DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Uiterste krachtsinspanning in Barcelona.
No. 15 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Woensdag 18 Januari 1939
141e Jaargang
Minder bedrijvigheid aan de
fronten.
Italiaansche versterkingen
in Tripolis.
De groote Fransche vloot
manoeuvres.
Twee eskaders uitgevaren.
Het bommen-complot in
Engeland.
Scotland Yard spant net om het
eilandenrijk.
De algemeene toestand.
Eischen der Duitsche
volksgroep uiteengezet.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
0-5
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Inde buitenwijken van Barcelona was
gisteravond voortdurend kanongebulder
hoorbaar. De stad blijft, volgens de be
schrijving van Reuter's correspondent,
kalm, maar biedt een toonbeeld van
intensieve activiteit. Voortdurend rijden
vrachtauto's en ambulances af en aan.
Stroomen vluchtelingen dringen onop
houdelijk de stad binnen. Zoo snel als
mogelijk is worden zij met hun hebben
en houden in groepen bijeen gebracht
en met vrachtauto's naar steden en
dorpen in het Noorden, die niet be
dreigd worden door het oorlogsgevaar,
vervoerd. De oorlogs-industrieën wer
ken intènsiever en er is thans weer
meer electrische stroom beschikbaar.
De dagbladen staan vol aansporingen tot
grooter inspanning voor het oorlogswerk en
voor den bouw van versterkingen. Alle
valide mannen beneden de 50 jaar, die niet
voor militairen dienst zijn opgeroepen en
niet in oorlogsindustrieën werken, worden
ter beschikking gehouden van de ingenieurs
om aan de versterkingen te werken.
Vijandelijke vliegtuigen van het front zijn
begonnen te verschijnen boven Barcelona
en omgeving. Er worden slechts korte waar
schuwingen gegeven bij hun nadering, ter
wijl geen alarm gemaakt wordt, wanneer de
luchtaanvallen op nabije steden worden
gericht of wanneer de bescherming
door jachtvliegtuigen^ van de regee
ring voldoende wordt geacht. Medegedeeld
wordt, dat de voorraden levensmiddelen,
boonen, rijst, linzen, spijsoliën, suiker zoo
wel als gecondenseerde melk of melkpoeder
voor kinderen voldoende zijn.
Van de fronten in Catalonië en Estrema-
dura ditmaal niet veel nieuws. Uit Burgos
wordt alleen gemeld, dat de troepen van
Franco, die langs den grooten weg van
Cervera naar Barcelona oprukken, gisteren
nog vier plaatsen ingenomen hebben. Zij
staan thans op 20 K.M. van Igualada.
De rechtschen hebben gistermorgen voorts
een tegenaanval ingezet op Granja de
Torre Hermosa, in de provincie Badajoz, zij
slaagden erin eenige huizen te bezetten
Hun aanval wordt bedwongen, maar de
strijd wordt fel voortgezet.
In geval van een blokkade.
Te Londen verwachtte men gisteravond,
dat ingeval van een blokkade van Barcelona
door Franco's vloot, de Engelsche regeering
dezelfde houding zal aannemen, welke zij
indertijd gedurende de blokkade van Bilbao
in acht heeft genomen, tenzij ernstige inter
nationale voorval! n de situatie zouden ver
anderen. Men herinnert zich, dat, toen einde
1937 de Engelsche oorlogsschepen koopvaar
dijschepen onder Britsche vlag, welke
trachtten de blokkade van Bilbao te breken,
beschermd hebben tot aan de grenzen der
Spaansche territoriale wateren, niet binnen
deze wateren.
Men meent te Londen, dat evenals te
Bilbao, de kustbaherijen van Barcelona
ruim voldoende zullen zijn om de vloot van
Franco te beletten de haven te naderen en
dat de gezagvoerders der schepen die risico
wenschen te nemen, in staat zullen zijn
zónder moeilijkheden Barcelona binnen te
locpen. Deze gedragslijn acht men in de
eerste plaats in overeenstemming met het
non-interventie accoord dat bescherming
door de Britsche vloot alleen toezegt voor
schepen die een officieel waarnemer aan
boord hebben en geen oorlogsmateriaal aan
boord hebben en in de tweede plaats in
overeenstemming met het internationale
recht, daar immers Engeland Franco's blok-
kaderecht niet erkent en de vloot van
Franco niet de technische middelen heeft
om de blokkade effectief te maken.
Franco rukt nog steeds op.
Daar waar de provincies Lerida, Tarra-
gona en Barcelona aan elkaar grenzen,
wordt op het oogenblik op de meest verbit
terde wijze gevochten. Franco rukt over een
front van 64 K.M. nog voortdurend op. Zijn
zësduimskanonnen geven een spervuur af
van 35.000 granaten per dag en zijn vlieg
tuigen, uitgerust met machinegeweren, die
brandkogels afvuren, desorganiseeren de
convooien, welke versterkingen en levens
middelen aanvoeren.
De zuidelijke vleugel van de rechtsche
strijdmacht markeert voor het oogenblik
den pas, terwijl de centrale en noordelijke
legers meer naar het noorden zwenken. De
divisies van het Urgel korps, die langs den
weg naar Seo de Urgel oprukken, hebben
bezit genomen van de bergtoppen, welke
het dorp Pons beheerschen. De in den mid
delsten sector opereerende troepen hebben,
naar medegedeeld wordt, volkomen den zak
gesloten, welke de steden Ametilla, Vall
Fogona, Llorac, Motornes, Albio, Segura,
Montoliode Cervera, Villa Graseta, Rubinac,
Lludias, Sampere de Larquinis, Sanatoli en
Vilanoba omvat. Bij deze operatie is, zoo
wordt verklaard, een enorm aantal krijgs
gevangenen gemaakt.
Communiqué van Barcelona.
In het legerbericht der regeering wordt
o.m. gezegd, dat voortdurend verwoed ge
streden wordt in alle sectoren in het ge
bied van Penadella, Santa Coloma en
Tarragona. In den sector van Santa Coloma
heeft een sergeant der infanterie gisteren
door gebruikmaking van handgranaten der
tien Italiaansche tanks tegengehouden, door
drie hiervan buiten gevecht te stellen en de
overige op de vlucht te jagen. Hij nam
verscheidene inzittenden der tanks gevan
gen. Aan het front van Estremadura werd
een rechtsche tegenaanval op de stellingen
der regeering bij den Castuera-pas en
Granja de Torre Hermosa volkomen afge
slagen. De regeerir.gstroepen zijn ten zui
den van Monterrubio verder opgerukt.
Volgens in Tunis aangekomen vluchte
lingen zouden eind December en begin
Januari in Tripolis Italiaansche verster
kingen zijn aangekomen.
Men weet, aldus Havas, dat sedert ver
scheidene jaren een belangrijk deel van da
Tripolitaansche bevolking in Tunis is ko
men wonen. Sedert een maand is de bevol
king, die vrijwillig in ballingschap gegaan
is, met verscheidene duizenden arbeiders
en Fellahs toegenomen.
De vluchtelingen verklaarden, dat zij
onvoldoende belooning ontvangen voor
zware werkzaamheden, o.a. aan de haven
Boekamache nabij de Tunesische grens.
De vluchtelingen deelen voorts mede,
dat kameelen in de belangrijke centra,
waar het leger deze dieren aanknoopt, niet
te betalen zijn. Op het platteland worden
de kameelen echter opgeëischt.
Twee eskaders van de Fransche At
lantische en Middellandsche Zee-vloot
zijn vanmorgen bij het aanbreken van
den dag uit Brest en Toulon in zee ge
stoken voor hun wintercampagne, waar
bij buiten de kusten van Afrika en bij
de Straat van Gibraltar groote ma
noeuvres gehouden zullen worden, aan
welke de generale staf van de Fransche
vloot de grootste beteekenis hecht. Bijna
80 oorlogsbodems, onder welke drie
pantserkruisers, tien kruisers, een vlieg
tuigschip en een transportwatervlieg
tuig, in het geheel met bijna 25.000 op
varenden, zullen aan deze oefeningen
deel nemen. Het uit Brest vertrokken
eskader keert daar eerst op 17 Februari
terug, dat uit Toulon eerst in begin
Maart.
Hoewel uiteraard discretie in acht geno
men wordt omtrent het thema der oefenin
gen, is, volgens Havas, toch bekend, dat de
beide eskaders elkander tegemoet zullen
varen en buiten de Straat van Gibraltar
gezamenlijk oefeningen zullen maken. Na
verscheidene dagen zullen de beide eska
ders naar Casablanca gaan, waar gecombi
neerde oefeningen van aanvallen van de
zeezijde en verdediging van de kust gehou
den zullen worden met de Marokkaansche
landtroepen. Bij deze oefeningen zullen Ga-
melin, chef van den generalen staf, en
Darlan, de chef van den vlootstaf, zich in
Marokko bevinden, ter bestudeering van het
zeefront. Zooals men weet hebben Gamelin
en Darlan reeds in October j.1. en vervol
gens tijdens de reis van Daladier de defen
sie van Tunis bestudeerd. Op den terugweg
zal het Middellandsche Zee-eskader langs
de Afrikaansche kust varen tot Tunis en
daarbij verscheidene havens aanloopen.
Voorts staan kruistochten van duikbooten
naar Syrië en de Antillen op het program
ma.
Scotland Yard heeft om het geheele com
plex der Britsche eilanden een dicht net
gespannen, waardoor het wel uiterst moeilijk
is, te ontsnappen.
De plaatselijke politie verleent de grootste
medewerking en op groote schaal is het
ondervragen begonnen van alle reizigers,
die ook maar in het minst verdacht geacht
kunnen worden. Vooral geldt dit voor hen,
die tusschen Engeland en Ierland reizen.
Het minutieuze onderzoek te Londen con
centreert zich thans vooral op zes per
sonen, van wie er vier, naar men gelooft,
onlangs uit den Ierschen Vrijstaat gekomen
zijn.
Ook doet de politie alle moeite, de her
komst der explosieve stoffen te vinden.
In Downingstreet zijn bijzondere voor
zorgen genomen. De politie patrouilleert daar
voortdurend en gistermiddag vooral was de
aandacht, die zij aan de voorbijgangers
besteedde, uitermate groot.
In Crosby heeft een schooljongen nabij
een electriciteitsmast een beschadigd kof
fertje gevonden, waaraan 'n wekker-instal
latie met draden bevestigd was, vermoede
lijk de overblijfselen van een tijdbom.
In Birmingham is vlak bij de electrici-
teitsfabriek een niet ontplofte bom gevon
den en in de omgeving dier stad is een mast
van het electrisch net door een bom be
schadigd.
De leiders der I.R.A. te Dublin weigeren
zich uit te laten over de berichten omtrent
de bomaanslagen en de vraag, of deze tot
de activiteit der I.R.A. behooren. Ook in de
kringen, die met de I.R.A. in contact staan,
weigert men iedere verklaring.
De „Civil Guard" heeft inlichtingen aan
Scotland Yard verstrekt Over den aard van
de bommen en andere explosieven, waarvan
de I.R.A. gebruik pleegt te maken. Afgezien
hiervan heeft er geen uitwisseling van ge
dachten en inlichtingen tusschen de regee
ring van Eire en Engeland plaats gehad. De
regeeringen, zoowel die van Noord-Ierland
als die van Eire, bewaken de havens streng
en onderzoeken alle uitgaande en binnen-
loopende schepen.
Flandin en Blum over
de niei-inmenging.
Er zijn gisteren in de Fransche Kamer
een paar interessante vraagstukken be
handeld, n.1. een voorstel om een soort
Vereenigd Europa te vormen, dat in één
blok optreedt tegen Duitschland en Italië
en wat misschien veel belangrijker is
de kwestie der non-interventie t.o.v.
Spanje.
Wat het eerste voorstel betreft, dit ging
uit van de Kerillis, die zooals gezegd een
vereeniging wenschte van alle Europeesche
naties die zich bedreigd gevoelen door
de Duitsche am'bities. Veel succes had de
Kerillis niet en hij werd zeer positief be
streden door Flandin, die deze politiek een
politiek der communisten noemde, welke
absoluut tot een oorlog zou leiden.
Flandin verklaarde voorts, dat wanneer
men de door de Kerillis bepleite politiek
voerde, het spoedig gedaan zou zijn met
het Fransch-Engelsche bondgenootschap.
Dit bondgenootschap zal echter integen
deel versterkt worden naarmate het Brit
sche volk er zich rekenschap van zal
geven, dat de Fransche politiek het in geen
enkel avontuur meesleept, en het betrekt
in geen enkel conflict waarbij de vitale
belangen van het Britsche Rijk niet zijn
betrokken. Frankrijk moet vrij zijn om
overal op te treden en er is geen sprake
van, dat het zijn belangstelling onttrekt
aan den een of anderen sector van ae
wereld; het moet echter noch verplicht
worden noch verhinderd om op te treden.
Wat zouden thans voor Frankrijk de
voordeelen ervan zijn wanneer het risico
aanvaard werd van een verdwenen collec
tieve veiligheid.
Frankrijk moet aan zichzelf denken en
een rijkspolitiek voeren, welker succes
verbonden is aan een nauwe samenwer
king tusschen Frankrijk en Groot Brittan-
nië. Nauw vereenigd zijn Frankrijk en
Engeland op zichzelf voldoende om hun
gemeenschappelijke veiligheid te verzeke
ren. Flandin ontkende ooit te hebben voor
gesteld, dat Frankrijk zijn belangstelling
zou onttrekken aan midden- of Oost-
Europa. Andere groote mogendheden ech
ter. o.m. de Sovjet Unie, hebben daar meer
rechtstreeksche belangen. En het is haar
zaak die te verdedigen. Spreker was van
meening, dat de ambities, die men
Duitschland toeschrijft, o.m. ten aanzien
van de Oekraine, niet gemakkelijk verwer
kelijkt zullen worden. Bovendien, wan
neer de zorg der vitale belangen van
Frankrijk, tevoren in overeenstemming
gebracht met die van Engeland, zou moe
ten leiden tot een tusschenkomst in een
conflict, dan lijkt het spreker redelijk, dat
Frankrijk met zijn Britschen bondgenoot
alleen beoordeelaar blijft over het oogen
blik of de omstandigheden waarin dit zou
moeten geschieden.
Het tweede punt, dat in de Kamer aan
geroerd werd, was de non-interventie. Het
punt werd ingeleid door Flandin, waarna
Blum een scherpe rede hield, waarin hij de
niet-inmenging hekelde.
Blum herinnerde er aan, dat hij nooit
verborgen heeft, dat hij de Republikein-
sche regeering in Spanje als de rechtma
tige regeering beschouwde. Toch heeft
Frankrijk deel genomen aan de niet-in
menging. „De niet-inmenging" zoo zeide
Blum „beteekende dat Frankrijk niet
tusschen beide zou komen om de republiek
de overhand te doen krijgen, op voor
waarde, dat de totalitaire staten niet tus-
schenbeide zouden komen om de dictatuur
op te leggen".
Blum herinnerde er verder aan, dat
Frankrijk gedurende anderhalf jaar loyaal
de niet-inmenging ten uitvoer heeft ge
legd, en dat Frankrijk in 1937, in overeen
stemming met Engeland, getracht heeft
een niet-inmengingsverplichting van Italië
te verkrijgen. Maar door de monsterachtige
kracht van de gewoonte kwam men er toe,
een deelneming van Italië in de legers van
Franco als natuurlijk te beschouwen. Blum
keerde zich tegen deze vermomming der
verplichtingen, het is monsterachtig te
constateeren dat men het thans beschouwt
als een aan den wereldvrede bewezen
dienst, dat Italië er in zou kunnen toe
stemmen uit Spanje de troepen terug te
trekken, die het er heen zond in flagrante
schending der aangegane verplichtingen.
Wanneer spreker kon gelooven, dat mor
gen de niet-inmengingspolitiek eerlijk zou
worden, zou hij er nog aanhanger van zijn.
Hoe echter zou men de huichelarij kunnen
aanvaarden, volgens welke sommige ver
bintenissen de anderen niet binden terwijl
zij Frankrijk met puriteinsche strengheid
binden zouden? De Fransche en Engelsche
regeeringen zijn verplicht de niet-inmen-
gingsovereenkomsten op te zeggen of haar
optreden te regelen naar de houding der
andere cnderteekenaars en op dit punt
moet de kamer zich uitspreken.
Flandin zeide Blum hierop dank, dat hij
zoo duidelijk op de gestelde vraag geant
woord heeft, en ging voort: „Er zijn twee
opvattingen der niet-inmenging, n.1. die
welke zooeven uiteengezet is en de voor
waardelijke niet-inmenging.
„De vraag is of Frankrijk, omdat de ver
plichtingen door anderen niet geëerbiedigd
zijn, op zijn beurt zal moeten interveniee-
ren in den Spaanschen burgeroorlog (link-
sche afgevaardigden interrumpeeren en
verklaren, dat het interventieprobleem
niet gesteld wordt en het bovendien niet
om een burgeroorlog gaat). Flandin, voort
gaande, vroeg hun of de ravitailleering der
regeeringstroepen met materiaal de zeker
heid geeft van een Republikeinsche over
winning. Op levering van wapenen aan den
eenen kant zal in antwoord levering van
wapens aan den anderen kant komen en
wanneer geen evenwicht is in deze leve
ringen, zult gij zeggen, dat Frankrijk ver
plichtingen heeft. Gij zult noodzakelijker
wijze ertoe gebracht worden om met
troepen te intervenieeren". Spr. hield zich
dus aan de strenge niet-inmenging.
„Het standpunt van Italië zoo voeg
de hij hieraan toe is misschien een
misdaad. Wat ons betreft, wij zijn van
oordeel, dat intervenieeren in een bur
geroorlog misdadig is. Het belang van
Frankrijk zou zijn de regeering van Fran
co te erkennen en te onderhandelen over
zijn toekomstige neutraliteit in ruil voor
een Fransche neutraliteit op dit oogenblik.
Flandin eindigde zijn rede met een pleidooi
voor een imperiale politiek, die de Fran-
schen in staat zal stellen opbuowers te
worden van de toekomst. Tevens spreekt
hij den wensch uit, dat het scheppende
Frankrijk en het scheppende Duitschland
elkander op den weg van den vrede zul
len ontmoeten. De vrede, zoo zeide hij, is
nooit verloren, zoolang wij den wil be
houden om hem te redden.
Afgevaardigde Taittinger, die kort ge
leden terug gekeerd is van een reis naar
het rechtsche Spanje, nam vervolgens het
woord om hetzelfde standpunt als van
Flandin te verdedigen. Vooral drong hij
aan op een diplomatieke vertegenwoordi
ging van Frankrijk te Burgos. De socialist
Thiolas oefende critiek uit op de „politiek
der gemakkelijkheid" van de regeering.
Hij was vooral ongerust over de aanwezig
heid van Italiaansche troepen in Spanje
en vroeg Frankrijk den wil tot wereld-
overheersching aan de kaak te stellen die
verborgen wordt onder het anti-commu-
nisme.
De debatten werden hierop verdaagd tot
Donderdag.
Nader vernemen wij, dat Maandagmiddag
een explosie bij den electriciteitsmast nabij
Birmingham heeft plaats gehad. Verdere
aanslagen zijn gisteren niet gesignaleerd.
Een boerenknecht heeft in een laantje niet
ver van den mast een heel pakket bommen
gevonden. Het waren primitieve bommen,
zakjes springstof, waaraan een electrisch
koord bevestigd was.
De autoriteiten beschouwen het complex
dezer incidenten als een bewijs, dat een
reusachtig complot bestaat. Als al deze
bommen ontploft waren, zou het geheele
lichtnet in de Midlands gestoord zijn ge
weest.
In verband met de reactie op de
jongste uiteenzettingen van den afge
vaardigde Kundt over de positie der
Duitsche volksgroep in Tsjecho-Slowa-
kije worden in den „Prager Zeitungs-
dienst" de eischen van de Duitsche
volksgroep nog eens duidelijk uiteen
gezet.
Daarin wordt o.a. gezegd: Wat wij willen
is het volgende:
le. de volledig vrije en onbelemmerde
politieke werkzaamheid der Duitsche volks
groep in Tsjecho-Slowakije als Duitsche na-
tionaal-socialisten. Dit heeft niet alleen be
trekking op het program, maar ook op de
organisatie van den uiterlijken vorm.
2e. het behoud van de werkgelegenheid.
3e. het behoud, het zelfbestuur en de zoo
ver mogelijk gaande eigen inrichting van
ons Duitsche schoolwezen en cultuurleven.
4e. de uitschakeling der Joden uit de be
trekkingen tusschen Duitschers en Tsjechen.
5e. een goede verhouding van de Tsjechen
tot het Duitsche rijk en tot het Duitsche
volk, niet alleen op economisch en cultureel,
maar ook op politiek gebied.
6e. een goede verhouding van de Duit
schers in Tsjecho-Slowakije tot de regeering
van Tsjecho-Slowakije.
De dood op den weg. - In het jaar 1936
zijn bij ongevallen op de openbare wegen
in Engeland en Schotland ruim 6500 lieden
gedood en 226,000 gewand. Dit cijfer is 60
dooden en 800 gewonden hooger dan in 1937
hoofdzakelijk door de zeer ongunstige cijfer»
van December, welke maand 682 dooden en
21,000 gewonden geëischt heeft. Het depar
tement van transportwezen wijst er echter
op, dat het aantal voertuigen vorig jaar met
163,000 gestegen is, zoodat de cijfers relatief
iets gunstiger zijn dan in 1937. De Bond voor
veilig verkeer is heelemaal niet over de cij
fers te spreken en zal in het voorjaar waar
schijnlijk een nieuwe campagne op touw zet
ten om het vreeselijk groote aantal ongeluk
ken te beperken.
Voormalig ambassadeur staat terecht.
De vroegere Amerikaansche ambassadeur
te Berlijn, William Dodd, is gisteren door
de Grand jury in Virginia in staat van be
schuldiging gesteld, omdat hij doorgereden
zou zijn, nadat hij de vorige maand imet zijn
auto een negermeisje had aangereden, dat
daarbij ernstig gewond werd.
Toen hem het ongeluk werd medegedeeld,
verklaarde Dodd, niet geweten te hebben,
dat hij het kind geraakt had.
De kaart van Europa. - De Amerikaan
sche raad van onderwijs heeft besloten het
vervaardigen van landkaarten van het
oostelijk halfrond voor schoolkinderen te
staken, aangezien het niet mogelijk is gelij
ken tred te houd met de grenswijzigingen
in Midden-Europa. Men heeft medegedeeld,
dat het niet mogelijk is de leerlingen de vol
ledige aardrijkskunde van Europa bij te
brengen, zoolang de toestand niet stabieler
geworden is.
„.Vroeger", aldus deze mededeeling, „duur
de het eeuwen, voordat in het oude wereld
deel wijzigingen tot stand kwamen, terwijl
dit in de nieuwe wereld in een nacht ge
schiedde. Thans is de toestand juist omge
keerd, de nieuwe wereld is standvastig en
conservatief, lang genoeg ten minste om er
een kaart van te maken".
Noodweer in Portugal. - Geheel Portu
gal is door hevige stormen geteisterd. Door
de hevige regens werd verkeer op de wegen
onmogelijk gemaakt. Op den weg tusschen
Coimbra en Porto is de auto van den beken
den industrieel Oliveira in de sterk gezwol
len Vouga-rivier gestort. Vier inzittenden
zijn om het leven gekomen, alleen Olivieta
zelf wist zich te redden.
Botsing tusschen Oekrainers. - Ter ge
legenheid van een betooging der Oekrainsche
kolonie in Canada is een heftige vechtpartij
ontstaan na een debat over het onafhanke*
lij kheidsvraagstuk.
De aanhangers van den vroegeren hetman
Skoropadsky, die thans in Duitschland ver
blijft, werden handgemeen met de leden der
organisatie „voor een onafhankelijk
Oekraine", die onder leiding staat van kolo
nel Melnyk.
Naar gemeld wordt, vielen er talrijke ge
wonden.