DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
COMMUNISTEN
TE MADRID IN OPSTAND.
Straatgevechten in de buitenwijken.
No. 57 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Woensdag 8 Maart 1939
Opstand later onderdrukt.
Franco neemt geen risico.
Miaja wil geen nutteloos
bloedvergieten meer.
De algemeene toestand.
Spaansch eskader in
Bizerta.
Schepen ontwapend.
Mgr. Gröber over den
nieuwen Paus.
De beslissing tusschen Christus
en den anti-christ.
alkmaarschb
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door Set geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar nlaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Gisterochtend, bij het aanbreken van den
dag, werd de bevolking van Madrid opge
schrikt door het geknetter van geweren, dat
afkomstig scheen te zijn uit de voorsteden.
Drie uur lang werden de knallen soms
zeer krachtig gehoord. Weldra werd ver
nomen, dat zekere communistische elementen
geprobeerd hadden te reageeren tegen het
aan het bewind komen van den verdedigings-
raad. Bovendien hebben, over de geheele
stad verspreid, elementen op huizen ge
vuurd. Het verkeer, dat werd stilgelegd,
werd later hersteld. Reeds spoedig bleek,
dat de in verzet gekomen elementen te
weinig talrijk waren om het hoofd te kunnen
bieden aan de troepen van het garnizoen,
die zich ter beschikking van den verdedi-
gingsraad stelden.
Gistermiddag werd medegedeeld, dat de
beweging volkomen onderdrukt was.
Tijdens de incidenten hebben tot drie
keer toe de sirenes geloeid om te waar
schuwen voor dreigende aanvallen van de
luchtmacht van Franco.
Per radio werden de inwoners van Ma
drid gewaarschuwd niet te schrikken,
wanneer plotseling vliegtuigen boven de
stad zouden verschijnen. Hieraan werd toe
gevoegd, dat eenheden der republikeinsche
luchtstrijdkrachten ieder oogenblik ver
wacht werden.
Inderdaad begaf de republikeinsche
luchtmacht zich gisteravond naar Madrid
om de communistische haarden van verzet
in. de noordelijke buitenwijken te doen ver
dwijnen.
Sedert Maandagavond verzette zich
n.1. een groep communisten met de
wapenen in de hand. Zij hadden zich
verschanst in een blok in aanbouw
zijnde huizen. Gedurende den nacht en
een gedeelte van den dag werden ge
vechten geleverd, waarbij de verdedi-
gingsraad ook van tanks gebruik
maakte.
Union-Radio heeft een proclamatie doen
omroepen, waarin gezegd wordt: commu
nistische kameraden, de nationale raad
waakt over u gelijk over de andere anti
fascistische Spanjaarden. Laat u niet over
rompelen door menschen, die zeggen uw
ideologie aan te hangen, maar zich van hun
invloed bedienen om hun eigen belangen te
behartigen met behulp van offers, die gij
brengt. Stelt u onvoorwaardelijk ter be
schikking van den nationalen raad, die het
Spaansche volk vertegenwoordigt.
De oproepen van den nationalen raad tot
de communisten volgden elkander gisteren
op. Te 14 uur werd de volgende oproep
gepubliceerd: Kamerleden der communisti
sche partij, uw leiders zeggen ongetwijfeld,
dat de raad den vrede predikt. Inderdaad
hebben Miaja, Casado, Besteiro en Mera
dat bij de instelling van den raad gezegd,
maar heeft het parlemept te Figueras ver
klaard, dat niet te willen? De verdedigings-
raad tracht tot een vrede te komen, maar
een eerlijken vrede zonder bedrog. De iaad
zal het initiatief nemen, opdat de vrede
werkelijkheid wordt.
Kolonel Casado heeft gisteren voor de
radio verklaard: Sedert het aanbreken van
den dag voeren de communisten in Madri
een desperaten staatsgreep uit. Overal el
ders in het republikeinsche gebied heerscht
rust. Casado deed een beroep, op de solda
ten die „bedrogen zijn door de communis
tische leiders tot weerstand aan den natio
nalen verdedigingsraad", om zich aan den
anderen kant te scharen, aangezien de ver
dedigingsraad de eenige waarborg is tegen
een poging tot vestiging van een terroris
tische tyrannie.
De correspondent van Reuter heeft
gisteravond een tocht door de stad ge
maakt en daarbij opgemerkt, dat het
over het algemeen rustig was. Com
munistische troepen in het oude hippo
droom hadden zich overgegeven, terwijl
de republikeinsche troepen door de
stad patrouilleerden.
Commentaar der'Duitsche bladen.
De Duitsche bladen maken onder op
schriften als „bloedbad te Madrid", „bloe
dige bolsjewistische revolte tegen nieuwe
regeering te Madrid", „straatgevechten te
Madrid" melding van de jongste gebeurte
nissen in de Spaansche hoofdstad.
„De ontwikkeling van den toestand te
Madrid in de laatste 48 uur geeft de inter
nationale pers gelegenheid te spreken over
a.s. vredesonderhandelingen, aldus Deut
sche Allgemeine Zeitung. Doch deze' com
binaties weten niet, dat voor de rooden
Negrin, Miaja of Casado slechts een mo
gelijkheid bestaat: onvoorwaardelijke over
gave".
Het blad voegt hieraan toe: „Indien Ca
sado, zooals verluidt, zich aan Burgos zal
moeten overgeven, zal hij niet ophouden
om te onderhandelen, doch om kennis te
nemen van de modaliteiten voor een capi
tulatie".
Ofschoon ongetwijfeld een onbloe
dige bezetting vaii Madrid verwacht
wordt, neemt Franco geen risico, aldus
Reuter. De rechtschen concentreeren 't
machtigste leger, dat Spanje ooit ge
zien heeft, langs het vijandelijke front,
klaarblijkelijk in het geloof, dat de be
dreiging van zoo'n overweldigende
strijdkracht voldoende zal zijn om een
einde te maken aan de vijandelijkheden
met een minimum van strijd. Franco
heeft reeds een nieuwen burgemeester
en raadsleden voor Madrid aangesteld.
In een radiorede heeft de officieele
woordvoerder van het rechtsche Spanje
verklaard, dat Franco geen verdrag en
geen overgave noodig heeft om Madrid
binnen te rukken, zooals hij Barcelona is
binnengerukt. Franco zal de Middelland-
sche Zee bereiken, zooals hij de Fransche
grens heeft bereikt. Nu Franco heeft ge
zegd, dat hij geen enkele voorwaarde zal
aanvaarden, kunnen de groote democra
tieën zich alle humanitaire manoeuvres
sparen.
Deze verklaring is de eerste reactie
van deSpaansche regeering op de ge
beurtenissen in het linksche Spanje.
Wij nationalisten, aldus voegde de
woordvoerder hieraan toe, zien de
dingen-helder. De rooden hebben een
reeks opmerkelijke redevoeringen af-
gestoken. De beleedigingen aan het
adres van Negrin en zyn communisti
sche trawanten verhullen een verra-
derlijke bedoeling, welke wij, dank zij
de openhartigheid der democratische
pers, met het grootste gemak kunnen
doorzien. Wij staan tegenover de laatste
bemiddelingsmanoeuvres.
De groote democratieën willen met hui
chelachtige vriendelijkheid de vleugels
kortwieken van Franco's overwinning en
haar onvolledig laten. Wederom willen on
ze nieuwe vrienden Franco'de gelegenheid
verschaffen om wat zij noemen grootmoe
dig te zijn. Het verraderlijke woord am
nestie wordt weer gehoord in de democra
tische pers en gisteren vroegen actieve
vrienden Chamberlain of de Britsche re
geering bereid was te bemiddelen. Het is
de gebruikelijke ervaring, aldus verklaar
de de woordvoerder tenslotte. Zij, die een
gevleugelde overwinning vreezen, willen,
nu zij die, vleugels niet kortwieken, tenmin
ste ze kluisteren met hef lood der amnestie.
Het motief, dat achter de vorming
van den nationalen verdedigingsraad
zit, is de wensch geweest om een einde
te maken aan den oorlog op een hu
mane en eervolle wijze, aldus heeft
generaal Miaja gisteren in een nieuwe
radiotoespraak verklaard. Wij willen
geen nutteloos bloedvergieten meer en
alles wat ik, die met u gestreden heeft,
wensch is u den. vrede te geven. Wan
neer het gezonde verstand tot ons allen
terugkeert, verzeker ik u, dat alles
spoedig ten einde zal zijn.
Gisteren om half twaalf zijn ook bood
schappen van Besteiro en kol. Cipriano
voor de radio voorgelezen. Besteiro zegt in
zijn boodschap o.m.: Soldaten der republiek,
de nationale raad staat op zijn post in Ma
drid. Madrid weet niet, waar zich de ge
vluchte regeering, noch Negrin bevinden.
De nationale verdedigingsraad wil verhin
deren, dat de republikeinsche regeering van
Spanje definitief in handen valt van de
communisten, die het volk tayranniseeren.
De 'strijd is aangebonden. Het is een strijd
tegen de communistische tyrannie en het is
uitsluitend de schuld der communisten, die,
sedert zij aan de macht kwamen, begonnen
waren te strijden met medewerking van
elementen, die onze troepen binnenge
drongen waren. De eenige wettige regee
ring der republiek is de nationale verdedi
gingsraad.
Kolonel Cipriano zei in zijn radiotoe-
spraak o.m.: Het kan zijn dat sommige gek
ken zich tegen de nationale verdedigings
raad trachten te verzetten en zelfs den vij
and te steunen. Ze zeggen dat Negrin zich
nog in Spanje bevindt, maar wie kan het
aantoonen? Wij kunnen bevestigen dat en
kele -der voornaamste communistische lei
ders lafhartig uit Spanje wegvluchten,
toen ze vernamen dat Negrin gevlucht zou
zijn. De nationale verdedigingsraad verde
digt geen enkele party gedachte. Ze wil al
leen dat alle partijen en organisaties, in het
volksfront vereenigd. Spanje zullen leiden
en niet dat een meerderheid haar wil aan
de rest der Spanjaarden zal opleggen.
De vlucht van Negrin.
Een passagier van een der vliegtuigen,
die te Toulouse gisterochtend uit Spanje
zyn aangekomen heeft verteld van de om
standigheden, waaronder het ministerie-
Negrin uit Albacete gevlucht is. Het na
tionale comité van de republikeinsche unie
was het onmiddellijk met den verdedi
gingsraad te Madrid eens en de vliegtuigen
van de Spaansche luchtvaartmaatschappij
werden onder bewaking gesteld. Dit ge
beurde niet alleen te Albacete maar ook te
Madrid, Valencia en Cartagena. Men wilde
tot eiken prijs het vertrek van Negrin en de
andere ministers verhinderen en stond op
het standpunt, dat de leden der regeering
voor den krijsgraad moesten verschijnen.
Er heerschte echter gedurende verscheide
ne uren verwarring, doordat de staatsgreep
slechts bij eenige ambtenaren bekend was.
Zoo hoorden de piloten eerst van den
staatsgreep, toen zij te Toulouse aankwa
men; hun passagiers hadden hen er niet
van in kennis gesteld. Zij waren er in ge
slaagd ondanks de bewaking van de vlieg
velden in Spanje op te stijgen. Eén vlieg
tuig werd echter vastgehouden, de passa
giers gearresteerd.
Oran weigert vluchtelingen.
Zes schepen met 200 uitgewekenen, on
der wie 50 vlootofficieren en onderofficie
ren van het arsenaal te Cartagene, zijn gis
teren te Oran aangekomen. Hun werd de
toegang geweigerd en zij werden verwezen
naar de naburige haven Merselkebir. Later
werd nog een volgend schip met 80 vluch
telingen en een bemanning van 45 koppen
naar dezelfde haven geleid.
Naar verluidt werd de toegang gewei
gerd, omdat de kleine haven van Oran
reeds vol is.
Veertien republikeinen, onder wie twee
kapiteins, vijf luitenants en een sergeant
van het 93ste regiment, zijn opgepikt op 40
mijl buiten Oran. Zij zijn te Algiers geïn
terneerd, alvorens te worden overgebracht
naar het interneeringskamp bij Perpignan.
Zij waren ontsnapt na den val van Barce
lona. Twee weken leefden zy in het bosch,
waarna zij zich wisten meester te maken
van een motorboot, waarmede zij Oran
wilde bereiken. Na vyf dagen rondzwalken
op een ruwe zee raakte hun benzine op. Zij
werden gered door het Nederland
se h e s.s. U1 y s s e s, dat de motorboot aan
boord heesch en de wapens der mannen in
zee wierp.
Poolsch-Roemeensche
banden.
Kolonel Casado.
De besprekingen tusschen den Roemeen-
schen minister van buitenlandsche zaken
Gafenve en zijn Poolschen collega Beek
hebben goede resultaten opgeleverd, als de
betreffende berichten tenminste volkomen
betrouwbaar zijn.
Het eerste resultaat was een versteviging
van het Poolsch-Roemeensch bondgenoot
schap, welke noodzakelijk was geworden
sedert „de kleine Entente een al te kleine
Entente was geworden".
Een tweede succes was de verklaring
van Roemenië, dat het streefde naar goede
betrekkingen met al zijn naburen: „in den
nieuwen politieken en economischen toe
stand van Europa kan Roemenië met de
hartelijke medewerking van Polen de vei
ligheidskwestie zijner grenzen tot oplossing
brengen".
De door Duitschland uitgeoefende druk
op dè grenzen van zijn naburen geeft Po
len en Roemenië twee te volgen wegen
aan: een regeling met den Duitschen na
buur en een regeling onder hen zelve. Ten
aanzien van de kwestie van de karpathische
Oekraine beschouwt Roemenië den staat
van opwinding als niet bevorderlijk voor
den Europeschen vrede en het beschouwt
dit probleem niet als definitief opgelost.
Roemenië ziet echter ongaarne de moge
lijkheid van nog 100 K. M. Hongaarsche
grens tegenover zich.
Gafencoe bevestigde het plan voor een
waterweg van de Baltische naar de Zwarte
Zee en hy voegde daaraan toe, dat een
gemeenschappelij ke PoolschRoemeensche
commissie binnenkort gevormd zal worden,
teneinde het project te bestudeeren.
Dit plan wordt beschouwd als het voor
naamste doel van Gafencoe's bezoek. Het
zal een grooten wedijver veroorzaken met
Duitschland, dat plannen gemaakt heeft
voor een snel verkeersweg door Tsjecho-
Slowakije en Roemenië, teneinde een ver
binding te krijgen met de altijd goedkoope
watervervoerswegen.
Een commissie onderzocht de plannen, die
maandenlang zijn uitgewerkt door de be
langrijkste Poolsche ingenieurs, in samen
werking met de ministeries. Hierin is een
waterweg ontworpen van de Poolsche ha
ven aan de Oostzee, Gdynia naar de Zwar
te Zee. Deze route zal vijf rivieren door
kanalen met elkaar verbinden en zal ge
bruik maken van de Weichel, de Sau, de
Dnjepr, de Proet en de Donau. De water
weg zal alleen over Poolsch en Roemeensch
gebied loopen.
tl
De vroegere minister van buitenlandsche
zaken in de Vereenigde Staten, Henry
Stimson, heeft in een ingezonden stuk in
de New York Times de stelling verdedigd,
dat de Vereenigde Staten in geval van een
aanval van de fascistische mogendheden
op Engeland en Frankrijk deze landen ge-
wapender hand moeten steunen. „We kun
nen ons niet ontveinzen", zoo schrijft
Stimson, „dat byha ieder oogenblik de fas
cistische statengroep een gewapenden aan
val kan doen op de veiligheid van onze
beschavingsrust Engeland of Frankrijk.
Een dergelijke aanval zou beide landen
in den strijd betrekken en het heeft er al
len schyn van, dat de drie fascistische mo
gendheden eveneens zouden samenwerken.
In dat geval zou slechts een mogelijkheid
bestaan de moeilijk verworven beschaving,
waarop het nationaal welzijn rust, te red
den. Op het oogenblik is de aanvallende
groep in de lucht en te land machtiger dan
Engeland en Frankrijk tezamen en ver
moedelijk is deze groep ter zee sterk ge
noeg om de Britsche en Fransche vloot vast
te houden in de Europeesche wateren om
de machtige Japansche vloot vrije hand te
laten in het westen van den Stillen Oceaan,
hierbij ingesloten Australië, Nieuw Zee
land en Westelijk Canada, alsmede de ma
rinebasis Singapore, welke de sleutelposi
tie in dit gebied is.
De verdediging tegen een dergelijke ge
meenschappelijke actie van de fascistische
mogendheden in Europa en Azië kan alleen
tot stand worden gebracht door een ge
meenschappelijke actie van de vloot der
drie groote democratieën, hierbij inbegre
pen de Vereenigde Staten. Indien een van
deze drie zou pogen geïsoleerd te blijven,
dan zou het gevolg de ondergang van allen
zyn. Bovendien zou de overtuiging, dat een
dergelijke gemeenschappelijke actie over
wogen werd, voor de fascistische mogend
heden aanleiding zyn in het geheel niet
aan te vallen. Het is verre van onaanne
melijk, dat een bedreigd of vernield Frank
rijk, Engeland of Nederland gedwongen
zou zijn sommige van zijn bezittingen in 't
westelijk halfrond of in het Oosten prijs te
geven, of overeenkomsten zou aangaan,
welke nog gevaarlijker zouden zijn voor
onze veiligheid. Zou onze positie verbeterd
worden door werkloos wachten? De ijzeren
vuist van Duitschland is thans nog minder
door fluweel verborgen dan in 1914 Ame
rika mag de lessen van het jongste verle
den niet vergeten".
Gistermorgen is de linksch-Spaansche
vloot van twaalf schepen in zicht van de
haven Bizerta gekomen.
Zij werden begeleid door een Franschen
kruiser en een aantal torpedobooten. Het
wachten was nog op de officieele toestem
ming voor het binnenloopen in de haven.
De vloot ontwapend.
Gistermiddag om vijf uur is het Spaansch
republikeinsche eskader ter reede van
Bizerta aangekomen, met de vlag der
republikeinen in top.
Naar schatting zijn 5000 Spanjaarden
aan boord dezer schepen in Tunis aange
komen. Tot de burgerpassagiers behooren
vele vrouwen, doch weinig kinderen. In
het geheel bevonden zich 500 tot 600 bur
gers aan boord. De Spaansche eenheden
zijn geneutraliseerd door de wegneming
van de sluitstukken en grendels der ka
nonnen, de wapens en de munitie. De
schepen staan onder toezicht van eenige
Frasche oorlogsbodems.
Deze vloot bestaat uit de drie kruisers
Miguel de Cervantes, Libertad en Mendez
Munez en acht torpedojagers Ulloa, Jor-
ge, Juan, Almirante Miranda, Escano Le-
panto, Almirante Antequerra, Almirante
Valdes en Grovina.
De vlootautoriteiten te Bizerte bewaren
over de maatregelen, dien ten aanzien van
deze schepen genomen worden, het streng
ste stilzwijgen.
Naar aanleiding van de aankomst der
republikeinsche vloot voor Bizetre schrijft
de Giornale d'Italia, dat Italië niet zal
dulden, dat de vloot in de nabijheid van
Sicilië verblijft, „gegeven de bedoelingen,
die zij altijd heeft kenbaar gemaakt en
die door Frankrijk gesteund werden". De
vloot moet ontwapend en aan Franco te
ruggegeven worden, aldus het blad.
By gelegenheid van de verkiezing van kar
dinaal Pacelli heeft mgr. Gröber, aartsbis-
scop van Freiburg in Breisgau, een herder
lijken brief uitgevaardigd, waaraan wij uit
de Msb. het volgende ontleemen:
„De dood van den Paus heeft zoo duide
lijk de gedachten van vele menschen in ons
land onthuld, dat de nieuwe Paus, ook al zou
hij zijn leven in kloosterlijke eenzaamheid
doorgebracht hebben, onvoorwaardelijk
moet erkennen, dat de botsingen op gods
dienstig gebied tijdens zijn Pontificaat niet
tot stilstand of tot blijvende rust zullen ko
men, maar dat de eindbeslissing te wachten
is. Aan de eene zijde staat Christus, aan de
andere zijde de anti-christ.
De Duitsche katholieken bidden voor den
H. Vader en beloven hem opnieuw eeuwige
trouw Misschien zal men juist nu trachten,
onze aanhankelijkheid aan den Paus en onze
verbondenheid met de Roomsche Kerk nog
zwaarder op de proef te stellen dan tot nu
toe. Misschien zal men, ondanks de tegenbe
wijzen, voortgaan, het Pausdom en de
Pausen te brandmerken als vijanden van de
Duitsche geaardheid en misschien zal men
opnieuw verklaren, dat ook de nieuwe Paus
de vermanende teekens van den tijd met
verstaat, omdat hij blijft vasthouden aan
„verouderde" leerstellingen, zooals men dat
noemt en aan „verjaarde' eischen en over
eenkomsten van vroegere Pausen.
Wij hebben geleerd, de voorgestelde
schijnredenen zakelijk te onderzoeken en de
ware redenen en doeleinden met smarte
lijke helderheid te zien.
Wij weten, dat in den tegenwoordigen tijd
een aanval op het middelpunt van de Kerk
een aanval op Christus en op het geheele
Christendom beteekent.
Wij weten echter ook, wat daarmede in
de toekomst op het spel staat voor ons ge
heele vaderland en voor ons volk. Het is
nu eenmaal zoo en de toekomst zal het op
nieuw bevestigen: of Duitschland blijft bij
Christus en bouwt op Christus als het dra
gend element, of Duitschland keert terug tot
zijn onmacht, waaruit het door het christen
dom verlost werd".
De aartsbisschop schryft vervolgens, dat
de nieuwe Paus uit Duitschland als eersten
groet geen pronkenden geluk wensch krijgt,
maar een millioenen malen herhaald Credo
en den ernstigen eed van trouw van een
moedig leger, „dat in den beslissenden
geestesstrijd liever het leven in eere op
offert, dan Christus en Zijn Kerk in halfheid
en lafheid te loochenen, of voor een Judas
loon te verraden".