DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Erkenning van Franco door Londen en
Parijs heden verwacht.
Ariti-Duitsche betoogingen in vele
Poolsche steden.
No. 49 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Maandag 27 Februari 1939
141e Jaargang
Azana zou vandaag willen aftreden.
Bérard en Jordana komen tot
overeenstemming.
Geen represailles
Ernstige studenten relletjes
te Danzig.
De algemeene toestand.
Conclaaf duurt minstens
vier dagen.
Gissingen over den nieuwe paus.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door Set geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef- 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
In de „Oeuvre" schrijft madame Ta-
bouis: „Wij vernemen uit Burgos, dat
terstond na de erkenning van Franco
door Parijs en Londen, hetgeen heden
zal geschieden, de rechtsche regeering,
naar men gelooft, een beroep zal doen
op de republikeinen om zich zonder meer
over te geven, waarbij Franco hun een
zekere clementie zal waarborgen.
Den republikeinen zou een zeer korte ter
mijn voor capitulatie worden gelaten. Aan
vaarden zij het voorstel niet, dan zal men
het groote offensief tegen Madrid terstond
inzetten".
De diplomatieke correspondent van Reuter
bericht, dat Franco een schriftelijke verzeke
ring heeft gegeven .aan den Britschen agent
Hodgson inzake de represaillemaatregelen
en de onaantastbaarheid van Spanje. Deze
nota is evenwel geen voorwaarde voor de
erkenning van Franco door Engeland,, doch
slechts een uiteenzetting van de positie der
regeering te Burgos.
Na herhaald te hebben dat de nationa
listen een onvoorwaardelijke overgave
van de republikeinen verlangen wordt
hieraan toegevoegd, dat „alleen misdadi-
gers te vreezen hebben". Verder wordt
verklaard, dat de „nationalisten de be
doeling hebben de onaantastbaarheid
van Spanje" te bewaren.
In Londensche kringen aldus Reuter
acht men deze verzekering voldoende.
Verder wordt gemeld, dat alle veronder
stellingen over den toekomstigen Britschen
ambassadeur in Spanje voortijdig zijn..
Wapenstilstand wellicht mogelijk.
Azana heeft Zaterdagochtend een lang
durig onderhoud gehad met Del Vayo, met
wien hij vervolgens het noenmaal heeft ge
bruikt. Er zijn redenen aan te nemen, dat
gesproken is over de beraadslagingen, welke
Vrijdag te Madrid in den ministerraad zijn
gehouden en waarbij besloten werd een
gunstig antwoord të geven op de door de
Britscheregeering geformuleerde suggestie,
welke door Pablo des Azcarate, den ambas
sadeur van Spanje te Londen, aan Madrid
werd overgebracht.
Deze suggestie heeft betrekking op de
mogelijkheid van een wapenstilstand,
welke de opening zou veroorloven van
onderhandelingen, beoogend een einde
te maken aan den burgeroorlog.
In welingelichte Spaansche kringen te Parijs
verklaart men, dat Del Vayo van de regee
ring van Groot-Britannië en Frankrijk aan
biedingen heeft ontvangen met het oog op
een eventueele evacueering uit Spanje van
republikeinen, die redenen hebben vergel
dingsmaatregelen te vreezen.
Volgens de schattingen dezer kringen zou
den zich meer dan 10.000 personen in deze
omstandigheid bevinden.
Overigens zegt men, dat Del Vayo voor
nemens is zich zeer binnenkort naar Madrid
te begeven om zich aan te sluiten bij zijn
collega's.
Een accoord tusschen Berard en
Jordana.
Jordana en Berard hebben een uit drie
documenten bestaande overeenkomst
geteekend. Het Fransche ministerie van
buitenlandsche zaken publiceert hierover
het volgende communiqué: „De bespre
kingen tusschen Berard en Jordana zijn
geëindigd. Zij zijn verloopen in 'n geest
van Wederzij dsche hoffelijkheid, en heb
ben eenige der tusschen beide landen
hangende vraagstukken op bevredigen
de wijze opgelost.
Na onderteekening der overeenkomsten,
heeft Berard afscheid genomen van Jordana
en is hy naar Frankrijk teruggekeerd, waar
mede hij de hem officieel door de Fransche
regeering toevertrouwde missie als geëin
digd beschouwde".
Zaterdagavond heeft Bonnet een telefoon
gesprek gehad met Berard, die den minister
van buitenlandsche zaken in algemeene lij
nen op de hoogte heeft gesteld van he
resultaat van zijn besprekingen.
Op zeer hartelijke wijze aldus meld
Havas heeft generaal Jordana Zaterdag
van Berard afscheid genomen. De vertegen
woordigers der beide regeeringen hebben
elkander gelukgewenscht met de heropening
der normale betrekkingen van goede na
buurschap tusschen Frankrijk en Spanje.
Jordana stelde terstond generaal Franco van
het resultaat op de hoogte.
Azana
Vóór zijn vertrek uit Burgos heeft Berard
Zaterdag het volgende aan den Havascor-
respondent verklaard: „Ik heb niets toe te
voegen aan de uitdrukking van mijn diepe
voldoening welke ik gisteren aan den dag
heb gelegd. Zoojuist hebben wij de protocol
len geteekend, welke het accoord vormen,
dat wij tot stand hebben gebracht. Ik denk
morgen in Parijs terug te zijn en zal Bonnet
terstond op de hoogte brengen. Nog eens zeg
ik u verheugd te zijn over het langdurige
contact dat ik heb gehad met Jordana en
zijn medewerkers, en ik geloof goed werk te
hebben verricht voor Frankrijk, voor Spanje,
en voor den- wereldvrede".
Terug te Parijs.
Berard is gistermorgen uit Burgos in Parijs
teruggekeerd. Verscheidene van zijn per
soonlijke vrienden, waaronder Quinones de
Leon, de ex-ambassadeur van Spanje, wacht
ten hem op. Berard ontweek alle vragen
der journalisten en zeide alleen, alvorens in
de auto te stappen die hem huiswaarts moest
brengen: „Het belangrijkste is, wat Vrijdag
j.1. in de Kamer is gebeurd".
(Berard doelde hiermede op den steun
welke de kamer aan Daladier heeft ver
leend in de a.s. erkennig van Franco, door
het houden van interpellaties over deze
kwesties te weigeren).
Treedt Azana heden af?
Een redacteur van.de „Times" is giste
ren ontvangen door een medewerker van
Azana. Deze verklaarde, dat men officieel
nog niet in kennis is van het besluit, dat
Azana zal nemen, maar dat: het besluit elk
Qogenblik kan afkomen. In ieder geval wordt
tegengesproken, dat het besluit, dat vandaag
verwacht wordt door radio of pers met een
communiqué verspreid zal worden. „Het af
treden van een staatshoofd is een regeerings-
dood: het aftreden van Azana zal vastgelegd
Eenige honderden Duitsche studen
ten te Dantzig hebben Zaterdagavond
het vereenigingsgebouw der Poolsche
studentenstormenderhand genomen
en daarbij geroepen: „Wij zullen het
Poolsche gespuis uit Dantzig weg
vagen, zooals wij het Joodsche gespuis
hebben weggevaagd."
Zes Poolsche studenten werden
tijdens het gevecht gewond.
De commissaris-generaal van Polen
te Dantzig heeft bij den Senaat ge
protesteerd, welke volgens een Poolsch
communiqué de verzekering heeft ge
geven, dat de orde zou worden ge
handhaafd.
„Honden en Polen niet toegelaten."
De studenten hadden 's middags reeds
betoogd voor het gebouw.
Het schijnt, dat de onrust een dag of tien
geleden is begonnen, toen een bord met het
opschrift: „Honden en Polen worden niet
toegelaten" geplaatst stond in een open
bare gelegenheid, welke door studenten
werd bezocht.
Het was als een studentengrap bedoeld,
doch de Poolsche studenten hielden een
worden in een onderteekend document, dat
in de ambassade zal worden gelaten om er
gebruik te worden door degenen, voor wie
het bestemd is, volgens de tegelijk diplo
matieke en regeeringsregelen.
Gisteravond om 1^.20 uur is Azana van
Parijs naar Cóllonge-Sous-Saleves vertrok
ken.
Volksfrontorganisaties te Madrid
bijeen.
Op initiatief van de U.G.T. hebben de ver-
I .egenwoordigers van alle volksfrontorganisa
ties vergaderd. In een na afloop gepubli
ceerde mededeeling werd gezegd, dat allen
zijn overeengekomen het volksfront weer op
gang te brengen. De bevolking, zoo wordt
hieraan toegevoegd blijft goeden moed hou
den.
De batterijen der Franco-troepen beschie
ten met tuschenpoozen de Zuidèlijke wijken
van Madrid.
Betoogingen tegen erkenning van
Franco.
Op Trafalgar Square te Londen is door de
arbeiderspartij een betooging gehouden om
te protesteeren tegen het besluit der regee
ring, Franeo te erkennen. Als sprekers tra
den op Attlee en Herbert Morrison, die tel
kenmale luide in de rede werden gevallen
door voorstanders van een volksfront. Er
werd een resolutie aangenomen, waarin
uiting wordt gegeven aan „schaamte en af
schuw" over de politiek der regeering.
Attlee en Morrison brachten de resolutie
per taxi naar Downing Street. Een groote
menigte volgde te voet, doch zij vond den
toegang tot Downing Street afgezet door be
reden politie.
vergadering, waarin de sprekers in krach
tige bewoordingen protesteerden.
Categorisch wordt te Danzig verzekering
gegeven, aldus een Zaterdagavond te "War
schau uitgegeven officieele mededeeling,
dat het beleedigende opschrift in het kof
fiehuis te Warschau niet het werk was
van Duitsche studenten. Huth, de waarne
mend president van den senaat van Dant
zig, heeft dit verklaard tegenover Per-
kowsky van het commissariaat generaal
van Polen te Dantzig.
Duitsche studenten verschenen Vrijdag
in nazi-uniform en verwijderden de Polen
uit de collegezaal van de polytechnische
school als protest tegen de door Poolsche
studenten in hun vergadering' gebezigde
taal."
Huth heefi, in verband hiermede de ver
zekering gegeven, dat Poolsche studenten
niet nog. eens uit de collegezaal zullen
worden gezet.
Anti-Duitsche betoogingen in Polen.
Voor de Duitsche ambassade te
Warschau stond Zaterdagavond een
wacht van 25 politiebeambten ge
posteerd in verband met anti-Duitsche
betoogingen te Warschau, Krakau,
Posen, Lwow (Lemberg) en Wilna.
Het verluidt, dat vanwege het mi
nisterie van buitenlandsche zaken den
Duitschen ambassadeur officieel ver
ontschuldigingen zijn aangeboden.
Demonstreerende studenten drongen
Zaterdagmiddag, ondanks de politiebewa
king, door tot dicht bij de Duitsche am
bassade. Er werd met steenen naar het
gebouw geworpen, doch er werd geen
scljf.de aangericht. Wel werden verschei
dene betoogers gearresteerd.
Te Krakau hebben Vrijdagavond Pool
sche studenten een inval gedaan in het
vereenigingslokaal der Duitsche studenten,
waar een kloppartij met Duitsche studenten
ontstond. De inventaris werd vernield. De
politie kon hen slechts met moeite ver
drijven. Zaterdagmorgen hielden de stu
denten een betooging tegen minister Beek.
Zij trachtten te betoogen voor het Duit
sche consulaat, doch de politie verhinder
de dit.
Te Posen is het Zaterdag tot een her
haling gekomen der betoogingen. De rui
ten van twee Duitsche winkels werden
vernield.
De reserve-officieren te Lwow hebben
een motie aangenomen, waarin zij hun
sympathie bekrachtigen met de Poolsche
studenten te Dantzig en verklaren, dat zij
„in hun strijd om Polen aan den mond
van den' Wéichsel te handhaven, zeker
kunnen zijn van den steun der geheele
natie."
Te Wilna hebben ongeveer achthonderd
studenten gedurende eenige uren in de
hoofdstraat betoogd en daarbij geroepen
„Weg met de regeering, weg met Beek."
Dë mëesten der demonstreerende stü-
dsxiten behoordèn tot de nationaal-demo-
cratische partij, een uiterst rechtsche par-
De Itaiiaansche minister van buiten
landsche zaken, Ciano, heeft met zijn
Poolschen collega Beek een onderhoud ge
had, dat iets langer dan twee uur heeft
geduurd. Velen gélooven, dat Ciano niet
zal hebben nagelaten, bij Beek aan te
dringen' op preciseering van de houding
van Polen ten opzichte van de Itaiiaansche
eischen aan het adres van Frankrijk.
Ook acht men het niet onmogelijk, dat
Ciano den steun van Itailë heeft aange
boden voor eventueele koloniale eischen
van Polen, in ruil vóór de verzekering
yan Polen, dat het ten aanzien van de
Itaiiaansche eischen neutraal zal blijven.
Men is te Warschau van oordeel, dat
Becks rede yan Zaterdagavond de wenk
inhield, dat Polen-niet niet van plan is,
een politiek, die Frankrijk zou kunnen
ontstemmen, stilzwijgend te steunen.
t]
In een commentaar op de reis van Ciano
naar Warschau schrijft de „Temps" m
zijn bulletin du jour, dat het bestaan van
de as RomeBerlijn en het samenvallen
van de fascistische politiek met de actie
van het nat.-soc. Duitschland een blij
vende en vruchtbare samenwerking van
Italië en Polen vrij moeilijk maken in
Midden- en Oóst-Europa, het eenige ter
rein, waar een gemeenschappelijk Itali-
aansch en Poolsch belang bestaat, „Polen",
aldus gaat het blad verder, „heeft geen
redenen om zijn vitale belangen in Midden-
en Oost-Europa op te offeren aan de
bijzonder veeleiscnende vriendschap van
Duitschland. Bovendien let men in War
schau, waar men geenszins gelooft, dat het
spel definitief ten einde is in het Donau-
gebied, zeker aandachtig op de reacties,
die in Roemënië, Zuid-Slavië en zelfs in
Hongarije opkomen en waarvan het ver
dwijnen van Stoyadinowitsj in Belgrado en
van Imredy in Boedapest de teekenen
vormen, waarover men zich, ondanks
zekere officieele en officieuze verklarin
gen vrijwel niet kan vergissen. Iedere
evolutie in dezen zin, wanneer die duide
lijker mocht worden, zou Polen de gele
genheid geven een rol van den eersten
rang te spelen. Men kan dan ook gelooven,
dat het bezoek van Ciano geen positief
resultaat zal hebben, dat geèn enkel nieuw
accoord, hoe beperkt ook, gesloten ^al
worden tusschen Italië en Polen en dat
het bezoek eenvoudig een betooging zal
blijven van die traditioneele vriendschap
tusschen Italië en Polen, die in den aard
der dingen ligt en die verklaard wordt
door de moreele affiniteiten tusschen de
beide volken."
De algemeene indruk is, dat reis van
Ciano geen directe positieve resultaten
zal opleveren.
Polen, dat op het oogenblik weer meer
neigt tot Frankrijk én Rusland, zal ook niet
spoedig aan Italië definitieve toezeggingen
doen, die het gemakkelijk tegenover
Frankrijk zouden kunr.en plaatsen.
Een sterke diplomatie kan tegenwoordig
slechts steunen op éen sterke bewapening.
Dat is les, die Engeland na de gebeurte
nissen in het afgeloopen jaar, geleerd
heeft. Het resultaat: een enorm bewape
ningsprogramma, dat afgewerkt wordt in
een tempo,' dat noch Berlijn, noch Rome
bij zal kunnen houden.
De Britsche bewapeningen en de rede
voeringen hierover van Chamberlain in
het Lagerhuis, wórden dan ook op het
óogenblik van uitvoering en niet altijd
even vriendelijk commentaar voorzien in
de Duitsche bladen. Zij blijven zich terzelf-
dertijd keeren tegen Roosevelt en zij ver
denken de democratieën er van een „ge
vaarlijken weg" te volgen. Zoo schrijft in
een hoofdartikel onder het opschrift
„politiek en kanonnen" de „Frankfurter
Zeitung", o.m. het volgende: „De Engel-
sche politiek heeft twee kanten: aan den
eenen kant een voorbereiding op oorlog,
aan den anderen een vredespolitiek. Vol
gens dit blad hoopt de meerderheid der
EitiAischen „der omvang der Duitsche of
Itaiiaansche eischen te kunnen verminde
ren door het gewicht der Engelsche en
Fransche kanenren. Maar dat is 'n bedroe
vend misverstand. Geen enkel behoorlijk
volk zal ooit afzien van een vitaal recht,
hoogstens zal het den datum uitstellen,
waarop het zal formuleeren". Het blad
besluit: „Noch Duitschland, noch Italië
zullen practisch onuitvoerbare eischen
formuleeren, wanneer men er zich toe zet
ze met goeden wil van dit standpunt te
bestudeeren. Maar wanneer men „neen"
zegt op alles en op het eerste gezichte door
bijziendheid of doordat men vertrouwen
stelt in dé kanonnen, dan is het nutteloos
om te praten. Economische besprekingen
zulten niet voldoende zijn."
tij, welke in de oppositie is tegen de re
geering.
Betoogingen te Warschau.
In de polytechnische school hebben de
studenten Zaterdag opnieuw vergaderd om
te protesteeren tegen de behandeling
welke de Poolsche studenten in Dantzig
ondervinden. De sprekers lazen verschil
lende telegrammen voor van studenten
verenigingen te Dantzig, waarin de inci
denten werden weergegeven, en deelden
vervolgens strooibiljetten uit van den vol
genden inhoud.
.„Polen, wegens de Duitschgezinde poli
tiek der regeering bevinden onze broeders
in Dantzig zich in een wanhopige situatie.
De omstandigheden veroorloven ons nog
niet hierop te antwoorden zooals het moet,
maar antwoorden zullen wij."
Een motie werd aangenomen, waarin
verzocht wordt alles wat Duitsch is te
boycotten. Na de vergadering poogden de
studenten opnieuw te betoogen voor de
scherp bewaakte Duitsche ambassade. De
politie verhinderde dit evenwel.
Daarop begaven zij zich in groepen
naar het ministerie van buitenlandsche
zaken, onder het uiten van vijandige
kreten aan minister Beek.
Dank zij de aankomst van politiever-
sterkingen konden de studenten echter het
ministerie niet bereiken. Vrijdagavond
nog was door het ministerie aan de studen-
tenvereenigingen verzocht Zaterdag niet te
betoogen om de ontvangst van den Itali—
aanschen minister Ciano niet te verstoren.
Gistermiddag hebben 5000 studenten
van de Universiteit van Warschau een
massa-bijeenkomst gehouden, waarin een
resolutie werd aangenomen, die den eisch
inhoudt, dat de Duitsche studenten voor
een dag de toegang tot de oPolsche uni
versiteiten worden geweigerd, op welken
dag dan een collecte zal worden gehouden
voor het nationale Poolsche verdedigings
fonds.
Toen Ciano gisterochtend door de hoofd
straat van Warschau reed, schreeuwde een
kleine groep studenten: „Lang leve Italië,
lang leve Frankrijk, weg met Duitsch-
alnd." De autoriteiten hebben strenge
maatregeeln genomen om een herhaling
te voorkomen van de gebeurtenissen van
Zaterdag, toen de studenten steenen wier
pen naar de Duitsche ambassade te War
schau en verwoestingen aanrichtten in de
Duitsche club te Krakau. Te Gdynia zijn
eveneens anti-Duitsche betoogingen ge
houden.
Berlijn acht het van weinig belang.
In politieke kringen te Berlijn bestaat
de duidelijke neiging niet te veel beteeke-
nis toe te kennen aan de studentenbetoo-
gingen in Polen.
De rijkspolitiek richt zich niet tot stu
denten aldus wordt gezegd en het rijk
staat ook niet toe, dat zijn buitenlandsche
politiek wordt bepaald door studenten. De
zegsman voegde hieraan toe, dat niets ge
makkelijker is dan een studentenorganisa
tie er toe te brengen chauvinistische kre
ten te uiten.
Twee kerkelijke periodieken, die te
Kattowitsj (Polen) worden gepubliceerd,
zijn volgens een Zaterdagavond uitgegeven
officieele mededeeling in Duitschland ver
boden.
Het zijn het evangelische parochieblad
voor de Duitsche parochies in Poolsch
Opper-Silezië en de Sonntagsbote.
Het conclaaf voor de verkiezing van een
nieuwen paus, dat a.s. Woensdag zal be
ginnen, en dat in totaal bijna 300 personen
omvat, die opgesloten zullen zijn, totdat de
opvolger van Pius XI zal zijn gekozen, zal,
naar men verwacht, minstens vier dagen
duren. In dien tijd zullen de kardinalen
volkomen van de buitenwereld zijn afge
sneden.
In een kloosterlijken eenvoud zyn de 62
departementen voor de kardinalen in een
gereserveerd gedeelte van het Vaticaan in
gereedheid gebracht. Velerlei gissingen over
den nieuwen paus zijn te Rome in omloop.
Men acht het zeker, dat een Italiaan gekozen
wordt, doch ziet de tegenstelling in de libe
rale en de conservatieve richting der ker
kelijke politiek. Als z.g. liberalen candidaat
noemt men dan kardinaal Pacelli, en als z.g.
conservatief candidaat den kardinaal Lavi-
trano, aartsbisschop van Palermo. Mocht
men het hierover niet eens kunnen worden,
dan zou een compromis bereikt worden door
de verkiezing van een zuiver geestelijken
herder als kardinaal Dallacosta, den aarts
bisschop van Florence.
Alle prognostieken kunnen echter mank
gaan, daar de keus kan vallen op een der
minder bekende kardinalen, gedachtig het
oude Venetiaansche gezegde: „Hy die als
paus het conclaaf binnengaat, komt er als
kardinaal uit".
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.