DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Volkenbond vermijdt eiken definitieven stap. Uiterst zwakke houding van den Britschen gedelegeerde. No. 17 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Vrijdag 20 Januari 1939 141e Jaargang Van internationale actie geen sprake. Debatten in de Fransche Kamer. Wat een overwinning van Franco beteekent. Weer hevige strijd in Spanje Republiek verdedigt zich tot den laatsten man. Fransche nota aan Japan. In navolging van Londen en New-York. Rublee's besprekingen te Berlijn. „Memorandum" wordt opgesteld. Scherpe aanval op Chamberlain. Lloyd George over Munchen en Rome. Voorstel tot aanleg van vlootbases. Attlee dient van repliek. Kozakkenleider naar Berlijn. Japan stuurt versterkingen. Dr. Schacht van zijn functie ontheven. Funk in zijn plaats. Nieuws in 't kort. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De Volkenbondsraad kwam gister ochtend in besloten zitting bijeen. Re dactiecommissies werden benoemd on der voorzitterschap van Sandler, den Zweedschen minister van Buitenland- sche Zaken, teneinde ontwerp resoluties op te stellen inzake het bombardeeren van de burgerbevolking door de Spaan- sche opstandelingen en het Japansche optreden in China. De besprekingen in de commissies, waarin de vertegen woordigers van Engeland, Frankrijk, Spanje en de Sowjet-Unie zitting had den, hebben echter practisch tot niets geleid. Engelschen saboteeren. Dit is in hoofdzaak te wijten aan de hou ding van den Engelschen gedelegeerde, die de inwilliging van Del Vayo's en Wellington Koo's wenschen heeft verhinderd. Wellington Koo heeft de door hem ge- wenschte coördinatie-commissie niet verkre gen. De commissie was bestemd voor ge meenschappelijk overleg over de aan China te verleenen ondersteuning en over de op Japan toe te passen druk. Del Vayo heeft in de andere redactie-com missie tevergeefs erop aangedrongen, dat de Volkenbondsraad bij zijn veroordeeling van de luchtbombardementen tegen de burger bevolking in Spanje, althans de opstande lingen, die in dit geval de eenige schuldigen zijn, met name te noemen. In de beide commissies was het de Engelsche vertegenwoordiger, die de inwilliging van deze toch zeer beschei den wenschen heeft verhinderd, daarbij zwak gesteund door Frankrijk. Geen eenig positief resultaat is niet bereikt. De resoluties zullen aan de heden te hou den openbare raadszitting worden voorge legd. Men meent te w^ten, dat de eerste resolu ties deel van het Britsche rapport omtrent het bombardeeren van open steden en van de passages van de gisteren door Del Vayo gehouden rede recapituleert, terwijl de tweede resolutie het denkbeeld oppert, dat de leden van den Volkenbond met elkaar overleg plegen omtrent de door Wellington Koo voorgestelde maatregelen. Van eenige poging om tot een internatio nale actie te komen om een einde aan de bar- baarsche methoden van oorlogvoeren, waar toe Frankrijk en de Sovjet-Unie zich Woens dag bereid verklaarden, geven de aange nomen resoluties geen blijk. Geen besluit t.a.v. Danzig. Het secretariaat-generaal van den Volken bond heeft medegedeeld, dat de commissie van drie, welke belast is met het' toezicht op den gang van zaken te Danzig, twee verga deringen heeft gehouden. De hooge-commis- saris, Burckhardt heeft de aandacht geves tigd op de besluiten van den senaat en de commissie is van oordeel, dat sommige decreten strijdig zijn met de grondwet (o.m. de anti-joodsche. maatregelen). Teneinde het vraagstuk aan alle zijden te bezien is beslo ten nog geen definitief oordeel te vellen. Voor de volgende zitting van den raad in Mei, zal de commisise nogmaals bijeenkomen. Ten aanzien van de positie van Burckhardt is in de gisteren gehouden bijeenkomst van de commissie van drie, die de zaak behan delt, nog geen besluit genomen. Prof. Burckhardt, die bezwaren had om hooge commissaris te blijven, indien hij alle ongrondwettigheden door de vingers moest zien, heeft zich thans bereid verklaard voor- loopig hooge commissaris te blijven. Het dreigement van Polen, zich uit den Volkenbond te zullen terugtrekken, indien deze thans tot de opheffing van het Hooge Commissariaat te Danzig zou overgaan, heeft tot gevolg gehad, dat de hooge commissaris voorloopig te Danzig, althans in naam, ge handhaafd blijft. Gistermiddag heeft de Fransche Kamer de debatten over de buitenlandsche politiek voortgezet. t De socialist Planche stelde voor een inter nationale conferentie te houden ten einde de verschillende twistpunten te regelen. De radicaal Elbel ging op dit onderwerp door. Hij verklaarde, dat de gebeurtenissen, volgend na München, teleurstellend waren en alvorens een internationale conferentie bijeen te roepen, achtte hij noodig te weten, wat Frankrijk zou willen voorstellen. Een internationale conferentie zou bijeen kun nen komen, wanneer alle landen zouden mededeelen, wat zij zouden kunnen aanbie den en wat zij verlangen. De totalitaire staten zouden de grondstoffen kunnen krij gen, welke zij noodig hebben, doch als eerste voorwaarde moet gesteld worden ont wapening. Vervolgens ontwikkelde de socialist Izard zijn standpunt ten aanzien van Spanje, waar de Italiaansche troepen opdracht hebben hun land een poshi te verschaffen, waar door het kracht kan bijzetten aan zijn eischen. Spreker legde nadruk op de grootte van de Italiaansche hulp. Hij toonde verder aan, dat de regeering-Negrin de autoriteit van den staat zou herstellen en er in geslaagd is een godsdienstvrede te vestigen. Onder het voorwendsel van anti-communisme strijdt Mussolini tegen een democratie, welke gelijk is aan andere democratieën. Ten slotte zeide hij, dat een overwinning van Franco, den vriend v n Duitschland en Italië, een doodsgevaar zou beteekenen voor Frankrijk. Als laatste spreker besteeg de socialist Bedouce het spreekgestoelte. Hij toonde aan, dat niet alleen Frankrijk en Engeland worden bedreigd door de as RomeBerlijnTokio, ook in de Ver. Sta ten begint men ongerust te worden. Spre ker achtte het noodzakelijk den oproep van Roosevelt te beantwoorden om alle conflic ten door conferenties bij te leggen. De zit ting werd vervolgens tot heden verdaagd. In het legerbericht der Spaansche regeeringstroepen wordt gezegd, dat de vijand opnieuw heeft aangevallen in de sector van Bellyer, Segur, Ar- gensola, Santa Coloma, Dequeralt en Rodona en er ten koste van zware verliezen in geslaagd is zijn liniën op sommige punten vooruit te schui ven. De regeeringsluchtmacht heeft drie Messerschmidttoestellen neergeschoten, terwijl een Henkel-vliegtuig door het af weergeschut is neergehaald. Aan het front in Estramadura zijn vijandelijke aanvallen afgeslagen. Het stadje Mauresa ten Noordwesten van Barcelona is door tien vliegtuigen van Franco gebombardeerd. Twee menschen zijn omgekomen en vijftien gewond. Volgens berichten van de opstandelin gen werden door hen o.m. bezet de plaat sen Tarroja, Gras, Lamarana. Voors zou den in het kustgebied Noudegaya, Lauiie- ra en Salomo voor de regeering verloren zijn. Volgens deze berichten zijn de °P~ standelingen hemelsbreed nog 51 K.M. van Barcelona verwijderd. In den N°0'"" delijken sector zouden nog verschillende dorpen verloren zijn gegaan. Vertrek van vrijwilligers. Gisteren zijn te Valencia, naar Havas meldt, 2900 vrijwilligers van de interna tionale brigades scheepgegaan in tegen woordigheid van een kapitein der intei- nationale controlecommissie. Slechts en kele gewonden, die niet vervoerd mogen worden, zijn te Valencia achtergebleven. Vrijwilligers tc Barcelona. Minister-president Negrin heeft 8'ste}" middag een onverwacht bezoek gebrach aan de 3000 vrijwilligers van de interna tionale brigade, welke gisteravond te Bar celona zijn aangekomen. Zij waren in twee vrachtschepen, geëscorteerd door onderzeeërs, torpedojagers en vliegtuigen van Valencia naar Barcelona gebracht om verder naar de Spaansche grens te worden vervoerd. Alvorens te vertrekken zeide Negrin dat het republikeinsche Spanje tot den laat sten man tegenstand zal bieden. Frankrijk heeft de Japansche regeering een nota overhandigd in verband met de Japansche houding t. a. v. het negen- mogendhedenverdrag. De Fransche nota aan Japan is, naar de diplomatieke medewerker van Reuter ver klaart, gezonden na gehouden bespreking met de Britsche regeering. De nota is in groote trekken gelijk aan die welke onlangs door Engeland is gezonden en men zal zich herinneren, dat dit laatste document ge zonden was met voorkennis en goedkeuring van Parijs. De Fransche nota heeft in Japansch di plomatieke kringen geen verbazing gewekt. Men is hier thans overtuigd van de nauwe samenwerking tusschen de landen Engeland, de Ver. Staten en Frankrijk. In welingelichte kringen wordt vernomen, dat Japan zich niet zal haasten met ant woorden. Het antwoord van Japan aan de drie mogendheden zal worden gegrondvest op de drie volgende stellingen: Ten eerste: de gelegenheid aangrijpen om de onderhandelingen voort te zetten en dus tijd te winnen en voorstellen in te dienen tot herstel van de orde in het Verre Oosten. Ten tweede: zoo mogelijk tweedracht zaaien tusschen de drie mogendheden. Ten derde: het voeren van bilaterale on derhandelingen, hetgeen wil zeggen, dat China van de besprekingen wordt uitge sloten. De Duitsche autoriteiten hebben Rublee thans alle door hem gewenschte inlich tingen betreffende het Duitsche plan inzake de Joodsche emigratie verschaft, aldus ver neemt Reuter, Rublee en zijn collega's be reiden 'n memorandum voor, waarin alle bij zonderheden v. d. Duitsche voorstellen zijn opgenomen. Heden en waarschijnlijk ook nog morgen zal nogmaals een bijeenkomst worden gehouden, om met Schacht het memorandum door te loopen en het zijn de finitieven vorm te geven. Rublee vertrekt Zaterdagavond van Berlijn en hij zal dus in staat zijn, schriftelijk het Duitsche standpunt voor te leggen aan de kleine commissie van de intergouvernementeele commissie, die Maandag te Parijs bijeen komt. In een gisteravond te Llandudno gehouden redevoering heeft Lloyd George Chamberlain scherp aange vallen en den Engelschen premier ervan beschuldigd, te buigen en te kruipen voor de dictators. Zijn be zoek aan Rome heeft volgens Lloyd George devrees voor oorlog slechts doen toenemen. „De meest ware en grimmige commen taren op de resultaten van de bezoeken aan München en Rome kunnen", aldus Lloyd George, „gevonden worden in twee dingen, die erop gevolgd zijn. Het eene is, dat Chamberlain onmiddellijk na zijn terugkeer uit München, toen hij vrede voor onze generatie aankondigde, een nieuw ministerie vormde voor de bescher ming van Britsche steden tegen Duitsche luchtaanvallen, en het andere dat na zijn terugkeer uit Rome de eerste twee colle ga's ,die hij voor overleg ontbood, de mi nisters waren voor de bescherming tegen luchtaanvallen en de militaire vliegtuig productie. Wel verre van een bevrediging te koopen, heeft de beruchte overgave van München de dictators aangemoedigd tot nog grootere tentoonspreiding van onbe schaamdheid. De politiek van overgave om tijdelijk den vrede te koopen is een afgrijselijke mislukking geweest en wij zijn thans tot het punt genaderd, waarop de democratieën niet meer kunnen toe geven zonder een vernedering, welke zelfs voor de weekhartigste en domste ministe ries in Engeland en Frankrijk te ver achtelijk is". De voorzitter van de Amerikaansche vlootcommissie van het huis van afgevaar digden, Vinson, heeft een wetsontwerp in gediend tot den aanleg van twaalf vloot bases, met inbegrip van een luchtbasis op het eiland Guam. In een ander ontwerp stelt Vinson voor machtiging te verleenen voor een uitgebreid programma tot ver grooting of verbetering van dozijnen be staande vlootbases, scheepswerven en kust- stations. Vinson verklaarde, dat de vloot zich voor stelt het volgende jaar slechts de haven van Guam uit te baggeren en geen voorberei dingen voor een luchtbasis op dat eiland te treffen vóór 1942. Andere bases zullen worden aangelegd te Kaneohebay en Sitka in Alaska en te San Juan op Porto Rico. Vinso gaf als zijn mee ning te kennen, dat Guan versterkt moest worden. Als dat voor de verdediging van de Vereenigde Staten noodig is. Het is de plicht van het land, al zijn bezittingen te verster ken, wat ook anderen daarvan mogen denken". De voorzitter der senaatscommissie voor Marine, Walsch, zeide, dat naar zijn mee ning de basis te Guam grootendeels voor handelsdoeleinden gebruikt zou worden en dat versterking van het eiland geen deel van het programma uitmaakt. Attlee heeft gisteren een schrijven ge richt tot den Engelschen minister-president, waarin hij dankt voor het antwoord, dat hij op zijn eerste schrijven heeft ontvangen. Hij verklaarde evenwel met verbazing te heb ben vernomen, dat de minister-president nog de oude stelling huldigt, dat. afschaffen van de politiek van niet-inmenging in Spanje zou leiden tot uitbreiding van het conflict. Hier naast immers heeft hij ver klaard, dat het conflict in Spanje niet lan ger den vrede in Europa bedreigt. Attlee is van oordeel, dat de toestand thans zoo ernstig is, dat het dringend noodzakelijk is op groote schaal in te grij pen, wil men voorkomen, dat vele vrouwen en kinderen den hongerdood sterven. Hij hoopt derhalve, dat Chamberlain erin zal toestemmen onverwijld het parlement bij een te roepen. Arbeiderspartij eischt opheffing van de non-interventie. De National Council of Labour, die het vakvereenigingscongres, de arbeiderspartij en de parlementaire fractie dezer partij ver tegenwoordigt, heeft in een schrijven aan Chamberlain geëischt, dat onverwijld stap pen worden genomen om de overeenkomst inzake niet-inmenging in Spanje op te zeg gen. In de motiveering van dezen eisch wordt gezegd, dat Duitschland en Italië zich nimmer aan de overeenkomst hebben ge houden. Generaal Popoff, de „Ataman" der Don- kozakken, die een bezoek aan Praag heeft gebracht, is gisteren naar Berlijn vertrok ken, waar hij, naar in Kozakkenkringen wordt medegedeeld, een onderhoud zal hebben met de leiders der separatistische Oekrainsche beweging van kolonel Kono- valec, die verleden jaar te Rotterdam om het leven gekomen is. In dezelfde kringen verklaart men, dat de datum van Popoffs reis in verband staat met de rede, die Hit- Ier op 30 Januari zal uitspreken en met de bezoeken van Beek in Tsjwalkowski aan Berlijn. Popoff zal, zoo zegt men, den steun van bevoegde Duitcshe kringen vragen. Voor zijn vertrek uit Praag heeft Popoff in een onderhoud van twee uur met Tsjwal kowski 't standpunt der Kozakken ten aan zien van het Oekrainsche vraagstuk uiteen gezet. Bovendien heeft hij besprekingen gevoerd met generaal Omeljanovic Pav- lenko, leider der autonomistische Oekrain sche oudstrijders. Volgens een uitgegeven communiqué waren beiden het volkomen eens ten aanzien van het streven tot be vrijding van Oekraine en Kozakken. Van Chineesche zijde wordt gemeld, dat Japan versterkingen zendt naar China, met het doel verder door te dringen langs de Westrivier in Kwang- toeng. Naar verluidt zijn vier divisies, in totaal 80.000 man, op weg naar Kanton, terwijl verwacht wordt, dat binnenkort nieuwe versterkingen Japan zullen verlaten. Omstreeks 50 K.M. benoorden Kanton wordt nog heftig gestreden. Het eiland Waitsjau voor de zuidwestkust van Kwan- toeng in de Tongkongbaai, is herschapen in een ware vlootbasis van Japan twintig Ja pansche oorlogsbodems liggen hier bij el kaar. Japansche oorlogsschepen opereeren langs de geheele kust van Kwantoeng en ook de luchtmacht is actief, gisterochtend zijn de steden Pakhoi, Topoe, Tsjinsjau, Linsjan, Hengsien en Joelin gebombardeerd. De guerilla. Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft hulde gebracht aan het optreden van de Chinee sche guerilla-benden in Midden-China. Tus schen een en tien Januari hebben zij 3800 Japansche officieren en manschappen ge dood en zich meester gemaakt van aan zienlijke voorraden Japansche wapenen, munitie en ander materiaal. Het D.N.B. deeldt mede: De vervulling van de aan het bedrijfsleven voor den her bouw van Groot-Duitschland te stellen extra-taken vereischt een uniforme leiding der economische geld- en kapitaalmarkt- politiek. Om deze reden heeft de Führer be paald, dat de leiding van het rijks ministerie van economische zaken en der rijksbank Weer wordt vereenigd. De Führer heeft dientengevolge den president van het directorium der rijks bank, dr. Schacht, van zijn functie ont heven, en den rijksminister van econo mische zaken, Walther Funk, met be houd van zyn functie van rijksminister van economische zaken, voor den duur van vier jaren benoemd tot president van het directorium der rijksbank. Dr. Schacht zal in zijn hoedanigheid van rijksminister ook verder lid blij ven van de rijksregeering. Hij is be stemd voor de „vervulling van bijzon dere taken". Staking van radio-artisten aanstaande? - Er wordt op het oogenblik een algemeene staking van radio-artisten in New York voorbereid, in verband met de weigering van de reclamebureaux, met de artisten een collectief contract aan te gaan, waarin de arbeidsvoorwaarden en de minimum gages worden vastgelegd. Aan de reclamebureaux is eenige dagen bedenktijd gegeven, opdat zij op hun besluit kunnen terugkomen. De eischen der artisten worden gesteund door de filmspelers te Hollywood. Fransche regeering verleent vergunning voor luchtdienst op Frankrijk. - Het Fran sche ministerie van buitenlandsche zaken heeft medegedeeld, dat de Fransche regee ring aan de Vereenigde Staten voor den tijd van zes maanden vergunning heeft verleend voor het onderhouden van een Trans-Atlan- tischen luchtdienst naar Frankrijk voor pas sagiers, post en vracht, door een of meer Amerikaansche luchtvaartmaatschappij en. Goederen van Joodsche gemeente in Duitschland in beslag genomen. - De on roerende goederen van de Joodsche huis houdschool en de Joodsche gemeente te Frankfurt zijn ten behoeve van den Pruisi- schen staat verbeurd verklaard, krachtens de wet op verbeurdverklaring van goede- en, die toebehoorèn aan communisten en vijanden van den staat. Slecht weer aan de Portugeesche kust. - Tengevolge van den storm langs de Portu geesche kust en den was van de Duero kun nen verscheidene schepen deze rivier niet opvaren, en ook niet te Leixoes binnen- loopen. Zij moeten dus in volle zee. blijven. Zes Fransche vaartuigen, die aan het baggeren waren, zijn losgeslagen: een is gezonken, doch persoonlijke ongevallen hebben zich niet voorgedaan. Noorsch schip in tweeën gebroken. Volgens een te New York opgevangen radio bericht is het Noorsche vrachtschip „Jaguar" Woensdag op 1400 mijl van Kaap Hatteras geheel in tweeën gebroken. De mailboot „Duala" heeft de bemanning zeven op varenden bevonden zich nog op het voor schip en de andere twintig op het achter schip aan boord genomen. Het achterschip zou nog steeds drijvende zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1