DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Roosevelt's vrede te poging om redden. den Beroep van op den president van Amerika Hitier en Hussolini. No. 90 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Maandag 17 April 1939 141e Jaargang De regeering der Vereenigde Staten heeft Zaterdag een stap ondernomen van het allergrootste belang. Roosevelt heelt n.l. de twee dictatoren van Europa, Hitier en Mussolini, verzocht, zich voor den duur van 10 jaar te verplichten, de onafhanke lijkheid en territoriale onschendbaarheid te eerbiedigen van dertig met name genoemde staten, waaronder Nederland. Als tegenprestatie zouden de Vereenigde Staten trachten econo mische samenwerking van Duitschland en Italië met alle landen te vergemakkelijken, en aan beide landen de middelen te geven om zich de grondstoffen te verschaffen waaraan zij behoeite hebben. Allen moeten op voet van gelijkheid tot de wereldmarkt worden toegelaten. Gedachtenwisseling moet eveneens leiden tot verlichting der lasten der bewapening. TIENJARIG BESTAND VOORGESTELD. „Ge zijt u er wel van bewust, ik ben er van overtuigd, dat in de geheeie wereld honderden milli- oenen menschen op het oogen blik leven in voortdurende vrees voor een nieuwen oorlog of zelfs een reeks van oorlogen. Dat deze vrees bestaat en dat een zoodanig conflict mogelijk is is voor het volk der Vereenigde Staten, in welks naam ik spreek, een reden tot groote ongerustheid, en evenzeer voor de volken van andere staten op het geheele Westelijk half rond. Allen weten dat een groote oorlog, zelfs wanneer hij beperkt zou blijven tot andere wereld- deelen, zwaar op hen zou wegen gedurende zijn geheelen duur en zijn invloed ook tot de ko mende generaties zou uitstrek ken. De algemeene toestand. De oproep van president Roosevelt. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Directeur: C. KRAK. Hooidredacteur: Tj. N. ADEMA. Als een groote verrassing is Zater dag het bericht gekomen, dat president Roosevelt aan Hitier en Mussolini een telegram heeft gezonden, met verzoek eom een verzekering, dat hun strijd krachten geen onafhankelijke Euro- peesche natie zullen aanvallen of binnenvallen. Deze verzekering zou voor den tijd van tenminste tien jaar gelden. Hitier heeft zich na ontvangst van dit telegram van Berchtesgaden naar Miinchen begeven, waar hij met von Ribbentrop heeft geconfereerd. In middels werd ook telefonisch contact gehouden met Mussolini en Göring, die op het oogenblik te Rome vertoeft. De tekst van het telegram dat president Roosevelt tot rijkskanselier Hitier en tot het hoofd der Italiaansche regeering Mussolini heeft gericht luidt als volgt: Roosevelt's oproep, welke Zaterdagmid dag wereldkundig werd gemaakt, is door de geheele beschaafde wereld als een blijde boodschap ontvangen. Het was, of er plotse ling weer een lichtstraaltje aan den hemel te voorschijn was gekomen. Het was, of het dreigende oorlogsgevaar weer was afge wend en dat de kans bestond, dot de eerste jaren de vrede gehandhaafd zou blijven. Helaas, de poging van Roosevelt is mis lukt, tenminste dat moeten wij opmaken uit de berichten, welke ons tot heden hebben bereikt. Want Berlijn en Rome staan volko men afwijzend tegenover Roosevelt's op roep. Zij wenschen geen verzekeringen te geven, zooals Roosevelt die gevraagd had, zij willen zich niet binden, maar vrij blijven in hun doen en laten. Op zich zelf is dat misschien nogtoe te juichen. Immers, men had even goed kunnen verwachten, dat zij zich volkomen accoord hadden verklaard met Roosevelt's poging om den vrede te redden. Een belofte schenden is immers iets, dat de heeren Mus solini en Hitier heel gemakkelijk afgaat?! Aan den anderen kant is de officieuze af wijzing officieel is er nog niets bekend van het standpunt der spilmogendheden zeer ernstig te noemen, omdat er uit blijkt, dat de totalitaire staten nog steeds niet te vreden zijn met hun veroveringen, dat zij nog altijd niet verzadigd zijn. Zelfs zou men er uit kunnen opmaken, dat Duitschland en Italië zeer spoedig een nieuwen slag willen slaan. Dat laatste is heelemaal niet onmogelijk. Bekijkt men immers den toestand zoo nuch ter mogelijk, dan komt men tot de volgen de conclusies: Duitschland en Italië hebben vrijwel het maximum van hun bewapening bereikt, staan dus ongeveer op het toppunt van hun militaire kracht. Daarentegen kun nen de democratische staten mits zij er den tijd voor krijgen hun legers nog veel en veel meer uitbreiden. Dat zij op het oogenblik druk bezig zijn, om hun „achter stand" in te halen, is natuurlijk bekend ge noeg. Het is dus zeer begrijpelijk, dat de kansen van de spilmogendheden dalen naar mate de vrede langer gehandhaafd blijft. Dat is natuurlijk geen prettige gedachte voor ons, maar moeten wij niet de werke lijkheid onder de oogen durven zien? De onzekerheid blijft dus bestaan en de boodschap van Roosevelt heeft dan ook heel weinig resultaat £ehad. Trouwens, hoe weinig vertrouwen de president der Ver eenigde Staten in zijn eigen boodschap heeft, blijkt wel uit het bevel, dat de Paci- fic-vloot geconcentreerd moet- worden. Zelfs werden de matrozen, die aan wal waren, ge alarmeerd en moesten zij de dansgelegen heden en cabarets hals-over-kop verlaten! Verder lezen wij, dat Gibraltar nog steeds meer versterkt wordt, zoodat Engeland thans den toegang tot de Middellandsche Zee geheel afgesloten heeft. Tenslotte zou den wij nog kunnen wijzen op de berichten uit Griekenland, waar de militaire voor zorgsmaatregelen nog lang niet tot stilstand zijn gekomen. Maar waartoe nog verder te gaan? We weten toch allen, dat de toestand hoogst kritiek is, dat het oorlogsgevaar nog immer dreigend is en wij weten nog altijd niet, hoe uit dit alles de wereld nog gered kan wor den zonder een oorlog. Om tenslotte nog even op Roosevelt's boodschap terug te komen: ze heeft één voordeeL De dictators van Europa zijn ver plicht geworden, kleur te bekennen. En de wereld heeft hun houding al veroordeeld. Roosevelt Omdat het schijnt, dat na de acute spanning, waarin de wereld in de laatste weken heeft geleefd, er ook nu hoewel er geen troepen in beweging zijn geen, al is het maar tijdelijke ontspanning be staat, is het oogenblik wellicht geschikt om deze boodschap tot u te richten. Ik heb mij reeds eerder tot u gewend met het oog op een regeling van politieke, econo mische en sociale problemen op vreedzame wijze, zonder toevlucht te nemen tot de wapenen. Maar de loop der gebeurtenissen schijnt weer tot bedreiging met wapenge weld te hebben geleid. Als deze bedreiging blijft bestaan, schijnt het onvermijdelijk, dat een groot deel van de wereld in een algemeene catastrophe zal worden mee gesleurd. De geheele wereld, zoowel de over winnaars als de overwonnenen en ook de onzijdig gebleven landen, zal te lijden hebben. Ik weiger te gelooven, dat de wereld onafwendbaar gedoemd is ot een zoodanig lot. Anderzijds is het duidelijk, dat de leiders van de groote volken de macht hebben, hun volken te redden van het dreigende onheil. Het is evenzeer duidelijk, dat de volken zelf wenschen, dat aan hun vrees een einde komt. Men moet zich echter rekenschap geven van de jongste feiten. Drie landen in Europa en ién in Afrika hebben hun onafhankelijkheid zien ver dwijnen. Een uitgebreid gebied in een ander onafhankelijk land in het Verre Oosten werd door een naburig land be zet. Volgens hardnekkige geruchten, welke naar wij hopen ongegrond zijn, zouden andere daden van agressie worden over wogen tegen andere onafhankelijke lan den. Kortom het oogenblik nadert, waarop die toestand moet eindigen in een cata strophe, tenzij een meer rationeel middel wordt gevonden om de gebeurtenissen in goede banen te leiden. Gij hebt herhaalde malen betoogd, dat gij, noch het Italiaansche (resp. Duitsche) volk den oorlog wenscht. Indien dat waar is, behoeft er geen oorlog te zijn. Niets zal de volken der wereld er van kunnen overtuigen, dat een mogendheid het recht of de nood zaak heeft, zijn eigen volk en anderen aan de gevolgen van een oorlog bloot te stellen, tenzij het duidelijk is, dat zij haar grondgebied verdedigt. Wan neer wij, Amerikanen, deze verklaring afleggen, spreken wij niet uit egoïsme noch uit vrees noch uit zwakheid. Wanneer wij thans spreken is het als staatslieden en uit liefde voor de mensch- heid. Ik ben er nog steeds van overtuigd, dat de internationale problemen rondom een ronde tafel kunnen worden opgelost. Dientengevolge staat het niet aan een der betrokkenen te antwoorden op den oproep tot een '"reedzame discussie dat hij de wapenen niet zal neerleggen, indien hij niet bij voorbaat de verzekering krijgt, dat de beslissing te zijnen gunste zal uitvallen. In de conferentiezalen is het evenals voor de rechtbank noodig, dat elke partij de bespreking te goeder trouw begint in de overtuiging dat er voor elkeen onbetwist baar recht uit zal voortvloeien. En het is gewoonte en tevens noodzakelijk dat elkeen zijn wapenen voor deur der zaal achterlaat Ik ben overtuigd dat de zaak van den wereldvrede een grooten stap vooruit zal doen indien alle naties een openhartige verklaring zouden erlangen met betrekking tot de tegenwoordige en toekomstige poli tiek der regeering. Daar de Ver. Staten een van de naties van het Westelijk Halfrond vormen, zijn wij niet gewikkeld in de tegenwoordige geschillen, welke zich in Europa voordoen. Ik denk dat ge het van pas voor u zult achten mij deze verklaring te doen in mijn hoedanigheid van hoofd van een ver van Europa liggende natie, opdat ik, slechts optredende met de ver antwoordelijkheid en de verplichtingen van een vriendschappelijken bemiddelaar, deze verlkaring kan mededeelen aan an dere naties, welke thans ongerust zijn over den loop, die de politiek van uw re geering zou kunnen volgen. Zijt gij bereid de verzekering te geven, dat uw gewapende strijdkrach ten het gebied of de bezittingen van een der volgende onafhankelijke na ties niet zullen aanvallen of over weldigen: Finland, Estland, Letland, Litauen, Zweden, Noorwegen, Dene marken, Nederland, België, Groot- Brittannië, Eire, Frankrijk, Portugal, Zwitserland, Liechtenstein, Luxem burg, Polen, Hongarije, Roemenië, Joegoslavië, Rusland, Bulgarije, Grie kenland, Turkije, de Arabische staten, Syrië, Palestina, Egypte en Iran? Een dergelijke verzekering moet klaar blijkelijk niet alleen gelden voor den tegenwoordigen tijd, doch voor een ge noegzaam langdurige toekomst om alle mogelijkheden te waarborgen, dat met vreedzame methoden kan worden gewerkt aan een vrede van een meer duurzamen aard. Nieuwe wegen voor den handel. Ik stel dus voor, dat gij het woord „toekomst" zult beschouwen als van toepassing van een periode van gegarandeerde non-agressie van ten minste tien jaar, een kwart eeuw, in dien wij den moed hebben zoo'n langen tijd vooruit te zien. Indien een dergelijke verzekering door uw regeering wordt gegeven, zal ik haar onmiddellijk ter kenins brengen van de regeeringen der naties, welke ik heb ge noemd en zal ik tezelfdertijd vragen of, hetgeen redelijkerwijze zeker is, elk der bovengenoemde naties op haar beurt er in toestemt eenzelfde verzekering te geven, opdiat ik u deze kan overbrengen. Wederzijdsche verzekeringen, zooals ik deze heb aangegeven, zullen de geheele wereld een directe opluchting geven. Ik stel voor, indien er in wordt toege stemd, dat twee essentieele vraagstukken prompt in de vreedzame atmosfeer, welke er het gevolg van zal zijn, in discussie zullen worden gebracht. De regeering der Vereenigde Staten zal gaarne deel nemen aan deze beraadslagingen. De gedachten- wisselingen, welke ik op het oog heb, zouden op een meer doelmatige en snel lere wijze geschieden, zoodat de volken der wereld een geleidelijke verlichting zouden kunnen verkrijgen van den ver pletterenden last der bewapening, welke hun dagelijks nader brengt tot een econo mische ramp. Tegelijkertijd zou de regeering der Ver eenigde Staten bereid zijn deel te nemen aan beraadslagingen, die er toe zouden strekken een practischer wijze te vinden om den weg te openen voor den interna tionalen handel, opdat alle naties in staat zullen zijn op de wereldmarkt op voet van gelijkheid te koopen en te verkoopen en de verzekering te bezitten de grondsotffen en producten te verkrijgen, die noodig zijn voor een vreedzaam economisch leven. Tezelfdertijd zouden de regeeringen, die er direct bij geinteresseerd zijn, zoodanige politieke besprekingen kunnen beginnen, welke zij noodig of wenschelijk zouden oordeelen. Wij erkennen, dat de vraag stukken, welke op de menschheid drukken, gecompliceerd zijn, doch wij weten dat een bestudeering ervan en een beraad slaging erover in een atmosfeer van vrede moeten geschieden. Een dergelijke atmos feer kan niet heerschen indien de bespre kingen worden verduisterd door dreiging met geweld of vrees voor oorlog. Ik denk dat er bij u geen misvatting zal zijn om trent den geest van openhartigheid, waar in ik u deze Boodschap zend. De leiders der groote regeeringen zijn in dit uur letterlijk verantwoordelijk voor het lot der menschheid in de volgende jaren .Zij kunnen niet doof zijn voor de verzoeken van hun volken, die vragen be schermd te worden tegen een chaos. De geschiedenis zal hen verantwoordelijk stellen voor het leven en het geluk van allen. Ik hoop dat uw antwoord voor de menschheid de verwachting zal inhouden, dat haar vrees zal eindigen en dat zij zich voor lange jaren veilig zal gevoelen. Zie verder Buitenland pag. 4, Ze blad. Engeland bezit de sleutel van de Middellandsche Zee: de rots van Gilbraltar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1