DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN.
FRANCO NEEMT BEZIT VAN
Anti-agressieverklaring van Engeland
Frankrijk verwacht.
en
e« Courant wordt ELKEN AVOND. bek.lv. Z„n.
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2—,
ranco door Set geheele Rijk 2.50.
Directeur: C. KRAK.
MADRID.
TOONEELEN VAN GEESTDRIFT ONDER
DE BEVOLKING.
De Universiteitswijk te Madrid is thans volledig door de
rechtschen bezet. In de voornaamste straten en op de pleinen
van de hooldstad heerscht een onbeschrijflijke drukte. Voor
het regeeringspaleis juicht een ontzaglijke menigte de leiders
van de Falanx en Requetes toe, die van de naburige fronten
naar Madrid zijn gekomen om getuige te zijn van de over
winning van Franco.
Politieke gevangenen
bevrijd.
Woensdag 29 Maart 1939
Ook val van Valencia
te wachten.
141e Jaargang
Engeland wil meer dan raad
plegen zegt Chamberlain.
De aigemeene toestand.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
alkmaarsche courant
Losse nummers 5 cents.
No. 75 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Union-Radio, de zender die thans in handen der rechtschen is, heeft tot de
republikeinsche strijdmacht de volgende boodschap gericht:
„Tegenstand is thans nutteloos. Wij doen opnieuw een beroep op allen opdat
er geen bloed vloeit. Gij kunt rekenen op de rechtvaardigheid van den Gaudillo.
Wanneer Franco pardon beloofd, houdt hij woord. Het is nutteloos zich te ver
zetten en wij noodig en de republikeinen uit zich onverwijld over te geven".
De speciale correspondent van Reuter
seint na een rondgang door de stad, dat
hij al den tijd dat hij te Madrid heeft
vertoefd, nimmer zulke tooneelen van
uitbundig volksenthousiasme had aan
schouwd. De straten waren vol tnen-
schen, die juichten, dansten, zongen en
enthousiaste kreten uitten. Velen had
den tranen in de oogen en vreemden
omhelsden elkaar.
De verdere bezetting der stad wordt voort
gezet zonder dat er een druppel bloed
vloeit. Het zijn de troepen van generaal
Espinoza de los Monteros, die haar van drie
zijden tegelijk binnenrukken. Kolonel
Lozas, commandant van de 16e divisie, is
tot militair gouverneur benoemd. Om twee
uur gistermiddag namen de rechtsche auto
riteiten de gemeentelijke diensten over.
Te 16 uur gistermiddag deelde Union-
Radio het volgende mede: „Sedert Maan
dagmiddag had men den indruk dat Madrid
geen weerstand meer kon bieden. De roode
strijdkrachten verlieten hun loopgraven en
stellingen. De anarchisten trachtten nog 'n
zeker verzet te organiseeren, doch het was
te laat. De bevolking had besloten zich over
te geven. Groepen anarchisten namen de
vlucht.
Te negen uur gisterochtend verscheen in
de Calle Alcala een rechtsche vrachtauto,
bezet met menschen, die „Leve Franco, Le
ve Spanje!" riepen. Niet lang daarna ruk
ten de eerste troepen de stad binnen. Om
12 uur 's middags was de stad geheel bezet
en in den namiddag werd de Universiteits
wijk in bezit genomen. Het leven gaat
thans weer zijn gewonen gang".
Franco's vlag gehesclien.
Te half een kwam een overste van de
Falanx bij het ministerie van financiën, het
voormalige kwartier van het luchtleger,
aan. Hij onderhield zich twintig minuten
met Besteiro, den voorzitter van de Oortes
en waarnemend president der reP^
die als eenige, verantwoordelijke leider der
linksche regeering te Madrid was ac er
gebleven, Pradas en andere leden van den
Verdedigingsraad. Een lid van de °PP°®
in den vorigen gemeenteraad, Melchio
Bodriguez, heeft zich aan het hoo
den raad gesteld en de vlag va.i Franco op
het stadhuis laten hijschen. Hij heeft een
radiotoespraak tot de Madrileensche e
king gehouden, waarin hij verk aar e
het in de stad volkomen rustig is. Hi.i voeg
de daaraan toe: „De eerste maatregel, dien
wij nemen, is de bevestiging van a
meenteambtenaren en -beambten
tegenwoordige betrekkingen. Ik v
dezen menschen zich onmiddellij P
post te begeven. De voedselvoorzwenting
verzekerd en alles zal in orde geschieden.
Weldra zullen te Madrid de voorraden 1
vensmiddelen uitgedeeld worden,
nationalistische leger bijeengebrac
om in de behoeften van het Madrileensche
volk te voorzien". j.
Union-Radio deelt voorts mede, dat de
vluchtelingen in de buitenlandse e
sades vanochtend geevacueerd zljn'
voor de Chileensche ambassade en
gezantschapsgebouw van Panama
seerden Falangisten betoogingen.
Zoodra de troepen van Franco d
stad waren binnengetrokken wer c"
litieke gevangenen, die pog in de S
nissen te Madrid zaten, op vrije voeten ge
steld. Het zijn voor het meerendeel jonge
lieden, die lid zijn van de Falanx. De moor
denaar van generaal Lopez Ochoa is in een
hotel te Madrid gearresteerd door een groep
Requetes. In de Calle fuencarral heeft zich
een priester, die zicht sedert Juli 1936 in 'n
huis schuil had gehouden, weer naar bui
ten gewaagd. Hij werd door de menigte
toegejuicht.
Hitiers gelukstelegram.
Hitier heeft het volgende telegram doen
toekomen aan generaal Franco: „Bij het
binnenrukken van uw troepen te Madrid
en de daarmede bevochten eindoverwin
ning vari het nationale Spanje over het
volken vernietigende bolsjewisme, wensch
ik u hartelijk geluk. Duitschland gedenkt
thans met mij in oprechte bewondering de
voortreffelijke verrichtingen uwer dappere
troepen en is er van overtuigd dat nu voor
Spanje een tijd van opbouw aanbreekt, die
de groote inspanning en offers van de ja
ren van strijd zal rechtvaardigen".
Geestdrift in Rome over val van
Madrid.
De Romeinsche ochtendbladen wijden
heele pagina's aan de bezetting van Madrid
en noemen deze gebeurtenis de definitieve
ineenstorting van het communisme en de
roode barbaarschheid in Spanje.
De Nationale Verdedigingsraad is
in vergadering bijeen; beraadslaagd
wordt over een spoedige overgave
--van Valencia. Alle leden van den
Raad bevinden zich te Valencia,
met uitzondering van Besteiro, die
in een radiotoespraak heeft ver
klaard dat hij te Madrid blijft om
de bevolking door het moeilijke
oogenblik heen te helpen.
Omtrent de krijgsverrichtingen
wordt gemeld, dat Franco's troepen
in den sector van Cordoba Adamuz
hebben bezet en in den centralen
sector Aranjuez zijn binnengetrok
ken, waarbij zij 5000 krijgsgevan
genen maakten.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN:
Van 15 regels 125, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar nlaatsraimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De bladen lijzen op de vreugde, welke
hiermede in heel Italië is verwekt en zeg,
gen] dat ook de Italiaansche legionairs met
groote geestdrift door de Madrilenen zijn
verwelkomd. Spanjaarden en Italianen,
vereenigd in opoffering en roem, hebben
een schitterende overwinning behaald op de
communistische strijdkrachten, schrijft de
„Messagero". Dê triomf der wapenen van
het Spanje der phalanx is van universeele
waarde voor alle volkeren.
Vanmorgen hebben de studenten een
vreugdebetooging gehouden voor de Spaan-
sche ambassade. De gezant verscheen op het
balcon, bedankte de studenten en zeide, dat
het fascisme in Spanje gezegevierd heeft en
er orde en beschaving gebracht heeft.
Het graf van het communisme.
Madrid is het graf van het communisme
geworden, schrijft de „Lokalanzeiger" in
zijn commentaar op den val van de Spaan-
sche hoofdstad. Hier had het zijn sterkste
bolwerk opgericht, doch Spanje heeft krach
ten ontwikkeld als in de beste tijden van zijn
roemvolle geschiedenis.
De „Deusche Allgemeine Zeitung" schrijft:
Daar Franco volgens denzelfden geest te
werk gaat als waarmede Duitschland, Italië
en Portugal bezield is, bestaat er geen
twijfel of het zal hem gelukken Spanje tot
nieuwen bloei te brengen.
De „Berliner Boersenzeitung" schrijft:
Het nieuwe Europa, zooals het belichaamd is
in het Duitsche nationaal-socialisme en het
Italiaansche fascisme begroet den verove
raar van Spanje en zijn roemvol leger in de
historische hoofdstad des lands.
In antwoord op een vraag van het La-
bourlid Greenwood heeft Chamberlain in
het Lagerhuis een verklaring afgelegd,
waarin hij zeide:
De regeering zet actief de raadplegingen
met andere regeeringen voort ten opzichte
van de problemen, die het gevolg zijn van
de recente gebeurtenissen. Zoolang deze be
raadslagingen voortduren zal het Lagerhuis
begrijpen, dat het van essentieel belang is,
dat haar vertrouwelijk karakter moet wor
den geëerbiedigd. Het huis zal niet ver
wachten, dat ik verklaringen afleg, die niet
volledig kunnen zijn voor wij beschikken
over de definitieve opvattingen der andere
betrokken regeeringen.
Op de vraag, of de aan sommige mo
gendheden voorgelegde verklaring raad
pleging ten. doel had, dan wel of zij ook
militaire verplichtingen met zich mede
bracht, zeide Chamberlain: Uit de vroe
gere verklaringen zal men begrepen
hebben, dat wat de regeering voor den
geest staat, een heel eind verder gaat.
dan raadplegingen.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij
op dit oogenblik geen verdere bijzonderhe
den wenschte te geven.
Den anderen regeeringen is duidelijk ge
maakt,- wat de Britsche regeering bereid is
te doen. De regeering is zich volkomen be
wust van het dringende dezer aangelegen
heid en van de wenschelijkheid om zoo
spoedig mogelijk tot een conclusie te komen.
Er is echter meer dan een regeering bij
betrokken en de beslissing is niet alleen een
Engelsche beslissing.
Twee mogendheden-verklaring.
Er bestaat, zoo meldt de N.R.Crt. nader,
een goede kans, dat de Engelsche en Fran-
sche regeering nog voor het eind van deze
week een nadere verklaring zullen afleggen
betreffende hun houding tegenover nieuwe
aanvalsdaden in Europa. Chamberlain heeft
daar nog weinig van kunnen zeggen. Hij
heeft zich beperkt tot de mededeeling, dat
het plan van de Engelsche regeering verder
ging dan enkel overleg te plegen (be
doeld wordt overleg met mogendheden,
waar tegenover Engeland geen verdragsver
plichtingen heeft, in het bijzonder landen
Zwitserland's
moeilijke positie.
Zaterdagmiddag kwam het verrassende
telegram uit Bern, dat de Zwitsersche
bondsraad besloten had, zijn grenzen te be
waken: nog dienzelfden dag moest de lading
onder de mijnen aangebracht worden en
werden de militairen, die noodig waren
voor de versterking der grensbewaking, on
der de wapenen geroepen.
Dat léék zeer ernstig, maar de Zwitser
sche regeering deelde daarna mede, dat
deze maatregelen geenerlei aanleiding tot
bizondere ongerustheid behoefden te geven.
Eerder moest de mededeeling geruststel
lend zijn, want de maatregel beteekende
slechts, dat geen vijand plotseling midden
in het land zou staan, maar dat deze op elk
oogenblik, hoe onverwacht en verrassend
ook, zou stuiten op een sterke grenswacht.
Het behoeft geen betoog, dat de bezetting
der grenzen naar alle kanten is geschied,
dus niet alleen in het Noorden, Oosten en
Zuiden, maar ook in het Westen, waar
Frankrijk ligt. Dit natuurlijk terwille van
de neutraliteit, welke Zwitserland te allen
tjjde wenscht te handhaven.
Die neutraliteit is een lastige kwestie.
Londen en Parijs hebben samen afgesproken,
dat béide landen terstond met hun mili
taire machtsmiddelen tusschen beide zou
den komen, als België, Nederland of Zwit
serland door Duitschland zou worden aan
gevallen. Dat is natuurlijk heel prettig,
maar de regeering van de drie genoemde
landen staan hier heelemaal buiten. Zij
kunnen die mededeeling slechts voor ken
nisgeving aannemen, maar mogen er zich
verder niet mee bemoeien.' Geen dezer
regeeringen is dan ook bij de besprekingen
tusschen Londen en Parijs vertegenwoor
digd geweest en geen dezer regeeringen zal
zich ooit in nadere besprekingen over deze
aangelegenheden mengen met de twee
grootmachten in West-Europa.
„Zwitserland neemt van dergelijke mede-
deelingen kennis in het bewustzijn", aldus
het hoofdartikel hierover van de „Neue
Zürcher Zeitung", dat haar positie, welke
die van onvoorwaardelijke neutraliteit is en
blijft, en haar eigen verantwoordelijkheid
daardoor niet in het minst getroffen wor
den. Nóch treft ons eenige verantwoorde
lijkheid voor datgene, wat twee mogend
heden in hun eigen belang afspreken voor
het veronderstelde geval van een aanval
eener derde mogendheid tegen Zwitserland
nóch ontlast dit ons van de eigen verant
woordelijkheid, om zelf alle militaire maat
regelen nauwgezet en tijdig te treffen tot
verdediging van onze neutraliteit". De
N.Z.Z. kan blijkbaar een zeker gevoel van
ongerustheid niet onderdrukken, dat thans
hetzij Engeland of Frankrijk eenerzijds, het
zij Duitschland anderzijds zouden kunnen
meenen, dat Zwitserland eigenlijk bij één
bepaalde zijde moet worden ingedeeld. Het
blad komt krachtig tegen een dergelijk
waandenkbeeld op: „Wat een paar mogend
heden voor het geval, dat Zwitserland bij
verrassing in een oorlog betrokken zou
worden, onderling afspreken, is hun zaak,
zoolang zij onze neutraliteit en onafhanke
lijk in hun afspraken en in hun handelin
gen eerbiedigen; dat raakt ons niet en wij
behoeven thans ook niet ons daarom te be
kommeren. Onze plicht is op ieder oogen
blik ons bewust te zijn van den graad der
Europeesche spanning en van de daarin loe
rende gevaren en ons oogenblikkelijke ge-
reedzijn tot den oorlog steeds op de voor
het oogenblik" passende hoogte te houden."
Het blad geeft ook te verstaan, dat Zwit-
scherland verplicht zou zijn Engeland en
Frankrijk als aanvallers te beschouwen, in
dien deze landen bij wijze van preventieven
maatregel het Zwitsersche grondgebied
zouden willen betreden.
Wij spraken hierboven over de neutrali
teit van Zwitserland, België en Nederland
en over de Zwitsersche grensbewaking. De
De vraag mag daarom worden gesteld: wat
doet Nederland voor zijn grensbewaking.
Men weet, dat ons land reeds een jaar
z.g. tweede bataljons heeft, welke speciaal
bestemd zijn voor de beveiliging van de
grenzen. Men weet ook, dat Defensie overal
kazematten heeft laten bouwen en dat nog
steeds nieuwe kazematten gebouwd wor
den. Die kazematten dienen, om het verde
digende terrein te versterken. Tenslotte
heeft men de z.g. voorbereide vernielingen.
Van dat laatste merkt het publiek natuur
lijk weinig maar, die in de grensstreek wo
nen, weten, wat er in September gebeurd
is to.v. die voorbereide vernielingen. Wij
noemen hier slechts het aanbrengen van
springladingen onder bruggen, in boomen
en in wegen.
Belangrijk is nu het werk, waartoe de
grensbataljons in staat zijn. Dit is thans
nog veel belangrijker dan in September
1938. To en toch kreeg men gelegenheid,
om troepen naar de grensstreken te sturen
en de voorbereidende maatregelen te tref
fen. Echter dit voorjaar heeft iets anders
geleerd: Duitschland rukte
Tsjech o-S lowakije binnen
op een zeer onverwacht
oogenblik.
Daaruit valt dus op te ïpaken, dat men in
de toekomst niet zeker kam zijn van de da
genlange spanning, maar dat men plotseling
voor een fait-accompli staat. En dat heeft
Zwitserland begrepen. Zwitserland wenscht
op a lies voorbereid te zijn en heeft thans
voortdurend zijn grenzen beveiligd.
Dat is niet het geval met Nederland. Het
aantal beschikbare troepen voor onze totale
landsgrenzen en de kuststrook bestaat in
vredestijd uit 24 z.g. twee bataljons van
elk drie compagnieën. Slechts deze troepen
zijn ten allen tijde beschikbaar. Maar op het
oogenblik dus in normale tijden zijn
niet beschikbaar de grenstroepen, be
staande uit de nog te mobiliseeren batal
jons. Dat zijn op het oogenblik minstens 16
bataljons. En deze zijn mede noodig voor de
grensbewaking.
Met andere woorden: op het oogenblik is
Nederland niet beveiligd tegen onverhoed-
sche overvallen, in elk geval niet voldoende
beveiligd.
En de vraag doet zich voor: Is die onvol
doende permanente grensbeveiliging gewet
tigd of moet onze regeering leering trekken
uit de Maartsche dagen in Midden-Europa,
zooals ook Zwitserland hieruit leering trok?
in Oost- en Zuidoost-Europa) In geval van
nieuwe agressie. Dat is op zichzelf al een
belangrijke aanwijzing, dat de regeering
haar streven naar den opbouw van een of
andere coalitie nog niet heeft opgegeven en
bereid is daarvoor zekere risico's te nemen.
Verwacht wordt nu, dat Londen en
Parijs, nog voordat kolonel Beek te
Londen aankomt, nader zullen precisee
ren hoe ver hun bereidheid gaat, Oost-
Europa in geval van agressie te steunen.
In plaats van de viermogendheden-
verklaring zou dus begonnen worden
met een verklaring van de twee Weste
lijke democratieën alleen.
De reden voor dezen nieuwen opzet is
niet moeilijk te bevroeden. Het oorspronke
lijke plan van een viermogendhedenverkla-
ring, die de hoeksteen zou moeten worden
van een zoo breed mogelijk coalitie, is af
gesprongen op de weigering van Polen
openlijk tegen Duitschland partij te kiezen.
Polen heeft echter nooit gezegd, dat het
onder geen omstandigheden aan een coalitie
deel zou nemen. Het heeft slechts geweigerd
zich den Duitschen wrok op den hals te
halen door een openlijk stelling hemen
voordat zekerheid was gegeven, dat het den
Westelijken mogendheden ernst was met
hun beloften. Deze mogendheden moesten
eerst de noodige leiding geven, zij moesten
duidelijk toonen, dat zij vastbesloten waren
de Duitsche expansie een halt toe te roepen,
zij moesten zich in het openbaar zoo onmis
kenbaar vastleggen, dat zij niet meer terug
konden, en eerst daarna zou Polen in over
weging kunnen nemen zich aan hun zijde te
scharen.
De verklaring, die Londen en Parijs nu
verwacht worden te zullen afleggen, moet
klaarblijkelijk zooveel mogelijk aan dit be
grijpelijke standpunt van Polen tegemoet
komen. Men zou daaruit niet dadelijk moe
ten opmaken, dat Chamberlain en Daladier
nu zonder meer zullen verklaren, dat zij
elke nieuwe aanvalsdaad in Oost-Europa als
een casus belli zouden beschouwen. Zoover
zullen zij nog moeilijk kunnen gaan, maar
dat is misschien ook niet noodig.
De mogelijkheid bestaat en daar
wordt hier zeker rekening mee gehou
den dat ook een minder drastisch
stelling nemen, bijvoorbeeld een open
lijk aanbod Polen tegen eiken aanval te
beschermen, voor zoover Polen gelijk
soortige verplichtingen in het Westen,
op zich neemt, genoeg zou zijn om de
pro-Fransche elementen, met name het
Poolsche leger, zoodanig te versterken,
dat Beek ondanks zijn eigen inzichten
gedwongen zal worden een dergelijk
aanbod te aanvaarden.
Motie van Duff Cooper c.s.
Verscheidene afgevaardigden van de
meerderheid, onder wie Duff Cooper, Chur-
chill, Amery, Armiraal Keyes, hebben gis
teravond een motie ingediend, waarin op de
noodzaak wordt gewezen om met kracht de
buitenlandsche politiek te blijven voeren,
welke Halifax onlangs heeft uiteengezet en
om voor dit doel een nationale regeering op
de grootst mogelijke basis te vormen,
voorzien van volmachten inzake het poten
tieel op het gebied van menschenmaterieel,
financiën en industrie, teneinde Groot-
Britannië in staat te stellen een maximale
militaire krachtsinspanning binnen den
kortst mogelijken tijd te verrichten.
Sterkte van het Britsche leger.
In het Lagerhuis heeft Hore Belisha in
antwoord op een vraag van generaal majoor
Knox (conservatief) die vergrooting van
het aantal divisies bepleitte van het geregel
de leger ,,in verband met de huidige gebeur
tenissen" verklaard, dat de regeering „op
het oogenblik de kwestie van de manschap-
pensterkte bestudeert". Spr. weigerde hier
aan iets toe te voegen, ondanks den aan
drang van Knox, die zeide, dat zoolang En
geland niet de noodige maatregelen zou
nebben genomen op m'ütair terrein een pact
tegen agressie weinig aantrekkelijks zou
hebben voor vreedzame mogendheden.
Hore Belisha heeft verder op de vraag, of
hij de vergrooting van het territoriale leger
tot 2 millioen man zou willen overwegen,
geantwoord, dat dit een enorme uitbreiding
van het permanente personeel, van de
oefenmiddelen en van de opleidingsgebou
wen noodig zou maken. Echter, zoo zeide
hij, nogmaals, heeft de Britsche regeering
bepaalde voorstellen in studie.
