DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.'
Stroom van vluchtelingen
verlaat Spanje.
Franco eischt volledige overgave.
Technische storing.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents. rai
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 32 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK. Dinsdag 7 Februari 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Sedert eenige dagen passeert een stroom van duizenden
vluchtelingen de Spaansch-Fransche grens. Het zijn niet
alleen vrouwen en kinderen, die vluchten voor de troepen
van generaal Franco, het zijn ook weerbare mannen, ze fs
soldaten en officieren van het republikeinsche leger, die op
de vlucht gedreven zijn en nu een toevluchtsoord zoeken in
het nabije Frankrijk, waar zij worden geïnterneerd. Aan de
grens worden zij snel gefouilleerd en ontwapend, voorzoover
de militairen nog wapens hebben. Want de ravijnen aan de
Spaansche zijde der grens zijn bezaaid met geweren, die de
vluchtende soldaten hebben weggeworpen.
Zoo gaat het nu al twee dagen lang. En de stroom vluchte
lingen strekt zich nog steeds kilometers ver uit.
MOEILIJKE POSITIE DER
REGEERING.
Aanslag op generaal
Prchala
Chamberlain waarschuwde
Italië.
Fransche pers roemt de
duidelijke taal.
De bomaanslagen in
Engeland.
Een geheimzinnig plan gevonden.
Door het springen van een
plaat geraakte hedenmiddag
onze rotatiepers stuk, zoodat
de geheele pers stil stond.
Hoewel terstond het technisch
personeel aan het werk ging,
om de schade te herstellen,
ging daar zooveel tijd mee
heen, dat het onmogelijk was,
dit nummer op tijd bij onze
abonné's te bezorgen.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT,
Volgens officieele berichten uit Pa
rijs bedraagt het aantal Spaansche
vluchtelingen, dat sedert Zondagavond
de grens is gepasseerd, omstreeks
40.000. De vrouwen en kinderen wor
den in centrale punten bijeengebracht,
van levensmiddelen voorzien en daarna
naar het binnenland vervoerd. Voor de
gewonden zijn kleine hospitalen inge-
ridht, waar zij voorloopig verbonden
worden.
De militairen worden geïnterneerd
te Argeles, waar een kamp voor 100.000
man is ingericht, terwijl waarschijnlijk
nog eenige andere kampen zullen wor
den beschikbaar gesteld.
Het ziet er dan ook naar uit, dat de or
ganisatie, die door Sarraut is uitgewerkt
tijdens zijn bezoek, en waaraan hij in feite
Sl verscheidene maanden gewerkt heeft,
voldoende is. Men verwacht in de komende
dagen een stroom van 100.000 tot 140.000
personen, militairen en burgers. Winneer
men rekening houdt met de 130.000 vrou
wen en kinderen, die de grens sedert een
Week reeds gepasserd zijn, kan men het
aantal personen, dat Frankrijk onderdak
zal moeten geven, beramen op 270.000 tot
300.000. De kosten worden geraamd op 3
tot 10 francs per persoon per dag.
Sedert verscheidene dagen is ook een ze
kere hoeveel materiaal over de grens geko
men, o.m. een zestigtal vliegtuigen, vracht
wagens etc.
Franco eischt totale overgave.
Inmiddels wordt er nog steeds ge
vochten en de pogingen tot bemidde
ling in het Spaansche conflicc, welke
van Fransche en Britsche zijde werden
ondernomen, zijn afgestuit op de af
wijzende houding van Franco, die
zooals overigens te begrijpen is een
onvoorwaardelijke overgave van het
republikeinsche bewind en deszelfs
leger eischt.
Men meent te weten, dat de republikein
sche leiders niet uitdrukkelijk om deze be
middeling hebben gevraagd, doch dat Ne-
grin reeds enkele dagen geleden heeft laten
doorschemeren, dat hij bereid was, een
vrede te aanvaarden op de drie voorwaar
den, welke hij onlangs in zijn rede vcor het
romp-parlement te Figueras had uiteenge
zet.
Inlichtingen uit diplomatieke kringen
schijnen inmiddels te bevestigen, iat ei een
scheuring is ontstaan tusschen Azana
eenerzijds en Negrin en Del Vayo ander
zijds. Eerstgenoemde, die zich op he
oogenblik in Frankrijk bevindt, is vcor een
onvoorwaardelijke overgave, terwijl Ne
grin, wiens verblijfplaats niet bekend is,
nog blijf vasthouden aan den eisch inzake
inwilliging van zijn drie voorwaarden.
Positie der regeering.
De Spaansche republikeinsche regeering,
welke zich op het oogenblik op Fransch
grondgebied bevindt, staat voor een n.erk-
Generaal Franco
waardig dilemma. Eenerzijds heeft zij Aza
na tot dusver niet ertoe kunnen bewegen,
zijn toestemming te geven tot verplaatsing
van den regeeringszetel naar het Spaansche
gebied, dat nog door de republikeinsche
troepen bezet gehouden wordt; anderzijds
kan zij, zoolang zij op Fransch grondgebied
vertoeft, haar functies niet meer uitoefe
nen, tenzij de Fransche regeering haar
extra-territoriale rechten zou verleenen,
zooals de Belgische regeering tijdens den
wereldoorlog in Frankrijk genoot.
Men weet nog steeds niet, waar Negrin
zich eigenlijk bevindt. Den geheelen dag
hebben de Fransche ambassadeur Henry en
de Britsche zaakgelastigde Stevei.son ge
tracht, met hem in contact te komen, doch
hun pogingen bleven tot dusver zonder re
sultaat. Vermoed wordt, dat hij weer in
Spanje is.
De kunstschatten naar Geneve.
De werken van Spaansche kunst, aldus
meldt Havas uit Geneve, die gisteren over
de grens aan de Pyreneeën zijn gekomen,
worden binnenkort te Geneve verwacht.
Zij zullen veilig worden opgeborgen in het
Volkenbondspaleis en waarschijnlijk ten
voordeele van het Internationale Roode
Kruis worden tentoongesteld.
Zaterdag is ter zake een overeenkomst
geteekend door Alvarez del Vayo,, namens
de Spaansche regeering. In deze overeen
komst wordt bepaald, dat wanneer de oor
log geëindigd zal zijn, de werken van
Spaansche kunst, welke onder de persoon
lijke hoede zijn gesteld van Avenol den
secretaris-generaal van den Volkenbond,
zullen worden teruggegeven aan de dan be
staande Spaansche regeering.
Dobry Wieczor meldt uit Chust, dat
gisteravond een aanslag werd gepleegd op
den Tsjechischen generaal Prchala op het
oogenblik, dat deze het paleis van den
minister-president verliet na een bezoek
aan Wolosin.
Er werden drie revolverschoten gelost
op den generaal, die niet werd gewond. De
man, die den'aanslag heeft gepleegd, zekere
Loesjtsjak, een Oekrainer, lid van een
terroristische organisatie, werd gear
resteerd.
Ofschoon Italië's eischen tegenover Frankrijk hoofdzakelijk grondgebied betreffen, kan in wezen eigenlijk over eer* 1
strijd om de macht ter zee worden gesproken, omdat voor beide landen het onbelemmerde verkeer over de Middellanc.sche
Zee noodzakelijk is. Hoewel minder direct, heeft ook Engeland zoodanige belangen. Hoe elk dezer landen zijn verbindings
wegen ter zee verdedigen kan, toont bovenstaande kaart. Daarbij dient met de de ontwikkeling van den toestand in
Spanje rekening te worden gehouden.
De Fransche bladen roemen unaniem
de houding van Chamberlain, die vol
gens hen Italië en Duitschland gewaar
schuwd heeft en die door zijn jongste
verklaring den vrede een dienst heeft
bewezen.
Zoo schrijft de „Figaro"; Een zoo zuiver
bepaalde houding, welke geen plaats voor
onzekerheid overlaat, kan slechts dienstig
zijn aan den vrede. Hiermede wordt een
eind gemaakt aan de actie eener buiten-
landsche pers, die haar hoop niet verborg,
een breuk te zien ontstaan in het accoord
tusschen beide landen, en die op die hoop
wellicht wie weet wat voor avontuurlijke
plannen bouwde.
De „Petit Parisien" schrijft: De woorden
van Chamberlain beteekenen eigenlijk, dat
indien Italië morgen met Frankrijk ruzie
zou zoeken door bijv. een ernstig incident
uit te lokken, de FranschEngelsche sa
menwerking terstond in werking zou tre
den. Men moet er zich in Rome dus aan
ontwennen te meenen, dat Engelanc als
een soort scheidsrechter tusschen Frankrijk
en Italië zal staan. Engeland wil met Italië
op vriendschappelijken voet blijven, maar
die vriendschap heeft tot grenzen de plich
ten van bijstand jegens Frankrijk.
In de „Epoque" schrijft de Kerillis: Se
dert een vijftal dagen deinst het oorlogs-
spook weer af. Duitschland en Italië vree
zen voor een politieke constellatie als in
1914.
De Populaire schrijft: Chamberlain heeft
den twee dictators duidelijk gemaakt, dat
verre van het Fransch-Engelsche blok te
schokken, hun vreesaanjagende manoeu
vres slechts tot uitwerking hadden, het te
versterken en op te werpen als een ge
duchte hinderpaal voor hun wensch naar
de hegemonie in Europa. Wij kunnen hem
slechts vurig danken voor de bijdrage, wel
ke hij hiermede den vrede geleverd heeft.
Tenslotte schrijft de communistische
De ambtenaar van het O. M. bij de
politierechtbank te Londen heeft
gisteren in de zaak tegen twaalf man
nen, die beschuldigd worden van samen
zwering, naar aanleiding van de jongste
bomaanslagen, gerefereerd aan een ge
heimzinnig plan.
Hij noemde het plan veelomvattend
en zeide, dat het bijna het geheele ter
rein der publieke activiteit betreft. Hij
deelde mede, dat nog twee personen
waren gearresteerd, van wie één „van
aanzienlijk belang voor de organisatie
was"/
Politiebeambten in uniform stonden voor
de deuren op post, terwijl agenten in burger
in de straten bij het gebouw surveilleerden.
De openbare aanklager verklaarde, dat
het zoogenaamde „S-plan" op één der be
schuldigden is bevonden. Het is gebleken,
dat er een vereeniging bestaat, welke be
kend is onder den naam Iersche republi
keinsche leger, die verantwoordelijk is voor
het plan en uit het document blijkt, dat deze
organisatie in Engeland zeer actief is.
Het document begint als volgt: „Teneinde
een maximum effect op de wereld te maken,
moet de beweging worden ten uitvoer ge
legd, wanneer er niet een groote oorlog of
een wereldcrisis gaande is. Doch indien zij
wordt ten uitvoer gelegd, wanneer er onrust
is, is te verwachten, dat zenuwachtigheid en
de zenuwachtige gevoelens der regeering,
evenals de zenuwachtige stemming bij het
volk ten volle kunnen worden geëxploiteerd.
Het document spreekt van een ultimatum,
„Humanité": Chamberlains verklaring is
duidelijk en stellig. De Fransch-Britsche sa
menwerking kent zelfs geen geografische
begrenzing meer. Zij strekt zich over alle
gebieden uit en moet zich onder alle om
standigheden uiten. Alle Franscnen zullen
zich hierover gelukkig prijzen.
dat tot Engeland zal worden gericht en
waarin de volledige ontruiming van Iersch
gebied zal worden geëischt.
Het document spreekt ook over sabotage
in vliegtuigfabrieken, warenhuizen, open
bare diensten, zooals sleutelindustrieën, han
del, bankwezen, scheepvaart, gewone in
dustrieën, katoenspinnerijen, graan, tabak
en drankwinkels, opslagplaatsen van auto
banden en houtzagerijen.
De groote verspreiding der Engelsche pers
wordt „het laatste mikpunt" genoemd.
Voorts wordt in het document gesproken
over het telefoon- en telegraafnet, de radio
en radiokabels en de watervoorziening.
Wat de regeeringsambenaren betreft, ver
klaart het document, dat waar een sympa-
thiseerend regeeringsambtenaar ter beschik
king staat, niets eenvoudiger is dan een
ontvlambaar voorwerp te plaatsen in kasten
of ergens anders.
Alle beschuldigden zijn in bewaring ge
houden.
Dagblad ontvangt bedreiging.
De directie van het Londensche blad
South Wales Echo heeft van iemand, die
zeide lid te zijn van het Iersche republikein
sche leger, telefonisch mededeelingen ont
vangen, waarin gedreigd werd met ver
woesting van de bureaux van het blad.
De Coöperative Wholesale Society, een der
belangrijkste Engelsche handelsinstellingen,
heeft eveneens een bericht ontvangen, dat
de bedreiging een aanslag inhield.
Engeland naast
Frankrijk
Chamberlain heeft gisteren in het Lager
huis een verklaring afgelegd, welke bij
uitzondering! tot de meest duidelijke be
hoort. Hij deelde n.1. mede, dat de op 26
Januari j.1. door Bonnet in de Fransche Ka
mer afgelegde verklaring, inhoudende, dat
in geval van een oorlog, waarin Engeland en
Frankrijk gewikkeld zou zijn, alle strijd
krachten van Engeland ter beschikking van
Frankrijk zouden staan en omgekeerd, vol
komen overeenstemde met de inzichten der
Britsche regeering. „Het is onmogelijk
aldus Chamberlain in details alle hypothe
tische gevallen te onderzoeken, welke zich
zouden kunnen voordoen, doch ik voel mij
verplicht, duidelijk te kennen te geven, dat
de solidariteit van oelangen, waarbij Frank
rijk en Engeland betrokken zijn, zoodanig is,
dat elke bedreiging van de vitale belangen
van Frankrijk, van welken kant zij zou ko
men, noodzakelijk de onmiddellijke samen
werking van Engeland zou uitlokken".
Het is begrijpelijk, dat zoodra deze ver
klaring in Parijs beleend werd, deze in de
wandelgangen der Fransche Kamer met
levendige voldoening bespreken werd.
De woorden van Chamberlain werden ge
zien als een zeer duidelijk antwoord op de
artikelen der Italiaansche pers, waarin de
laatste dagen de nauwe solidariteit in twij
fel werden getrokken tusschen Engeland en
Frankrijk.
Men was het er over eens, dat de woorden
van Chamberlain, evenals die van Roose-
velt, welker algemeene beteekenis niet ge
dementeerd is, een doeltreffende bijdrage
vormen voor de vredespolitiek der groote
democratieën.
Zoo verklaarde Mistler, de voorzitter van
de kamercommissie van buitenlandsche
zaken: ,.De woorden van den Britschen pre
mier komen te rechter tijd alle vredes
pogingen verrijken, die de beide regeerin
gen in gemeenschappelijk overleg hebben
ondernomen".
Bérenger, de voorzitter van de senaats
commissie voor buitenlandsche zaken, ver
klaarde: „Ik kan de verklaringen slechts
goedkeuren van een zoo bezadigd, zoo om
zichtig staatsman als Chamberlain, die, ter
wijl hij een oprecht en doelmatig werker is
voor den Europeeschen vrede, ook voor
Frankrijk en de gedachten, die het in de
wereld vertegenwoordigt, een veilig vriend
en hecht bondgenoot is".
Terwijl de Fransche en Britsche pers met
groote voldoening kennis hebben genomen
van Chamberlain's verklaring, is de reactie
in Rome eenigszins anders. In politieke krin
gen aldaar meent men, dat de verklaring ge
lijkwaardig is aan een aankondiging van een
militair bondgenootschap, even bindend als
dat, hetv/e'k door Hitier is afgekondigd tus
schen Duitschland en Italië. In feite zijn vele
politieke waarnemers van oordeel, dat de
verklaring den bodem inslaat van het ge
loof, dat steeds in Italië heeft bestaan, n.1.,
dat nooit een toezegging van militairen steun
door Groot-Brittanje aan Frankrijk is ge
geven.
Officieele Italiaansche kringen weigeren
eenig commentaar te geven. Zij verklaren
slechts: Italië's natuurlijke aspiraties bedrei
gen de vitale belangen van geen enkel land.
Het algemeene publiek wist gisteravond nog
niets van wat Chamberlain gezegd had, aan
gezien het eenige dagblad, dat zijn verkla
ring had gepubliceerd, het orgaan van het
Vaticaan was, de Osservatore Romano!.
De andere Italiaansche bladen kwamen
pas hedenmorgen met hun voorstel. Men
proeft er uit, dat alles in het werk gesteld is,
om de beteekenis der verklaring te verklei
nen. De bladen beweren n.1. dat de verkla
ring is afgelegd in antwoord op een voort-
durenden druk en dat zij niet verder gaat
dan vroegere verklaringen van dat soort.
Zij wijzen er op, dat Chamberlain, hiermede
de verklaringen van Bonnet steunende, ge-
gezegd heeft: „in geval van een oorlog tus
schen beide landen" en niet „in geval van
een oorlog". De bladen leggen dit aldus uit,
dat Chamberlain hiermede het terrein der
Britsche samenwerking in Frankrijk be
perkt tot een oorlog welke ontstaat uit een
breuk van reeds bestaand verdragsrechten.
In gezaghebbende kringen onthoudt men
zich nog steeds van commentaar, doch, nu
de verklaring volgt op den „bom" uit' het
Witte Huis van de vorige week, zijn deze
kringen zonder twijfel onder den indruk van
de teekenen welke wijzen op een toenemen
de solidariteit tusschen de democratieën.