DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. COMMUNISTEN TE MADRID IN OPSTAND. Straatgevechten in de buitenwijken. No. 57 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Woensdag 8 Maart 1939 Opstand later onderdrukt. Franco neemt geen risico. Miaja wil geen nutteloos bloedvergieten meer. De algemeene toestand. Spaansch eskader in Bizerta. Schepen ontwapend. Mgr. Gröber over den nieuwen Paus. De beslissing tusschen Christus en den anti-christ. alkmaarschb COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door Set geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar nlaatsruimte. Brieven franco aan de N. V Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Gisterochtend, bij het aanbreken van den dag, werd de bevolking van Madrid opge schrikt door het geknetter van geweren, dat afkomstig scheen te zijn uit de voorsteden. Drie uur lang werden de knallen soms zeer krachtig gehoord. Weldra werd ver nomen, dat zekere communistische elementen geprobeerd hadden te reageeren tegen het aan het bewind komen van den verdedigings- raad. Bovendien hebben, over de geheele stad verspreid, elementen op huizen ge vuurd. Het verkeer, dat werd stilgelegd, werd later hersteld. Reeds spoedig bleek, dat de in verzet gekomen elementen te weinig talrijk waren om het hoofd te kunnen bieden aan de troepen van het garnizoen, die zich ter beschikking van den verdedi- gingsraad stelden. Gistermiddag werd medegedeeld, dat de beweging volkomen onderdrukt was. Tijdens de incidenten hebben tot drie keer toe de sirenes geloeid om te waar schuwen voor dreigende aanvallen van de luchtmacht van Franco. Per radio werden de inwoners van Ma drid gewaarschuwd niet te schrikken, wanneer plotseling vliegtuigen boven de stad zouden verschijnen. Hieraan werd toe gevoegd, dat eenheden der republikeinsche luchtstrijdkrachten ieder oogenblik ver wacht werden. Inderdaad begaf de republikeinsche luchtmacht zich gisteravond naar Madrid om de communistische haarden van verzet in. de noordelijke buitenwijken te doen ver dwijnen. Sedert Maandagavond verzette zich n.1. een groep communisten met de wapenen in de hand. Zij hadden zich verschanst in een blok in aanbouw zijnde huizen. Gedurende den nacht en een gedeelte van den dag werden ge vechten geleverd, waarbij de verdedi- gingsraad ook van tanks gebruik maakte. Union-Radio heeft een proclamatie doen omroepen, waarin gezegd wordt: commu nistische kameraden, de nationale raad waakt over u gelijk over de andere anti fascistische Spanjaarden. Laat u niet over rompelen door menschen, die zeggen uw ideologie aan te hangen, maar zich van hun invloed bedienen om hun eigen belangen te behartigen met behulp van offers, die gij brengt. Stelt u onvoorwaardelijk ter be schikking van den nationalen raad, die het Spaansche volk vertegenwoordigt. De oproepen van den nationalen raad tot de communisten volgden elkander gisteren op. Te 14 uur werd de volgende oproep gepubliceerd: Kamerleden der communisti sche partij, uw leiders zeggen ongetwijfeld, dat de raad den vrede predikt. Inderdaad hebben Miaja, Casado, Besteiro en Mera dat bij de instelling van den raad gezegd, maar heeft het parlemept te Figueras ver klaard, dat niet te willen? De verdedigings- raad tracht tot een vrede te komen, maar een eerlijken vrede zonder bedrog. De iaad zal het initiatief nemen, opdat de vrede werkelijkheid wordt. Kolonel Casado heeft gisteren voor de radio verklaard: Sedert het aanbreken van den dag voeren de communisten in Madri een desperaten staatsgreep uit. Overal el ders in het republikeinsche gebied heerscht rust. Casado deed een beroep, op de solda ten die „bedrogen zijn door de communis tische leiders tot weerstand aan den natio nalen verdedigingsraad", om zich aan den anderen kant te scharen, aangezien de ver dedigingsraad de eenige waarborg is tegen een poging tot vestiging van een terroris tische tyrannie. De correspondent van Reuter heeft gisteravond een tocht door de stad ge maakt en daarbij opgemerkt, dat het over het algemeen rustig was. Com munistische troepen in het oude hippo droom hadden zich overgegeven, terwijl de republikeinsche troepen door de stad patrouilleerden. Commentaar der'Duitsche bladen. De Duitsche bladen maken onder op schriften als „bloedbad te Madrid", „bloe dige bolsjewistische revolte tegen nieuwe regeering te Madrid", „straatgevechten te Madrid" melding van de jongste gebeurte nissen in de Spaansche hoofdstad. „De ontwikkeling van den toestand te Madrid in de laatste 48 uur geeft de inter nationale pers gelegenheid te spreken over a.s. vredesonderhandelingen, aldus Deut sche Allgemeine Zeitung. Doch deze' com binaties weten niet, dat voor de rooden Negrin, Miaja of Casado slechts een mo gelijkheid bestaat: onvoorwaardelijke over gave". Het blad voegt hieraan toe: „Indien Ca sado, zooals verluidt, zich aan Burgos zal moeten overgeven, zal hij niet ophouden om te onderhandelen, doch om kennis te nemen van de modaliteiten voor een capi tulatie". Ofschoon ongetwijfeld een onbloe dige bezetting vaii Madrid verwacht wordt, neemt Franco geen risico, aldus Reuter. De rechtschen concentreeren 't machtigste leger, dat Spanje ooit ge zien heeft, langs het vijandelijke front, klaarblijkelijk in het geloof, dat de be dreiging van zoo'n overweldigende strijdkracht voldoende zal zijn om een einde te maken aan de vijandelijkheden met een minimum van strijd. Franco heeft reeds een nieuwen burgemeester en raadsleden voor Madrid aangesteld. In een radiorede heeft de officieele woordvoerder van het rechtsche Spanje verklaard, dat Franco geen verdrag en geen overgave noodig heeft om Madrid binnen te rukken, zooals hij Barcelona is binnengerukt. Franco zal de Middelland- sche Zee bereiken, zooals hij de Fransche grens heeft bereikt. Nu Franco heeft ge zegd, dat hij geen enkele voorwaarde zal aanvaarden, kunnen de groote democra tieën zich alle humanitaire manoeuvres sparen. Deze verklaring is de eerste reactie van deSpaansche regeering op de ge beurtenissen in het linksche Spanje. Wij nationalisten, aldus voegde de woordvoerder hieraan toe, zien de dingen-helder. De rooden hebben een reeks opmerkelijke redevoeringen af- gestoken. De beleedigingen aan het adres van Negrin en zyn communisti sche trawanten verhullen een verra- derlijke bedoeling, welke wij, dank zij de openhartigheid der democratische pers, met het grootste gemak kunnen doorzien. Wij staan tegenover de laatste bemiddelingsmanoeuvres. De groote democratieën willen met hui chelachtige vriendelijkheid de vleugels kortwieken van Franco's overwinning en haar onvolledig laten. Wederom willen on ze nieuwe vrienden Franco'de gelegenheid verschaffen om wat zij noemen grootmoe dig te zijn. Het verraderlijke woord am nestie wordt weer gehoord in de democra tische pers en gisteren vroegen actieve vrienden Chamberlain of de Britsche re geering bereid was te bemiddelen. Het is de gebruikelijke ervaring, aldus verklaar de de woordvoerder tenslotte. Zij, die een gevleugelde overwinning vreezen, willen, nu zij die, vleugels niet kortwieken, tenmin ste ze kluisteren met hef lood der amnestie. Het motief, dat achter de vorming van den nationalen verdedigingsraad zit, is de wensch geweest om een einde te maken aan den oorlog op een hu mane en eervolle wijze, aldus heeft generaal Miaja gisteren in een nieuwe radiotoespraak verklaard. Wij willen geen nutteloos bloedvergieten meer en alles wat ik, die met u gestreden heeft, wensch is u den. vrede te geven. Wan neer het gezonde verstand tot ons allen terugkeert, verzeker ik u, dat alles spoedig ten einde zal zijn. Gisteren om half twaalf zijn ook bood schappen van Besteiro en kol. Cipriano voor de radio voorgelezen. Besteiro zegt in zijn boodschap o.m.: Soldaten der republiek, de nationale raad staat op zijn post in Ma drid. Madrid weet niet, waar zich de ge vluchte regeering, noch Negrin bevinden. De nationale verdedigingsraad wil verhin deren, dat de republikeinsche regeering van Spanje definitief in handen valt van de communisten, die het volk tayranniseeren. De 'strijd is aangebonden. Het is een strijd tegen de communistische tyrannie en het is uitsluitend de schuld der communisten, die, sedert zij aan de macht kwamen, begonnen waren te strijden met medewerking van elementen, die onze troepen binnenge drongen waren. De eenige wettige regee ring der republiek is de nationale verdedi gingsraad. Kolonel Cipriano zei in zijn radiotoe- spraak o.m.: Het kan zijn dat sommige gek ken zich tegen de nationale verdedigings raad trachten te verzetten en zelfs den vij and te steunen. Ze zeggen dat Negrin zich nog in Spanje bevindt, maar wie kan het aantoonen? Wij kunnen bevestigen dat en kele -der voornaamste communistische lei ders lafhartig uit Spanje wegvluchten, toen ze vernamen dat Negrin gevlucht zou zijn. De nationale verdedigingsraad verde digt geen enkele party gedachte. Ze wil al leen dat alle partijen en organisaties, in het volksfront vereenigd. Spanje zullen leiden en niet dat een meerderheid haar wil aan de rest der Spanjaarden zal opleggen. De vlucht van Negrin. Een passagier van een der vliegtuigen, die te Toulouse gisterochtend uit Spanje zyn aangekomen heeft verteld van de om standigheden, waaronder het ministerie- Negrin uit Albacete gevlucht is. Het na tionale comité van de republikeinsche unie was het onmiddellijk met den verdedi gingsraad te Madrid eens en de vliegtuigen van de Spaansche luchtvaartmaatschappij werden onder bewaking gesteld. Dit ge beurde niet alleen te Albacete maar ook te Madrid, Valencia en Cartagena. Men wilde tot eiken prijs het vertrek van Negrin en de andere ministers verhinderen en stond op het standpunt, dat de leden der regeering voor den krijsgraad moesten verschijnen. Er heerschte echter gedurende verscheide ne uren verwarring, doordat de staatsgreep slechts bij eenige ambtenaren bekend was. Zoo hoorden de piloten eerst van den staatsgreep, toen zij te Toulouse aankwa men; hun passagiers hadden hen er niet van in kennis gesteld. Zij waren er in ge slaagd ondanks de bewaking van de vlieg velden in Spanje op te stijgen. Eén vlieg tuig werd echter vastgehouden, de passa giers gearresteerd. Oran weigert vluchtelingen. Zes schepen met 200 uitgewekenen, on der wie 50 vlootofficieren en onderofficie ren van het arsenaal te Cartagene, zijn gis teren te Oran aangekomen. Hun werd de toegang geweigerd en zij werden verwezen naar de naburige haven Merselkebir. Later werd nog een volgend schip met 80 vluch telingen en een bemanning van 45 koppen naar dezelfde haven geleid. Naar verluidt werd de toegang gewei gerd, omdat de kleine haven van Oran reeds vol is. Veertien republikeinen, onder wie twee kapiteins, vijf luitenants en een sergeant van het 93ste regiment, zijn opgepikt op 40 mijl buiten Oran. Zij zijn te Algiers geïn terneerd, alvorens te worden overgebracht naar het interneeringskamp bij Perpignan. Zij waren ontsnapt na den val van Barce lona. Twee weken leefden zy in het bosch, waarna zij zich wisten meester te maken van een motorboot, waarmede zij Oran wilde bereiken. Na vyf dagen rondzwalken op een ruwe zee raakte hun benzine op. Zij werden gered door het Nederland se h e s.s. U1 y s s e s, dat de motorboot aan boord heesch en de wapens der mannen in zee wierp. Poolsch-Roemeensche banden. Kolonel Casado. De besprekingen tusschen den Roemeen- schen minister van buitenlandsche zaken Gafenve en zijn Poolschen collega Beek hebben goede resultaten opgeleverd, als de betreffende berichten tenminste volkomen betrouwbaar zijn. Het eerste resultaat was een versteviging van het Poolsch-Roemeensch bondgenoot schap, welke noodzakelijk was geworden sedert „de kleine Entente een al te kleine Entente was geworden". Een tweede succes was de verklaring van Roemenië, dat het streefde naar goede betrekkingen met al zijn naburen: „in den nieuwen politieken en economischen toe stand van Europa kan Roemenië met de hartelijke medewerking van Polen de vei ligheidskwestie zijner grenzen tot oplossing brengen". De door Duitschland uitgeoefende druk op dè grenzen van zijn naburen geeft Po len en Roemenië twee te volgen wegen aan: een regeling met den Duitschen na buur en een regeling onder hen zelve. Ten aanzien van de kwestie van de karpathische Oekraine beschouwt Roemenië den staat van opwinding als niet bevorderlijk voor den Europeschen vrede en het beschouwt dit probleem niet als definitief opgelost. Roemenië ziet echter ongaarne de moge lijkheid van nog 100 K. M. Hongaarsche grens tegenover zich. Gafencoe bevestigde het plan voor een waterweg van de Baltische naar de Zwarte Zee en hy voegde daaraan toe, dat een gemeenschappelij ke PoolschRoemeensche commissie binnenkort gevormd zal worden, teneinde het project te bestudeeren. Dit plan wordt beschouwd als het voor naamste doel van Gafencoe's bezoek. Het zal een grooten wedijver veroorzaken met Duitschland, dat plannen gemaakt heeft voor een snel verkeersweg door Tsjecho- Slowakije en Roemenië, teneinde een ver binding te krijgen met de altijd goedkoope watervervoerswegen. Een commissie onderzocht de plannen, die maandenlang zijn uitgewerkt door de be langrijkste Poolsche ingenieurs, in samen werking met de ministeries. Hierin is een waterweg ontworpen van de Poolsche ha ven aan de Oostzee, Gdynia naar de Zwar te Zee. Deze route zal vijf rivieren door kanalen met elkaar verbinden en zal ge bruik maken van de Weichel, de Sau, de Dnjepr, de Proet en de Donau. De water weg zal alleen over Poolsch en Roemeensch gebied loopen. tl De vroegere minister van buitenlandsche zaken in de Vereenigde Staten, Henry Stimson, heeft in een ingezonden stuk in de New York Times de stelling verdedigd, dat de Vereenigde Staten in geval van een aanval van de fascistische mogendheden op Engeland en Frankrijk deze landen ge- wapender hand moeten steunen. „We kun nen ons niet ontveinzen", zoo schrijft Stimson, „dat byha ieder oogenblik de fas cistische statengroep een gewapenden aan val kan doen op de veiligheid van onze beschavingsrust Engeland of Frankrijk. Een dergelijke aanval zou beide landen in den strijd betrekken en het heeft er al len schyn van, dat de drie fascistische mo gendheden eveneens zouden samenwerken. In dat geval zou slechts een mogelijkheid bestaan de moeilijk verworven beschaving, waarop het nationaal welzijn rust, te red den. Op het oogenblik is de aanvallende groep in de lucht en te land machtiger dan Engeland en Frankrijk tezamen en ver moedelijk is deze groep ter zee sterk ge noeg om de Britsche en Fransche vloot vast te houden in de Europeesche wateren om de machtige Japansche vloot vrije hand te laten in het westen van den Stillen Oceaan, hierbij ingesloten Australië, Nieuw Zee land en Westelijk Canada, alsmede de ma rinebasis Singapore, welke de sleutelposi tie in dit gebied is. De verdediging tegen een dergelijke ge meenschappelijke actie van de fascistische mogendheden in Europa en Azië kan alleen tot stand worden gebracht door een ge meenschappelijke actie van de vloot der drie groote democratieën, hierbij inbegre pen de Vereenigde Staten. Indien een van deze drie zou pogen geïsoleerd te blijven, dan zou het gevolg de ondergang van allen zyn. Bovendien zou de overtuiging, dat een dergelijke gemeenschappelijke actie over wogen werd, voor de fascistische mogend heden aanleiding zyn in het geheel niet aan te vallen. Het is verre van onaanne melijk, dat een bedreigd of vernield Frank rijk, Engeland of Nederland gedwongen zou zijn sommige van zijn bezittingen in 't westelijk halfrond of in het Oosten prijs te geven, of overeenkomsten zou aangaan, welke nog gevaarlijker zouden zijn voor onze veiligheid. Zou onze positie verbeterd worden door werkloos wachten? De ijzeren vuist van Duitschland is thans nog minder door fluweel verborgen dan in 1914 Ame rika mag de lessen van het jongste verle den niet vergeten". Gistermorgen is de linksch-Spaansche vloot van twaalf schepen in zicht van de haven Bizerta gekomen. Zij werden begeleid door een Franschen kruiser en een aantal torpedobooten. Het wachten was nog op de officieele toestem ming voor het binnenloopen in de haven. De vloot ontwapend. Gistermiddag om vijf uur is het Spaansch republikeinsche eskader ter reede van Bizerta aangekomen, met de vlag der republikeinen in top. Naar schatting zijn 5000 Spanjaarden aan boord dezer schepen in Tunis aange komen. Tot de burgerpassagiers behooren vele vrouwen, doch weinig kinderen. In het geheel bevonden zich 500 tot 600 bur gers aan boord. De Spaansche eenheden zijn geneutraliseerd door de wegneming van de sluitstukken en grendels der ka nonnen, de wapens en de munitie. De schepen staan onder toezicht van eenige Frasche oorlogsbodems. Deze vloot bestaat uit de drie kruisers Miguel de Cervantes, Libertad en Mendez Munez en acht torpedojagers Ulloa, Jor- ge, Juan, Almirante Miranda, Escano Le- panto, Almirante Antequerra, Almirante Valdes en Grovina. De vlootautoriteiten te Bizerte bewaren over de maatregelen, dien ten aanzien van deze schepen genomen worden, het streng ste stilzwijgen. Naar aanleiding van de aankomst der republikeinsche vloot voor Bizetre schrijft de Giornale d'Italia, dat Italië niet zal dulden, dat de vloot in de nabijheid van Sicilië verblijft, „gegeven de bedoelingen, die zij altijd heeft kenbaar gemaakt en die door Frankrijk gesteund werden". De vloot moet ontwapend en aan Franco te ruggegeven worden, aldus het blad. By gelegenheid van de verkiezing van kar dinaal Pacelli heeft mgr. Gröber, aartsbis- scop van Freiburg in Breisgau, een herder lijken brief uitgevaardigd, waaraan wij uit de Msb. het volgende ontleemen: „De dood van den Paus heeft zoo duide lijk de gedachten van vele menschen in ons land onthuld, dat de nieuwe Paus, ook al zou hij zijn leven in kloosterlijke eenzaamheid doorgebracht hebben, onvoorwaardelijk moet erkennen, dat de botsingen op gods dienstig gebied tijdens zijn Pontificaat niet tot stilstand of tot blijvende rust zullen ko men, maar dat de eindbeslissing te wachten is. Aan de eene zijde staat Christus, aan de andere zijde de anti-christ. De Duitsche katholieken bidden voor den H. Vader en beloven hem opnieuw eeuwige trouw Misschien zal men juist nu trachten, onze aanhankelijkheid aan den Paus en onze verbondenheid met de Roomsche Kerk nog zwaarder op de proef te stellen dan tot nu toe. Misschien zal men, ondanks de tegenbe wijzen, voortgaan, het Pausdom en de Pausen te brandmerken als vijanden van de Duitsche geaardheid en misschien zal men opnieuw verklaren, dat ook de nieuwe Paus de vermanende teekens van den tijd met verstaat, omdat hij blijft vasthouden aan „verouderde" leerstellingen, zooals men dat noemt en aan „verjaarde' eischen en over eenkomsten van vroegere Pausen. Wij hebben geleerd, de voorgestelde schijnredenen zakelijk te onderzoeken en de ware redenen en doeleinden met smarte lijke helderheid te zien. Wij weten, dat in den tegenwoordigen tijd een aanval op het middelpunt van de Kerk een aanval op Christus en op het geheele Christendom beteekent. Wij weten echter ook, wat daarmede in de toekomst op het spel staat voor ons ge heele vaderland en voor ons volk. Het is nu eenmaal zoo en de toekomst zal het op nieuw bevestigen: of Duitschland blijft bij Christus en bouwt op Christus als het dra gend element, of Duitschland keert terug tot zijn onmacht, waaruit het door het christen dom verlost werd". De aartsbisschop schryft vervolgens, dat de nieuwe Paus uit Duitschland als eersten groet geen pronkenden geluk wensch krijgt, maar een millioenen malen herhaald Credo en den ernstigen eed van trouw van een moedig leger, „dat in den beslissenden geestesstrijd liever het leven in eere op offert, dan Christus en Zijn Kerk in halfheid en lafheid te loochenen, of voor een Judas loon te verraden".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1