PAM'S WONDERLIJKE AVONTUREN
Guillotin onschuldig aan de guillotine.
Herinneringen aan Augustus 1914.
Rechtszaken
£qchUxaact
De valbijl bestond reeds vóór dr. Guillotin.
Bestemd om gerechtigheid te oefenen,
doch verlaagd tot moordwerktuig.
Alkmaarsche Politierechter
Buurvrouwen hadden
ruzie
Heldersche juffrouwen leverden
slag.
Arrondissements Rechtbank
te Alkmaar.
MIDDERNACHT IN 'T
WACHTLOKAAL.
TWEEDE BLAD.
4 i
Honderd vijf en tvintig jaar geleden,
den 26en Maart 1814, stierf een man,
wiens naam over de geheele wereld
bekend is geworden op een wijze, die
hemzelf allerminst aangenaam was,
omdat deze naam ten onrechte in
direct verband werd gebracht met een
der huiveringwekkendste strafwerk
tuigen, welke wij kennen, namelijk
deguillotine. En de man, wiens
naam daartoe werd misbruikt, was
dr. Guillotin.
Weinig kon iemand vermoeden, toen in
1738, dus 201 jaar geleden, in het kleine
plaatsje Saintes een kind van het mannelijk
geslacht werd geboren, dat werd inge
schreven onder den naam Joseph Ignace
Guillotin, dat deze naam tot in lengte van
dagen een klank zou krijgen, die den eer-
zamen burger kippevel zou bezorgen. Had
de Fransche revolutie niet zulk 'n gru
welijke ruchtbaarheid gegeven aan de
guillotine, dan zou zonder twijfel de naam
van den braven dr. Guillotin in onze dagen
reeds lang vergeten zijn. Helaas een
samenloop van omstandigheden heeft ge
wild, dat hem deze vergetelheid werd
onthouden
Een brave man was deze dr. Guillotin,
ondanks de sinistere gedachten, welke zijn
naam wekt. Hij was zelfs, in zekeren zin
althans een filantroop. Hij dacht evenmin
aan het onthoofden van het grootst moge
lijk aantal menschen (schuldig of on
schuldig) in den korst mogelijken tijd, als
aan het bouwen van den Eifeltoren. Hij
was iemand, die veeleer het welzijn, dan
de vernietiging van zijn medemensch op
het oog had.
De eerste maal, dat deze geneesheer uit
de provincie zijn stem in het openbaar ver
hief, was het om de autoriteiten te wijzen
op de noodzaak van het droogleggen van
een deel der moerassen in zijn geboorte
streek, ter bevordering van den algemee-
nen gezondheidstoestand: wel het beste
bewijs, dat hij er niet aandacht, om het
lugubere werk van den scherprechter te
verlichten.
Een pleidooi voor de „eenheids -
straf".
Toch zou hij, zonder het te willen, in die
richting worden gedreven. Dr. Guillotin
was een kind van zijn tijd. Hij had een
open oog voor de ongerechtigheden, welke
hij om zich heen zag geschieden. Hij meng
de zich in de politiek. Zooveel is zeker,
dat wij hem in 1788 in Parijs aantreffen
als volksvertegenwoordiger.
Zitting van Maandag 27 Maart 1939.
Het was een vreeselijk tragische ge
schiedenis met die juffrouw uit Den Helder,
die op het binnenplaatsje, toen ze met den
koffiepot naar den vuilnisbak liep om het
koffiedik weg te doen (klaarblijkelijk was
ze dus geen waarzegster), tegen haar buur
vrouw had gezegd „Ba, viezerik. Je hebt
in de gevangenis gezeten, pas maar op en
betaal je schulden, anders kom je weer in
de gevangenis."
De buurvrouw, die met de juffrouw op
voet van oorlog leeft, „nam" net niet en gaf
via de politie een oorlogsverklaring af.
Een bevriende mogendheid, in casu een
andere buurvrouw, die in haar keukentje
vertoevend het nobele mondgevecht had
aangehoord, verklaarde zich solidair met
de beleedigde partij en nam als getuige
stelling tegen de juffrouw met den koffie
pot, die het koffiedik weggooide, omdat
ze geen waarzegster was. 9
De Alkmaarsche rechtszaal werd gister
middag het slagveld en de politierechter
het instrument van wraakneming der ver-
eenigde Heldersche mogendheden.
De juffrouw van het koffiedik, gelegerd
op het beklaagdenbankje, voelde niets
voor een onvoorwaardelijke capitulatie en
gaf reeds voortijdig vuur, door den officier
tijdens het voorlezen van de dagvaarding
in de rede te vallen. Ze had er weinig
succes mee, want haar werd beduid voor-
loopig te zwijgen. Toen ze wel mocht spre
ken, verklaarde ze de buurvrouw voor
leugenaarster en ze vroeg te mogen zwe
ren, d_i hetgeen tegen haar ingebracht
werd, bezijden de waarheid was. Het zwe
ren werd haar niet toegestaan en onder-
tusschen opende de twee andere mogend
heden, na wel te hebben gezworen, dat zij
een rechtvaardigen oorlog voerden, het of
fensief en verklaarden met ontroerende
eensgezindheid, een nobeler zaak waardig,
dat de juffrouw met het koffiedik de be-
leedigende woorden had gesproken. Een
nieuwe ontkentenis van de juffrouw volg
de, maar de rechter zei, dat ze bekend
stond als praatziek en dat de buurvrouwen
dus wel gelijk zouden hebben. Bovendien
stonden die onder eede. De officier maak
te er niet veel woorden over vuil, koos de
partij van de beëedigde meei derheid en
vorderde 12 of 6 dagen, welke eisch een
hysterische huilbui en eep. omstandig ver-
Dr. Guillotin
In deze hoedanigheid bracht hij in 1789
een voorstel ter tafel, dat hem het weinig
benijdenswaardige voorrecht verschafte,
voortaan in één adem te morden genoemd
met het afschrikwekkendste niddel ter
bestraffing van misdadigers: de valbijl.
Laten wij evenwel onmiddellijk een eind
maken aan het veelverbreide misverstand,
dat de guillotine een uitvinding zou zijn
van den braven dokter. Zij bestond reeds
lang en functionneerde, men zou bijna
kunnen zeggennaar genoegen naar ge
noegen van de autoriteiten althans.
Dr. Guillotin was een aanhanger van
humanitaire denkbeelden. Hij verfoeide
de middelen, waarvan de wet zich in dien
tijd bediende, om misdadigers te stiaffen:
het radbraken, op de kaak stellen, levend
verbranden en andere gruwelen. Daarom
stelde hij in 1789 voor, deze martelingen
af te schaffen en te vervangen door één
zelfde wijze van terdoodbrenging van hen,
die hun leven hadden verbeurd.
De keuze viel op de valbijl.
Als professor in de anatomie viel het
hem niet moeilijk, zijn voorstel op kundige
wijze te verdedigen en zijn medeleden in
de Nationale vergadering te overtuigen
van de noodzaak van deze hervorming.
Doch nu rees de vraag: indien men het
rad, den brandstapel, het schavot en zelfs
de galg in den ban deed waardoor
moesten deze dan worden vervangen? Het
schijnt dat dr. Guillotin persoonlijk niet
met een voorstel is gekomen. Allerminst
stelde hij de guillotine voor, om de
haal, dat niemand kon volgen, tot resul
taat had.
De buurvrouwen, die als goede strategen
van meening waren, dat je niet moet ou-
houden met vechten, voordat c'.e vijand in
derdaad verslagen is, trachtten van de ge
tuigenbanken, waar ze krachtens voor
schrift stelling hadden genomen, het vuur
opnieuw te openen door te gaan inter-
rumpeeren. Maar dat was toch niet con
form de eischen der rechtzaaletiquette en
een algemeen „ssst" volgde, waarop de
winnende partij in een duidelijk hoorbaar
gemompel verviel.
De politierechter vond de schuld van de
juffrouw bewezen en veroordeelde haar
tot 7.50 of 3 Yi dag hecht. Ds juffrouw
vond dat ze haar met dit goedkoope von
nis toch nog een koopje geleverd hadden
en aanvaardde, smartelijk huilend en diep
bewust van haar nederlaag, den aftocht.
Een humaan verslaggever betoonde als
neutrale mogendheid zijn mededoogen met
het oorlogsslachtoffer en gaf haar in het
voorbijgaan een dropje van het merk
Kiene, hetwelk dankbaar tusschen een
paar snikken door haar werd aanvaard.
Steunfraude.
De werklooze ex-mijnwe^ker M. te Den
Helder moest terecht staan, omdat hij als
steuntrekker had verzuimd op te geven,
dat hij op zekeren dag anderhalf jaar
geleden, van den Alg. Mijnwerkersbond
een postwissel had gekregen van 78.90,
zijnde een achterstallige verhooging van
zijn vervroegd pensioen. De man had door
dat zwijgen in totaal 48 te veel steun
ontvangen.
De man bekende, maar zei niet te heb
ben geweten, dat hij het postwissetje ook
had moeten verantwoorden.
De officier vond dat kletspraat; 't stond
duidelijk op het formulier, dat verdachte
elke week moest invullen, dat alles, ook
pensioenen, moet worden opgegeven.
Op verzoek van M. had de^fdeeling den
Helder van het Leger des Heis een bi-ief
geschreven, waarin een reclasseerings-
onderzoek werd aangeboden.
De officier voelde daar niets voor, steun
fraude komt maar al te veel voor en
wat M. had gedaan was heel leelijk. De
belastingbetalers worden door dergelijke
euveldaden gedupeerd en de heele steun-
verleening zou, indien men geen strenge
maatregelen nam, op losse schroeven
komen te staan. De officier eischte 1 maand
gevangenisstraf.
Verdachte vroeg een voorwaardelijke
veroordeeling, maar de rechter vond, dat
hij den ernst van het misdrijf niet goed
genoeg inzag en niet genoeg schuldbesef
betoonde. Het vonnis was daarom conform
den eisch.
Een fiets gestolen.
Voorts compareerde de venter N. D. uit
eenvoudige reden, dat hij het bestaan er
van niet kende.
Nu bevonden zich onder de leden van de
Nationale vergadering lieden, die uit ver
schillende deelen van Frankrijk afkomstig
waren. Enkelen der volksvertegenwoordi
gers uit het zuiden brachten een toestel
ter sprake, dat reeds werd toegepast, zoo
wel in Italië als in hun eigen streek. Dit
was niets meer of minder dan een soort
guillotine hetzelfde werktuig, dat zich
een zoo ontzettende reputatie heeft ver
worven, van Sanson tot Anatole Deibier,
die dezer dagen voorgoed het hoofd heefr
neergelegd.
Een fatale herdooping.
Het principe van de toenmalige valbijl
was hetzelfde als heden ten dage; alleen
was de vorm iets eenvoudiger en luidde
de naam anders. Vooral dit laatste is van
veel belang want daaruit blijkt, hit over
tuigendste, dat de brave dr. Guillotin er
part noch deel aan had. Men noemde het
toestel bij den Italiaanschen naam: „Man-
naja". Dit instrument nu werd uitverko
ren, om het denkbeeld van dr. Guillotin te
verwezenlijken en de doodstraf sneller en
humaner toe te passen.
Men zou dus den menschlievenden dok
ter geluk hebben kunnen wenschen met
dit blijk van medegevoel zelfs voor zijn
medemenschen, die tot misdaad waren
vervallen. Doch dit succes zou hern nood
lottig worden. Wilde men zijn naam op
bedenkelijke wijze! eeren, door dien te
verbinden aan den „automatischen kop
pensneller?" Is een zijner medeleden op
dit noodlottig denkbeeld gekomen? De ge
schiedenis verspreidt hierover geen licht;
doch zooveel is zeker, dat de „manaja",
ingevolge het besluit van de Nationale
Vergadering op 20 Maart 1792 officieel
ingevoerd, nanwelijks was begonnen met
haar bloedigen plicht te vervullen, of zij
werd door de Parijsche spraakmakende
gemeente herdoopt in „guillotine".
Berucht in plaats van beroemd.
Onnoodig te zeggen, dat dr. Guillotin op
deze zonderlinge onderscheiding volstrekt
geen prijs stelde, te minder, omdat dichters
van minder allooi en straatzangers er met
een soort galgenhumor vermaak in schep
ten, de guillotine tot onderwerp van hun
liedjes te kiezen. Men kan zeggen, hoe
zonderling dit ook klinkt, dat zij den nieu
wen naam „populair" maaktenDr.
Guillotin protestaerde) loochende elk ver
band met de valbijl; doch het kwaad was
onherroepelijk geschied nont :s hij
er in mogen slagen, z:jn naam te bevrijden
van dezen onverdienden smaad. Tot zijn
ongeluk bracht de groote revolutie den
naam van de noodlottige machine weldra
met een gevoel van walging en afschuw
op aller lippen, in geheel Europa en daar
buiten.
Den 26en Maart 1814 blies dr. Guillotin
den laatsten adem uit, gebukt onder het
gevoel, dat zijn naam slechts met een
huivering werd uitgesproken. Doch, al
blijft dit ook waar voor de guillotine zélf
toch hebben wij in het licht willen stel
len, dat de dokter onschuldig is aan de uit
vinding van het gruwelijke toestel, dat
tijdens de revolutie tot moordtuig werd
verlaagd.
(Nadruk verboden).
Leeuwarden, gedetineerde in een of andere
gevangenis, voor den Alkmaarschen poli
tierechter vanwege een door hem gepleeg-
den diefstal van een fiets, ten nadeele van
den heer M. Sunderman te Sijbekarspel.
Zijn maat en medegedagvaarde was niet
verschenen.
De officier vorderde tegen D., die reeds
acht maanden gevangenisstraf voor een
ander feit uitzit, 2 maanden gevangenis
straf en tegen den niet-verschenen E. H.
die een nog blanco strafregister had
1 maand gevangenisstraf.
Het vonnis was conform aan dezen eisch.
Voor de Alkmaarsche rechtbank had zich
Dinsdagmorgen te verantwoorden C. de G.
uit Alkmaar, die in een der jachtvelden in
de omgeving van Alkmaar door de rijks-
veldwacht was aangetroffen met een jacht-
acte, die vervalscht bleek te zijn.
Verdachte bekende de acte, die al zeer
cud was, te hebben vervalscht. Hij beweer
de echter het niet met eenig boos opzet te
hebben gedaan, doch meer uit een soort
„kinderachtigheid".
De president vond op zijn beurt die uit
vlucht kinderachtig, vooral, omdat de G.
in het veld aan het jagen was en, naar zijn
acte gevraagd zijnde, de vervalschte acte
had getoond.
De officier vorderde een hooge boete, n.1.
250 of 100 dagen.
Verdachte verklaarde slechts een gering
inkomen te hebben.
Uitspraak volgende week Dinsdag.
Een vierkante ruimte, waarin een kachel,
die nu eens rood-gloeiend staat, dan weer
ijzig koud aanvoelt; verder een tafel, niet
al te schoon, niet al te ontvet; dan één
stoel, speciaal en alleenlijk bestemd voor
den wachtcommandant, twee banken, gere
serveerd voor den korporaal van aflossing
en beoefenaars van het meest edele kaart
spel: zwikken; tenslotte de brits met
plaats voor hoogstens drie slapende kerels.
Aan de grauwe muren uittreksels van
militaire voorschriften, totaal onleesbaar;
verder de lijst van autoriteiten, die gewaar
schuwd moeten worden bij brand en on
lusten, eveneens onleesbaar; eindelijk eeni-
ge befaamde keukenbriefjes, appèllijsten,
en een smoezelig cahier met „inhoud".
Ziedaar het wachtlokaal, in hetwelk de
wachtcommandant zijn krantje leest, zijn
romannetje verslint, zijn liefdesbrieven
schrijft
Op een avond, tegen het middernachte
lijk uur. In het wachtlokaal heerscht diepe
rust. Op de brits slapen afgeloste schild
wachten, op een der banken rust de korpo
raal van aflossing, op de stoel dommelt de
wachtcommandant, die volgens voorschrift
wakker moet blijven.
Hij wacht op enkele mannen, die avond
permissie hebben en denkt: „als dat maar
goed af loopt!"Want voor het kleine
groepje is het een belangrijke avond ge
weest: den volgenden dag zullen zij af
zwaaien, naar huis gaan! Met groot verlof!
Buiten klinkt regelmatig de pas van de
post voor 't geweer. Hij stapt steeds maar
heen en weer: van den ingang der kazerne
tot de hoofdpont; precies tien meter. Hij re
kent nog niet, want 't duurt nog minstens
een uur voor de aflossing komt.
Plots wordt de stilte verstoord door een
luid, lang aanhoudend belgerinkel. En veel
stemmig klinkt het nationale lied: „Wij
gaan nog niet naar huis! Nog lange niet!
Nog lange niet!"
In het wachtlokaal is de commandant
plotseling weer geheel wakker geworden
en meteen snelt de korporaal al naar de
poort, opent deze en even later volgt de
„hartelijke" begroeting in het domein van
den sergeant.
Wel een beetje érg laat, hé?, merkt de
commandant op, het appèlbriefje bestudee-
rende.
Jewel, sergeant, maar ja, ziet u, we
gaan morgen afzwaaien en nou hebben we
wat gefuifd! En met één ruk tot den
korporaal: Zeg, zou je die deur niet eens
dicht doen, oue vetbon?"
Voordat het tot een debat komt, stuurt
GENEZEN DOOR HANDOPLEGGING.
Twee maanden hechtenis.
In hooger beroep van een vonnis van
den kantonrechter te Amersfoort, heeft
gisterenmorgen voor de rechtbank te
Utrecht terecht gestaan de 60-jarige vee
handelaar D. K. uit Zeist, wegens het on
bevoegd uitoefenen van de geneeskunst.
De man werd in eerste instancie veroor
deeld tot 2 maanden hechtenis, omdat hij
een juffrouw uit Barneveld, die niet loopen
kon, had behandeld door met zijn hand
over haar voet en haar onderbeen te strij
ken onder het uitspreken van gebeden,
voor welke behandeling hij honorarium in
ontvangst had genomen.
Voor de rechtbank verklaarde hij het uit
vriendschap te hebben gedaan, ofschoon
hij de menschen te voren niet kende. De
juffrouw, die zeer moeilijk liep, verklaarde
als getuige, dat de „genezer" de behande
ling wel 10 maal had herhaald en daar
telkens 2.50 voor had gekregen. De
handoplegging had niet geholpen. Haar
echtgenoot verklaarde in gelijken zin.
De officier van justitie, mr. J. F. Camp-
huis, herinnerde er in zijn requisitoir aan,
dat verdachte reeds vele malen wegens
het onbevoegd uitoefenen van de genees
kunst was veroordeeld. Hij achtte de door
den kantonrechter opgelegde straf van 2
maanden hechtenis juist en vroeg beves
tiging. Uitspraak over 14 dagen.
ECHTELIJK DRAMA TE ROTTERDAM.
Op 20 Juli van het vorig jaar heeft zich
in een woning te Rotterdam een ernstig
drama afgespeeld, dat voor den betrokken
persoon nog betrekkelijk goed is afge-
loopen.
Het echtpaar C. K. had reeds langen tijd
oneenigheid en de vrouw had reeds een
advocaat in den arm genomen om van
haar man te kunnen scheiden.
Op den morgen van genoemden datum,
was de man reeds vroeg naar zijn werk
1 Augustus a.s. zal het 25 jaar
geleden zijn, dat de Nederlandsche
weermacht mobiliseerde.
In deze rubriek zullen af en toe
schetsjes geplaatst worden van
lezers, die toen gediend hebben.
Wie mobilisatie-herinneringen
heeft, kan ze dus inzenden.
onze sergeant de laatkomers naar hun ka
mer met de opmerking: „Maak maar gauw,
dat jullie onder de wol komen".
Weer is de rust teruggekeerd, weer vecht
de wachtcommandant tegen zijn eenigen
vijand, de slaap, die alles-overmeesterende
slaap. Tot opeens het geroep van de post-
voor-'t-geweer klinkt. Sergeant, ze breken
de heele boel af!
Meteen vliegt sergeant X. overeind, gooit
de deur open enalle kamers zjjn hel
verlicht! En gezang, gekrijsch en.... ge.
vloek klinkt uit kamer 13, natuurlijk pre
cies daar, waar de afzwaaiers slapen.
En als sergeant X. naar het kardinale
punt sluipt, ziet hij hoe daar een soort
krijgsdans wordt uitgevoerd door de oud
jes. Zeer tot ongenoegen van de rest, die
nog blijven moeten en die dit ongenoegen
uit in het gooien met hompen kug, kussens
en andere projectielen. Ineens gaat de deur
open en als de pretmakers het gezicht van
den wachtcommandant zien, kalmeeren de
meesten al.
„Ik dacht, dat jullie gingen slapen, hé?''
dondert hij met enorme stemverheffing
door de zaal. Geen antwoord. Slechts Jan
sen knikt, terwijl hij in de meest wonder
lijke houding op den rand van zijn krib be
zig is, zijn beenwindsels op te rollen, het
geen dezen nacht al bizonder lastig blijkt.
Gegrinnik, ergens vandaan. Bijna gaat
het verkeerd, bijna dreigt de sergeant een
minder glorierijke nederlaag te lijden. Dan
redt hij zich: En nou stil en anders, morgen
niet afzwaaien!
Het dendert door de kamer en ver
standig genoeg meteen verdwijnt ser
geant X. En gelukkig merkt het fuifstel
niet, dat hij bijna een salto-mortale maakt
over een gamelle.
Den volgenden morgen zwaaiden ze tóch
af, de fuifnummers. En sergeant X. kreeg
een extra-handdruk. Omdat hij niemand op
de bon gezet had!
M. S.
gegaan, doch daar er dien dag niets te
doen viel, keerde hij spoedig naar huis
terug. Hij begaf zich naar de keuken, waar
hij o.m. koffie zette en noodigde toen ook
de vrouw uit te komen koffie drinken.
Toen zij hieraan gehoor gegeven had,
bracht de man het gesprek weer op de
echtscheiding, die hij ongedaan wenschte
te zien. Er ontstond ruzie over dit onder
werp en toen is de man op de vrouw afge
vlogen en heeft haar bij de keel gepakt
met het doel haar te wurgen, zeggende:
„Je laatste uur is geslagen." De vrouw
raakte bewusteloos en toen zij weer bij
kwam was haar man verdwenen,
vrouw dikke roode striemen in den hals en
De dokter constateerde later bij de
voorts een kneuzing en bloeduitstortingen
ter hoogte van de zevende en achtste rib,
veroorzaakt door stompen. De man is naar
de einrichting „Maasoord" overgebracht.
Bij de behandeling voor de rechtbank te
Rotterdam, werd tegen verdachte, den
42-jangen graancontroleur C. K., die ont
kende zijn vrouw van het leven te hebben
willen berooven, een gevangenisstraf ge-
eischt van drie jaar en zes maanden, door
te brengen in een bijzondere strafgevange
nis. Uitspraak doende heeft de rechtbank
verdachte veroordeeld tot een gevange
nisstraf van twee jaar, door te brengen
in een bijzondere strafgevangenis.
ONZE POSTVLUCHTEN.
De positie der postvliegtuigen was gis
teren:
uitreis: Valk te Jodhpoer, Reiger te Na
pels, Pelikaan te Singapore;
thuisreis: Zilverreiger te Bagdad, Buizerd
te Medan en Gier te Napels.
MODERNE MACHINES VOOR UW
DRUKWERK! BIJ COSTER.
ALKMAARSCHE COURANT. TEL. 3320.
192. De speurders begeven zich op weg om den kleinen
Pam te vinden. Ieder kiest zijn weg en daar gaan zij dan.
Zal het lukken?
193. De koning heeft door het hele land omroepers
gezonden om het volk mee te delen dat Pam verdwenen
is. Een grote beloning wordt uitgeloofd aan diegene die
hem terugbrengt.
