DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Chamberlain verdedigt zijn buitenlandsche politiek. „Laat nu anderen een bijdrage tot den vrede leveren". No. 25 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Maandag 30 Januari 1939 141e Jaargang De Britsche herbewapening De algemeene toestand. De rede van Rijkskanselier Hitler. Wijziging in het Britsche kabinet. Chatfield voor coördinatie der deiensie. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De Engelsche minister-president, Chamberlain, heeft Zaterdag aan een maaltijd van de juweliersvereeniging te Birmingham zijn aangekondigde rede gehouden. Hij zeide hierin onder meer het volgende: „Zonder een verbetering in de Britsch Italiaansche betrekkingen, had ik in Sept. van het vorige jaar nooit de medewerking van Mussolini kunnen verkrijgen en ik ge loof niet, dat zonder die medewerking de vrede gered had kunnen worden. Er is veel critiek geoefend op de overeenkomst van München en tegen de actie, die ik onder nam, toen ik door persoonlijk contact trachtte een vredelievende oplossing te be werken van het probleem, dat een wereld ramp van de eerste grootte zeer dichtbij had gebracht". München en eerlijkheid. „Die critiek", aldus de premier, „komt van verschillende zijden maar de uitingen hebben een kenmerk gemeen: niemand heeft de verantwoordelijkheid, die op mijn schouders ligt en niemand heeft de volledige kennis van alle omstandigheden, die slechts aan de Britsche regeering bekend zijn. „Als ik op mijn beleid terugzien, is er niets, dat ik betreur". Ik heb ook geen reden om aan te nemen, dat een andere koers de voorkeur zou hebben verdiend. De moderne oorlog heeft zoo vreeselijke gevolgen voor hen, die er in betrokken zijn, hij brengt zooveel verlies en lijden, zelfs voor hen, die terzijde staan en den strijd gadeslaan, dat men dien oorlog nooit zou mogen ontkete nen, tenzij alle mogelijke en eerlijke midde len ter voorkoming aangewend zijn. „Dat is aldus Chamberlain van den beginne af aan het standpunt der Britsche regeering geweest en de over eenkomst van München is slechts een incident geweest in de duurzame en onwankelbare vredespolitiek". Ik ga zelfs nog verder en verklaar, dat het behoud van den vrede in September slechts mogelijk is gemaakt door de gebeur tenissen, die daaraan voorafgingen, door de briefwisseling tusschen Mussolini en mij in den zomer van 1937 en 't BritschItaliaan sche verdrag van Februari 1938. De reis naar Rome. „Op de reis, die Halifax en ik naar Rome hebben gemaakt, is critiek geoefend door menschen, die blijkbaar vastbesloten zijn obstructie te voeren tegen iedere poging tot vervulling van den wensch der Britsche en Italiaansche volken, die in goede vriend schap en wederzij dsch begrip willen leven en geschillen willen beslechten door be sprekingen en niet door geweld. Dat geldt niet alleen voor Italië, ook voor Frankrijk er. Duitschland. Wij zijn niet naar Rome gegaan om han del te drijven maar om de Italiaansche staatslieden beter te leeren kennen, om door persoonlijke bespreking een standpunt te vernemen en om de zekerheid te krijgen, dat zij ons begrepen. Wij hebben volkomen openhartig gesproken aan beide kanten en ofschoon wij elkander niet hebben bekeerd of getracht te bekeeren, tot ons standpunt op de punten waarop wij wellicht van mee ning verschilden, kan ik zeggen, dat wij hebben afscheid genomen als betere vrien den. Spontaan enthousiasme. Van het oogenblik af, dat wij den Italiaan- schen bodem, betraden, tot ons vertrek, zijn wij het voorwerp geweest van de opmerke lijkste spontane uiting envan verwelkoming, die ik ooit beleefd had. Dit was een demon stratie, die, naar het mij toescheen, twee be- teekenissen had: Het was een uiting van de oprechte vrien delijke stemming van het Italiaansche volk tegenover het Britsche. In de tweede plaats demonstreerde het zoo duidelijk mogelijk het diepe en hartstochtelijke verlangen van het Italiaansche volk naar den vrede, een verlangen, dat in dit land, zijn weerga we- dervindt. Dit gevoel blijft niet beperkt tot de volken van Engeland en Italië, ge vindt het ook in Frankrijk en Duitschland en, naar ik geloof, in alle landen ter wereld. Laat ons de vriendschap tusschen de vol ken bevorderen. Dat kan gedaan worden door particulieren, door handelsmenschen en door de meer officiëele vertegenwoordi gers. Laat ons den anderen duidelijk maken, dat wij hen niet beschouwen als mogelijke vijanden, maar veeleer als menschelijke we. zens zooals wij zelf, met wie wij steeds be reid zijn op voet van gelijkheid te spreken, wier standpunt wij willen aanhooren en wier redelijke aspiraties wij zooveel moge lijk willen bevredigen, als die aspiraties niet in strijd zijn met de algemeene rechten van anderen op vrijheid en gerechtigheid. Slechts op deze wijze zullen wij de eeuwige verdenkingen, die de internationale atmos feer vergiftigen, verwijderen en weer in het bezit komen van onze geestelijke zekerheid en van het vertrouwen, dat noo- dig is voor het slagen van elke onderneming, Si vis pacem Wij kunnen niet vergeten, dat, terwijl er twee noodig zijn om vrede te sluiten, één den oorlog kan ontketenen. Zoolang er dus geen duidelijk wederzijdsch begrip is, waarin alle politieke spanning verdwijnt, moeten wij ons voorbereiden op de verdedi ging tegen een aanval op ons land, ons volk of onze beginselen van vrijheid, waaraan ons bestaan als democratie gebonden is en die voor ons de hoogste attributen van het menschelijk leven en den menschelijken geest in zich sluiten. Het is daarom, niet uit een oogpunt van aanval maar van verdediging, dat wij de herbewapening met onverzwakte energie voortzetten, met de volledige instemming van het land. Het heeft ons veel tijd gekost, doch thans worden dagelijks op elk gebied vorderingen ge maakt in .versneld tempo". Wat er bereikt is. Chamberlain gaf daarna een opsomming van den vooruitgang, die in het afgeloopen jaar in alle takken van dienst gemaakt is. Op 31 Maart zal de vloot in een jaar tijds zijn uitgebreid met zestig nieuwe oorlogs schepen, die tezameïj-130.000 ton meten. In de volgende twaalf maanden zal de groei nog grooter zijn: dan zullen 75 schepen met een tonnage van 150.000 gebouwd wor den. Ook de luchtmacht breidt zich voortdu rend uit, in hetzelfde opmerkelijke tempo. In de laatste maanden is het tempo der vliegtuigproductie verdubbeld en de recru- teering maakt goede vorderingen. De leem ten, in de luchtbescherming, die in Septem ber aan het licht gekomen zijn, zijn voor een groot deel opgeheven. Niet alleen is de hoeveelheid afweergeschut uitgebreid, doch ook de organisatie is verbeterd. Ten aanzien van den vrijwilligen nationa- len dienst zeide Chamberlain nog: „Wij streven niet naar een uitgebreid corps voor de burgerverdediging, dat georganiseerd zou moeten zijn als een beroepsleger in oorlogstijd en de burgers zou ontheffen van de verantwoordelijkheid voor hun eigen verdediging. Het is onze taak menschen te Op gevaar af, óók van het voeren van „obstructie" tegen de zoogezegde vredes politiek van Chamberlain te worden be schuldigd, lijkt het ons toch niet ondienstig het een en ander nog even nader onder de loupe te nemen. Laten we beginnen met de opmerking, dat bepaalde zinsneden in de rede van den Prime Minister blijk gaven van een zekere geprikkeldheid t.o.v. de menschen, die op de vraag wat het beste gedaan kan worden om den vrede te bewaren een ander ant woord geven dan hijzelf. Wanneer de leden van „His Majesty's loyal opposition" het wagen in het open baar te zeggen, dat ze hun hart vasthouden 'bij Chamberlains onderhandelingen met en bij zijn persoonlijke bezoeken aan een der heeren dictatoren dan kan de (dis)- kwalificatie „obstructie" er niet mee door. Oók al is hij nog zoo overtuigd van de juistheid van zijn politiek en al wil hij nog steeds niet toegeven, dat München een enorme schadepost geweest is voor de de mocratie; dat van het Britsch-Italiaanscn accoord Mussolini het meest heeft gepro fiteerd; dat de „non-interventiepolitiex funest blijkt te zijn voor de machtspositie der West-Europeesche democratieën; dat èn München èn dc sabotage der non-inter ventie èn de uitvoering van het accoord met Italië èn Italië's houding t.o.v. Frank rijk evenzoovele bewijzen zijn voor de ab solute onmogelijkheid om door verstande lijk overleg tot een oplossing te komen wanneer Hitier of Mussolini zijn eischen stelt. Voor redelijke argumenten en rede lijke concessies is een land, dat alleen ge looft in geweld, niet gevoelig. Nu heeft Chamberlain bij de verdedi ging van München een klemmend argu ment. Hij zegt: ik had slechts de keuze tusschen dit en oorlog, Dit laatste nu wordt echter door velen ten zeerste betwij- M. Niet in de laatste plaats omdat ze in andere gevallen, waarbij Chamberlain zeker niet direct een oorlog te duchten had, de concessiepolitiek van Chamberlain eveneens ontmoet hadden. Waarom zou hij deze in d i t geval niet óók toegepast heb ber.? De integriteit van Tsjecho-Slowakije lag hem immers niet zóó erg na aan het hart? Maar als Chamberlain nu eens tegen over afdreiging bedreiging had gesteld? Er zijn talloozen, die verwachten, dat Hitier dan teruggeschrikt zou zijn. En er zijn inderdaad verschillende factoren die voor deze opvatting pleiten. Dat Chamberlain vasthoudt aan zijn argument is volkomen begrijpelijk. Ver valt dit, dan vervalt elke noodzaak voor het sluiten van den „vrede van München". Een andere tegenwerping is, dat velen van oordeel zijn, dat München het uitbre ken van den oorlog misschien wel even verschoven heeft, maar dat het verdrag het oorlogsgevaar slechts heeft vergroot althans zeker niet verminderd. In dit geval beteekent Miinjnen bij het uitbreken van een oorlog slechts een ver zwakking van de strategische positie dei- democratische mogendheden. Evenals dat het geval is met élke andere concessie. Tenslotte wordt Chamberlain verweten, dat zijn politiek München m o ge 1 ij k ge maakt heeft: Als Eden eens in zijn plaats gestaan had was het niet zoo ver gekomen. Al is een dergelijke vergelijking een spe culatie,. we zouden de juistheid ervan niet willen betwisten. Dat Chamberlain den vrede wil hand haven en de goede verstandhouding tus schen de volken wil bevorderen is alles zins te prijzen. Of het echter juist is daar toe goodwill en goede trouw te vooronder stellen bij zijn onderhandelingen met Mus solini of Hitler mag betwijfeld worden. Na de lange reeks van schendingen en ontduikingen van internationale wetten en overeenkomsten was de noodige reserve toch wel op zijn plaats. Strijd tegen het wantrouwen in de wereld is goed, maar als dat wantrouwen nu gerechtvaardigd is? Ondank Chamberlains altijd ietwat naïef aandoend geloof in verklaringen en ver zekeringen van dictators typeerend is bijvoorbeeld, dat Chamberlains rede te Rome daardoor gunstig wordt beoordeeld blijkt hij zelf toch ook niet meer geheel gerust te zijn. Waartoe zou hij anders zoo uitdrukkelijk uitgeweid hebben over En- gelands bewapening? Waartoe zou hij anders zoo in het bizonder gewezen heb ben op de verklaring van president Roo- sevelt? En is tenslotte het feit, dat Rome geen concessies heeft opgeleverd en dat Cham berlain thans zegt, dat het nu tijd is dat anderen eens een bijdrage leveren niet eveneens een symptoom? Laten we' het hopen. Er is reeds al te veel verloren gegaan zonder eenige tegenprestatie. En nog is er de zaak der Spaansche democratische re publiek, die eveneens verloren dreigt te gaan doordat Mussolini te Rome verklaard heeft na de overwinning der opstandelin gen in Spanje zijn troepen te zullen terug trekken. Wat een dergelijke verzekering waard is moet toch ook Chamberlain wel beseffen vooral als hij daarnaast de Italiaansche actie tegen Frankrijk ziet, en de geruchten hoort, dat Spanje en de Balearen dienen moeten tot het afsnijden van Frankrijks verbindingslijnen met Noord-Afrika. Maar waarom doet Engeland dan op het oogenblik al zijn best Frankrijks Pyre- neeëngrens dicht te houden? Het moet weten, dat Frankrijks strategische positie belangrijk verzwakt wordt door een over winning van Franco d.w.z.: Mussolini. Voor Frankrijks strategische positie is de houding van Duitschland van het aller grootste belang. Duidelijk te bepalen is die op het oogenblik allerminst. Wellicht wor den we hedenavond wat wijzer? Voor het overige verwijzen we naar het zeer lezens waardig artikel van onzen Londenschen correspondent. - In verband met den eersten verjaardag van prinses Beatrix geven wfj hier haar fofo, welke is vervaardigd door den fotograaf F. Ziegler te 's-Gravenhage. vinden voor zekere posten en niet posten voor allen te vinden". Zijn rede besluitende, zeidè de minis ter het te betreuren, dat zooveel tijd en een zoo groot gedeelte van het nationale inkomen aan oorlogsvoorbereidingen moeten worden besteed. „Ik geloof, zoo zeide hij, dat het thans tijd is, dat ande ren een bijdrage leveren. De lucht is vol van geruchten en verdenkingen, die men niet langer mag laten bestaan. Want de vrede kan alleen in gevaar worden gebracht door een uitdaging, waarop de president der Ver. Staten in zijn nieuwjaarsboodschap wees: n.L den eisch om door geweld te overheerschen. Dat zou een eisch zijn, waartegen de democratische staten zich, zooals presi dent Roosevelt en ik reeds eerder heb ben gezegd, onvermijdelijk zouden moe ten verzetten. Ik kan niet gelooven, dat men voornemens heeft tot die uitdaging, want de gevolgen van een oorlog zijn zoo ernstig, dat geen regeering lichtvaardig den strijd zou ont ketenen. Bovendien blijf ik er van over tuigd, dat er geen geschillen, hoe ernstig ook, zijn, die niet zonder oorlog kunnen worden geregeld door overleg en onderhan delingen, zooals ook is neergelegd in de verklaring van München". Extra -uitzending richten. van nieuwsbe- Zoodra de rede, welke rijkskanselier Hitler hedenavond in den Duitschen Rijks dag houdt, geëindigd zal zijn, zal in een extra-uitzending van nieuwsberichten door het A.N.P., voor de N.C.R.V. en de V.A.R.A., over beide zenders derhalve, een samenvatting van de belangrijkste ge deelten dezer rede worden gegeven. In het Britsche kabinet zijn de vol gende wijzigingen aangebracht: Admiraal lord Chatfield is benoemd tot minister van coördinatie der defensie, Inskip tot minister van dominions. Voorts is sir Reginald Dormansmith, conservatief en oud-president van den landbouwersbond, benoemd tot minister van landbouw, Morrison tot kanselier van het hertogdom Lancaster, Winterton die afgetreden is als lid van het Britsche kabinet tot paymaster-general, lord Munster tot onder-secretaris van oorlog in de plaats van loi-d Strathcona, die is afgetreden en geen nieuwe functie be kleedt. Admiraal Chatfield. Morrison zal Chatfield bijstaan en voor hem in het Lagerhuis de vragen beant woorden. Winterton behoudt zijn functie van voorzitter der intergouvernementeele vluchtelingencommissie. De nieuwe benoemingen voltooien de reorganisatie van het kabinet die begon met de benoeming van Anderson. Naar verluidt is de afwezigheid van Strathcona van tijdelijken aard. Chatfield, die be schouwd wordt "als de vooraanstaande strateeg van het oogenblik, verblijft nog in Italië, doch zal onmiddellijk naar Enge land komen. Door de wijzigingen wil men bereiken, dat de critiek op het gebied van defensie en landbouw voor een belangrijk deel ver dwijnt, zonder dat het kabinet de capaci teiten van Inskip en Morrison zal behoe ven te noteeren. Bovendien heeft men het kabinet nieuwe kracht willen toevoegen in den persoon van Chatfield, die geduren de vijf jaar de eerste vlootadviseur der regeering is geweest. Ten slotte heeft men den weg willen effenen voor de versnel ling der maatregelen op het geheele ge bied van defensie na het weder bijeen komen van het parlement. De benoemingen wijzen er verder op, dat Chamberlain een nieuwe techniek heeft gevolgd, doordat hij het ministerie heeft aangevuld met mannen, die in eigen kring een vooraanstaande plaats innemen en deskundigen, wier diensten van de grootste waarde zullen blijken te zijn. Het eerste teeken dezer nieuwe techniek heeft men gezien in de benoeming van Anderson, die indertijd tot taak kreeg de burgerlijke defensie te reorganiseeren. Dormanswith is een der eerste autori teiten op landbouwgebied. Uit de wijzigingen kan men blijkbaar ook opmaken, dat Chamberlain niet voor den herfst over zal gaan tot ontbinding van het pariemeent. Polain Belgisch „agent" te Burgos. - De Belgische regeering heeft den heer Polain consul-generaal en oud-zaakgelastigde van België in Siam, benoemd tot Belgisch agent bij de regeering van Franco. 12 Personen gedood bij huisinstorting. - Te Caïro (Egypte) is een woonhuis van vier verdiepingen, waarin zich 71 personen bevonden, ingestort. 12 Bewoners vonden den dood en velen werden gewond. Hulp voor de Spaansche vluchtelingen. - De Zweedsche regeering heeft den rijks dag een crediet van 1.500.000 kronen ten hoog ste gevraagd, bestemd voor de internationale hulp aan de Spaansche vluchtelingen. De Palestijnsche conferentie. - Vijf delegaties, die zullen deelnemen aan de Palestijnsche conferentie, zijn in Engeland aangekamen. Het zijn de delegaties uit Egypte, Irak, Saoedisch-Arabië, Jemen en Palestina. Zie verder Buitenland pag. 4, 2e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1