Engeland en Frankrijk doen
voorstel aan Moskou.
ICTORIA
Tot gezamenlijke bespreking van
den Europeesehen toestand.
FRANKRIJK IS KALM.
De verovering van Tsjecho-Slowakije een
afschrikwekkend voorbeeld voor België.
Er lag geld voor klaar!
BON
Si
De Alkmaarsche Couranf
:e I
Rusland stelt zes mogendheden
conferentie voor.
Doch voorbereid.
Ook in Vlaamsche kringen worden de gevaren van
avontuurlijke oplossingen sterk gevoeld.
De Belgische internationale
positie en Nederland.
De as contra democratisch
eenheidsfront.
Felle taal van Gayde in de
Giornale d'ltalia.
DERDE BLAD.
ALKMAARSCHE COURANT VAN DINSDAG 21 MAART 1939.
Engeland en Frankrijk hebben aan de
Sovjet-regeering een voorstel doen toe
komen, tot gezamenlijke bespreking
van den midden-Europeeschen toestand
Van betrouwbare, gezaghebbende zijde
verluidt, dat de Sovjet-regeering gun
stig staat tegenover dit voorstel en
voorgesteld heelt, onmiddellijk een con
ferentie te doen bijeenkomen van Enge
land, Frankrijk, de U.S.SJt., Roemenië,
Polen en Turkije.
Bulgarije en Zuid-Slavië worden in
het Russische voorstel niet genoemd.
De diplomatieke redacteur van Reuter
meent te weten, dat Maisky, de Russische
ambassadeur te Londen, de Britsche regee
ring heeft voorgesteld, dat een conferentie
met andere belanghebbende mogendheden,
waarbij wellicht Griekenland en Turkije
worden gerekend, zou worden gehouden ter
bestudeering van den toestand, ontstaan door
de inlijving van Tsjeoho-Slowakije en de be
dreiging van Roemenië.
Halifax zou, naar verluidt, den Russischen
ambassadeur hebben medegedeeld, dat de
Britsche regeering binnenkort zelf zekere
voorstellen zou doen.
De diplomatieke redacteur van Reuter
verklaart verder, dat er tengevolge van de
bedreigingen tegen Roemenië een nauwere
samenwerking tusschen Engeland en sovjet-
Rusland tot stand is gekomen, dan sedert
langen tijd het geval is geweest.
De berichten, dat Halifax Maisky gisteren
een bondgenootschap heeft voorgesteld, zijn
echter onjuist.
Er is evenwel veel reden om te gelooven
in een nauwe samenwerking, niet alleen met
de sovjet-unie, maar ook met de andere
democratische staten, die aan verdere agres
sieve daden een halt moet toeroepen.
Drukte in Downingstreet.
Alvorens zich naar den ministerraad te be
geven, heeft de Britsche minister van buiten
landsche zaken, lord Halifax, gistermiddag
een onderhoud van een half uur met den
kon mg gehad.
Te twaalf uur gistermiddag werden Attlee
en Greenwood, de leiders van de labour-
oppositie, in Downingstreet ontvangen, hoe
wel de ministers nog bijeen waren, vermoe
delijk om door minister-president Cham-
berlain op de hoogte te worden gesteld van
de laatste gebeurtenissen. Later bracht ook
de leider der liberalen, sir Archibald Sim
clair, een bezoek met hetzelfde doel.
Te kwart over twaalf werd de bijeenkomst
opgeheven.
Omstreeks elf uur kwam de Britsche am
bassadeur te Berlijn, Henderson, op het
Foreign Office. Hij bleef hier ongeveer een
uur.
De Roemeensche gezant tè Londen, Tilea,
kwam op het Foreign Office, juist nadat
Henderson dit had verlaten en ook de Pool-
sche ambassadeur, Ratzynski, heeft een be
zoek gebraoht aan het Foreign Office.
Naar vernomen wordt, worden besprekin
gen gevoerd tusschen de Britsche regeering
en de regeeringen van de Sovjet-Unie, Po
len, Roemenië, Zuid-Slavië, Turkije en Bul
garije over den toestand in Midden-Europa.
Talrijke voorzorgsmaatregelen zijn genomen.
Nog meer besprekingen.
De Duitsche zaakgelastigde te Londen,
Kordt, heeft te kwart voor één gistermiddag
een bezoek gebracht aan het Foreign Office,
waar ook de minister van buitenlandsche
zaken, lord Halifax en de Britsche ambas
sadeur te Londen, Henderson, aanwezig wa
ren.
Intusschen komen uit Parijs en Brussel
berichten over zittingen van den Franschen
en den Belgischen ministerraad.
Voorts heeft volgens een Havasbericht uit
Parijs de Fransche minister van buitenland
sche zaken Bonnet Maandagmiddag den
Franschen ambassadeur te Washington ont
vangen.
Maandagochtend heeft Bonnet den Fran
schen ambassadeur te Berlijn, Coulondre,
ontvangen, alsmede den Britschen zaakge
lastigde, Campbell en den ambassadeur van
de sovjet-unie, Soeritsj.
(Van onzen Parijschen correspondent).
De gebeurtenissen der laatste dagen heb
ben op het Fransche volk gewerkt als een
donderslag. Stellig was de politieke hemel
niet onbewolkt, maar men meende toch een
lichte opklaring te bespeuren, en hoopte op
geleidelijke verbetering van den toestand.
Thans is wel alle hoop den bodem inge
slagen, met één slag is het ontwakend ver
trouwen in de toekomst volkomen vernie
tigd. En daarmede het weinigje sympathie
voor Duitschland, dat langzaam en als een
kasplantje opgekweekt, hier en daar
groeiende was.
Het moet beslist worden ontkend, dat er
te Parijs een paniekstemming heerscht. Niets
is minder waar, het leven gaat uiterlijk den
gewonen, nuchteren gang. Maar de gesprek
ken loopen uitsluitend over de buiten
landsche gebeurtenissen, en wie maar even
toeluistert wordt niet lang over het senti
ment van verontwaardiging der Franschen
in het onzekere gelaten.
Toen de vorige week in de eerste arron
dissementen van Parijs de gasmaskers voor
de burgerbevolking werden uitgedeeld
men verstrekt die hier gratis maa e
men nog grapjes. „Als Frankrijk met gas
maskers begint", hoorden we zeggen, „i
het gevaar geweken". Thans is de scherts
verstomd, men voelt, dat de toestand ernsig
en gespannen is. Men weet, al staat e ni
met zooveel woorden in de kranten, a
fabrieken voor de defensie onder hoogen
druk werken, dat de ministers tot aa
den avond beraadslagen, Parijs en on
regelmatig in telefonisch contact staan
het bezoek van president Lebrun aan
den krijgt nu wel een zeer bijzondere betee-
kenis en dat op de administraties van ge-
gemeenten en arrondissementen e m
satiebevelen gereed liggen. Als zoovaakb«
tegenspoeden toont het Fransche vo
kalm en koelbloedig.
Aldus is ook de houding der ^^ring. e
feiten hadden haar, en ze heeft di U
van George Bonnet ronduit erke""* t
slagen verrast Op hetzelfde oogen 1
de Duitsche troepen Tsjechie binnentrokken
arriveerde aan de Quai d' Orsay no®
gunstig rapport van den momenteel terug
geroepen nieuwen gezant ^oulondre
lijn over de Fransch-Duitsche hande
kingen. Daiadier heeft gisteren onomwonden
verklaard, dat op de omslachtige WV
voorbereidende commissies en lanS°
kamerdebatten de Fransche reSee™ Jf ka_
vast te laat komt bij de parade,
zich die tot gewoonte geworden wee
meer veroorloven, de parlementaire
menten zijn staatsgevaarlijk op di
blik. Daarom verzocht hij speciale v
ten voor minstens acht maanden.
De Kamer heeft die volmachten welke
uniek zijn in dit regime en het kabl"
bijkans dictatoriale macht verleen
teravond toegestaan. Helaas niet z
I eindelooze debatten, tegenvoorstellen en een
handgemeen tusschen de leden der repu-
j blikeinsche unie, waarvan er dertien tegen
het verstrekken der volmachten hebben
gestemd. Men weet, dat daaraan de kwestie
van vertrouwen was verbonden. Van het
aantal uitgebrachte stemmen, 583, verkreeg
de regeering 321, dat is 28 stemmen meer
dan de volstrekte meerderheid. Behalve 154
socialisten, 73 communisten en wat onafhan-
kelijken stemden ook zeventien radicalen
tegen, nota bene de partij genooten van den
minister-president.
Men kan het resultaat moeilijk met recht
schitterend noemen: het politieke spel werd
tot het eind gespeeld en met temeer vrijheid
omdat men wist weinig te riskeeren, want
de meerderheid van een goede vijftig stem
men het totale aantal stemmen tegen be
droeg 264 stond bij voorbaat vast. Intus
schen hebben Daiadier cum suis de handen
nu tot dertig November vrij, de Senaat zal
vandaag het besluit der Kamer sanction-
neeren, en de eerste militaire, sociale en fi-
nancieele decreten liggen ter onderteekening
morgenochtend gereed.
De publieke opinie is niet op de hand der
tegenstemmers. Men critiseert graag in
Frankrijk en het prestige van eenige mi
nisters, met name dat van Bonnet, heeft de
laatste dagen een knak gekregen. Maar aan
den anderen kant ziet men wel in, dat het
thans allerminst de tijd is voor parlemen
taire crises en betreurt men het, dat èn het
nuttelooze gepraat in de Kamer èn de uit
slag der stemming het psychologisch effect,
't welk het votum niet zal nalaten te sor-
teeren, bedenkelijk hebben verzwakt.
Verder wordt het voorloopig afwachten.
Het is geen geheim, dat de Franschen sym
pathie koesteren voor de Tsjechen. De be
toogingen voor het gebouw der ambassade
en het Tsjechische toeristenbureau en die
voor het monument vandaag der Tsjechische
soldaten op de begraafplaats Père Lashaise
zijn er een bewijs van. En de stemming der
te Parijs woonachtige Tsjechen laat zich
denken. Dat er op den salon der Onafhan-
kelijken een even voor de opening in
woede en wanhoop vernield doek hangt van
een Tsjechischen kunstschilder is meer dan
een symptoom.
Niettemin heerscht er te Parijs, zooals
gezegd, een voorbeeldige discipline, een be
wonderenswaardige kalmte, die den vreem
deling zou verleiden te denken, dat er geen
vuiltje aan de lucht is. Maar de sfeer is als
in de Septemberdagen, toen binnen eenige
etmalen een millioen mannen onder de
wapenen was. Men had het ternauwernood
gemerkt.
Frankrijk is kalm maar vastbesloten en
op alles voorbereid. De Franschen geven
zich terdege rekenschap van den emst van
den toestand. En, vredelievend als men is,
hoopt men in deze bange dagen, dat een
conflict moge uitblijven. Wie echter al te
veel op de onderlinge politieke verdeeld
heid der Franschen, op hun offers voor den
vrede, en het niet-gereed-zijn van Frankrijk
rekent, zal bedrogen uitkomen. De grens is
bereikt en in de ure des gevai.rs zijn
Franschen één.
alle
De gebeurtenissen in Tsjecho-Slo
wakije hebben den invloed gehad van
een stortbad en men kan verwachten
dat, aan den vooravond van de verkie
zingen, deze gebeurtenissen van betee-
kenis zullen zijn. Niet het minst in
Vlaamsche kringen is men sterk onder
den indruk gekomen. Men mag beslui
ten dat de veroveringen van Duitsch
land in Midden-Europa als een
afschrikwekkend voorbeeld worden aan
gevoeld en in alle persorganen komt
deze indruk tot uiting. De onmiddellijke
reactie is scherpe argwaan ten opzichte
van alles wat de verhoudingen tusschen
Vlamingen en Walen op de spits drij
ven kan, want, het is in den laatsten
tijd overigens herhaaldelijk betoogd ge
worden, indien in een klein land als
België, dat op zijn onafhankelijkheid en
vrijheid gesteld is, de twee volks
gemeenschappen tegenover elkander
zouden komen te staan, bestaat onver
mijdelijk het gevaar dat vreemden zich
met hun zaken zouden gaan bemoeien.
Dat kunnen slechts avonturiers wen-
schen of zij die in hun verblindheid
hersenschimmige oplossingen nastreven,
welke onvermijdelijk Europa in vuur
en vlam zouden zetten, om ten slotte
Vlaanderen en ook Wallonië, met wel
licht ook Nederland, aan vreemde over-
heersching over tr leveren.
Niets kon voor België actueeler zijn. Het
spreekt van zelf dat de gematigde Vlamin
gen, die stelselmatig hebben gewerkt voor
verbeteringen voor de Vlamingen langs wet-
telijken en practischen weg, maar die zich
tevens hebben gekant tegen maatregelen
welke België in twee deelen zouden splijten,
thans triomfeeren. Politieke hartstocht, mis
standen, een zekere onwil en onmogelijk
heid, in schijn althans, aan Franschspreken-
de zijde, om zich in de Vlaamsche mentali
teit in te werken, heeft heel wat Vlamingen
en ook Walen gedreven naar oplossingen
van federalisme en scheiding, welke, het
wordt zelfs door hen zelf erkend, steeds
nogal schimmig zijn gebleven. Onlangs is
in de Kamer nog het voorstel-Truffaut, een
socialistischen Wallingant uit Luik, dat ove
rigens werd afgewezen, daarvan een typisch
voorbeeld geweest. Herman Vos, die, toen
hij nog behoorde tot de Vlaamsche nationa
listen, een ontwerp van federalisme heeft
uitgewerkt en in de Kamer ingediend, is
daarop terug gekomen en sedert dien is er
practisch niemand die nog zou kunnen aan
duiden wat hij eigenlijk onder federalisme
verstaat. Zelfs waar gesproken wordt over
cultureele autonomie, het stokpaardje van
een man als Cam. Huysmans, voorzitter van
de Kamer, weet men niet zeer goed, wat
daarmee wordt bedoeld. Cultureele auto
nomie is een stelling welke de Vlamingen in
hun volledigheid aanvaarden, voor zoover
zij niet van aard is om de voorstanders van
extremistische oplos .ingen gelegenheid te
geven den wolf onder de schapen te bren
gen.
De regeering-Janson sprak reeds over cul
tureele autonomie, maar de wijze waarop de
radicale politieke groepeeringen zich van
deze opvatting hebben meester gemaakt,
heeft alweer een zekere vrees doen ontstaan
dat deze autonomie, welke kan verwezen
lijkt worden door enkele gezond opgevatte
en practische bestuurlijke maatregelen, een
gelegenheid moet zijn voor het bezetten van
nieuwe ambten, om de splijtzwam nog wat
verder te drijven en ten slotte te leiden tot
resultaten zooals in Midden-Europa.
Waarschuwingen van de pers.
Een oogenblik zooals dat heeft zelfs „De
Standaard" aanleiding gegeven te waarschu
wen. Een blad als „De Courant", waarin de
Vlaamsche katholieken hun spreektrompet
hebben die de zeer persoonlijke opvattingen
van den heer Sap, meester van „De Stan
daard", niet kunnen volgen, heeft de waar
schuwing laten vergezeld gaan met een dui
delijke afkeuring van de houding van de lei
ders van het Vlaamsch Nationaal Verbond,
die niet alleen in hun politieke actie de
Hitleriaansche ideologie hebben ingevoerd,
maar bij de beoordeeling van de gebeurte.
nissen in Midden-Europa geen woorden van
afkeuring vinden, alhoewel daar toch het
tastbare voorbeeld wordt gegeven van wat
de Vlamingen te wachten staat indien het
ooit zoover moest komen dat de groote na
buren van België zich met hun zaken moes
ten inlaten. Dat alles schept een zeer wer
kelijke atmosfeer van reactie tegen overdrij-
vig, welke vooral wordt beseft als er geva
ren in de lucht hangen en de moreele auto
riteit van personen zooals J. Hoste, gewezen
minister van onderwijs, die steeds heeft ge
waarschuwd tegen buitenlandsche gevaren
zoodra de verstandhouding tusschen Vla
mingen en Walen heelemaal zou onder
mijnd zijn, komt versterkt uit dit alles te
voorschijn. De onafhankelijkheid, de eer
lijkheid en oprechtheid waarmee zij voor
krachtige maar bezadigde en evenwichtige
maatregelen steeds zijn opgekomen, heeft
moed en zelfverloochening vereischt in een
tijd dat er slechts succes was te vinden voor
hen die het hardste schreeuwden. De toe
schouwer ervaart dat juist daar de moedig
sten zijn te vinden die weten te handelen
naar hun innige overtuiging, gevormd vol
gens hoogere begrippen van algemeen be
lang. Dat zijn overwegingen die doordrin
gen en voor zoover er niet zal worden ge
tracht om van deze atmosfeer gebruik te
maken om datgene wat voor de Vlamingen
reeds is tot stand gekomen te verminderen,
zullen zij zeer zeker hun stempel drukken
op de verdere ontwikkeling van de gebeur
tenissen in België in een geest van ver
draagzaamheid en onderlinge verstandhou
ding.
De z.g. Duitsche invalsplannen.
De internationale gevaren van 't oogenblik
stellen België ook nog voor andere essen-
tiëele problemen, in verband met zijn inter
nationale positie. Deze problemen houden
vooral verband met de versterking van de
middelen om zijn onafhankelijkheid te be
vestigen. De bewogen Septemberdagen
hebben bewezen dat België vast besloten is
in geval van crisis de gedragslijn te volgen,
met alle middelen, welke het zich vrij heeft
opgelegd, gesteund door de openbare mee
ning in Vlaanderen en Wallonië. Het beken
de artikel in het „Journal des Débats", over
zoogenaamde Duitsche invalsplannen in
Nederland en Zwitserland, dat in België
evenmin als in Nederland overigens onrust
heeft doen ontstaan, heeft andermaal de
kwestie gesteld van het recht van doortocht
voor vreemde legers. In de veronderstelling
dat Nederland het hoofd zou moeten bieden
aan een inval zou Frankrijk geen hulp kun
nen bieden, zonder over Belgisch grondge
bied te komen. Van Belgische zijde werd in
een nota van Belga, naar aanleiding hier
van, bepaald dat het Belgische standpunt
inzake recht van doortocht bekend is. Er
werd niets meer aan toegevoegd. Verdui
delijken wij bijgevolg deze aangelegenheid.
Frankrijk en Engeland behouden hun ver
plichtingen, aangegaan in de verdragen van
Locarno en Londen, nl. in 1925 en 1936. In
October 1937 heeft Duitschland zich ook
verbonden de integriteit van België te eer
biedigen. België kan op deze drie landen
beroep doen om steun. Daar tegenover staat
geen enkele Belgische verplichting, tenzij
deze dat België alles moet in het werk
stellen om zijn grondgebied te vrijwaren
tegen een inval, welke het tot een operatie
basis zou maken. Men mag aannemen dat
België op het oogenblik reeds in staat is
deze verplichting na te komen. België heeft
inmiddels te kennen gegeven zijn Volken-
bor.dsverplichtingen te zullen nakomen.
Hieronder komt het bekende artikel 16 voor,
dat het recht van doortocht voorziet. Welnu,
België heeft de interpretatie overgenomen,
welke de interpretatie is van de meerder
heid van de Volken! ondsleden en ook van
Nederland, nl. dat wat de sancties en het
recht van doortocht betreft, België zelf in
laatste instantie het recht van oordeel en
beslissing heeft. België heeft dus het recht
te handelen naar omstandigheden. Men be
grijpt echter heel goed dat een Duitsche
inval in Nederland België niet onverschillig
zou kunnen laten. Uit de interpretatie van
s SOWJET
RUSLAND
Duitsche belangen. - Door de bezetting van Bohemen en Moravië heeft Duitschland
het op één na belangrijkste petroleumveld van Tsjecho-Slowakije n.1. bij Hodonin
in bezit gekregen. Het belangrijkste veld is dat bij Egbell in Slowakije, over welks onaf
hankelijk nog niets met zekerheid is te zeggen.
Men weet bovendien, dat de spanning in Roemenië ongeveer tot haar hoogtepunt
is gestegen. Roemenië voelt zich bedreigd door Duitschland, mede omdat het zeer be
langrijke petroleumbronnen en bovendien rijke, nog niet geëxploiteerde erstlagen
bezit,
dank ri) de «paarverzekering »an d*
VICTORIA. Zoon verzekering kost een
daalder per maand voor iedere 500
gulden.
Vraag eeni inlichtingen:
,oo.
•n brochure. A^c.
*sus
M.V.VEBOBBW»»®
KeixengracM
I»
128. toeerda»
de verschillende verklaringen, deze van
Duitsche namelijk, valt af te leiden dat
Duitschland economische en financieele
maatregelen, ingevolge het Volkenbonds
pact, niet als een casus balli zou beschou
wen, maar wel deelneming aan militaire
maatregelen, waaronder te rangschikken
valt de verleening van een recht van door
tocht aan eventueele Fransche legers. Zoo
dat, indien een inval in Nederland Belgii
zooals gezegd niet onverschillig zou kunnen
laten, de Belgische regeering toch vrij zou
hebben te oordeelen over de te nemen be
slissingen.
Aan de kwestie van militaire samenwer
king tusschen België en Nederland is hier
te lande in de laatste tijden ook aandacht
besteed geworden. Wij zullen gelegenheid
hebben hierop nader terug te komen.
De Romeinsche middagbladen druk
ken op de voorpagina berichten af van
hun correspondenten te Londen, Berlijn
en Parijs, waarin zij wijzen op 't stre
ven van Groot-Britannië, dat geholpen
wordt door Frankrijk, om Duitschland
te omsingelen, o.m. door middel van
democratisch eenheidsfront, waarvan
ook Sovjet-Rusland deel zou uitmaken.
De bladen maken melding van het door
Londen en Moskou voorgestelde bondge
nootschap en de door de Fransche regee
ring met het oog op een oorlog genomen
maatregelen.
Gayda maakt in de Giornale d'ltalia mel
ding van een nieuwe golf van beleedigingen
in de Fransche bladen der laatste dagen
aan het adres van de waarde van den Ita-
liaanschen soldaat en de eer van Italië. Hij
schrijft over de vergissingen der Franschen
bij de politieke en militaire waardeering
van andere landen, met name Italië. Toch
is het goed, dat Frankrijk bij zijn oordeel
rekening houdt met eenige rechtzettingen,
te weten, dat Italië met den geest en de
waoenen, vastberaden op de as rust, dat
Italië geen program heeft, om zich met het
oog op een oorlog te haasten, doch dat het
geen conflict vreest, dat 't veeleer met on
geduld er op wacht, deze kampioenen te
ontmoeten, die aan de andere zijde van de
barricade te Parijs hun stem opzetten, na
op papier te hebben gerekend op de mil-
lioenen mannen en duizenden kanonnen,
welke Groot-Britannië, de Vereenigde
Staten en zelfs Sovjet-Rusland voor de
verdediging van hun grond schijnen te
verzekeren.
Ook de Duitsche pers roert zich.
Het Hamburger Fremdenblatt herinnert
in een hoofdartikel aan den proteststap van
den Britschen ambassadeur op 12 Mei 1938,
waarin hij zich keerde tegen de hereeni-
ging van Oostenrijk met het Groot-Duit-
sche rijk. Het is, aldus het blad, vandaag
al niet meer het papier waard, waarop het
werd geschreven. Het protest tegen de ver-
eeniging van Bohemen en Moravië zal het
zelfde lot ondergaan.
Frankrijk heeft indertijd, zooals nu, naar
het voorbeeld van Engeland gehandeld.
Chamberlain heeft stuk voor stuk zijn po
litiek van vrede en overeenstemming moe
ten offeren op het altaar der richting rond
Sir Robert Vansittart Vansittart heeft zich
na zijn val beperkt tot de leiding van den
wereldoorlog der propaganda tegen Duitsch
land, Italië en Japan.
In de gebeurtenissen der laatste week
heeft hij zijn groote kans gezien weer den
ouden beslissenden invloed op de koersbe
paling der Britsche buitenlandsche politiek
te nemen.
Wanneer wij, aldus het artikel, ook thans
nog het onschokbare geloof hebben, dat de
volken van Engeland en Duitschland niet
aandringen op een conflict, zijn wij er
evenzeer zeker van, dat Sir Robert Vansit
tart op den besten weg is zijn natie te drij
ven in een iedere verantwoordelijkheid
missende ophitsing.
is het EENIGE DAGBLAD met een
EIGEN STADSKARAKTER.
Dat is de GROOTSTE WAARDE voor den
adverteerder! TeL 3320.
i-
IX
il
te
,n
a.
In
i n
ie
1-
5t
r-
n
5*
tg
W
id
ts
2-
5*
!2*^
it
a-
jn
ït
zt
:e
a
i-
:n
Df
tl»
.n
ie
:h
at
r-
n
1-
n
at
n I
M
it
