Jkoowciaal Tlieuws
Staatsloterij
tweede blad.
Maarten skroift nei de krant
KOEDIJK
EGMOND BINNEN
WIERINGERWAARD
Glimlachje
OTERLEEK
DE PESTVOGEL.
3
t
Suntebankeris, Jan. 1939.
Al et mooi heb zen lillek
nat zoide moeder vroeger altoid al, en
a beurt et nag veul, dat ze met dat gezeg
de op de proppe komt.
En veul dat je et zellef hewwe (ik zou
meist zegge, altoid wel) dat je dat zegge
^Zoo hewwe we nou de winter had.
nat et pas begon, gong et weer veuls te
d aUegaar zoide we: „Nou et most toch
Serris beginne te winteren".
En koik nou winterde et.
En niet zoo zoetjes ok.
Ee skaase wiere van de zolder opskroot,
de kool had best weer, gien werk an, et kon
niet beter, et was un pracht
Maar, hoe mooi et gong, der was ok de
lillekighoid.
Bokke in de kool, bevroren piepers en
uien en dat brengt weer gien winst in 't
^Dat'nam niet weg dat de kool duurder
werd en de aare spulle ok, maar de voil-
deraai viel niet mee, zoo met dicht water,
en den op monster, dus deer gong woineg
V°Toe kwam de dooi en konne we weer
voile met et vaartuig, maar de aare kant die
jiet weer zien, dat et niet zoo best meer
gong.
Alweeran mooi dat je weer vaare kenne,
maar lillek as de proize zakke.
En et maakt woineg uit, weermee, maar
meistal is et toch zoo, en overal mee, met
je werrek, de mensche, et leven, en de ne-
tuur, altoid benne der twei kante an.
De sneeuw, die alles van zwart en don
ker omtooverde, in et mooie, heldere wit,
dat was weer de mooie kant.
En den de aare kant wer „de dooi".
Nat en smerig en glad en in un kloin
toidje worde et mooie wit un viêse, groize
proest, en nog later is et alles weer zwart
en somber.
En zoo benne der nog veul meer van die
voorvalle, die twei teugenstroidege dinge
meebrenge.
Nou moet je altoid zoo rekene, dat wat
de ien graag mag, dat de aar deer den ok
van houdt, nei dat gaat ok weer niet op.
Iemesdaage had ik et ok nag efkes met
Peet Anne an de stok.
Moet je verbeelde, et was in toid, dat
de kool onderdek lag en et 's middes, op
de Veert drokker was, as op de Boven-
weg, jong en oud was deer tenminste in de
weer, op de skaas met hier en deer un
kreupel, en un enkele koiker op hutte.
Affoin, in die toid kom ik baai Peet An
ne en ik leit er zoo uitvalle, „dat we nou
mooi op skaase kenne, en dat et foin win
terweer was".
Nou toe wazze de reipe gaar.
„Noem je dut nag weer, van moin part
was et altoid zeumer", en weer ze onze ois-
maker toe allegaar voor uitmaakte, dat
durf ik geniens te skroiven.
En zokke mensche zie je, as Peet Anne,
die ziene nooit et mooie kantje, en die ben
ne den te beklagen, en juist omdat et zoo
zelden is, dat je van ois en sneeuw geniete
kenne.
De smerighoid,, nou ja, et is er toch ien-
inaal dus boit deer den maar deurheene.
Den benne der ok nag die weer op un
aare menier foetere, Soitjebuur baaivoor
beeld.
Ze kwam van de week met un stuif an-
zetten, en of ik erris nei heur dhalia's
koike wou of ze wegvroren wazze of niet.
„Zie je, Dirk zoit, dat zal later wel uit-
komme, maar ik wul et weete, en haai be
moeit em er niet mee".
En ik was zoo goed niet, of ik most met
Soitjebuur mee, en der blomme die wazze
foetsie vanzellef.
„En hier hew je men piepers, wat denk
je deervan, zouwe die ok weg weeze Maar
ten, Dirk zoit van wel".
Ik bekeek ze ders, nat en bol, ok weg.
„Die kén je ok wel oproode", zoide ik
verom.
En oo groote me grut, wat was ze toe
opsternaat.
Et was Dirk zen skuld, die had er voor
zdfge moeten.
Maar Dirk had toe wel wat aars te doen,
dat et zoo anpakte, met zen kool en zen
uien.
En koik, dat kon ik er an der verstand
brgnge, dat de kool en uien vóór gonge, en
dat ze der zellef toch ok wel wat an doen
kennen had.
Maar toe kreeg de winter de skuld, en
toe was et niks as lillek wat ze uitbraakte,
krek as Peet Anne.
En et mooiste is nag, dat toe et zoo hard
vroor was ze der bloid mee, de kool wier
duurder, en de uien niet te vergeten. Nou
en voor de joons was et ok mooi dat ze
weerderis op et ois konne, ze was er bloid
®ee, en zelf kwam ze op de veert te koik.
Deer hew je et nou, eerst alles koek en
°i> en nou deugde er niks meer van.
Maar ik loof wel dat et zoo is: „Oigen
skuld, dat plaagt et meist", en dat zit Soit
wel efkes dwars.
Maar ja, deuze winter hewwe weer had,
®et al zen mooi en zen lillek, en de ien be-
koikt et zus en de aar weer zoo, en deer
fiaat niks van of, we moete et neeme zoo
et komt.
Wel is et veul dooier worren, et gras is
*aal en de liguster hoinig baaivoorbeeld,
z't gien groen blaadje meer an.
Maar met al die kaalighoid, is er toch
g weer et nuwe leven dat weer komt, et
«uwe leven dat we aasen weer volop
Kroige.
In de tuin hew ik de Februarispruitjes
^sneeuwklokjes) alweer de koppies boven
grond zien steken.
En nou alles zoo doods er uit ziet loopt
et nag meer in de gaate.
As straks alles weer mooier wordt, de
noppe openspringe en blad en bloem te
oorskoin komt, den is dat dubbel mooi.
en 20u je et omkeere kenne en zegge:
ïv heb ok zen mooi weer".
°u ik skoi der weer uit.
e groete van Trointje en et zellefde van
MAARTEN.
„De West".
Woensdagmiddag werd door de tuin-
bouwvereeniging „De West" een leden
vergadering gehouden in het lokaal van den
neer Jb. Groot onder leiding van den heer
W. Visser.
De voorzitter opende met een woord van
welkom. Nog steeds zijn de vooruitzichten
in ons vak even duister en somber. Ook de
natuur heeft ons in het voorbijgegane jaar
zeer tegengewerkt. Hadden wij in het
begin van 1938 nog hoop, dat de betrekke
lijke voorraad voor wat meer winstgevende
prijzen zou worden afgenomen, door het
zachte weer is deze wensch niet in vervul
ling gegaan. Slechts op het laatst van de
campagne kwam er een opleving, waarvan
slechts een enkeling profiteerde. Niettemin
begonnen wij weer mei frisschen moed onze
akkers in cultuur te brengen. Toen echter de
vroege aardappelen uit den grond begonnen
te komen, werd het winter, waardoor veel
schade werd veroorzaakt en de oogst sterk
verlaat. Van de hooge prijzen, die ten
gevolge hiervan werden betaald in de eerste
weken, hebben de Koedijker bouwers
slechts weinig kunnen profiteeren, daar de
aardappelen hier als regel toch niet zoo
erg vroeg zijn. Het gevolg hiervan was, dat
de nateelt niet op tijd kon worden geplant.
Hierbij kwam nog, dat het de eerste weken
na het planten niet wilde regenen, waar
door de oogsten klein bleven en vooral de
kwaliteit van de gele kool zeer slecht was.
De opbrengst van onze dorschkool was ech
ter over het algemeen niet slecht. Onze
verwachtingen waren ook hiervoor nog vrij
optimistisch gestemd. Het weer heeft ons
echter dermate tegengewerkt, dat, toen wij
half December waren, onze kool zich in een
toestand bevond alsof het half Maart was.
Tengevolge hiervan moesten we veel tweede
soort en afwijkend goed veilen, waarvan
zeer weinig is tereeht gekomen. Vooral het
afwijkende goed, waarop tevergeefs getracht
is, steun te verkrijgen, is een groote strop.
Het is zeer te betreuren, dat de regeering
onze pogingen ons brood te verdienen, niet
meer waardeert. De manier, waarop we
thans gesteund worden, kan moeilijk tot
dankbaarheid stemmen.
Wij kunnen dagelijks om ons heen zien,
dat de verarming van onze bouwers steeds
toeneemt.
De akkers worden onvoldoende bewerkt
en bemest, de huizen en koolschuren wor
den verwaarloosd, de vaartuigen niet meer
gerepareerd en zoo voort. Een gedeelte onzer
leden, die vroeger als kleine tuinders voor
elkaar mochten baggeren en daar dan toe
slag op kregen, worden nu op een heel ande
re manier gesteund. Of deze steun beter is
dan de vroegere baggerregeling valt moeilijk
te zeggen. Het schijnt, dat de regeering van
gedachte is, dat de tuinder zoo voldoende
gesteund wordt. Misschien is dit voor de
kascultures wel het gevaL Wij weten niet,
waar wij het aan hebben verdiend, maar
zijn er van overtuigd, dat wij het stiefkind
van de regeering zijn. Om thans wat dichter
bij huis te blijven, wil ik even de aandacht
vragen voor de circulaire, die u onlangs
van de veiling hebt ontvangen. Het betrof
een aanvoerregeling of eigenlijk geen aan-
voerregeling, want dat willen wij allemaal.
Wij hebben er een hekel aan, gedwongen te
worden. Ik wil u daarom nogmaals toeroe
pen: Houdt u niet zoo halsstarrig vast aan
die bepaalde drukke dagen van veilen. Een
markt zooals wij laatst op enkele Zater
dagen zagen, kan geen voordeel zijn, noch
voor u, noch voor den koopman, noch voor
de menschen, die onze producten moeten
verladen. Dan wil ik nog een lans breken
voor onze bollenveiling. Het bestuur heeft
zijn uiterste best gedaan om het de leden
van de L. G. C. mogelijk te maken, het
meest voordeelig en dicht bij huis hun bollen
te kunnen verkoopen. Het is dit jaar weer
door verscheidene proeven bewezen, dat de
prijzen die u bij ons maakte, de verge
lijking met die om de Zuid gemaakt, best
konden dóórstaan en toch hadden wij vooral
van Koedijk weinig bollen. Dit is een be
treurenswaardig feit. Ik wil u daarom nog
maals toeroepen: steunt uw eigen veiling.
Een sterke veiling is ook uw belang, ik wil
niet eindigen, voordat ik onze leden met
hun gezinnen een gelukkig en succesvol
1939 heb toegewenscht. Laten wij hopen,
dat wij met ons harde werken een redelijk
bestaan kunnen verdienen. Ik hoop tevens,
dat wij vanmiddag aangenaam zullen ver
gaderen en dat de besprekingen op zake-
lijken toon gevoerd mogen worden. Hier
mede open ik de vergadering.
De voorzitter deelde mede, dat de omzet
in 1938 was 1.565.161,26, aan doorgedraaide
producten 121.887,19, de roode kool bracht
op 360 per wagon, de witte 225 per
wagon.
Het jaarverslag vermeldt 155 leden, 3 al-
gemeene vergaderingen, ook met de organi
satie voor het vaste lastenvraagstuk.
De voorzitter, de heer Visser, werd secre
taris der L. G. C. Ook is er samenwerking
geweest met den plantenziektenkundigen
dienst. Zeer veel producten gingen voor vee
voer weg. Medegedeeld werd, dat er voor
keuring samenwerking moet komen met het
regeeringstoezicht. De rekening van den
penningmeester gaf aan als ontvangst en
uitgaaf 748,50, met een saldo van f 178,85.
De heeren Beets en Zwetsman waren ont
stemd over de mededeeling van de statistiek
van de veiling, die niet juist is.
De voorzitter zeide, „dit is een ernstige
aantijging" en hij vroeg een tegenstatistiek
van die heeren. De voorzitter was voor een
vrijen aanvoer aan de markt. De bestuurs
verkiezing gaf tot uitslag, dat gekozen werd
de heer C. Spaan en in de plaats van den
heer P. Lammerschaag, die bedankte, de
heer W. Lammerschaag. Als lid van het
marktbestuur werd herkozen de heer W.
Visser.
Aan de orde kwam nu het openbreken
van het ijs. Het bestuur zeide, dat men om
het ijs te breken, elk een man moet geven.
De bode zal onder controle van het be
stuur een lijst aanleggen. De heer S. Smit
stelde voor om met niet meer dan 10 man
ijs te breken. Bij niet aanwezig zijn, zal een
boete van 4 geheven worden. Het Zuid
einde blijft op zich zelf aangewezen met de
kleine vergoeding.
Thans kwamen aan de orde de voor
stellen voor de vergadering der L. G. C. De
heer P. Zwetsman stelde voor om te onder
zoeken de kosten van kool-bewaren in
bergplaatsen op de verschillende wijze. De
heer J. Stam stelde voor, dat de L. G. C.
zorgt, dat de koopman per auto de kool
haalt, wanneer op monster geveild is. Er
zal 10 ct. vracht vergoed worden.
De heer Stuffers stelde voor, om den heer
Rietsma uit te noodigen, om de wijze van
koolbewaren en de kosten ervan uiteen te
zetten.
De voorzitter hoopte op een druk bezoek.
Bij de rondvraag vroeg de heer Blaauw-
boer naar het resultaat van de koolbespui-
ting voor de draaihartigheid.
De heer P. Zwetsman had wel eenig
gunstig resultaat geboekt en wilde het weer
probeeren.
Hierna sluiting.
W erkverschaf f ingsob jee ten.
Door den minister van sociale zaken zijn
voor deze gemeente enkele belangrijke werk
verschaffingsobjecten goedgekeurd. Doordat
er nu vele werkloozen in het vrije bedrijf,
n.L bij het vliegveld te Bergen, werkzaam
zijn gesteld, zullen door deze gelukkige
omstandigheid enkele objecten wel mo
menteel geen doorgang kunnen vinden. De
objecten zijn:
1. „De verbetering van een watering in het
waterschap de Egmondermeer". De over
heidssubsidie hierin bedraagt 90 aan loo-
nen, vergoedingen voor regenverlet, laarzen
en rentezegels, terwijl 10 daarvan, als
mede alle bijkomende kosten voor rekening
van de Egmondermeer zijn.
De maximale overheidssubsidie mag voor
dit object bedragen 4005.
2. Vergrooting van een speelplaats, gelegen
achter de R.K. Jongensschool te Egmond aan
den Hoef. Het bedrag, dat hiervoor vertoond
mag worden, is groot 4600, welk bedrag
geheel op den gewonen dienst zal moeten
worden verantwoord, terwijl de overige
kosten ad f 1850 op den kapitaaldienst moe
ten worden verantwoord.
3. Het graven van een sloot achter de R.K.
kerk en de R.K. school te Egmond aan den
Hoef. Het geldt hier een stuk grond, dat in
gesloten is door de huizen, staande langs den
Heerenweg Slotweg Schoolstraat en
Julianaweg en dat geen afwatering heeft.
Hierin zal nu een afdoende verbetering wor
den gebracht.
4. De diepspitregeling. Het betreft hier het
spitten van 14.43 H.A. zandgrond tot een
diepte van 0.40 a 1.30 M. ten behoeve van
particulieren. De Overheid draagt hierin
75 van de loonen en van de vergoeding
wegens regenverlet bij, alsmede 100 van
de daarvoor in aanmerking komende en
goedgekeurde vergoedingen en toeslagen.
De overige kosten, waaronder de sociale las
ten en verdere bjjlwmende kosten moeten
door de particulieren* zelf gedragen worden.
Staatspensionneering.
Zondag- en Dinsdagavond heeft de
propagandaclub D. E. V. voor den Bond voor
Staatspensionneering een tooneelspel op
gevoerd in 3 bedrijven, getiteld „Een, die
niet geteld wordt". Zondagavond was de
opkomst matig, doch Dinsdag was de zaal te
klein. De algemeene leiding berustte dit
maal bij den heer Chr. v. d. Kolk Jr., die in
zijn openingswoord in 't bijzonder welkom
heette de twee jubilarissen, de heeren H.
Limpers, die 25 jaar voorzitter is geweest
van de afdeeling en de heer Cor Bakker, die
gedurende 25 jaar zijn beste krachten gaf
aan de tooneelclub D. E. V.
Dan hield de heer Korndörffer een kern
achtige rede over staatspensioen.
Hierna was de club aan de beurt, om het
zware stuk „Een, die niet geteld wordt" op
te voeren.
Over de opvoering niets dan lof. Zeer
velen konden hun tranen niet weerhouden.
Het daverend applaus was wel een bewijs,
dat D. E. V. ons uitstekend heeft voldaan.
Nu werd de heer Cor Bakker toege
sproken door den heer Limpers.
Een prachtige divan met een mand
bloemen was 't cadeau voor den heer
Bakker.
Tevens deelde de heer Limpers mede, dat
hij afscheid moest nemen als leider van de
club, waarbij hij dank bracht aan allen.
Daarna sprak de heer P. Woudenberg
namens de huldigingscommissie tot den heer
Limpers.
In goedgekozen woorden memoreerde
spr. alles wat de heer Limpers in die 25 jaar
tot stand had gebracht en bracht hem daar
voor warme hulde.
Door de leden was een bedrag bijeenge
bracht, waarvan een mooi cadeau is ge
kocht, n.1. een haardfauteuil met leeslamp,
benevens bloemen.
„Vind je ook niet, Elsje, als we
toch niets koopen, kunnen we ons
evengoed de duurste stof laten
zien!"
De heer Haringhuizen sprak in zijn hoe
danigheid van eere-voorzitter, en de heer
Woudenberg van Schagen, secretaris van de
fed. HolL Noorden namens die federatie.
Namens deze werd den jubilaris een
medaille aangeboden. Ook de heer Bakker
werd hierbij niet vergeten.
Nog geruimen tijd bleef men bijeen op
een gezellig bal.
Loop der bevolking.
Bevolking op 1 Jan. 1938: 409 m., 385 v.
Totaal: 794; Toename door vestiging 44 m.,
39 v. Toename door geboorte 7 m., 6 v. To
taal: 460 m. 430 v.
Vermindering door vertrek: 39 m., 46 v.
Door overlijden: 3 m., 2 v. Totaal: 42 m.,
48 v. Totaal: 800. 418 m. en 382 vr.
Aantal voltrokken huwelijken: 5.
(Niet officieel)
5de klasse, 8ste lijst
Trekking van I/onderdag 26 Januari 1939
Hooge Prijzen
100.000.— 19239
1.000.-
- 2400
7354
16842
400-
- 3451
4653
12961
19110
200.-
- 1876
17786
18048 19692 20102
100-
- 4109
6342
13660
16736
Prijzen van f 70.
1042
1071
1131
1364
1621
1744
1816
1821
1830
1846
1877
2062
2091
2115
2146
2246
2287
2295
2335
2358
2657
2797
2836
2858
2946
2987
3026
3198
3353
3628
3635
3656
3662
3741
3879
3902
3948
4065
4124
4198
4244
4272
4669
4824
4949
5049
5094
5110
5202
5290
5505
5616
5677
5695
5780
5815
5853
5889
5900
5952
5971
6043
6169
6187
6218
6273
6334
6356
6404
6425
6511
6524
6534
6541
6553
6575
6661
6705
6764
6824
6958
7132
7187
7375
7582
7745
7776
7805
7975
7978
8099
8112
8200
8344
8483
8542
8549
8596
8645
8699
8723
8819
8905
8912
8916
8953
9095
9111
9162
9197
9251
9287
9292
9312
9374
9465
9587
9673
9683
9734
9819
9860
8*89
9946
9959
10227
10359
10375
10387
10406
10434
10445
10493
10745
10830
10832
11032
11039
11104
11181
11262
11270
11298
11343
11409
11586
11687
11698
11699
11727
11780
11821
11847
11926
12048
12284
12369
12417
12495
12513
12584
12632
12734
12883
12927
12984
13251
13263
13266
13320
13337
13420
13440
13570
13603
13902
14268
14341
14360
14406
14532
14629
14638
14716
14748
14766
14845
14848
14890
14891
14985
15001
15029
15045
15279
15310
15455
15504
15537
15541
15620
15669
15899
15922
15927
16010
16059
16110
16122
16297
16495
16530
16591
16725
16874
16972
16977
16991
17034
17051
17075
17128
17194
17248
17251
17353
17429
17450
17469
17659
17733
17766
17776
17810
17819
17947
18019
18113
18160
18187
18357
18362
18364
18485
18517
18578
18628
18696
18715
18982
19015
19021
19185
19188
19276
19300
19528
19544
19747
19759
19792
19852
19943
19968
20077
20142
20159
20372
20394
20565
20568
20687
20876
20934
21118
21140
21361
21394 21463 21488
21670
21671
21700
21749
Nieten
1075
1086
1090
1113
1.1.02
1134
1146
1153
1233
1279
1295
1321
1334
1423
1469
1483
1692
1722
1725
1734
1754
1762
1804
1808
1883
1941
1954
1989
1994
2001
2046
2048
2051
2072
2093
2127
2129
2141
2151
2168
2187
2209
2223
2303
2309
2329
2350
2352
2403
2444
2471
2499
2536
2570
2579
2618
2634
2669
2750
2752
2808
2865
2879
293o
3034
3060
3072
3088
3091
3108
3110
3111
3130
3131
3136
3215
3282
3286
3302
3340
3384
3473
3475
3543
3549
3563
3702
3713
3720
3759
3781
3819
382a
3831
3859
3865
3878
3890
3968
3980
3981
3989
4010
4024
4057
4128
4132
4158
4171
4258
4330
4345
4362
4375
4416
4419
4487
4506
4547
4623
4633
4674
4734
4761
4780
4819
4837
4861
4867
4875
4893
4953
4968
4987
5013
5096
6352
6384
6385
6397
6440
6509
6517
6530
5384
5401
5413
5414
5417
5443
5448
5544
5575
5587
5620
5707
5724
5888
5911
5982
6047
6103
6105
6212
6214
6247
6275
6315
6352
6384
6385
6397
6540
6509
6517
6530
6533
6603
6701
6726
6728
6903
7054
7078
7136
7137
7145
7149
7154
7177
7254
7302
7339
7340
7413
7433
7465
7483
7487
7518
7525
7641
7649
7675
7731
7735
7743
7789
7796
7798
7846
7859
7883
7911
7951
7983
8041
8056
8081
8091
8113
8153
8166
8181
8189
8218
8230
8251
8261
8264
8277
8305
8340
8356
8378
8452
8527
8578
8586
8661
8678
8703
8722
8738
8906
8926
8956
8968
8991
8996
9012
9086
9108
9117
9130
9178
9242
9252
9271
9283
9375
9386
9400
9404
9411
9452
9481
9510
9523
9537
9542
9552
9559
9602
9722
9725
9862
9895
9908
9914
9943 10029 10051 10072 10083 10090 10176 10177
10197 10244 10246 10309 10360 10371 10424 10453
10486 10536 10537 10619 10679 10691 10836 10845
10911 10922 10927 10970 10973 10994 11052 11158
11174 11198 11315 11320 11324 11370 11373 11376
11410 11465 11503 11516 11518 11521 11568 11597
11610 11631 11651 11663 11680 11718 11721 11752
11770 11775 11792 11812 11852 11883 11913
11955 11968 11981 11987 12064 12163 12223 12241
12246 12249 12259 12269 12298 12312 12334 12433
12449 12458 12464 12558 12577 12640 12719 12746
12760 12815 12818 12827 12836 12850 12860 12866
12904 12945 12985 13064 13084 13145 13180 13182
13219 13262 13272 13344 13356 13382 13436 13442
13443 13469 13518 13583 13610 13649 13717 13745
13749 13764 13828 13861 13862 13879 13880 13941
14062 14125 14152 14159 14170 14189 14190 14218
14258 14261 14274 14291 14296 14298 14322 14346
14356 14365 14381 14488 14543 14561 14598 14599
14723 14801 14802 14831 14834 14861 14885 14905
14923 14942 14956 15021 15036 15091 15103 15110
15146 15202 15205 15233 15242 15245 15250 15329
15384 15392 15552 15577 15613 15626 15644 15676
15738 15769 15794 15801 15843 15935 15952 15977
16039 16065 16073 16097 16159 16193 16211 16257
16276 16305 16319 16352 16444 16454 16462 16499
16510 16573 16605 16677 16691 16698 16759 16846
16876 16935 16936 16938 16952 17126 17129 17147
17175 17211 17262 17276 17299 17529 17540 17583
17586 17664 17684 17830 17872 17901 17971 17983
17995 18004 18014 18015 18032 18042 18067 18074
18163 18194 18205 18216 18226 18252 18253 18259
18290 18418 18420 18466 18468 18487 18503 18505
18565 18572 18574 18619 18661 18678 18703 18721
18724 18739 18767 18780 18908 19027 19129 19138
19157 19161 19260 19306 19331 19350 19366 19403
19428 19545 19558 19638 19652 19690 19733 19734
19756 19763 19788 19795 19806 19865 19868 1989o
19897 19993 20027 20044 20137 20162 20163 20202
20203 20207 20254 20267 20298 20324 20350 2010*
20485 20525 20604 20606 20630 20661 20682 20695
20703 20730 20785 20805 20875 20956 21005 21023
21136 21172 21175 21203 21210 21247 21268 21280
21288 21296 21336 21379 21420 21440 21461 21487
21517 21540 21571 21574 21579 21600 21660 21672
21765 21832 21838 21860 21902 21908 21923 21930
21980
Verbeter. 5e klasse, 7e lijst; 20732 m. z. 20733.
ONS DRUKWERK
ziet er ALTIJD goed uit!
DRUKKERIJ COS1ER.
Uit de arctische gebieden bereiken
ons in herfst en winter verschillende
belangwekkende vogels. Een daarvan
is de pestvogel (Bombycilla garrulus).
Afgezien van het feit, dat al heel lang
geleden de pestvogel eens twee jaren
achtereen in de buurt van Haarlem
heeft overzomerd, terwijl de aanwe
zigheid van den vogel hier te lande
ook een enkele maal begin September
is vastgesteld en tevens Octoberwaar-
nemingen bekend zijn, kan men fei
telijk pas op ontmoetingen met pest
vogels rekenen in de maanden No
vember tot en met Februari (Maart
observaties zijn zeldzaam). Het woord
rekenen, dat zooeven uit onze pen
vloeide, is echter, op den keper be
schouwd, niet heelemaal nauwkeurig,
omdat er juist in het gedrag van de
pestvogels iets onberekenbaars
schuilt: soms komen zij plotseling in
massa's opdagen, soms zie je ze in
jaren niet of nauwelijks.
Omtrent de reden van hun verplaatsing,
die meermalen een invasiekarakter draagt,
tast men nog eenigszins in het duister.
Sommigen beweren, dat men bij Bomby
cilla garrulus met normalen trek heeft te
doen, waarvan de intensiteit en de omvang
beïnvloed worden door tekort aan voedsel
in de broedgebieden. Neen, zeggen ande
ren, pestvogelmigratie vindt ook wel
plaats, wanneer er in het geboorteland van
de vogels de poolcirkelstreken, niet in
de laatste plaats Lapland bessen in
overvloed voorhanden zijn. Hoe dit zij, de
pestvogels zijn ten onzent ongeregelde
verschijningen; bovendien doet zich meer
malen het geval voor dat zij in gewesten,
Zuidelijk ten opzichte van ons land gele
gen, blijven hangen dan wel ten Oosten
van onze grenspalen in groote scharen
passeeren. Aan den anderen kant reizen
zij soms dermate Westelijk, dat zij zelfs in
Engeland terecht komen.
In onze ornithologische litteratuur staat
menig Nederlandsch pestvogeljaar opge-
teekend, zonder dat de verschijning der
vogels met het uitbreken van pest verge
zeld ging. Toch geloofde men in vroeger
jaren, dat de vogels de aankondigers of de
overbrengers waren van de gevreesde
ziekte. Misschien heeft de vogel zijn on-
billijken naam te danken aan het feit, dat
een invasie toevallig eens samenviel met
een epidemie. In den naam sneeuwvogel,
waarin gezinspeeld wordt op zijn optre
den in den winter, komt in elk geval heel
wat meer welwillendheid tot uiting.
Zoo'n pestvogel, die niet veel kleiner is
dan een spreeuw en die ook vliegt in den
trant van laatstgenoemden vogel, is een
prachtig dier, dat 's zomers en 's winters
gelijk gekleed gaat. Behalve pooten en
snavel zijn kin, keel en oogstreep zwart,
terwijl de kop, die een flinken kuif draagt,
overigens een mengeling te aanschouwen
geeft van rose- en kastanjebruin De
bovendeelen zijn overwegend grijsbruin,
terwijl de onderzijde wordt gekenmerkt
door een rose-achtig grijs, dat naar den
buik toe in een aschgrauwe tint overgaat.
Op den donkeren vleugel kunnen twee
witte spiegels worden vastgesteld, die hun
ontstaan hebben te danken aan het feit,
dat de vleugeldekveeren witgepunt zijn
en ook de groote slagpennen blank zijn
gevlekt. Twee verrassende kleuren somden
wij echter nog niet op: het scharlakenrood
van de einden der kleine slagpennen en het
citroengeel, dat men zoowel aan de bui-
tenvlag der groote slagpennen als aan de
uiteinden der staartpennen kan opmerken.
Bovendien treedt bij bejaarde mannetjes
het verschijnsel op, dat ook het staartein-
de koraalrood is geteekend Aan de lakroo-
de aanhangsels heeft de vogel den Engel-
schen naam waxwing te danken, terwijl
Bombycilla wijst op het zijde-achtige
karakter van het geveder te: het Duitsche
woord Seidenschwanz, dat voor den vogel
•wordt gebruikt, is dan ook een letterlijke
vertaling van Bombycilla. Andere bena
mingen, waaronder de vogel bekend staat,
zijn: wijnstaart, zijdestaart, zwarte man
tel, lakvogel, beemer. Dit laatste woord
komt ons voor een verbastering te zijn van
Böhmer (vergelijk den Franschen naam
voor den vogel: jaseur de Bohème). De
Friezen vertaalden op hun beurt enkele
van deze namen: pestfügel, lakfügel,
sidestirt.
De wijfjes zijn aanmerkelijk doffer en
doordat haar schedelveeren korter zijn,
kunnen zij niet zoo'n hoogen kuif opzetten
als de mannetjes; ook het zwart van den
keel is bij haar niet zoo uitgebreid.
De pestvogels vergemakkelijken de
waarneming ten zeerste, daar men tot heel
dicht bij die tamme zijdestaarien kan
komen. Zij mijden de menschen en hun
doening geenszins. Integendeel; waar dezen
allerlei besdragende heesters hebben ge
plant, kan men hen vinden. Zij zijn name
lijk verzot op allerlei bessen: van dwerg
mispels, berberis, kamperfoelie, hulst,
Geldersche roos, lijsterbes, meidoorn, ege
lantier. Ook mistletoe-bessen luster, zij
graag, maar die komen, behalve hier en
daar in Limburg, in ons rand niet zoo
bijster veel voor, daar Viscum een kalk
mannende plant van het Nederlandsche
krijtdistrict is.
Over het algemeen zijn de pesetvogels
nogal sLlle klanten; soms laten zij een
klaren, welluidende" kreet hooren, die als
een trillerend sirr-ir-ir-irre klinkt. Er zit
wel iets in van het geluid der pimpeltjes.
Wat het broeden betreft geven de pest
vogels de voorkeur aan moerassige
bosschen in het hooge Noorden, waar zij
met behulp van takjes, grassen en aller
hande mossoorten een nest samenstellen,
waarvan de binnenbekleeding meermalen
bestaat uit veeren, plantenpluis en haren
van lemmingen, sneeuwhazen en ren
dieren.
Het vier- tot zeventallige legsel, waar
van de eieren, zoowel wat vorm als groot
te betreft, ten zeerste uiteen kunnen loo-
pen, heeft meestal de eene of andere grijze
tint. Tegen dit schaalfond teekenen zich
maar enkele zwarte of donkerbruine
vlekjes af. Het is in de maanden Juni en
