistische zijde ging de Ka
mer voort met de behandeling der s uppie-
toire credieten.
De steun, welke in de Duitsche pers,
vooral in de „Völkische Beobachter",
wordt gegeven aan een zekere Slowaak-
sche actie in de gebieden, welke over
eenkomstig het verdrag van Weenen
zijn afgestaan aan Hongarije, heeft te
Boedapest een zeker misnoegen gewekt,
dat niet langer verborgen kan blij
ven.
De officieuze „Pester Lloyd" schrijft: „In
Hongarije betreurt men het dat aanzienlijke
buitehlandsche organen zich zeer partijdig
tot spreektrompet maken van deze Slowaak-
sche propaganda, die, hoewel onzinnig, toch
gevaarlijk is".
Dis misnoegen wordt nog versterkt door
de geruchten, dat Duitschland zou verlan
gen, dat de steden Munkacs en Ungvar aan
Tsjecho-Slowakije teruggegeven zullen wor
den.
Hierdoor zou het blijkbaar gemakkelijker
worden den autoweg naar de Karpathen aan
te leggen.
In Hongaarsche kringen verklaart men,
dat de grenzen tusschen Slowakije en Hon
garije van geen waarde zouden zijn, wan
neer Duitschland zjjn invloed niet uitoefent
op de leiders der Slowaken, die Hongarije
vijandig gezind zijn.
De huidige spanning, welke nog sterker
kon worden, is slechts enkele dagen na de
betuiging van trouw van Hongarije aan de
as Rome-Berlijn tijdens het bezoek van
graaf Ciano aan Boedapest ontstaan.
Onder het opschrift: „Onuitvoerbare
plannen" pubilceert generaal Sikorski,
de oud-premier, in den „Kurjer War-
sawski" belangrijke berichten over de
plannen tot gebiedsveroveringen, die
Duitschland opnieuw zou beramen in
Oost-Europa.
Volgens den generaal zou de practische
uitvoering van die ambities op onoverko
melijke moeilijkheden en weerstanden
stuiten. Na o.m. er op gewezen te hebben,
dat het roode leger weinig offensieve waar
de heeft schrijft Sikorski:
„Maar die toestand kan radicaal veran
deren, wanneer Rusland bedreigd wordt
door een inval op zijn gebied door het Duit
sche leger.
Men kan dan aannemen, dat het roode
leger dat het talrijkste ter wereld is en
misschien ook één van de best uitgeruste,
voorzien van oorlogsmateriaal van den al-
lereersten rang met discipline zou ge
hoorzamen aan een oproep der regeeringen
van het militaire bevel.
Geholpen door de onmetelijke gebièden
van Rusland, evenals door de afwezigheid
van wegen, zou het een buitengewoon doel-
treffenden tegenstand kunnen bieden aan
den aanvaller, wiens gemotoriseerde divi
sies zich niet zouden kunnen bewegen in
de gebieden zonder wegen en zonder on
derkomens. Op den nationalen grond is het
Russische leger, zelfs het bolsjewistische
een ernstige tegenstander".
Sikorski denkt dan ook, dat de Duitsche
militaire chefs een campagne op de Russi
sche vlakte zullen vreezen. „Blijven", zoo
schrijft hjj verder, „berekeningen omtrent
opstand onder de burgerbevolking, opstand
van het leger of separatistische bewegingen
in zekere streken. Alle waarnemers der
Russische zaken zullen zeggen, dat derge
lijke berekeningen niet kunnen berusten
op een hechte basis in geval van een inval
van den kant van het Duitschland van
Hitier".
Alkmaar, Vrijdag.
HET 25-JARIG BESTAAN VAN DEN
ARMENRAAD.
„Belangrijke gebeurtenissen werpen hun
schaduw in dit geval zeggen we liever:
hun licht vooruit", lezen wij in Ons Orgaan.
Het behoeft nauwelijks te verwonderen
dat nu reeds, in dit Decembernummer
van „Ons Orgaan" de aandacht wordt
gevestigd op het feit dat 20 Maart a.s. de
Armenraad 25 jaar bestaat.
Voor de herdenking van dit feit bestaat
zeker alle aanleiding. En aan deze herden
king zal dan ook de noodige zorg worden
besteed; naar wij vertrouwen met instem
ming van allen die den Armenraad en zijn
Bureau van nabij hebben leeren kennen en
waardeeren.
Allereerst heeft in verband met deze her
denking zich een comité gevormd om een
jubileum-fonds bijeen te brengen, waaruit
aan de algemeene armen (van alle gezind
ten) een uitkeering zal worden gedaan. Het
overige zal ten goede komen aan de Com
missie voor Bijzondere Nooden, waarvoor
ook te Alkmaar zulk nuttig werk valt te
verrichtèn.
Voorts wordt voor leden en genoodigden
een buitengewone algemeene vergadering
belegd. Daarin zal mr. J. Everts, secr. van
den Armenraad te Amsterdam de herden
kingsrede houden, zooals onlangs door hem
werd uitgesproken bij de herdenking van
het 25-jarig bestaan der Armenwet in de
groote vergadering met de ministers en
andere autoriteiten te 's-Gravenhage.
In deze vergadering zal de vertooning
plaats vinden van de film over „Enkele gre
pen uit het zichtbaar werk van den Armen
raad en aangesloten instellingen te Alk
maar".
Ook bestaat het voornemen des middags
een receptie te houden op het Stadhuis.
Vanzelfsprekend zal tevens „Ons Orgaan"
wat inhoud en uiterlijk betreft op prettige
wijze van het heugelijk feit getuigen.
Behalve een historisch overzicht van de
Armverzorging te Alkmaar van de hand van
den Gemeentearchivaris, zal daarin een
aantal korte artikelen worden opgenomen
van hen, die met het werk van den Armen
raad en zijn Bureau van nabij bekend zijn.
Dit speciale nummer van „Ons Orgaan"
zal in groot formaat met omslag verschijnen
en naar wij mogen vertrouwen als een
waardevol aandenken op prijs gesteld wor
den.
DE UITDEELING VAN DE BURGER
IJSCLUB.
Een werk der liefdadigheid, dat den
steun van de heele burgerij verdient.
Inderdaad, het groepje, dat als B.IJ.C. de
liefdadigheid beoefent, mag aanspraak ma
ken op grooteren steun dan het thans nog
geniet, want voor ieder toetredend lid kan
weer een behoeftig gezin méér aan een
pakket levensmiddelen worden geholpen,
omdat immers de contributie voor dat doel
wordt besteed.
Na den wedstrijd per schaats van verle
den week welke ook al stond in het tee-
ken der liefdadigheid heeft gisteravond
in de kolfbaan van het café Central de ge
wone uitdeeling plaats gehad van levens
middelen aan gezinnen, daartoe door de le
den aangewezen. Dezen keer was het voor
de belanghebbenden weder een beteeke-
nisvol pakket, dat ze mee naar huis kon
den nemen, n.1. een groot wittebrood, twee