DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Regeeringslegers moeten Noord-Catalonië ontruimen. Zetel der Spaansche regeering verplaatst. No. 31 Dit nummer bestaat uit drie bladen. 141e Jaargang Ook Negrin thans in Frankrijk aangekomen. Italianen blijven nog in Spanje. Wat bedoelt de „Giornale"? De algemeene toestand. Spanje. Plannen van de lersche terroristen. Halifax ontving een „ultimatum". Nieuwe mutatie bij de Duitsche Rijksbank. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Maandag 6 Februari 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Het regeeringsleger is thans gedwongen ook Noord-Catalonië te ontruimen. Te Le Perthus is door de Spaansche en Fransche autoriteiten een regeling getroffen voor de uittocht van de troepen, die het tegen de verbonden legers van de opstandelingen én Italianen niet hebben kunnen bolwerken. De opstandelingen hebben by hun opmarsch naar de Spaansche grena Gerona bezet. Aan de kust bezetten zij San Feliu de Guixols en Palamos. Ook in het midden van Catalonië maakten zij vorderingen, Seo de Urgcll werd ver overd. Figueras wordt voortdurend gebombardeerd. Er zyn thans 300 dooden en 800 gewonden gevallen. De Spaansche regeering heeft Figueras verlaten. In een dorpje aan de Spaansche grens is een ministerraad gehouden. Wat er besproken is, is niet bekend. Verscheidene leden der legeering zijn op Fransch grondgebied aange komen, evenals Azana, die naar Parijs is doorgereisd. De regeering zal waar- schynlijk worden overgebracht naar Valencia of Murcia. Negrin en Del Vayo bevonden zich gisteren nog in Spanje. De conferentie te Le Perthus ter regeling van den uittocht van Spaansche regeerings- troepen is bijgewoond door generaal Fa- galde, Jules Hanry, den Fransfhen ambas sadeur in Spanje, Fransche grensautoritei- ten en de Spaansche generaals Riquelme en Esmada. De conferentie duurde tot vijf uur. De uittocht der regeeringstroepen naar Frankrijk werd als volgt geregeld: Eerst zullen alle burgerlijke uitwijkelingen de grens passeeren, dan volgt het automobiel park en daarop komen de troepen over de grens. Zij zullen, zoodra zij over de grens lijn zijn, de wapens neerleggen. De mi trailleurs worden links van den weg neer gelegd, de geweren, handgranaten en andere individueele wapens rechts van den weg. De soldaten zullen door het plaatsje Le Perthus trekken, tusschen rijen Fransche troepen door. Op drie K.M. aan den anderen kant van Le Perthus zullen zij geconcentreerd worden op een sportveld onder aan den weg van Perpignan. Er zijn gisteren in de Zuid-Fransche de partementen voorzieningen getroffen voor de interneering van 100 tot 140.000 soldaten van het Spaansche regeeringsleger. Het concentratiekamp te Argelés, bestaande uit voorloopige onderkomens, welke in allerijl gebouwd zijn door een deel der reeds ont wapende Spanjaarden, zal 100.000 man kunnen opnemen. Twee andere kampen, een te Carcassonne en het andere te Prades, zullen de rest van de te interneeren solda ten herbergen. Soldaten stroomen over de grens. Omstreeks half vijf hedenmorgen kwam de eerste republikeinsche leger eenheid, een peleton cavallerie, over de grens. De mannen werden onmiddellijk ontwapend. Thans komen de afdeelingen in onaf gebroken stroom over de grens. 80.000 vluchtelingen in Frankrijk. De prefect van het departement Pyrenees Orientales raamt het aantal in Frankrijk vertoevende Spaansche vluchtelingen op 80.000, waarbij nog komen 10.0000 a 15.000 geïnterneerde militairen e.a. De Fransche minister van binnenlandsche zaken, Albert Sarraut, heeft in een rede °.m. gezegd over de vluchtelingen: „Frank rijk wil niet afzien van den geest van liberalisme en rrenschelijkheid, die een der edelste trekken is van zijn karakter". Hij gaf vervolgens een overzicht van de maatregelen om den stroom van vluchte lingen in te dijken. Regeeringsvliegtuigen uitgeweken. Twee escadrilles van twaalf jachtvliegtui gen elk, toebehoorende aan de Spaansche regeering, zijn gistermiddag tegen 15 uur 80 op het Fransche vliegveld Salvaza geland De burgerlijke en militaire autoriteiten heb ben zich terstond derwaarts begeven. Uit Bordeaux wordt gemeld dat gister morgen tegen 11 uur drie Spaansche regee- ringstoestellen te Illats geland zijn. De pilo ten verklaarden, dat zij moesten vluchten voor een escadrille der opstandelingen. Bombardementen. Zaterdagavond hebben van Majorca ko mende vliegtuigen een vijftigtal bommen op Alicante geworpen. Vijf personen zijn ge wond, terwijl twee huizen vernield en acht beschadigd zijn. Cartagena is gister even eens gebombardeerd. Er vielen 40 dooden, waaronder 2 Engelschen, en 58 gewonden. Het dorpje Agullana, waar tallooze vluch telingen waren aangekomen en dat over geen middelen tot bescherming tegen lucht aanvallen beschikte, is door de opstandelin gen gebombardeerd. Het aantal slachtoffers is vrij hoog. Te Las Rosas kwamen 50 men- schen om het leven. Regeeringszetel verplaatst. Een correspondent van Havas, die kon doordringen tot in de nabijheid van Negrin en eenige andere ministers, heeft vernomen, dat alle schikkingen zijn ge troffen voor het overbrengen der regee ring naar de centrale zone. De nieuwe zetel der regeering staat echter nog niet vast: Valencia, Murcia en Carthagena zouden in aanmerking komen. De minister van buitenlandsche zaken, Del Vayo, die gistermiddag naar Perpignan was vertrokken, is gisteravond in Spanje teruggekeerd in gezelschap van den minis ter van financiën, Mendez Aspe. Gisteravond te 20 uur is de regeering in de nabijheid van Agullana bijeengekomen. Besloten werd, dat Negrin onverwijld naar de centrale zone zou vertrekken. Negrin is vannacht te 3.45 uur de Fransche grens ge passeerd in gezelschap van den minister van staat Hospitaiet, den minister van on derwijs, Blanco, den minister van justitie, Pena en den minister van binnenlandsche zaken, Gomez. Het geheele gezelschap reisde in acht auto's, waarvan één de sporen van schoten vertoonde. Spaansche kunstschatten in veiligheid. De eerste vrachtauto's met Spaansche kunstschatten zijn Zaterdagmorgen over den Pas van Perthus gekomen. Zij bevatten 400 schilderijen van groote meesters. Be halve de werken van de meest represen tatieve schilders der verschillende Spaan sche scholen, n.L Velasquez, Murillo, Goya en Greco, waren er ook doeken bij van be roemde buitenlandsche meesters, als Ru bens, Rembrandt, en van schilders uit de Fransche school. Sinds gisteravond bevin den zich de heeren Jaujard, onder-directeur van de Fransche Nationale Musea, en Mac- laren ,van de National Gallery te Londen, aan den Pas van Perthus om de kunstschat ten in ontvangst te nemen. Gistermiddag is de laatste vrachtwagen met Spaansche kunstschatten de grens ge passeerd. De kunstschatten zijn onder goede bewaking bijeengebracht in een buitenwijk van Perpignan, in afwachting van het oogenblik, waarop zij naar Genève zullen worden gezonden. Men ^eeft in ernstige on gerustheid verkeerd over deze meesterwer ken, aangezien de plaatsen, waar zij op Spaansch gebied bijeengebracht, waren, gisteren verscheidene malen gebombardeerd zijn, o.m. op den weg van Figueras naar La Jonquera. Geruchten over mislukte vredes onderhandelingen. In de „Epoque" publiceert Donnadieu het volgende bericht, dat Havas met het noo- dige voorbehoud doorgeeft: „Franco's ant woord op de voorstellen der regeering- Negrin is negatief geweest. Franco heeft punt twee, dat het houden van een volks stemming voorstelde, verworpen en eischt volledige overgave. Zaterdagmiddag heeft de Britsche ambassade de weigering van Franco aan de autoriteiten te Figueras over gebracht. Onmiddéilijk daarna werd een belangrijke beraadslaging gehouden, waar aan niet alleen de ministers, doch ook andere vooraanstaande personen deelnart.en. Er bleken ernstige meeningsverschillen te bestaan, die tot een ware scheuring leidden. Minister-president Negrin en de minister van buitenlandsche zaken, Del Vayo, verzet ten zich tegen capitulatie. Gisteravond heeft Del Vayo besprekingen gehad met de diplo matieke vertegenwoordigers van Frankrijk en Engeland. Over die besprekingen hebben v/ij geen inlichtingen kunnen krijgen". De Arabische vertegenwoordiging. - Eenige leden der partij van Nasjasjibi zijn gisterochtend per vliegtuig naar Londen ver trokken, waar zij de gematigde Arabieren in Palestina zullen vertegenwoordigen. Daar de partij van den Moefti nog steeds tegen deze vertegenwoordiging gekant is, vraagt men zich af, of de vertegenwoordiging van het Hooge Arabische comité daardoor niet twijfelachtig wordt. Kind door wolven verscheurd. - In de bosschen van het Poolsche district Dzisno is een 11-jarig meisje, dat van school huis waarts keerde, door een troep wolven ver scheurd. Na de bijeenkomst van den grooten fascistischen raad te Rome is het vol gende communiqué uitgegeven: „De Duce heeft een uiteenzetting van den algemeenen internationalen toestand gegeven. De groote raad juichte hem her haaldelijke toe en zijn conclusies werden met een geestdriftig applaus ontvangen. Nadat de Duce gesproken had, verdui delijkte minister Ciano zekere aspecten van de buitenlandsche politiek van Italië. Op de belangrijkste punten van de uiteen zetting van den minister leverde de Duce commentaar. De groote raad heeft bij acclamatie de volgende moties goedgekeurd „de groote raad van het fascisme geeft uiting aan zijn groote voldoening over de rede, door Hitier uitgesproken ter gele genheid van den zesden verjaardag van zijn bewind, waarin hij de politieke, idiëele en militaire solidariteit, welke de fascistische en de nationaal-socialistische revolutie vereenigt evenals de toekomst der beide volken, opnieuw bevestigde. De groote raad van het fascisme, in ver gadering bijeen op den dag waarop door de bezetting van Gerona geheel Catalonië van de „barbaarsche bolsjewistische on derdrukking" bevrijd is, zendt een vuri- gen groet tot de heldhaftige Spaansche strijders en de legionnairs, die eensgezind zijn in het verlangen naar de overwinning en brengt ter kennis van allen, dat de vrijwillige strijdkrachten van het fascisme het tooneel van den strijd niet zullen ver laten, alvorens de oorlog is geëindigd. Geëindigd zooals hij behoort te eindigen: met een overwinning van Franco". De Giornale: troepen in Spanje blijven. Over de zitting van den grooten fascis tischen raad schrijft de semi-officiëele „Giornale d'Italia" in zijn Zondagséditie, dat het rapport van Mussolini een „volko men duidelijk beeld heeft gegeven van de huidige onrustige periode in Europa en de wereld. De vx-edespolitiek der verant woordelijke staatslieden lijkt met het oog op de manoeuvres der oorlogsopruiers aan deze en gene zijde van den Oceaan in steeds sterkere mate bedreigd. Tegenover de dagelijks toenemende aanvalslust der oorlogspartijen moeten de autoritaire mo gendheden door vereeniging van al hun krachten de voorwaarden voor een effec tieve verdediging in het leven roepen. De ook uit de redevoering van Hitier blij kende volkomen solidariteit der beide op den Brenner elkander rakende naties be dreigt niemand. Zij dient veeleer tot de verdediging van de vitale belangen van beide volkeren en van de Europeesche cultuur, doch doet ook de vastbeslotenheid zien om verzet te bieden aan ieder com plot of iedere poging tot omsingeling". Wat den Spaanschen burgeroorlog be treft, verklaart het blad, dat nieuwe ma noeuvres tegen het „nationaal vereenigde en onafhankelijke Spanje" reeds aan den gang zijn en dat men door diplomatieken Een van de meest tragische gebeurtenis sen der laatste jaren is wel de strijd van het Spaansche volk tegen een overmach- tigen vijand: Franco, Italië en Duitschland. Telkens opnieuw geeft de gedachte aan wat in en met Spanje gebeurt een gevoel van verontwaardiging. En die verontwaar diging geldt niet alleen het feit, dat Italië voortdurend op cynische wijze alle inter nationale afspraken heeft verloochend, dat het op het oogenblik zelfs aandurft o p e n 1 ij k de inmenging in de Spaansche zaken te erkennen en dat het thans offi cieel verklaart wat van het begin af de bedoeling geweest is slechts één over winning te aanvaarden: zijn eigen, of zoo als dat dan heet: die van Franco. Ernstiger nog is de, helaas maar ai gerechtvaardigde, verontwaardiging over de houding van de democratische landen. Deze is beschamend en verontrustend tegelijk. Beschamend omdat noch Engeland noch Frankrijk ook maar één hand hebben uitgestoken om een volk, dat voor zijn zelfstandigheid vecht, te hulp te komen. Erger nog zelfs: zij heb ben willens en wetens een toestand ge handhaafd, die voor de Spaansche republiek een ontzaglijk nadeel en groot onrecht be- teekende en een bevoordeeling der opstan delingen. Zij hebben de Spaansche regee ring de mogelijkheid en het recht ontno men om tegen contante betaling wapens aan te schaffen. En daarnaast hebben zij oogluikend toegelaten, dat Franco van Mussolini allen steun in materiaal en troe pen ontving en ontvangt, die hij noodig acht. Tot het laatst toe is en nóg steeds wordt er door de groote mogendheden non-interventie gespeeld. Italië acht dit mom op het oogenblik zelfs niet meer noodig maar van eenig protest der trouwe aanhangers der non-interventie is zelfs geen sprake. Zoover is de wereld al gekomen, dat zelfs de schijn niet meer opgehouden behoeft te worden om een dergelijken on- rechtmatigen toestand te handhaven Als zoo iets mogelijk kan zijn wat mag er dan nog van de toekomst verwacht wor den? Verontrustend perspectief Roosevelt zou gezegd hebben, dat Amerika's grenzen in Frankrijk liggen. Hij heeft het zelf ontkend, doch de Fransche bladen schrijven o.i. terecht, dat deson danks Roosevelt zich solidair weet met de democratische landen. De „Intransigeant" schrijft: „Als Roo sevelt de woorden, die men hem heeft toe geschreven, niet uitgesproken heeft, wijzen zijn daden er toch op, dat de sympathie van de Vereenigde Staten uitgaat naar Frankrijk en Engeland. De verbetering is meer een rectificatie naar den vorm dan naar den inhoud." De „Paris Soir" zegt „Roosevelt demen teert een frase. Dat wil niet zeggen, dat hij een tegenovergestelde gedachte bekrach tigt. En dat laatste woord is misschien ge sproken door de vrouw van den president, die in haar dagelijksch artikel heeft ge schreven: „Wij zijn het hoofd der wereld democratieën". De „Journal des Debats" schrijft: „In den grond is er niets veranderd, wij kun nen met recht zeggen, dat de Amerikaan- sche politiek zich oriënteert in een rich ting, die gunstig is voor het behoud van den vrede." De Duitsche en Italiaansche pers gelooft Roosevelts tegenspraak niet. Ze vindt vrij algemeen, dat zijn verklaring te laat kwam om geloofwaardig te zijn. In Rome heerscht de meening, dat de tegenspraak van president Roosevelt op zijn sensationeele verklaring te laat komi. „Met een vertraging van vier dagen", zegt de Giornale", „heeft Roosevelt oorlogs zuchtige verklaringen willen tegenspre ken, welke bijna de geheele Amerikaansche pers aan hem heeft toegeschreven. Roose velt heeft den toestand met een dementi willen redden, maar, „zoo vervolgt 't blad „hij kan geen grenzen vaststellen en be dreigingen uiten tegen Duitschland, Italië en hun bondgenooten, zonder een verdedi ging uit te lokken van de bedreigde lan den, welke, wil zij doeltreffend zijn, ge steld moet worden op eenzelfde lijn als het offensief van Roosevelt." De „Deutsche Allgemeine Zeitung" schrijft: „Alleen de Amerikaansche presi dent zelf schijnt 4$ uur lang de geweldige uitwerking van zijn door hem thans heftig bestreden verklaringen niet te hebben in gezien. Dit is bij zoo'n ervaren staatsman wel verwonderlijk. De tegenspraak van Roosevelt laat vele vragen onbeantwoord." De „Berliner Lokalanzeiger" noemt den tegenspraak „niet overtuigend." De „Berliner Börsenzeitung" schrijft, dat het „dementi te verwachten is geweest wegens den storm van verontwaardiging welke het in Amerika zelf heeft ontketend. Het schijnt Roosevelt verrast te hebben, dat de verontwaardiging zich niet tegen de autoritaire staten, doch tegen hem zelf gekeerd heeft." druk en interventie tracht de opkomst van dit Spanje te remmen. „Tot aan de volledige liquidatie van de „roode wapens" in Spanje en in de aangrenzende ge bieden, aldus schrijft het blad waar de rooden steeds weer een on derkomen en ondersteuning vinden, kan de overwinning van Franco niet als verzekerd gezien worden. Daarom zullen de Italiaansche legionarissen het Spaansche gebied niet verlaten, voor het volkomen bevrijd is van de roode benden en van d e om liggende vernielende in vloeden hunner vrienden". Naar de bladen melden, is op Scotland Yard een document ontvan gen, dat plannen van lersche terro risten onthult. Het document was te Belfast door de politie in beslag ge nomen. Het zou bijzonderheden bevatten van plannen tot het doen ontploffen van bommen in Buckingham Palace, het kasteel van Windsor, het Lagerhuis, Scotland Yard en de bank van Engeland. Ook zou worden gesproken over moord aanslagen op hooge politie-autoriteiten te Londen. In het te Belfast gevonden document zou een lijst van inspecteurs voorkomen, die „ter keuze" van de terroristen waren. Het document voorzag in een offensief der terroristen in begin Februari. Halifax ontving een „ultimatum". In officieele kringen van Whitehall is Zaterdag onthuld, dat lord Halifax op 13 Januari een mededeeling ontvangen hééft, welke afkomstig heette te zijn van het verboden lersche republikeinsche leger. De mededeeling had den vorm van een ultimatum en eischte de terugtrek king van de in Ierland gelegerde gewa pende Britsche macht binnen vier dagen. Vier dagen na den datum van het ultima tum begonnen de aanslagen op electrische centrales en electrische palen in verschil lende deelen des lands. Aan de mededeeling was toegevoegd, dat de aanwezigheid van de Britsche sol daten in Ierland de beroering en burger- strijd in de hand werkte. Voorts werd ge dreigd, dat indien de troepen niet werden teruggetrokken, men zou overgaan tot een actief optreden in het militaire- of han delsleven van Groot-Brittannië, aange zien de Britsche regeering zich bemoeide met Ierland. Onderzoek in het geheele land. Door het geheele land wordt een onder zoek ingesteld naar de aanwezige voor raden ontplofbare stoffen, aangezien men meent, dat een enorme hoeveelheir hier van nog verborgen wordt gehouden. De Londensche politie heeft gisteren meer dan honderd adressen bezocht en de detectives hebben eenige geheime aan wijzingen gevonden, welke wellicht tot een snelle ontknooping leiden. Speciale voorzorgsmaatregelen heeft men getroffen te Windsor. Bezoekers van Windsor Castle, die tasschen of pakjes bij zich hebben, worden verzocht den inhoud te toonen. Brandbommen veroorzaken begin van brand. Zaterdagavond is binnen een uur tijds op vier plaatsen een begin van brand ontstaan in verschillende magazijnen in Coventry. De branden werden veroor zaakt door brandbommen. Te Liverpoolis een bom ontploft tegen den muur van de Walton-gevangenis. Een deel van de steenen werd weggeslagen, doch er ont stond geen bres. Het politie-onderzoek heeft nog geen resultaten gehad. Hitier heeft Zaterdag nog twee directeu ren der rijksbank van hun functies onthe ven, n.1. dr. Ehrhardt en dr. Blessing. Zij waren beiden zeer nauwe medewerkers van dr. Schacht toen deze tijdelijk belast was met het ministerie van economische zaken. Zij behoorden tot de oude school van de z.g. conservatieve bankiers. Hun werkzaamheden worden overgeno men door drie personen n.1. dr. Wilhelm, die reeds directeur der rijksbank is, mi- nisterial-direktor dr. Kurt Lange van het ministerie van economische zaken en mi- nisterialrat dr. Bayrhesser van het minis terie van financiën. Beide laatstgenoemden behouden hun functies aan hun onderscheidene ministe ries.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1