DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Ontruiming van Noord-Spanje in vollen gang. 141e Jaargang Binnenkort diplomatieke betrekkingen tusschen Parijs en Burgos? Spaar.sch oorlogtuig in Frankrijk. Britsch schip in zinkenden toestand De aigemeene toestand. Staking van Spaanschen burgeroorlog? De „Börsenzeitung" over de be trekkingen met ons land. Fantasie over geruchten. Botsing van twee Fransche oorlogsschepen. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 34 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 9 Februari 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Feitelijk zijn de twee republikein- sche legers, die in Catalonië nog verzet bieden, hierdoor van elkaar geschei den. Het Noordelijke leger onder com mando van generaal Perea wordt thans tegen de Pyreneeën aangedrukt tus schen Puigcerda en Camprodon, en in het nauw gedreven in twee groote groepen op de beide eenige doorgangs- punten in deze streek. De troepen aan de Boven Segre zullen betrekkelijk gemakkelijk door de pas van Puigcerda kunnen terugtrekken, maar die, welke zoojuist Olot hebben ontruimd, be schikken slechts over enkele moeilijke bergpassen, waarvan die van Ares uitkomt op het Fransche plaatsje Prats de Mollo, waar vannacht reeds 2000 man van het re- publikeinsche leger zijn aangekomen, o. w. verscheidene gewonden, afkomstig uit het hospitaal van Camprodon. De commandant van de carabiniers heeft verklaard, dat hij de troepen, die, nu de terugtocht naar Figueras of Puigcerda is afgesneden, terug trekken op de passen, die leiden naar Prats de Mollo, schat op 30.000 man. Uit Cerbere verneemt Havas, dat langs den kustweg het grootste deel van het oor logstuig van het republikeinsche leger in Frankrijk aankomt. In den afgelöopen nacht zijn er 60 wagons aangekomen met verscheidene kanonnen, machinegeweren en belangrijke voorraden ontplofbare stoffen en granaten. Men schat, dat er nog onge veer 200 wagons met Spaansch oorlogstuig Wachten om over de grens te komen, tot dat er op het statian van Cerbere weer ruimte zal zijn gemaakt. Uit La tour de Carol meldt Havas, dat drie nationalistische vliegtuigen gisteroch tend om half twaalf over Puigcerda zijn ge vlogen, die geen bommen hebben gewor pen, maar de convooien, welke zich ver dringen in de straten, met mitrailleurvuur hebben bestookt. Men weet nog niet, hoe hoog het aantal dooden en gewonden is ge weest. Met een geweldigen knal is gistermiddag een versterking te Figueras in de lucht ge vlogen. Het is niet bekend, of de ontplof fing toevallig of opzettelijk is geweest. Acht Savoia vliegtuigen hebben de haven van Valencia en het stadsdeel Grao gebom bardeerd. Er zijn zes dooden en elf gewon den. Minorca. In Engelsche diplomatieke kringen beves tigt men, dat Franco te Londen heeft laten weten, dat hij voornemens is Minorca te be zetten, maar dat hij deze bezetting uitslui tend Spaansch wil laten zijn en laten vol brengen zonder eenige buitenlandsche hulp. Zooals te begrijpen is, hecht zoowel Enge land als Frankrijk groote beteekenis aan deze verzekering. Het denkbeeld, dat een Britsche bodem een boodschapper van Franco naar Minorca zou brengen om te onderhandelen met de autoriteiten van het eiland, wordt door de Engelsche diplomaten niet a priori van de hand gewezen, hoewel zij het voorloopig als niet meer dan een mogelijkheid be schouwen. Een besluit zou, naar Havas ver neemt, echter alleen kunnen genomen wor den, wanneer men in de eerste plaats nau wer contact had gekregen met Franco en in de tweede plaats zou zijn ingelicht over de juiste bedoelingen van de republikein sche aanvoerders. Naar Reuter nog meldt, is er in officieele kringen nog niets bekend over het over brengen van een boodschapper van Franco naar Minorca aan boord van een Britsen oorlogsschip. Wel bevindt zich de kruiser Devonshire op het oogenblik te Port Ma- hon, maar men weet niet, of zulks met een speciaal doel is. Volgens Reuters politieken correspondent is er in de positie inzake de bemiddeling geen verandering gekomen. In Londensche politieke kringen heeft men echter niet veel hoop, dat Franco onder de huidige omstandigheden bereid zal zijn zijn eisch van onvoorwaardelijke overgave te laten vallen. Bérard over zijn reis. Bij zijn aankomst aan het ministerie van buitenlandsche zaken te Parijs, heeft Bé rard de pers medegedeeld, dat hij zeer vol daan was over de ontvangst door de recht- sche autoriteiten te Burgos en dat het rus tig in het land was. Hij weigerde verklaringen over zijn missie af te leggen, doch hij gaf te kennen, dat het vluchtelingen-vraagstuk den goe- den weg schijnt op te gaan, daar de recht- sche autoriteiten bereid zijn de naai Frankrijk gevluchte kinderen, vrouwen en ouden van dagen op te nemen. Ten aanzien van de miliciens schijnt Bur gos onderscheid te willen maken. Tijdens het onderhoud met Bonnet, dat ongeveer een uur duurde, heeft Bérard den minister van buitenlandsche zaken verslag uitgebracht over zijn missie. Havas meldt hierover: Volgens in gezaghebbende kringen na het onderhoud verkregen inlichtingen hebben de besprekingen van Bérard in Spanje plaats gevonden in een zeer hartelijke at mosfeer. Bérard heeft twee besprekingen met Jordana gevoerd. Hij betoonde zich zeer voldaan over het begrip van zaken, dat hij bij de nationalistische autoriteiten heeft ontmoet. Het voornaamste doel der missie betrof het vraagstuk der vluchtelingen en dat der rechtsche krijgsgevangenen, die zich in handen der republikeinen bevinden. De besprekingen van Bérard over deze kwestie hebben nu reeds geleid tot tastbare resultaten in den zin, zooals Frankrijk het wenscht. De zorg der Fransche regeering te zien, dat de burgervluchtelingen zoo spoedig mo gelijk weer hun haardsteden bereiken, wordt ten volle gedeeld door de autoritei ten van Burgos. Overigens beweegt zich, dank zij de in menging der Fransche regeering, de kwes tie der gijzelaars en rechtsche krijgsge vangene eveneens in de richting van een goede oplossing, waarbij een uitwisseling aan beide zijden zal geschieden. De gijze laars en gevangenen konden worden gered. Wat de kwestie der vestiging van nor male diplomatieke betrekkingen met de re geering van Burgos aangaat, geeft men te kennen, dat de regeering deze aangelegen heid moet onderzoeken. Pas wanneer de regeering een besluit zal hebben genomen, zal de mogelijkheid van een nieuwe reis van Bérard onder oogen kunnen worden gezien. Havas meldt uit Parijs: Volgens afgevaardigden, die in de wan delgangen van de Fransche Kamer gespro ken hebben met Leon Bérard, wordt be vestigd, dat de senator der Basses Pyrenees verwacht binnenkort naar Burgos terug te keeren, waar hij besprekingen zal voeren met Franco, teneinde de voorwaarden vast te stellen, waaronder officieel diplomatie ke betrekkingen zouden kunnen worden aangeknoopt tusschen Parijs en Burgos. Bérard zou van meening zijn, dat een er kenning de jure van de regeering te Bur gos in den kortst mogelijken tijd tot stand moet komen. Hij heeft van de nationalis- tischen minister van buitenlandsche zaken generaal Jordana, reeds de beslissing kun nen krijgen, dat men de Italiaansche troe pen van het Catalaansche front doet terug trekken, opdat zij zich niet zullen kunnen bevinden in de nabijheid van de Fransche grens bij den rechtschen opmarsch. Dat is een eerste betoon van de vredelievende ge zindheid, 'die door Burgos te kennen is ge geven. Burgos wil een volledige politieke onafhankelijkheid handhaven, ondanks de geboden buitenlandsche hulp. Het schijnt dus, dat de terugtrekking der Italiaansche troepen zal volgen op het einde van den burgeroorlog, dat thans nabij schijnt. Het schijnt verder, dat reeds besprekingen zijn geopend door personen, die als tus- schenfiguur optreden tusschen de generale staven van Franco en van Miaja en dat de laatste zich thans in staat zou zien tot on derhandelingen met den tegenstander, aan gezien het gezag der republikeinsche re geering verminderd is sedert den val van Barcelona en het verlies van Catalonië. Bo vendien is de Italiaansche invloed niet veel verder gekomen dan de Falangstische kring en en zouden de rechtsche leidende figuren eer geniegd zijn zich te oriënteeren naar een monarchistisch dan naar een totalitair systeem. Behalve deze indrukken, deelden dege nen, die zich ,mqt Bérard onderhouden heb ben mede, dgt de, senator een oplossing heeft voorbereid vpor verschillende proble men, die gesteld zijn door de aanwezigheid van de vluchtelingen en de Spaansche sol daten op Fransch gebied, voor het in vei ligheid brengen van de schilderijen en kunstvoorwerpep, voor de bestemming die gegeven moet worden aan het Spaansche goud en de in Frankrijk uitgeleverde wa pens. Natuurlijk moet de toestemming der beide betrokken regeeringen voor deze op lossing verkregen worden. Voor het oogenblik zou de repatrieering van vrouwen, kinderen en ouden van da gen kunnen worden ingewilligd zonder voorwaarden of reserve. Wat de uitgeweken soldaten betreft, er zou den delinquenten amnestie worden verleend, doch het lot van misdadigers volgens het strafrecht zou nog moeten worden geregeld, in het bijzonder van hen, die schuldig bevonden zijn aan moord, plundering en brandstichting. De schilderijen en kunstwerken zouden in vei ligheid worden gebracht door de zorgen van den Volkenbond. Ten aanzien van de vergoeding der kosten voor logies, die de Spaansche regeering op zich zou nemen, zou men in de eerste plaats in mindering kunnen brengen de waarde van de door de republikeinsche troepen uitgeleverde wa pens. Wanneer de waarde van het mate riaal niet de kosten van het overbrengen der vluchtelingen mocht dekken, zou een andere wijze van betaling onder oogen kun nen worden gezien. Aldus zouden de Spaansche goudreserves intact kunnen wor den teruggegeven Dat zouden de grondsla gen zijn, waarop de onderhandelingen zouden worden gevoerd. Britsche kabinetsraad. Volgens Havas heeft de Britsche kabinets raad gisterochtend hoofdzakelijk Spaan sche kwesties behandeld. De ministers be schikten over twee rapporten, dat van Mounsey, het hoofd van de afdeeling West- Europa van het departement van buiten landsche zaken, over de nationalistische beschikkingen, welke beschikkingen de her tog van Alba, Franco's agent te Londen, gisteren in een langdurig onderhoud aan Mounsey zou hebben meegedeeld, waarop deze weer een langdurige bespreking had met Halifax. Het tweede rapport was dat van Stephen- son uit Perpignan over zijn onderhoud van gisteravond met Del Vayo. Het schijnt, dat Chamberlain zich uit sprak voor een versterking van de bemid delingspogingen van Engeland. De vredesvoorwaarden van Negrin blij ven: vertrek van de vreemdelingen, het uit blijven van represailles en het houden van een volksstemming. Met het eerste punt is Franco het eens, wat hij nog eens door den hertog van Alva zou hebben laten bevesti gen. Ten aanzien van de represailles zegt men, dat hij misschien genoegen zou nemen met het vormen van rechtbanken, welke alleen zaken zouden behandelen tegen hen, die verdacht worden van aanslagen op het ge meen recht, dus niet zouden gelden voor politieke misdadigers. Van een volksstem ming zou hij niets willen weten. Sommige medewerkers der regeering zijn volgens Havas van meening, dat de bespre kingen al verder gevorderd zijn dan men over het algemeen aanneemt, doch van de ze optimistische zienswijze was geen be vestiging te verkrijgen. Het 4988 ton metende Britsche s.s. Maria de Larringa verkeert in zinkenden toestand op 1200 mijl ten oosten van New-York. De Aurania van de White Star Line, die in de nabijheid voer, is ter assistentie derwaarts opgestoomd. Naar het schijnt verkeeren verscheidene schepen in het midden van den Atlantischen Oceaan in moeilijke omstandigheden door het zware weer. Zij zijn n.1. op het tijd schema achter. De Veendam naar het schip. Het Nederlandsche s.s. Veendam heeft om acht uur Greenwichtijd gisteravond ge seind, dat het zich ter verleening van as sistentie naar het in zinkenden toestand verkeerende Britsche s.s. Maria de Lar ringa begaf. De Veendam was op dat oogen blik 200 mijl af van het in nood zijnde schip. Duiïsche bedenkin gen over Bonnct's rede. De Deutsch diplomatisch politische Kor- respondent schrijft naar aanleiding van de rede van den Franschen minister van buitenlandsche zaken in den Senaat, dat men in Duitschland zeker met instemming zal vernemen, dat Bonnet zich zonder voorbehoud plaatst op de basis van de Fransch-Duitsche verklaring. Deze ver klaring wekt temeer voldoening, omdat men zich met zijn meening, dat Frankrijk zich tegenover het zwakke Duitschland van na den oorlog verzoeningsgezind heeft betoond, in Duitschland in het geheel niet zal kunnen vereenigen. Wanneer Frankrijk verklaart dat het geen poging achterwege heeft gelaten om misverstanden met Italië uit den weg te ruimen kan het eveneens moeilijk ver wachten dat Rome het hiermede eens zal zijn. En wat Spanje betreft, schijnt Bon net van meening te zijn dat Franco thans ineens maar alles moet vergeten wat de Republikeinen aan steun van de zijde van de Sovjet-Unie en niet in de laatste plaats uit Frankrijk genoten heeft en hoeveel goed en bloed hem dat gekost heeft. Wan neer Frankrijk er belang aan hecht aan zijn Zuid-Westelijke grens niets te vreezen te hebben ,zal het toch in de eerste plaats moeten nalaten Franco aanleiding te geven maatregelen aan deze grens te treffen. Ook de meening van Bonnet dat Frankrijk niet kan ophouden vriendschappelijke be trekkingen te onderhouden met de mo gendheden van Midden en Oost Europa kan, nu eenmaal deze vriendschappen in h^t verleden hebben moeten dienen Frankrijk's tegen Duitschland gerichte doeleinden te ondersteunen, Duitschland moeilijk onver- schillig laten. Wanneer Bonnet beweert dat geen van de drie groote naties, Frankrijk, Engeland en de Vereenigde Staten ook maar de ge ringste Vijandschap koestert tegenover een ander land, dan is-men dat in Duitschland, wat de volkeren betreft zeker met Bon net eens. Aan den anderen kant heeft Duitschland wat de regeering van een van deze landen betreft den laatsten tijd wel teekenen van een dergelijke vijandschap bemerkt, die in Frankrk zeker niet onop gemerkt zijn gebleven. En deze teekenen hebben op vele plaatsen in Frankrijk een echo gevonden, welke weinig in overeen stemming is met den geest van de FranschDuitsche verklaring. Het is juist in het belang van deze FranschDuitsche toenadering dat men zou wenschen dat in de Fransche gedachtenwereld wat hiermede in tegenspraak is, een verandering zou ondergaan. De Spaansche burgeroorlog is waarlijk nog niet ten einde! Terwijl men elders het sobere nieuws kan lezen over den toestand in Catalonië en over zekere internationale kwesties, mogen wij hier ins even bezig houden met een mogelijken vrede. Franco is thans de man, die de wetten kan stellen. Welnu, hij denkt er eenvoudig niet aan, om in een volksstemming toe te stemmen, zoodat niet het Spaansche volk zelf, maar het leger over het lot der Span jaarden zal beschikken. Negrin wenscht daarentegen wel een volksstemming en hij is het vooral, die in de Spaansche regeering aandringt op voortzetting van den oorlog. Zijn houding is natuurlijk wel te begrijpen, want wan neer hij zou toestemmen in een wapenstil stand, dan Zou alles alleen van Franco afhangen en van hem verwacht Negrin natuurlijk weinig. Maar of het tenslotte niet beter zou zijn, om tot vrede te besluiten? De ongelijke strijd is toch niet vol te houden. Intusschen bevestigen Engelsche diplo matieke kringen, dat Franco te Londen heeft doen weten, dat hij zich voorstelt Minorca te bezetten, doch dat hij voor nemens is dit alleen door Spaansche troe pen te laten doen zonder eenige buiten landsche hulp. Aan deze verzekering hecht Engeland, evenals Frankrijk, natuurlijk groot be lang, aldus verklaart men. De gedachte, dat een Britsche oorlogsbodem een afge zant van Franco naar Minorca zou over brengen om met de autoriteiten op dat eiland te onderhandelen wordt door En gelsche diplomatieke kringen niet bij voor baat van de hand gewezen, hoewel zij dat een eenvoudige mogelijkheid noemen. Een besluit zal alleen kunnen worden genomen na een meer uitgebreid contact met Franco en wanneer men zeker zal zijn van de bedoelingen der republikeinsche leiders. In Amerika houdt men zich nog steeds zeer ernstig bezig met het oorlogsgevaar in Europa. Men is daar verre van gerust over de ontwikkeling van den algemeenen toestand in ons werelddeel. Zoo zegt de militaire commissie uit het Arr.erikaansche Huis van afgevaardigden, zulks om een onverwijlde uitbreiding van de luchtmacht en van andere verdedigingsmiddelen aan te bevelen: Eerlang kan een oorlog in Europa uit breken. Indien zulk een betreurenswaar dige toestand zou ontstaan, zou het drin gend noodzakelijk zijn dat wij gereed zijn en ons hebben toegerust met een onont beerlijke luchtvloot en bewapening, welke een voldoende bescherming vormt voor onze eigen kusten, zoodat wij minstens een eerbiediging van onze rechten in ons eigen land kunnen afdwingen. De commissie wenscht de luchtmacht te zien uitgebreid met 3032 extra vliegtuigen en wenscht het gebied van het Panama kanaal te zien toegerust. De commissie wijst voorts op de noodzakelijkheid haast te maken met het verdedigingsprogram en zegt, dat Frankrk en Groot-Britannië twee jaar geleden met hun nationale defensie programma's begonnen zijn, en dat toch geen van beiden het punt van massapro ductie voor hun eigen veiligheid bereikt heeft. Daarom zijn zij tha.s bezig met vliegtuigoi'ders. te plaatsen in de Ver eenigde Staten, en deze orders worden zoo snel mogelijk behandeld. Dit alles wijst er op, aldus de commissie dat eerlang een oorlog in Europa kan uitbreken. De Daily Mail publiceert onder „Laatste berichten" het volgende zonder bron vermelde telegram: Laat in den nacht is medege deeld, dat Franco met Miaja onderhandelt over de voorwaar den voor een wapenstilstand. Men meent, dat de vijandelijkheden over eenige dagen zullen worden gestaakt. De Berliner Börsenzeitung schrijft volgens het Duitsche Nieuws Bureau: „De Nederlandsche minister van bui tenlandsche zaken heeft vastgesteld, dat in Nederland en in het Duitsche rijk goeden wil tot het onderhouden van de beste betrekkingen aanwezig is. Des te bedenkelijker is het, dat uit Nederland steeds nog geruchten naar Londen wor den overgebracht dat Duitschland van plan zou zijn in Maart Nederland aan te vallen. Deze geruchten hebben de bedoe ling in de eerste plaats den indruk van ontspanning, welke de rede van den Führer heeft gewekt, weg te nemen en in de tweede plaats de openbare meening van Engeland te vergiftigen ten einde een nieuwe crisisstemming te veroor zaken. Gezien de hardnekkigheid der duistere elementen zou het in het alge meen belang zijn indien van Nederland sche zijde nogmaals een duidelijk woord zou worden gesproken." Onbekend! Naar aanleiding van bovenstaand telegram kan na informatie te be- voegder plaatse worden opgemerkt, dat berichten als waarop de Berliner Börsenzeitung doelt, hier te lande on bekend zijn. Een duidelijk woord van Neder landsche zijde als waarop het Ber- lijnsche blad aandringt is juist enkele dagen geleden gesproken door den minister van buitenlandsche zaken in de Memorie van Antwoord inzake de begrooting voor 1939, in de uitvoerige paragraaf, welke daarin aan de be trekkingen tusschen Duitschland en Nederland werd gewijd en welke in de Nederlandsche pers in etxenso is afgedrukt. De tekst van dit regee- ringsstuk, opgenomen in de Neder landsche bladen van Dinsdag, stond' te zelfder tijd ter beschikking van het officieele Duitsche Nieuwsbureau. Men zou er zich dus over moeten ver bazen, indien de Berliner Börsenzei tung daarvan tot heden nog geen kennis heeft gedragen. 3 Dooden en 9 vermisten. De Fransche kruiser „Georges Ley- gues" en de Fransche torpedojager „Bison" zijn gisteravond o. 15 mijl ten Zuid-Oosten van Penmarch, naar men gelooft ten gevolge van den mist, met elkander in botsing geweest. De „Georges Leygues" heeft de „Bison" midscheeps getroffen. Twee personen zijn gedood, dertig gewond. De kruiser „Montcalm" heeft op het eiland Groix de lijken van twee kwartier meesters ontscheept, die gedood werden aan boord van den torpedojager „Bison" bij de gemelde aanvaring. De marinecommandant te Lorient rap porteert, dat bovendien aan boord van de „Bison" negen manschappen verdwenen zijn. Het werd echter wel mogelijk geacht, dat er nog meer vermisten waren. Ook werden er ten gevolge van de bot sing twee personen gewond en twaalf licht gekwetst. De „Bison" werd aan den voorkant bijna in tweeën gesneden en men gelooft niet, dat de torpedojager vóór hedenochtend Lorient -zou kunnen bereiken. Officieel: drie dooden. Een officieel communiqué van het mi nisterie van marine meldt, dat bij de bot sing tusschen de „Bison" en de „Georges Leygues" 3 dooden zijn te betreuren. Er zijn 9 vermisten. Zie verder Buitenland pag. 3, is blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1