DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Uiterste krachtsinspanning in Barcelona. No. 15 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Woensdag 18 Januari 1939 141e Jaargang Minder bedrijvigheid aan de fronten. Italiaansche versterkingen in Tripolis. De groote Fransche vloot manoeuvres. Twee eskaders uitgevaren. Het bommen-complot in Engeland. Scotland Yard spant net om het eilandenrijk. De algemeene toestand. Eischen der Duitsche volksgroep uiteengezet. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. 0-5 Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Inde buitenwijken van Barcelona was gisteravond voortdurend kanongebulder hoorbaar. De stad blijft, volgens de be schrijving van Reuter's correspondent, kalm, maar biedt een toonbeeld van intensieve activiteit. Voortdurend rijden vrachtauto's en ambulances af en aan. Stroomen vluchtelingen dringen onop houdelijk de stad binnen. Zoo snel als mogelijk is worden zij met hun hebben en houden in groepen bijeen gebracht en met vrachtauto's naar steden en dorpen in het Noorden, die niet be dreigd worden door het oorlogsgevaar, vervoerd. De oorlogs-industrieën wer ken intènsiever en er is thans weer meer electrische stroom beschikbaar. De dagbladen staan vol aansporingen tot grooter inspanning voor het oorlogswerk en voor den bouw van versterkingen. Alle valide mannen beneden de 50 jaar, die niet voor militairen dienst zijn opgeroepen en niet in oorlogsindustrieën werken, worden ter beschikking gehouden van de ingenieurs om aan de versterkingen te werken. Vijandelijke vliegtuigen van het front zijn begonnen te verschijnen boven Barcelona en omgeving. Er worden slechts korte waar schuwingen gegeven bij hun nadering, ter wijl geen alarm gemaakt wordt, wanneer de luchtaanvallen op nabije steden worden gericht of wanneer de bescherming door jachtvliegtuigen^ van de regee ring voldoende wordt geacht. Medegedeeld wordt, dat de voorraden levensmiddelen, boonen, rijst, linzen, spijsoliën, suiker zoo wel als gecondenseerde melk of melkpoeder voor kinderen voldoende zijn. Van de fronten in Catalonië en Estrema- dura ditmaal niet veel nieuws. Uit Burgos wordt alleen gemeld, dat de troepen van Franco, die langs den grooten weg van Cervera naar Barcelona oprukken, gisteren nog vier plaatsen ingenomen hebben. Zij staan thans op 20 K.M. van Igualada. De rechtschen hebben gistermorgen voorts een tegenaanval ingezet op Granja de Torre Hermosa, in de provincie Badajoz, zij slaagden erin eenige huizen te bezetten Hun aanval wordt bedwongen, maar de strijd wordt fel voortgezet. In geval van een blokkade. Te Londen verwachtte men gisteravond, dat ingeval van een blokkade van Barcelona door Franco's vloot, de Engelsche regeering dezelfde houding zal aannemen, welke zij indertijd gedurende de blokkade van Bilbao in acht heeft genomen, tenzij ernstige inter nationale voorval! n de situatie zouden ver anderen. Men herinnert zich, dat, toen einde 1937 de Engelsche oorlogsschepen koopvaar dijschepen onder Britsche vlag, welke trachtten de blokkade van Bilbao te breken, beschermd hebben tot aan de grenzen der Spaansche territoriale wateren, niet binnen deze wateren. Men meent te Londen, dat evenals te Bilbao, de kustbaherijen van Barcelona ruim voldoende zullen zijn om de vloot van Franco te beletten de haven te naderen en dat de gezagvoerders der schepen die risico wenschen te nemen, in staat zullen zijn zónder moeilijkheden Barcelona binnen te locpen. Deze gedragslijn acht men in de eerste plaats in overeenstemming met het non-interventie accoord dat bescherming door de Britsche vloot alleen toezegt voor schepen die een officieel waarnemer aan boord hebben en geen oorlogsmateriaal aan boord hebben en in de tweede plaats in overeenstemming met het internationale recht, daar immers Engeland Franco's blok- kaderecht niet erkent en de vloot van Franco niet de technische middelen heeft om de blokkade effectief te maken. Franco rukt nog steeds op. Daar waar de provincies Lerida, Tarra- gona en Barcelona aan elkaar grenzen, wordt op het oogenblik op de meest verbit terde wijze gevochten. Franco rukt over een front van 64 K.M. nog voortdurend op. Zijn zësduimskanonnen geven een spervuur af van 35.000 granaten per dag en zijn vlieg tuigen, uitgerust met machinegeweren, die brandkogels afvuren, desorganiseeren de convooien, welke versterkingen en levens middelen aanvoeren. De zuidelijke vleugel van de rechtsche strijdmacht markeert voor het oogenblik den pas, terwijl de centrale en noordelijke legers meer naar het noorden zwenken. De divisies van het Urgel korps, die langs den weg naar Seo de Urgel oprukken, hebben bezit genomen van de bergtoppen, welke het dorp Pons beheerschen. De in den mid delsten sector opereerende troepen hebben, naar medegedeeld wordt, volkomen den zak gesloten, welke de steden Ametilla, Vall Fogona, Llorac, Motornes, Albio, Segura, Montoliode Cervera, Villa Graseta, Rubinac, Lludias, Sampere de Larquinis, Sanatoli en Vilanoba omvat. Bij deze operatie is, zoo wordt verklaard, een enorm aantal krijgs gevangenen gemaakt. Communiqué van Barcelona. In het legerbericht der regeering wordt o.m. gezegd, dat voortdurend verwoed ge streden wordt in alle sectoren in het ge bied van Penadella, Santa Coloma en Tarragona. In den sector van Santa Coloma heeft een sergeant der infanterie gisteren door gebruikmaking van handgranaten der tien Italiaansche tanks tegengehouden, door drie hiervan buiten gevecht te stellen en de overige op de vlucht te jagen. Hij nam verscheidene inzittenden der tanks gevan gen. Aan het front van Estremadura werd een rechtsche tegenaanval op de stellingen der regeering bij den Castuera-pas en Granja de Torre Hermosa volkomen afge slagen. De regeerir.gstroepen zijn ten zui den van Monterrubio verder opgerukt. Volgens in Tunis aangekomen vluchte lingen zouden eind December en begin Januari in Tripolis Italiaansche verster kingen zijn aangekomen. Men weet, aldus Havas, dat sedert ver scheidene jaren een belangrijk deel van da Tripolitaansche bevolking in Tunis is ko men wonen. Sedert een maand is de bevol king, die vrijwillig in ballingschap gegaan is, met verscheidene duizenden arbeiders en Fellahs toegenomen. De vluchtelingen verklaarden, dat zij onvoldoende belooning ontvangen voor zware werkzaamheden, o.a. aan de haven Boekamache nabij de Tunesische grens. De vluchtelingen deelen voorts mede, dat kameelen in de belangrijke centra, waar het leger deze dieren aanknoopt, niet te betalen zijn. Op het platteland worden de kameelen echter opgeëischt. Twee eskaders van de Fransche At lantische en Middellandsche Zee-vloot zijn vanmorgen bij het aanbreken van den dag uit Brest en Toulon in zee ge stoken voor hun wintercampagne, waar bij buiten de kusten van Afrika en bij de Straat van Gibraltar groote ma noeuvres gehouden zullen worden, aan welke de generale staf van de Fransche vloot de grootste beteekenis hecht. Bijna 80 oorlogsbodems, onder welke drie pantserkruisers, tien kruisers, een vlieg tuigschip en een transportwatervlieg tuig, in het geheel met bijna 25.000 op varenden, zullen aan deze oefeningen deel nemen. Het uit Brest vertrokken eskader keert daar eerst op 17 Februari terug, dat uit Toulon eerst in begin Maart. Hoewel uiteraard discretie in acht geno men wordt omtrent het thema der oefenin gen, is, volgens Havas, toch bekend, dat de beide eskaders elkander tegemoet zullen varen en buiten de Straat van Gibraltar gezamenlijk oefeningen zullen maken. Na verscheidene dagen zullen de beide eska ders naar Casablanca gaan, waar gecombi neerde oefeningen van aanvallen van de zeezijde en verdediging van de kust gehou den zullen worden met de Marokkaansche landtroepen. Bij deze oefeningen zullen Ga- melin, chef van den generalen staf, en Darlan, de chef van den vlootstaf, zich in Marokko bevinden, ter bestudeering van het zeefront. Zooals men weet hebben Gamelin en Darlan reeds in October j.1. en vervol gens tijdens de reis van Daladier de defen sie van Tunis bestudeerd. Op den terugweg zal het Middellandsche Zee-eskader langs de Afrikaansche kust varen tot Tunis en daarbij verscheidene havens aanloopen. Voorts staan kruistochten van duikbooten naar Syrië en de Antillen op het program ma. Scotland Yard heeft om het geheele com plex der Britsche eilanden een dicht net gespannen, waardoor het wel uiterst moeilijk is, te ontsnappen. De plaatselijke politie verleent de grootste medewerking en op groote schaal is het ondervragen begonnen van alle reizigers, die ook maar in het minst verdacht geacht kunnen worden. Vooral geldt dit voor hen, die tusschen Engeland en Ierland reizen. Het minutieuze onderzoek te Londen con centreert zich thans vooral op zes per sonen, van wie er vier, naar men gelooft, onlangs uit den Ierschen Vrijstaat gekomen zijn. Ook doet de politie alle moeite, de her komst der explosieve stoffen te vinden. In Downingstreet zijn bijzondere voor zorgen genomen. De politie patrouilleert daar voortdurend en gistermiddag vooral was de aandacht, die zij aan de voorbijgangers besteedde, uitermate groot. In Crosby heeft een schooljongen nabij een electriciteitsmast een beschadigd kof fertje gevonden, waaraan 'n wekker-instal latie met draden bevestigd was, vermoede lijk de overblijfselen van een tijdbom. In Birmingham is vlak bij de electrici- teitsfabriek een niet ontplofte bom gevon den en in de omgeving dier stad is een mast van het electrisch net door een bom be schadigd. De leiders der I.R.A. te Dublin weigeren zich uit te laten over de berichten omtrent de bomaanslagen en de vraag, of deze tot de activiteit der I.R.A. behooren. Ook in de kringen, die met de I.R.A. in contact staan, weigert men iedere verklaring. De „Civil Guard" heeft inlichtingen aan Scotland Yard verstrekt Over den aard van de bommen en andere explosieven, waarvan de I.R.A. gebruik pleegt te maken. Afgezien hiervan heeft er geen uitwisseling van ge dachten en inlichtingen tusschen de regee ring van Eire en Engeland plaats gehad. De regeeringen, zoowel die van Noord-Ierland als die van Eire, bewaken de havens streng en onderzoeken alle uitgaande en binnen- loopende schepen. Flandin en Blum over de niei-inmenging. Er zijn gisteren in de Fransche Kamer een paar interessante vraagstukken be handeld, n.1. een voorstel om een soort Vereenigd Europa te vormen, dat in één blok optreedt tegen Duitschland en Italië en wat misschien veel belangrijker is de kwestie der non-interventie t.o.v. Spanje. Wat het eerste voorstel betreft, dit ging uit van de Kerillis, die zooals gezegd een vereeniging wenschte van alle Europeesche naties die zich bedreigd gevoelen door de Duitsche am'bities. Veel succes had de Kerillis niet en hij werd zeer positief be streden door Flandin, die deze politiek een politiek der communisten noemde, welke absoluut tot een oorlog zou leiden. Flandin verklaarde voorts, dat wanneer men de door de Kerillis bepleite politiek voerde, het spoedig gedaan zou zijn met het Fransch-Engelsche bondgenootschap. Dit bondgenootschap zal echter integen deel versterkt worden naarmate het Brit sche volk er zich rekenschap van zal geven, dat de Fransche politiek het in geen enkel avontuur meesleept, en het betrekt in geen enkel conflict waarbij de vitale belangen van het Britsche Rijk niet zijn betrokken. Frankrijk moet vrij zijn om overal op te treden en er is geen sprake van, dat het zijn belangstelling onttrekt aan den een of anderen sector van ae wereld; het moet echter noch verplicht worden noch verhinderd om op te treden. Wat zouden thans voor Frankrijk de voordeelen ervan zijn wanneer het risico aanvaard werd van een verdwenen collec tieve veiligheid. Frankrijk moet aan zichzelf denken en een rijkspolitiek voeren, welker succes verbonden is aan een nauwe samenwer king tusschen Frankrijk en Groot Brittan- nië. Nauw vereenigd zijn Frankrijk en Engeland op zichzelf voldoende om hun gemeenschappelijke veiligheid te verzeke ren. Flandin ontkende ooit te hebben voor gesteld, dat Frankrijk zijn belangstelling zou onttrekken aan midden- of Oost- Europa. Andere groote mogendheden ech ter. o.m. de Sovjet Unie, hebben daar meer rechtstreeksche belangen. En het is haar zaak die te verdedigen. Spreker was van meening, dat de ambities, die men Duitschland toeschrijft, o.m. ten aanzien van de Oekraine, niet gemakkelijk verwer kelijkt zullen worden. Bovendien, wan neer de zorg der vitale belangen van Frankrijk, tevoren in overeenstemming gebracht met die van Engeland, zou moe ten leiden tot een tusschenkomst in een conflict, dan lijkt het spreker redelijk, dat Frankrijk met zijn Britschen bondgenoot alleen beoordeelaar blijft over het oogen blik of de omstandigheden waarin dit zou moeten geschieden. Het tweede punt, dat in de Kamer aan geroerd werd, was de non-interventie. Het punt werd ingeleid door Flandin, waarna Blum een scherpe rede hield, waarin hij de niet-inmenging hekelde. Blum herinnerde er aan, dat hij nooit verborgen heeft, dat hij de Republikein- sche regeering in Spanje als de rechtma tige regeering beschouwde. Toch heeft Frankrijk deel genomen aan de niet-in menging. „De niet-inmenging" zoo zeide Blum „beteekende dat Frankrijk niet tusschen beide zou komen om de republiek de overhand te doen krijgen, op voor waarde, dat de totalitaire staten niet tus- schenbeide zouden komen om de dictatuur op te leggen". Blum herinnerde er verder aan, dat Frankrijk gedurende anderhalf jaar loyaal de niet-inmenging ten uitvoer heeft ge legd, en dat Frankrijk in 1937, in overeen stemming met Engeland, getracht heeft een niet-inmengingsverplichting van Italië te verkrijgen. Maar door de monsterachtige kracht van de gewoonte kwam men er toe, een deelneming van Italië in de legers van Franco als natuurlijk te beschouwen. Blum keerde zich tegen deze vermomming der verplichtingen, het is monsterachtig te constateeren dat men het thans beschouwt als een aan den wereldvrede bewezen dienst, dat Italië er in zou kunnen toe stemmen uit Spanje de troepen terug te trekken, die het er heen zond in flagrante schending der aangegane verplichtingen. Wanneer spreker kon gelooven, dat mor gen de niet-inmengingspolitiek eerlijk zou worden, zou hij er nog aanhanger van zijn. Hoe echter zou men de huichelarij kunnen aanvaarden, volgens welke sommige ver bintenissen de anderen niet binden terwijl zij Frankrijk met puriteinsche strengheid binden zouden? De Fransche en Engelsche regeeringen zijn verplicht de niet-inmen- gingsovereenkomsten op te zeggen of haar optreden te regelen naar de houding der andere cnderteekenaars en op dit punt moet de kamer zich uitspreken. Flandin zeide Blum hierop dank, dat hij zoo duidelijk op de gestelde vraag geant woord heeft, en ging voort: „Er zijn twee opvattingen der niet-inmenging, n.1. die welke zooeven uiteengezet is en de voor waardelijke niet-inmenging. „De vraag is of Frankrijk, omdat de ver plichtingen door anderen niet geëerbiedigd zijn, op zijn beurt zal moeten interveniee- ren in den Spaanschen burgeroorlog (link- sche afgevaardigden interrumpeeren en verklaren, dat het interventieprobleem niet gesteld wordt en het bovendien niet om een burgeroorlog gaat). Flandin, voort gaande, vroeg hun of de ravitailleering der regeeringstroepen met materiaal de zeker heid geeft van een Republikeinsche over winning. Op levering van wapenen aan den eenen kant zal in antwoord levering van wapens aan den anderen kant komen en wanneer geen evenwicht is in deze leve ringen, zult gij zeggen, dat Frankrijk ver plichtingen heeft. Gij zult noodzakelijker wijze ertoe gebracht worden om met troepen te intervenieeren". Spr. hield zich dus aan de strenge niet-inmenging. „Het standpunt van Italië zoo voeg de hij hieraan toe is misschien een misdaad. Wat ons betreft, wij zijn van oordeel, dat intervenieeren in een bur geroorlog misdadig is. Het belang van Frankrijk zou zijn de regeering van Fran co te erkennen en te onderhandelen over zijn toekomstige neutraliteit in ruil voor een Fransche neutraliteit op dit oogenblik. Flandin eindigde zijn rede met een pleidooi voor een imperiale politiek, die de Fran- schen in staat zal stellen opbuowers te worden van de toekomst. Tevens spreekt hij den wensch uit, dat het scheppende Frankrijk en het scheppende Duitschland elkander op den weg van den vrede zul len ontmoeten. De vrede, zoo zeide hij, is nooit verloren, zoolang wij den wil be houden om hem te redden. Afgevaardigde Taittinger, die kort ge leden terug gekeerd is van een reis naar het rechtsche Spanje, nam vervolgens het woord om hetzelfde standpunt als van Flandin te verdedigen. Vooral drong hij aan op een diplomatieke vertegenwoordi ging van Frankrijk te Burgos. De socialist Thiolas oefende critiek uit op de „politiek der gemakkelijkheid" van de regeering. Hij was vooral ongerust over de aanwezig heid van Italiaansche troepen in Spanje en vroeg Frankrijk den wil tot wereld- overheersching aan de kaak te stellen die verborgen wordt onder het anti-commu- nisme. De debatten werden hierop verdaagd tot Donderdag. Nader vernemen wij, dat Maandagmiddag een explosie bij den electriciteitsmast nabij Birmingham heeft plaats gehad. Verdere aanslagen zijn gisteren niet gesignaleerd. Een boerenknecht heeft in een laantje niet ver van den mast een heel pakket bommen gevonden. Het waren primitieve bommen, zakjes springstof, waaraan een electrisch koord bevestigd was. De autoriteiten beschouwen het complex dezer incidenten als een bewijs, dat een reusachtig complot bestaat. Als al deze bommen ontploft waren, zou het geheele lichtnet in de Midlands gestoord zijn ge weest. In verband met de reactie op de jongste uiteenzettingen van den afge vaardigde Kundt over de positie der Duitsche volksgroep in Tsjecho-Slowa- kije worden in den „Prager Zeitungs- dienst" de eischen van de Duitsche volksgroep nog eens duidelijk uiteen gezet. Daarin wordt o.a. gezegd: Wat wij willen is het volgende: le. de volledig vrije en onbelemmerde politieke werkzaamheid der Duitsche volks groep in Tsjecho-Slowakije als Duitsche na- tionaal-socialisten. Dit heeft niet alleen be trekking op het program, maar ook op de organisatie van den uiterlijken vorm. 2e. het behoud van de werkgelegenheid. 3e. het behoud, het zelfbestuur en de zoo ver mogelijk gaande eigen inrichting van ons Duitsche schoolwezen en cultuurleven. 4e. de uitschakeling der Joden uit de be trekkingen tusschen Duitschers en Tsjechen. 5e. een goede verhouding van de Tsjechen tot het Duitsche rijk en tot het Duitsche volk, niet alleen op economisch en cultureel, maar ook op politiek gebied. 6e. een goede verhouding van de Duit schers in Tsjecho-Slowakije tot de regeering van Tsjecho-Slowakije. De dood op den weg. - In het jaar 1936 zijn bij ongevallen op de openbare wegen in Engeland en Schotland ruim 6500 lieden gedood en 226,000 gewand. Dit cijfer is 60 dooden en 800 gewonden hooger dan in 1937 hoofdzakelijk door de zeer ongunstige cijfer» van December, welke maand 682 dooden en 21,000 gewonden geëischt heeft. Het depar tement van transportwezen wijst er echter op, dat het aantal voertuigen vorig jaar met 163,000 gestegen is, zoodat de cijfers relatief iets gunstiger zijn dan in 1937. De Bond voor veilig verkeer is heelemaal niet over de cij fers te spreken en zal in het voorjaar waar schijnlijk een nieuwe campagne op touw zet ten om het vreeselijk groote aantal ongeluk ken te beperken. Voormalig ambassadeur staat terecht. De vroegere Amerikaansche ambassadeur te Berlijn, William Dodd, is gisteren door de Grand jury in Virginia in staat van be schuldiging gesteld, omdat hij doorgereden zou zijn, nadat hij de vorige maand imet zijn auto een negermeisje had aangereden, dat daarbij ernstig gewond werd. Toen hem het ongeluk werd medegedeeld, verklaarde Dodd, niet geweten te hebben, dat hij het kind geraakt had. De kaart van Europa. - De Amerikaan sche raad van onderwijs heeft besloten het vervaardigen van landkaarten van het oostelijk halfrond voor schoolkinderen te staken, aangezien het niet mogelijk is gelij ken tred te houd met de grenswijzigingen in Midden-Europa. Men heeft medegedeeld, dat het niet mogelijk is de leerlingen de vol ledige aardrijkskunde van Europa bij te brengen, zoolang de toestand niet stabieler geworden is. „.Vroeger", aldus deze mededeeling, „duur de het eeuwen, voordat in het oude wereld deel wijzigingen tot stand kwamen, terwijl dit in de nieuwe wereld in een nacht ge schiedde. Thans is de toestand juist omge keerd, de nieuwe wereld is standvastig en conservatief, lang genoeg ten minste om er een kaart van te maken". Noodweer in Portugal. - Geheel Portu gal is door hevige stormen geteisterd. Door de hevige regens werd verkeer op de wegen onmogelijk gemaakt. Op den weg tusschen Coimbra en Porto is de auto van den beken den industrieel Oliveira in de sterk gezwol len Vouga-rivier gestort. Vier inzittenden zijn om het leven gekomen, alleen Olivieta zelf wist zich te redden. Botsing tusschen Oekrainers. - Ter ge legenheid van een betooging der Oekrainsche kolonie in Canada is een heftige vechtpartij ontstaan na een debat over het onafhanke* lij kheidsvraagstuk. De aanhangers van den vroegeren hetman Skoropadsky, die thans in Duitschland ver blijft, werden handgemeen met de leden der organisatie „voor een onafhankelijk Oekraine", die onder leiding staat van kolo nel Melnyk. Naar gemeld wordt, vielen er talrijke ge wonden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1