DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 2 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Dinsdag 3 Januari 1939
141e Jaargang
Duitschland en de Fransch-
Italiaansche betrekkingen.
Een opmerkelijk artikel van het
Hamburger Fremdenblatt.
De gevechten in Spanje.
Franco blijft vorderingen maken.
Een nieuwe Britsche
politieke groep?
Meer nationale eenheid!
Binnenkort Duitsch-
Poolsche besprekingen.
Over de Poolsche Joden.
Britsche proconsul
gearresteerd.
Door de Franco-politie.
Proces-Niekisch begint
heden te Berlijn.
Voorbereiding van hoogverraad
ten laste gelegd.
Wijziging in Japansch
opperbevel.
In Midden-Chjna.
Japansche regeeringscrisis
op komst.
Hiranoema opvolger van Konoye?
De algemeene toestand.
De Kwomintang wil van
geen compromis weten.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
DirecteurC. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Onder het opschrift „De Middelland-
sche Zee en Wij" bespreekt de Berlijn-
sche correspondent van het Hamburger
Fremdenblatt in een opmerkelijk artikel
het standpunt van Duitschland ten aan
zien van het door de Italiaansche eischen
acuut geworden Middellandsche Zee-
vraagstuk.
Naar aanleiding van de reis van Daladier
naar Corsica en Tunis merkt het blad op
dat de Fransche diplomatie, zooals zij dat in
dergelijke gevallen altijd heeft gedaan, door
een met overduidelijken nadruk gemaakt ge
baar van niet van wij ken te willen weten,
Frankrijk in een gunstige positie tracht te
plaatsen. Het is, aldus het blad, echter niet
te ontkennen dat de betrekkingen tusschen
de beide mogendheden aan de Middelland
sche Zee rijp geworden zijn voor een prin-
cipieele regeling.
De correspondent wijst er op, dat sedert de
ontspanning tusschen Rome en Londen ook
Dzjiboeti, Suez en Tunis nauwelijks nog als
op zichzelf staande problemen kunnen wor
den beschouwd. Iedere entente, zelfs de
Britsch-Fransche, wordt noodgedwongen
verstoord, wanneer door een der beide par
tijen toenadering tot stand gebracht wordt
met een derde mogendheid, waarmede de
andere partij voortdurend in conflict is.
Daarom zijn de Fransch-Italiaansche
■betrekkingen een Europeesche kwestie
geworden, waarvan de terugslag zelfs
wordt ondervonden door een land ais
Duitschland, dat geen directe belangen
in de Middellandsche Zee kan laten gel
den. De politiek van de as vooronder
stelt als grondbeginsel van alle buiten-
landsche betrekkingen van Duitschland
een houding, die eerlijk begrip voor de
rechtvaardigheid der Italiaansche wen-
schen bepleit. Wanneer men in het bui
tenland de moeite zou willen nemen de
duidelijke en onverbreekbare verplich
tingen uit Duitschland's vriendschap
voor Rome in haar wezen te begrijpen
dan zou ook Duitschland's standpunt in
het Middellandsche Zee-vraagstuk niet
aan misvattingen blootstaan.
Wie, aldus besluit de correspondent, over
tuigd is van de noodzaak van een ontspan
ning in de Middellandsche Zee, die zal in
zien, dat zelden met een bot „nooit" zegen
rijke resultaten in de geschiedenis bereikt
zijn".
Bij het algemeene hoofdkwartier der
Spaansche regeeringstroepen heeft Reu
ter vernomen, dat aan den zuidelijken
vleugel van het front de troepen van
Franco tengevolge van de terreinmoéi-
lijkheden niet langs den oostelijken
Ebro-oever van Mora naar Falset kun
nen oprukken. Op plaatsen, waar de
vijand beide oevers van de Ebro bezet
houdt, legt hij bruggen aan.
Hoewel Franco sedert het begin van zijn
offensief ten zuiden van Lerida een aan
zienlijke oppervlakte aan vlak land heeft
bezet, hebben zijn troepen nog geen enkel
strategisch belangrijk doel bereikt. De om
trekkende beweging van Tremp naar Pons
en Artesa en vandaar naar het zuiden is
verijdeld door den helfhaftigen tegenstand
der regeeringstroepen. De vijand, aldus ver
klaart men, is overal vele mijlen van de
hoofdverdedigingslinie der regeeringstroe
pen verwijderd.
Volgens een bericht van het Spaansche
persagentschap uit Barcelona is de toestand
aan het Catalaansche front in de laatste 48
uur niet belangrijk gewijzigd, hoewel er
hevig gevochten is. De troepen van Franco
zijn voortdurend in actie geweest, doch in
militaire kringen te Barcelona gelooft men
dat die actie haar hoogtepunt voorbij is. Op
13 tot 16 K.M. van Artesa hebben de
Franco-aanvallen geen succes gehad. In den
sector tusschen Lerida en Granadella maken
de verdedigers gebruik vart de terrein-
omstandigheden om de troepen van Franco
voor elke winst duur te laten betalen. Al
leen in het zuidelijkste gedeelte, bij Caba-
ces, kon de vijand vorderingen maken.
Franco meldt toch successen.
Uit Sarragossa wordt gemeld:
De noordelijke tang der rechtsche troepen
aan het Catalaansche front sluit de republi-
keinsche troepen aan den hoofdweg tus
schen Balaguer en Seo de Urgel langzaam
in. De afdeel ingen van generaal Valino, die
het noordelijk been van den tang vormen
aan den noordelijken oever van de Boven-
Segre, hebben verscheidene honderden ge
vangenen gemaakt. Volgens berichten van
het hoofdkwartier te velde blijft men opti
mistisch.
De divisies van Navarre, het zuidelijke
been van den zuidelijken tang, zijn vijf K.M
opgerukt bij de Siërra Demontsant in Tarra-
gona.
Zij hebben zich meester gemaakt van een
top ten oosten van Juncosa, vanwaar zij
den weg naar Reus beheerschen, en van een
hoogte oostelijk van Cabaces. Tweeduizend
krijgsgevangenen zijn achter het front ge
zonden.
Het legercorps der legionarissen, het
noordelijk gedeelte van den zuidelijken
tang, houdt zich bezig met het breken der
sterke republikeinsche verdediging. De sol
daten moeten hier de eene hindernis na de
andere opruimen zoodat zij geen belang
rijke terreinwinst kunnen behalen.
Volgens den politieken redacteur van de
„Press Association" zal in Engeland een
nieuwe politieke groep gevormd worden,
„die persoonlijkheden van onafhankelijken
geest zal vereenigen, welke tot alle partijen
behooren en verontrust zijn over het oor
logsgevaar over hetgeen zij beschouwen als
de zwakheid van het Britsche verdediging
stelsel en over de thans gevoerde buiten-
landsche politiek. De beweging moet niet
worden beschouwd als gericht tegen Cham-
berlain. Zij heeft ten doel een vollediger
nationale eenheid in het leven te roepen,
welke uiteindelijk moet uitloopen op de
vorming van een „waarlijk nationale"
regeering. De redacteur verduidelijkt, dat
Eden geenerlei rol speelt in de vorming van
deze nieuwe groep.
„Kurjer Polski" meent te weten, dat
binnenkort te Berlijn de Poolsch-Duitsche
besprekingen over de Poolsch-Joodsche
burgers, die uit Duitschland zijn gezet,
welke besprekingen bijna twee maanden
geleden werden afgebroken, zullen wor
den hervat.
De voor deze besprekingen benoemde
delegatie bestaat uit vertegenwoordigers
van het ministerie van buitenlandsche
zaken en van de Poolsche ambassade te
Berlijn.
De onderhandelingen zouden betrekking
hebben op de opheffing van het kamp te
Zbonszyn aan de Poolsch-Duitsche grens,
waar uit Duitschland gezette Poolsch-
Joodsche burgers zijn ondergebracht.
Deze Joden zouden het recht krijgen
naar Duitschland terug te keeren om orde
te stellen op hun zaken.
De kwestie der regeling van de mate-
rieele aangelegenheden der uit Polen
afkomstige Joden, die uit Duitschland zijn
gezet en in Polen zijn teruggekeerd of
naar andere landen zijn vertrokken, zal
eveneens worden besproken.
Van gezaghebbende zijde heeft Reu
ter vernomen, dat Ernest Golding, die
gedurende 10 jaar Britsch proconsul is
geweest te San Sebastian, met zijn
vrouw aldaar gisteravond gearresteerd
is door de rechtsche militaire politie.
Deze arrestatie staat in verband met het
plaatselijke gerechtelijke onderzoek naar
de vertakkingen van de affaire, waarbij
gebleken was, dat een Britsch consulair
valies behelsde, wat men een incriminee-
rend pakket noemde.
Terwijl te Londen gezaghebbende kringen
geen bevestiging hebben ontvangen van de
arrestatie van Golding en zijn vrouw te
San Sebastian, merkt men op, aldus Reu
ter, dat wanneer zoo'n arrestatie mocht
hebben plaats gehad, een ernstige toestand
zou zijn ontstaan. Golding heeft al zijn
consulaire taken op bevredigende wijze uit
gevoerd en nooit is een klacht tegen hem
ingediend. Het zou verrassendzijn, wan
neer de rechtsche autoriteiten hem zouden
hebben gearresteerd zonder eerste hun be
wijsmateriaal aan de Britsche autoriteiten
te hebben voorgelegd en hen te hebben ge
raadpleegd.
Het Duitsche Nieuwsbureau bevestigt dat
heden het proces begint tegen den schrijver
Ernst Niekisch, Het wordt behandeld voor
den eersten senaat van het volksgerechtshof;
de beschuldiging luidt voorbereiding van
hoogverraad. Met Niekisch staan nog twee
verdachten terecht.
(In Vroegere berichten, ontleend aan de
Engelsche pers, was' naar men zich herinnert
sprake van éen twintigtal verdachten.)
Het D.N.B. voegt aan het bericht toe, dat
Niekisch, een vroeger onderwijzer, bij de
oprichting van de raden-republiek in Mün-
chen.in 1918 en 1919 een leidende rol speelde
en dat hij toen reeds uit dezen hoofde
wegens hoogverraad werd veroordeeld. Ook
in den daarop volgenden tijd behoorde hij
volgens het D.N.B. tot links-georiënteerde
partijen. Sedert ongeveer 1926 gaf hij het
tijdschrift „Widerstand" uit. Reeds lang vóór
1933 keerde hij zich (aldus het D.N.B.) tegen
het nationaal-socialisme en ook nadat dit aan
de macht was gekomen, bestreed hij tot aan
zijn aanhouding de politieke en economische
doeleinden van den nationaal-socialistischen
staat op opruiende wijze, waarbij hij de lei
dende persoonlijkheden van het derde rijk
op de ergste wijze beschimpte.
(Reuter meldt nog dat Niekisch sinds 1936
in arrest is en dat zijn bedrijvigheid in ver
band stond met de zgn. vrijheidspartij en
soortgelijke geheime organisaties in Duitsch
land.
Hij was de stichter van een politieke partij
gericht tegen de republikeinsche regeering
en werd bekend als schrijver van artikelen
en boeken, gericht tegen het verdrag van
Versailles.
Er is volgens Reuter een groot aantal ge
tuigen gedagvaard.
Generaal Hata, die in Februari 1938
generaal Matsoei opvolgde als opper
bevelhebber der Japansche troepen in
Midden-China, zal, naar van gezag
hebbende zijde wordt vernomen, wor
den vervangen door den 57-jarigen ge
neraal Otozo Jamada, die in anciënni
teit twee jaar jonger is dan Hata.
Het is niet bekend, waar Hata zich op
het oogenblik bevindt. Eenerzijds wordt
bericht, dat hij naar Japan terugkeert, ter
wijl anderzijds wordt gemeld, dat hij ern
stig ziek ligt te Nanking.
De Japansche censoren te Sjanghai heb
ben een protest ingediend bij de Ameri-
kaansche autoriteiten tegen de activiteit
van het Amerikaansche radiostation „Globe
Radio" in .den Amerikaanschen sector der
Intern. Nederzetting te Sjanghai. De Japan
ners beweren, dat het station de laatste zes
weken ongecensureerd handels- en perste
legrammen heeft uitgezonden naar de Ver.
Staten en de Philippijnen.
Omtrent het besluit om Wang Tsjing Wei
uit de Kwomintang te stooten, verneemt
het A.N.P. nog uit Tsjoeking, dat Tsjang
Kai Sjek onmiddellijk na ontvangst van
Wangs boodschap het partijbestuur bijeen
riep.
Tsjang Kai Sjek vroeg clementie voor
Wang en stelde voor, dat de Kwomingtang
zou trachten Wang er toe te bewegen zijn
houding alsnog te herzien. De aanwezige
leden achtten de voorstellen van Tsjang
evenwel te toegevend en vroegen Wangs
uitzetting uit de partij voor het leven en
zijn verwijdering uit alle functies. Niette
genstaande het feit, dat Tsjang Kai Sjek
den leden voor de stemming nog eens ver
zocht de zaak kalm te overwegen, werd het
besluit tegen Wang met algemeene stem
men genomen.
Een aantal besprekingen aan het einde
van het jaar gehouden, hebben Konoye,
den Japanschen minister-president, het be
sluit doen nemen voor het einde der week
af te treden.
Waarschijnlijk, aldus verklaart men in
wel ingelichte kringen, zal baron Hiranoe
ma, de president van den geheimen raad,
Konoye opvolgen.
De crisis is in de eerste plaats veroor
zaakt door den aandrang, welken admiraal
Soetsoegoe uitoefent ten aanzien van een
nationale mobilisatie op politieke basis,
waarbij de politieke partijen in een enkele
nationale partij worden samengebracht.
Leden der Minseito en Seyoekai zijn
voorstanders van een nationale, moreele
mobilisatie, doch zij zijn sterk gekant tegen
de plannen van Soetsoegoe. Deze dreigt
reeds op een ontbinding van den landdag te
zullen aansturen. Daarom zou Konoye er
de voorkeur aan geven af te treden voor
de landdag weer bijeenkomt.
ALKMAAR, 3 Januari.
Het jaai 1938 heeft zich o.m. gekenmerkt
door ministerieele reizen, maar het ziet er
naar uit, dat ook 1939 zoo'n jaar zal
worden. De Fransche minister-president
Daladier heeft gisteren reeds de rij der
reizen geopend met zijn reeds lang aan
gekondigde tour door Corsica en Tunis.
Helaas, de redenen van deze reis zijn als de
redenen van zoovele 1938-reizen: de rust,
de vrede wordt verstoord en deze moet in
het belang van Europa toch gehandhaafd
worden. En nu Italië zich danig geroerd
heeft, nu moet Daladier de bevolking van
Corsica en Tunis kalmeeren en meteen
indrukken van aanhankelijkheid aan
Frankrijk met zich meenemen.
Gistermiddag heeft Daladier zijn tweede
bezoek gebracht aan Corsicaansche havens:
eerst heet. hij Ajaccio bezocht en daar is
hij hartelijk toegejuicht en nu was de beurt
aan Bastia, waar de ontvangst al niet min
der hartelijk was.
Terstond nadat Daladier van den krui
ser „Foch" aan land was gegaan, werd hij
begroet door de teoeji ichingen van een
geestdriftige menigte. Terw'jl de premier
den garnizoenstroepen parade afnam, brak
het publiek door de afzettingen heen. De
premier begaf zich naar het monument, dat
is opgericht ter nagedachtenis aan de
40.000 gesneuvelde Corsicanen. De voor
zitter der Corsicaansche oudstrijders-ver-
eeniging sprak, nadat een minuut stilte was
betracht, toen Daladier een krans had neer
gelegd bij het monument, de volgende
woorden: „Wij zweren bij onze wapenen,
bij onze vrouwen en onze kin deren, dat wij
als Franschen zullen leven en sterven."
De menigte ving deze woorden op en her
haalde als één man: „Wij zweren het!'
Vervolgens trok de officieele stoet naar
den grooten schouwburg, waar de burge
meester in bewogen bewoordingen den
minister-president welkom heette. Hij
zeide o.a., dat Corsica lang voor Lodewijk
XIV door zijn gevoelens aan Frankrijk
behoorde en herinnerde aan het roemrijke
koninklijke regiment van Corsica, dat ge
vormd was uit vrijwilligers, die in Fran
schen dienst waren getreden.
Om kwart voor vijf ging Daladier weer
scheep naar Tunis.
De „Daily Telegraph' zegt in haar com
mentaar op het bezoek van Daladier aan
Corsica: deze klinkende ontvangst moest
Italië er snel van overtuigen, dat welke
aanspraken het op het eiland kan laten
gelden, deze zeker niet gegrond zijn op de
gevoelens der bewoners. Frankrijk toönt
vastberaden eenheid en daarom is de hef
tigheid der Italiaansche perscampagne
reeds zichtbaar aan het afnemen. Indien
na een redelijke periode van rust Italië ge
matigde eischen aan Parijs zou stellen
langs de gewone diplomatieke kanalen en
in een geest van vriendschap, aldus de
„Daily Telegraph", is het niet onwaar
schijnlijk, dat het een verzoeningsgezind
antwoord zou krijgen. Daladier wenscht
zeer zeker een echte kalmeerin-g in het
gebied van de Middellandsche zee.
De „Daily Mail" schrijft, dat Italië weet,
dat de campagne voor Corsica, Tunis en
Nice weinig belooft. Doch zij kan leiden
tot besprekingen met Frankrijk over
Dzjiboeti en de controle van het Suez-
kanaal. En op deze twee punten zullen de
beide naties waarschijnlijk spoedig tot een
aanmerkelijke overeenstemming kunnen
komen.
De „News Chronicle" is van meening,
dat er niets verrassends is in de allerhar
telijkste ontvangst, welke Daladier op
Corsica is ten deel gevallen. Het bezoek
was niettemin de moeite waard, daar het
niet alleen van belang is, dat Corsica loyaal
is tegenover Frankrijk, doch dat de geheele
wereld weet van de loyaliteit van Corsica.
De gouverneur van Tunis, generaal
Mustafa Sfar, heeft een vertegenwoordiger
van Havas ontvangen, tegenover wien hij
verklaringen aflegde betreffende aanhan
kelijkheid der Tunisiers jegens Frankrijk,
die thans algemeen is. „Geen enkele nadere
andere mogendheid dan Frankrijk, zoo
zeide hij o.m., zou geduld kunnen worden
als beschermster van het Tunisische volk."
De gouverneur wees er verder op, dat de
Fransch-Tunische verbondenheid een zaak
des harten en van het verstand is, omdat
Frankrijk het land tot ontwikkeling brengt
en den Tunisiers hun vrijheden laat „De
toekomst der Mohammedanen wordt in het
volgende feit saamgevat: Frankrijk over
weldigt niet, het vervult zijn functie met
een tact, die alle Mohammedanen waar-
deeren, eerbiedigt onze gewoonten en helpt
ons omtrent den modernen staat de be
grippen te krijgen, die ons ontbreken Om
welk verschrikkelijk avontuur zouden wij
een verandering kunnen wenschen?"
In verband met het geval-Wang
Tsjing Wei hebben de publiciteitscom-
missie van de Kwomintang, de nationa
le militaire raad en de commissie van
politieke zaken gezamenlijk een mani
fest gepubliceerd, waarin volgens het
Chineesche persbureau gezegd wordt:
1. Het optreden en de meening van Wang
Tsjing Wei zijn volkomen persoonlijk.
2. Het door Wang Tsjing Wei op 29 Dec.
gezonden telegram zal niets veranderen aan
het toekomstige gewapend verzet.
3. De nationale Chineesche politiek van
gewapend verzet kan niet gemakkelijk door
de meeningen van twee personen worden
gewijzigd.
4. Het is niet het juiste oagenblik voor
China om te streven naar een compromis
met Japan, dat, zooals uit de 22 Dec. door
Konoje afgelegde verklaring blijkt, het punt
van uitputting nadert. Het is thans de tijd
voor een tegenaanval door China om het
verloren terrein te heroveren en ten slotte
de overwinning te behalen.
5. De laatste „vredes-camouflage" van
Japan is niet meer dan een proefballon
voorafgaande aan een nieuw militair offen
sief.
6. Wang Tsjing Wei's afvalligheid van
het revolutionnaire front beteekent niet de
ontbinding hiervan, integendeel zullen de
revolutionnaire krachten van China er nog
meer door versterkt worden.
De overstroomingen van de Gele Rivier.
- Het water van de Gele Rivier, dat in De
cember de dijken heeft doen bezwijken,
dreigt thans 9 millioen Chineezen van hun
haardsteden te verdrijven.
Deze mededeeling werd gedaan door het
Internationale comité tot hulpverleening van
slachtoffers van hongersnood.
Nadat het water van de Gele Rivier zich
vereenigd had met water van de Hwai, kwam
een geheel gebied op de grens tusschen
Anhwei en Kiangsi onder water te staan.
Het water stroomt thans in de richting van
de zee. Tenzij de dijken der Gele Rivier
onmiddellijk worden hersteld, is te vreezen,
dat nog een gebied van 9.000 vierk. mijlen
onder water zal worden gezet. Op dit ge
bied wonen 9 millioen menschen.
Hevige sneeuwstormen. - In het gebied
van de Zwarte Zee en de Aegeische Zee woe
den thans hevige sneeuwstormen. Ettelijke
zeilschepen zijn vergaan. Ook het Turksche
kolenschip „Millet" (1880 ton) is met de ge
heele uit 22 koppen bestaande bemanning
aan de kust van de Zwarte Zee gezonken.
Is generaal Mirkowic uit den weg ge
ruimd? - Met betrekking tot den dood van
voormaligen Russischen generaal Mirkowic,
wiens lijk men gevonden heeft nabij Ostrog
in de buurt van de Poolsch-Russische grens,
meenen de bladen te weten, dat na het voor-
loopige onderzoek de oorspronkelijke lezing,
dat Mirkowic zich van het leven heeft be
roofd, onjuist gebleken is.
Generaal Mirkowic was naar het schijnt
een vriend van den op zoo geheimzinnige
wijze verdwenen generaal Koetjepof en hij
zou geweten hebben, wie in deze verdwij
ning de hand hebben gehad.
Ex-ambtenaren ter dood veroordeeld. -
Naar Reuter uit Moskou meldt, heeft de
krijgsraad te Kiew het doodvonnis uitgespro
ken tegen vijf vroegere ambtenaren van- de
Moldavische afdeeling van het volkscommis
sariaat van binnenlandsche zaken. Talrijke
getuigen verklaarden, dat de beklaagden
hen op onwettige wijze hadden gearresteerd
en beschuldigingen tegen hen verzonnen
hadden, terwijl zij misdadige middelen heb
ben gebruikt om bekentenissen af te dwin
gen.
Kleine oorzaken, groote gevolgen. - In
een rapport over een niet ernstig spoorweg
ongeluk op het hoofdstation van Glasgow
heeft de inspecteur gewezen op het feit, dat
van de 43 personen, die in een ziekenhuis be
handeld moesten worden wegens kwetsuren
door glasscherven, niet minder dan 15 ge
wond waren door het zeer dunne glas, dat
voor de in de coupé opgehangen fotografieën
van de betrokken streek had gezeten. Bij de
geringste botsing gingen deze foto's in puin
en de glassplinters hadden verscheidene
hoofd- en halswonden veroorzaakt De rap
porteur raadt den spoorwegdirecties aan
ander materiaal te gebruiken of anders de
versiering met ingelijste foto's liever na te
laten.
Ernstig treinongeluk in Spanje. Op
den spoorwegovergang in de Straat van Sa-
gunto is een electrische trein van de lijn naar
Paterna in botsing gekomen met een tram.
Er vielen zeven dooden en zestien gewonden,
k