Financieel Overricht.
L
J
De koers van het Staatsschip in België.
RE
RINGSWERK
Een vaag programma van de nieuwe regeering.
Nieuwe belastingen.
HEILOO
NATIONALE RECLASSEERINGSDAG'
ZATERDAG
GEDENKT HET
6 M El - 1939
OTERLEEK
M. J. BRUSSE:
UIT M IJ N
NOTITIE-BOEKJE.
Op reis naar de Noordkaap:
de pooizon.
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 29 APRIL 1939.
(Van onzen correspondent.)
De heer Pierlot is van wal gestoken
met zijn nieuwe katholiek-liberale me
dewerkers en de regeeringsverklaring
welke werd afgelegd, alsmede de me
morie van toelichting bij het ontwerp
voor volmacht zijn veelbeteekenend
voor den toestand waarin het land zich
bevindt. In werkelijkheid zal het inter
nationale publiek ongetwijfeld niet bij
zonder ontroerd worden door de Bel
gische situatie, om de eenvoudige reden
dat van alle zijden gelijksoortige berich
ten komen, het eene al zorgwekkender
dan het andere en bovendien iedereen
met zijn eigen onrust en moeilijkheden
is begaan, in Nederland niet het minst.
Maar het kan iemand soms wel eens
een riem onder het hart steken als men
het besef krijgt, dat het elders al niet
beter is dan thuis.
In den grond komt de heer Pierlot voor
den dag met een programma dat evengoed
door socialistische ministers als door ande
ren had kunnen gesteund worden. Dat was
overigens te verwachten, zooals wij reeds
schreven. De heer Pierlot moet een pro
gramma uitwerken dat samen met de so
cialisten was voorbereid en kan het niet als
een nationaal belang beschouwen tegen de
socialisten in te regeeren. Zooals veelal
staat de regeeringsverklaring vol beloften.
De regeering zal vanzelfsprekend de bui-
tenlandsche politiek blijven voortzetten die
thans wordt gevoerd. Het regiem zal worden
versterkt door de grondwettelijke instellin
gen en de scheiding der machten naar hun
ware oorspronkelijke beteekenis en' hun
werkelijke bevoegdheid te laten werken. De
onaantastbaarheid van de muntpariteit
wordt bevestigd. Men zal voortgaan met be
zuinigen, ook wat ae personeelsuitgaven
betreft, onder meer door stopzetting van elke
werving van personeel. De integrale toe
passing van de taalwetten wordt aangekon
digd en in het vooruitzicht wordt gesteld
een hervorming van het ministerie van on
derwijs, rekening houdende met de twee in
het land bestaande kuituren. De bestaande
sociale wetgeving blijft gehandhaafd. Het
essentieele is de eisch tot verleening van
volmacht voor maatregelen met het oog op
economisch herstel en budgetaire aanpas
sing en voor de regeling van spoedeischen-
de vraagstukken. De eerste minister heeft
de kwestie van de volmacht verbonden aan
de vertrouwenskwestie en heeft zich ook tot
de leden van de oppositie gewend om een
gemeenschappelijke inspanning te doen
voor opbouwend werk. Het lar,d staat tegen
over groote gevaren, verklaarde hij, zoo
binnen- als buitenlandsche, en in tijden van
gevaar is er geen plaats voor vrees, enkeJ
voor moed.
De socialisten zijn opbouwend te werk
gegaan door o.m. aan te kondigep dat zij
de begrooting van landsverdediging zullen
goedkeuren, alhoewel zij in de oppositie ze
telen. Ook Degrelle heeft gezegd opbou
wend te willen werken ten opzichte van
elke regeering waarin geen socialisten zete
len.
Enorme tekorten.
Het betalingsvermogen van den Belgi
schen burger zal op een zware proef wor
den gesteld. Welke de stemming ook zij die
door het parlement zal worden uitgebracht,
blijkt het reeds voldoende, zuoals het in de
laatste maanden is gebleken, dat het niet
meer bij halve maatregelen blijven kan. Er
is een jaarlijks tekort van 650 millioen, ver
klaart de minister van financiën anderen
beweren 900 millioen tot een milliard en
ei moet 2 milliard worden gevonden voor
de buitengewone begrooting.
Men heeft sedert maanden de openbare
meening opgezet tegen eiken maatregel
waardoor nieuwe belastingen zouden wor
den ingevoerd. De fiscaliteit is zoo groot dat
er ongetwijfeld een grens is bereikt, welke
met den nieuwen maatregel slechts zal wor
den overschreden, met de gevolgen die daar
aan zullen verbonden zijn. Thans moet de
regeering toch dezen weg op, zonder zich
eigenlijk veel illusie te kunnen maken over
wat de nieuwe fiscale maatregelen kunnen
opbrengen.
Van de nieuwe belastingen wordt het
voornaamste deel verwacht van de in
komstenbelasting die 140 millioen méér zou
opbrengen. Er zal ook een verhooging ko
men van de belasting op auto's en rijwielen.
In totaal wordt 350 millioen verwacht. Er
zal een taks worden ingevoerd op de winsten
van de trusts en de bezuinigingen zullen
120 millioen frank bedragen. Bovendien
heeft men het middel gevonden om de loo-
nen van het Staatspersoneel onaangetast te
laten, en toch hierop te bezuinigen. De
Staatsbeambten genieten n.L een pensioen,
waarvoor geen bijdragen worden gestort.
Wel wordt een afhouding gedaan voor de
vorming van een pensioenkas ten gunste van
weduwen en weezen. Voortaan zal deze af
houding met 3 t.h. worden verhoogd om bij
te dragen tot de pensioenvorming van het
personeel zelf, wat dus neerkomt op een
vermindering van de staatsuitgaven op dat
gebied. Het stelsel was ook aanvaard door
de socialistische candidaat-ministers. Men
hoopt aldus het tekort van de begrooting
te zullen dekken. Schatkistbons zullen on
der het publiek worden geplaatst, zonder
beperking en er is ook sprake van een
groote binnenlandsche leening voor de
landsverdediging. Men moet hierbij niet ver
geten dat de gemeentelijke fiscaliteit even
eens groote afmetingen heeft aangenomen.
De meeste groote steden boeken reusachtige
begrootingstekorten en de Staat heeft niet
de middelen, om de maatregelen te nemen
waarop sedert verscheidene jaren werd ge
hoopt, n.L om de gemeenten bij te sprin
gen. De militaire maatregelen van het
oogenblik zullen bovendien eveneens zoo
veel fondsen opslorpen dat niemand kan
voorspellen hoe het ten slotte met de reke
ningen zal verloopen.
De volmacht aan de regeering is uitge
breid tot nog veel ander gebied van ad
ministratieven, economischen en financiee-
len aard, wat voor heel wat organen van
aard is om te verklaren dat geheel deze
zaak slechts een sprong in het onbekende
kan worden genoemd. Het onthaal bij de
openbare meening is eerder koel te noe
men. Men schikt zich in het onvermijdelijke,
zonder overtuigd te zijn dat het definitief
tot iets dienen zal. Maar de angtsatmosfeer
is van dien aard dat men tot alles bereid
is. Er zijn maatregelen voorzien ingevolge
de volmacht, om de producenten, verkoo-
pers en verbruikers te beschermen tegen
alle praktijken welke afbreuk kunnen doen
aan de normale concurrentie. Verzekerd
wordt dat daarmee geen structuurhervor
mingen worden beoogd zooals de bedrijfs
organisatie, maar wel maatregelen tot be
scherming van den handel tegen misbrui
ken waaraan o.m. en vooral vreemdelingen
zich schuldig maken. Men waarschuwt te
gen alle maatregelen van monopoliseering,
welke het gevolg zouden kunnen zijn van
zekere verdachte bescherming.
De toeschouwer komt tot het besluit dat,
hoe de zaken in België ook worden gezien
of voorgesteld, in werkelijkheid de regee
ring het parlement zijn werk uit de han
den neemt. Men begint met het regiem te
verdedigen door aan het parlement te vra
gen afstand te doen gedurende zes maan
den van zijn voorrechten. Zij, die zich oj.
een hooger plan plaatsen, vinden zulks be
denkelijk en stellen de vorige regeeringen
Spaak verantwoordelijk, die door voortdu
rende machteloosheid de maatregelen heb
ben nagelaten welke nu in allerijl en zon
der medewerking van het parlement moe
ten worden genomen. België heeft reeds 'n
paar volmachtsperiodes achter den rug en
heeft er geen goede herinneringen aan be
waard. De ware fout is wel dat de partij-
hartstochten niet tot zwijgen worden ge
bracht in het parlement. Men stelle zich
voor dat de regeering, onder het regiem
van de volmacht, maatregelen neemt die de
instemming van het parlement niet weg
dragen, dan zal weer de druk van de par
tijorganisaties noodig zijn om de regeering,
zonder stemming in het parlement, tot af
treden te dwingen, waardoor dan eens te
meer afbreuk wordt gedaan aan de wer
king van de grondwettelijke instellingen. De
slechte tijd kan deze en andere tegen
strijdigheden aannemelijk maken. Maar
men wacht in België nog immer op den
verlichten staatsman die gezag genoeg zal
bezitten om het regiem te verdedigen te
gen de partijen, die het verscheuren.
Collecte voor de „Nationale
Reclasseeringsdag".
Het ligt in de bedoeling op den 6den Mei
in de gemeente Heiloo een collecte te hou
den ten behoeve van het „Nationale Reclas-
seeringswerk".
Onnoodig zal het zijn deze collecte bij U
aan te bevelen, wetende dat ook dit werk
bij U voldoende bekend zal zijn; verder
wordt het overbodig geacht dit aan te be
velen omdat doel en strekking Uwe volle
sympathie zal hebben.
vftN DE INSfSÏW|N VAN ALLE. GEZINDTEN
Wilt U er meer van hooren, luistert U
dan eens naar de radio tw.:
K.R.O. Dinsdag, 2 Mei van 99.15 uur.
V.A.R.A. Woensdag, 3 Mei van 6.406.55 u.
N.C.R.V. Woensdag, 3 Mei van 7.458 uur.
V.P.R.O. Vrijdag, 5 Mei van 7.307.45 uur.
Bovendien wordt nog medegedeeld, dat
de collectebussen in ontvangst genomen
kunnen worden op Donderdag 4 Mei a.s.
bij mej. Groenewoüdt, Heiloo, van Aosta-
straat 137.
Raadsverkiezingen.
Woensdagavond waren een groot aantal
ger.oodigden bijeen ter bespreking van de
gemeenteraadsverkiezingen in café de Vries
Enkele aanwezige konden zich niet ver
eenigen met de wijze waarop deze vergade
ring was belegd. Zij meenden dat het meer
in de lijn was geweest een oproep aan de
geheele burgerij te richten. Dan gevoelt
niemand zich gepasseerd. Met deze ziens
wijze kon de vergadering in haar geheel
accoord gaan. zoodat besloten werd in dien
zin te handelen en Vrijdag opnieuw te ver
gaderen, waarin dan de candidaatstelling
ter sprake zal komen en eventueel de num
mering zal plaats hebben. Van de gelegen
heid tot toetreding als lid van de Burger-
kiesvereeniging maakten velen gebruik.
Ook zal inde eerstkomende vergadering
een bestuur gekozen worde i.
ONS DRUKWERK
ziet er ALTIJD goed uit!
DRUKtv.A-O LUSTER.
De Beurs in voorzichtige afwachting.
Dalende lijn der Amerikaansche
conjunctuur. Ongunstige invloed
der mijnwerkersstaking. Teleur
stellende kwartaalstaat der Steeltrust.
De automobielindustrie boekt hoo-
gere winsten. De Koninklijke Pe
troleum Mij. zorgt voor een verras
sing. Geen opleving op de beleg-
gingsmarkt. Java-suikeroogst 1939
bijna uitverkocht. liet millioenen-
verslag van Unilever.
Wanneer dit overzicht in druk verschijnt,
zal de voornaamste factor van onzekerheid,
die de beurs de geheele week in spanning
heeft gehouden, althans in zooverre verdwe
nen zijn, dat men kennis heeft kunnen ne
men van datgene, wat de Führer omtrent
de Duitsche bedoelingen heeft willen ont
hullen. Of daarmede een ontspanning of een
verscherping der internationale verhoudin
gen haar intrede zal doen, ligt thans nog
volkomen in het duister. De beurs, den
laatsten tijd aan verrassingen gewend, heeft
er nóch in goeden, nóch in kwaden zin op
willen vooruitloopen, doch heeft haar heil
gezocht in een absolute terughouding. Deze
heeft er b.v. toe geleid, dat de omvang van
den handel op de New-Yorksche fondsen-
markt in de afgeloopen week de kleinste is
geweest sinds de laatste twintig jaar, wel
een bewijs, hoe gevoelig ook de Amerikaan
sche barometer van het zakenleven voor de
politieke ontwikkeling der Oude Wereld is.
Voor een groot deel is het ongetwijfeld
aan de vrees voor een Europeeschen oorlog
toe te schrijven, dat de opgaande lijn, die
in de laatste maanden van het oude jaar
voor het economisch leven in de Ver. Staten
viel te constateeren, ontijdig omgebogen is
en zich in dalende richting blijft bewegen.
Daarnaast hebben echter ook factoren van
zuiver binnenlandschen aard het hunne tot
de inzinking der conjunctuur bijgedragen.
Als zoodanig moet in de eerste plaats 't feit
worden genoemd, dat van een verbetering
in de verhouding tusschen de regeering en
de groote ondernemingen, die eenige maan
den terug in het vooruitzicht was gesteld,
nog weinig valt te bespeuren. De stimulans,
die had kunnen uitgaan van een wijziging
der wetgeving op dit gebied, is niet alleen
achterwege gebleven, maar bovendien heb
ben verschillende uitspraken van het Hoog
ste Gerechtshof in har.gende geschillen de
uitbreiding der bevoegdheden van de re
geering op grond van de bestaande wetten
bevestigd.
Op het oogenblik houdt men zich bezig
met de vraag, welke houding de regeering
zal aannemen in het conflict tusschen de
werkgevers en werknemers in de zachte
steenkolen-mijnen, dat geleid heeft tot een
staking, waarbij meer dan 300.000 mijnwer
kers betrokken zijn. Het ziet er naar uit, als
of de vastgeloopen onderhandelingen tus-
schn mijndirecties en vr.kvereenigingen over
de afsluiting van een collectief contract in
grijpen van de regeering noodzakelijk zullen
maken, omdat de stopzetting van de steen-
kolenproductie een bedreiging gaat vormen
voor andere bedrijfstakken wegens den be
trekkelijk gcringen omvang der steenkolen-
voorraden.
Zoo moet de vermindering van de bedrij
vigheid in de staalindustrie ten deele aan
den invloed van de steenkolenschaarschte
worden toegeschreven. Deze week werkte de
staalindustrie nog slechts op 48.6 pCt. van
haar capaciteit, waarmede het laagste peil
sinds het begin van dit jaar werd bereikt.
Mocht niet spoedig een verbetering intre
den, dan zullen de financieele resultaten
voor de staalindustrie voor het loopende
kwartaal nog ongunstiger worden dan voor
de eerste drie maanden van dit jaar, toen de
staalindustrie gemiddeld nog boven 50 pC:
van de capaciteit heeft gewerkt.
De hoop, dat de uitbreiding der bedrijvig
heid in het eerste kwartaal, vergeleken met
de voorafgaande periode, tot een verdere
verbetering van de financieele resultaten der
U.S. Steel Corporation zou hebben geleid,
is niet verwezenlijkt. Blijkens de dezer da
gen gepubliceerde kwartaalstaat is de net
to-bedrijfswinst zelfs belangrijk teruggekro
pen, n.L van 7.29 millioen in het vierde
kwartaal van 1938 tot 2.96 millioen in het
eerste kwartaal van dit jaar. Na aftrek van
rente op eigen obligatiën en op die van on-
derhoorige maatschappijen blijft slechts een
saldo van 0.66 millioen beschikbaar tegen
4.39 millioen in het vorige kwartaal. Het
voor de uitkeering van een onveranderd
kwartaalsdividend van 1.75 per preferent
aandeel benoodigde bedrag van 6.30 mil
lioen moest ditmaal derhalve weer vrijwel
geheel onttrokken worden aan het opgeloo-
pen surplus; van een uitkeering op de ge
wone aandeelen kon in het geheel geen
sprake zijn, maar de beurs had hierop ook
niet gerekend. Wel had men verwacht, dat
althans, evenals in het voorafgaande kwar
taal, een deel van het preferente dividend
verdiend zou zijn. Dat dit niet het geval
was, is het gevolg van de lagere prijzen,
die in het laatste kwartaal hebben gegolden,
waartegenover geen verlaging van loonen
of van goedkoopere grondstoffen stonden.
Naar men zich zal herinneren, heeft de
staalindustrie in het laatst van het jaar van
een loonsverlaging afgezien, nadat de pogin
gen van de spoorwegondernemingen om
door een loonsverlaging het evenwicht tus
schen uitgaven en inkomsten althans eenigs-
zins te herstellen, schipbreuk hadden gele
den.
Voor andere staalondernemingen waren
de financieele resultaten in het eerste kwar
taal iets gunstiger dan voor de U.S. Steel.
Zoo bedroeg de winst van de Republic Steel
in deze periode 532.000, gelijk staande met
0.91 per preferent aandeel, tegen
308.613 in het voorafgaande kwartaaL
Ook andere, in de afgeloopen week gepubli
ceerde cijfers geven een minder somber
beeld van de situatie, vooral wanneer men
ze vergelijkt met de overeenkomstige pe
riode van het vorige jaar, in verhouding
waarmede trouwens ook bij de U.S. Steel
Corporation een aanmerkelijke verbetering
is ingetreden.
Voor de automobielindustrie is de vooruit
gang het meest frappant. De General Mo
tors Corp. boekte in het eerste kwartaal een
winst van 53.17 millioen, gelijk staande
met 18 per aandeeb tegen 8.23 millioen
of slechts 0.14 per aandeel in dezelfde pe
riode van het vorige jaar en een winst ge
lijk aan 1.37 per aandeel in het vierde
kwartaal van 1938. De verkoopen van de
General Motors zijn Li het eerste kwartaal
gestegen tot 489.284 wagens ter waarde van
367 millioen tegen 298.271 wagens ad
250 millioen in de eerste drie maanden
van 1938. Volgens mededeelingen van den
president heeft een vermindering van de
automobielverkoopen aan het publiek in
de tweede helft van Februari en het begin
van Maart plaats gemaakt voor een stijging
der verkoopen in de tweede helft van Maart,
zonder dat echter op het oogenblik gezegd
kon worden, of deze verbetering van tij de-
lij ken of meer permanenten aafd zou" zijn.
Deze voorzichtigheid bij de beoordeeling
van de binnenlandsche conjunctuur-vooruit
zichten is kenmerkend voor alle verklarin
gen, die door de presidenten van diverse
Amerikaansche maatschappijen op de alge-
meene vergaderingen in den jongsten tijd
zijn afgelegd. Zij leidt er toe, dat alle onder
nemingen uiterst terughoudend zijn, zoo
wel wat den inkoop van grondstoffen be
treft, waarbij men zich beperkt tot het al-
lernoodigste, als wat de mogelijkheid van
uitbreiding hunner fabrieken aangaat. De
General Motors b.v. heeft medegedeeld, dat
in 1939 slechts 10 millioen zou worden
uitgegeven voor nieuwe installaties tegen
17 millioen in 1938 en $60 millioen in
1937. Voor de kapitaalgoederen-industrie is
deze tendenz niet zeer bemoedigend.
Van de Europeesche beurzen toonde spe
ciaal Parijs goeden weerstand tegen de
politieke invloeden. Op de Londensche beurs
werd de Engelsche begrooting, ondanks de
ontzaglijke stijging der bewapeningsuitga
ven, gunstig ontvangen, nu een algemeer.e
verhooging der inkomstenbelasting, waar
voor gevreesd was, achterwege is gebleven.
Men geeft er zich echter wel rekenschap
van, dat de financiëele lasten vermoedelijk
nog niet hun hoogtepunt hebben bereikt en
dat ook de noodzakelijkheid van het aan
gaan van nieuwe staatsleeningen een druk
op de koersen der oude leeningen zal blij
ven uitoefenen, nadat deze in de laatste
weken reeds aanmerkelijk zijn teruggeloo-
pen.
Voor de Amsterdamsche beurs waren
weer verschillende factoren aanwezig, die
een koersstijging zouden hebben gewettigd,
doch ook hier heeft de politieke onzekerheid
er toe geleid, dat de verbetering in de
Toch bestaat er iets nóg aangenamers
aan boord van de Irma dan om vijf maal
vierentwintig uren aaneen dcor de pooizon
te worden beschenen. En dit is: om ondei
dit aldoor schitterende licht uit te mogen
geraken.
Het leven schijnt zijn groote waarden i.u
eenmaal te moeten krijgen door zijn tegen
stellingen, waarnaar wij immers bewust ot
onbewust aldoor verlangen, soms hunkeren,
en die wij gaan zoeken, zoodra wij de kans
hebben. Maar de contrastwerking is toch
alleen maar interessant en boeiend, zoo lang
zij gemeten kan worden aan het gevone.
vertrouwde, beproefde, dat het eenig duur
zame en houdbare is. En waar wij, onder
het wonderbaarlijkste beleven, gelukig ai
gauw en steeds weer naar terug verlangen.
Wat is ons, menschenkinderën, sedert
Genesis, gemeenzamer dan de stage wente
ling van dag en nacht? „En God zag het
licht, dat het goed was, en God maak e
de scheiding tusschen het licht en
de duisternis." Het alle leven wekkende
licht, en de rust, de vertroosting van den
meedoogenden nacht. Maar nu u a> e v
etmalen onverpoosd voor ons stralende
midzomermiddag geweest en onze v®™^-
de nerven snakten naar den avond, even
ais ons van het banketteeren aan boord van
dit sncbbistisch weelderige schip vermoei
de magen snakten naar een boteram met
roggebrood en Leidsche kaas. Zooals onze
Hollandsche oogen tusschen de menschen-
verlaten, hemelhooge omstapeling van
barre, onvruchtbare grauwe rotsen, trooste
loos voorts langs die eindeloos en doelloos
zich verder kronkelende waterwegen der
fjorden, die wij hier in de diepte alreeds een
paar weken lang bevoeren, zonder haast
ooit den einder te zien, nu en dan wee
moedig uitzagen naar eindelijk weer de be
vrijding van wijde wolkenluchten over 't
vette polderland in den gulden schemer van
een zonsondergang met kwakende kikkers.
Wij werden de middernachtzon op 't lest
toch zoo moe, omdat wij aan dit laaiende
zonnefestijn immers nergens konden èn
wilden ontkomen, zoolang de Poolcirkel ons
nog omsloten hield. Want 't was toch het
doel waarvoor wij gekomen waren; de be
stemming van die verre reizen uit andere
wereldstreken: dit durende, zoo al door fon
kelende feest van de zon, dit wonder van
de nachten, die boordevol parelenden zon
neschijn stonden, zoo niet te verzwelgen
vol van vurig tintelenden zonnewijn
voor onzen smachtend geworden dorst naar
eindelijk weer de kcele teugen uit de diep
verholen bronnen van de duisternis.
U ziet, de stemming onder de verwende
gasten van dit weidsche jacht ging reeds
den bezwaarlijken lyrischen kant uit. En ik
hoorde een welvarend geworden Amster-
damschen banketbakker in vertrouwen voor
zijn gade getuigen: „die midnightsun wordt
mijn te matz".
De voornaamste reden hiervan was. dat
we veel te weinig sliepen. Wij, meerendeels
Amerikanen, maar ook Australiërs en Zuid-
Afrikanen, Egyptische nabobs, wij waren er
nu eenmaal zóó veel dagen reizens voor ge
komen en wij hadden er onze kopeken aan
de reedery voor betaald, niet waar? wat
toch geen bagatel was. De natuur deed bo
vendien zóó haar best om de gasten van de
scheepvaartmaatschappij op deze excursie
te begunstigen, dat zij 't aldoor midder
nachtzon liet wezen bij open doek. Wie kon
het dan over zich verkrijgen om vóór twaal
ven te kooi te kruipen, al had de band de
jazzmuziek de laatste nachten ook nooit
vroeger dan drie uur gestaakt, en al werden
er hierna ook onverstoord voor de zooveel-
ste maal aan de dekken nóg weer uitgelezen
souper-schotels rondgediend Hoewel
wij, uit-gedanst en over-verzadigd, nu
eigenlijk allemaal al wel lang wisten hoe
deze zelfde zon weer even blinkend in den
dag zou overgaan.
De gezelligheid in tenminste zeven talen
van een eindeloos voortgesleepte conversa
tie, ja, de stuivertje-wisselende flirt, werd
dus zonder nog eenige animo gerekt tot het
bitter einde, dat niet te voorzien was on
der verholen gegeeuw en verglaasden glim
lach. En waar je eens uit 't loome gesnater
uit wilde zijn, op een stil plekje aan de
plecht of van den bak, cm met jezelf al
leen de dan toch waarlijk zóó ongemeer.e
stemming van den zonnenacht te onder
gaan, daar streek aanstonds een moe-gedool
de of lichtelijk verveelde mede-ziel naast
je neer, om te trachten in een nieuw dis
cours over den dalenden dollar, over de
grief dat er hutten zonder aangrenzende
badkamers waren op de Irma, de doovende
geestvermogens weer wat op te rakelen.
Zoo kwam op een nacht myn bedaagde
tafelbuurvrouw ter linker, wier redelooze
voorkeur voor de kleinere mannelijke helft
van 't menschdom haar steeds onverwachie
en vaak lichtelijk penibele opmerkingen
laat maken, mij, waar ik zat op de anker-
wins, waarlijk verschijnen als een geest in
den nacht, als een plaaggeest venijnig
mikkende met haar dorre vingers tusschen
mijn schouderbladen, dat ik er van op
schrikte uit mijn gesoes: „zeg" en haar
doffe oogen keken zeer griezelig „zeg,
Hollander, weet jij wat ik gedaan heb in
den rooksalon, toen jullie allemaal van
boord waren op de Noordkaap? Toen heb
ik de band op champagne onthaald om al
leen voor mij te spelen. En toen heb ik ge
stept. In m'n ééntje gestept. Daarom was
't zóó zalig! Waarom zit u nu hier en
danst niet met mij een tango? En dan
nóg iets. Waarom hebt u mij niet den k o-
n i n g van Heiland vertoond? Toen het ko
ninklijk jacht gisteren daar in het Geiranger-
fjord gemeerd lag, toen keek u door den
kijker, en zei mij dat u de Koningin zag er.
de Prinses. Maar ik had den Koning zelf wil
len zien. En dien hebt u expres voor mij
verscholen gehouden, schalk. Is hij dan
zóó'n mooie man? Is he nice? I like kings."
Had zij zoo laat nóg weer 'n morfine-
spuitje genomen, dat zij opnieuw zoo opge
togen was?
En als je dan eindelijk, eindelijk een eind
in den nacht, die zoo blinkend licht was als
op 't hoogst van een heeten Augustusdag,
tóch maar je hut opzocht, dan schrijnden
je oogen na van 't eindelooze zonnegeschit-
ter. Dan was er geen stof dik en donker ge
noeg in je koffer om in je patrijspoort te
stoppen, dat die felle zonneschijn er in af
gedekt werd, tot ik er op 't laatst mijn
smeking bij propte. Dan tuitten je ooren na
van de Babylonische spraakverwarring
door de lichtelijk minzieke verzuchtingen
van de muziek maar als dan opeens weer
de band 'n roemba inzette, gaf je, stilletjes
vloekende, 't gewoel in je nauwe kooi weer
op kleedde je opnieuw om aan dek te
gaan, waar de zonhigheid over de fjorden
toch immers zóó verlokkend was.
Aanstonds kwam daar een lotgenoot uit
Jersey City, Gothenburg, Ardee, Michigan,
Natal, Cantucky op je af, presenteerde een
havana-sigaar als de boegsprit van een
Viking-schip, informeerde of je je óók zoo
ergerde aan 't gemis van jonge groente in
Noorwegen en hoeveel tijd 't nam om,
zóó van de Irma, Oberammergau met de
Passie-spelen en en passant Volendam en
Marken te doen.
't Was vier uur. De visschertjes, neerge
streken uit de ongenaakbare nesten daar
hoog in de rotsen wierpen in hun sierlijk
opgetuigde scheepjes de netten uit in 't diep
blauwe water van de scheren, dat de spat
ten zoo fonkelden in den gouden zonne
gloed. En voor die kleine houten menschen-
woning, zoo moederziel verlaten in 't barre
gesteente, zat een vrouw met haar kinderen
uit te zien naar vaders vischvangst. De zon
voor enkele dagen en nachten aaneen opge
komen uit den schier eeuwigen winter had
er als een vuurwerkje de bonte bloemen
ontstoken in hun kleinen hof En even
ontroerd dacht ik dat deze menschen hier
aan die klip nu even vertrouwd woonden als
mijn gezin daar ginds aan den rand van de
Hollandsche duinen. Maar wij voeren er zoo
maar aan die innigheid voorbij op ons te
weelderige schip, in aldoor die ziellooze
mondaniteit van verwende rijkaards, die,
zoodra zij 't onbereikbare hebben bereikt,
ongedurig verlangen naar het volgende
stik
Een Noorsche dichter heeft gezegd: „als
de zon ons hier kust, kust zij ons lang en
innig. Ons, de zoo lang in 't donker verwin
terde scheren-bewoners Zou 't dan geen
zonde zijn om te slapen, zoo lang de zon ons
wil beminnen?"
Nadruk verboden.
