DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Rome eri Berlijn sluiten nauw politiek en militair verbond. No. 108 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 8 Mei 1939 141e Jaargang De bestaande toestand weinig veranderd. Italiaansche koning naar Berlijn? Commentaar in 't kort. Toestand weinig ver anderd. Moorddadig bombardement op Tsjoengkin. 3000 slachtoffers. Overeenstemming in Zuid- Slavië mogelijk. Nieuwe voorstellen ter tafel. Estland sluit non-agressie pact met Berlijn. Weldra definitief besluit Nieuwe Fransche decreten. De algemeene toestand. Botsingen tusschen Tsjechen en Duitschers. Groote nationale Tsjechische betooging. Londen gaat Moskou niet ver genoeg. Wellicht nog compromis mogelijk. Turksch-Russische banden aangehaald. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, grcote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Het D. N. B. publiceert het volgende communiqué: „De ministers van buitenlandsche zaken van Duitschland en Italië, Von Ribbentrop en Ciano, hebben by hun besprekingen te Milaan op 6 en 7 Mei den bestaanden politieken toestand aan een zorgvuldig onderzoek onder worpen. Zy hebben opnieuw de volledige overeenstemming van de opvat tingen der beide regeeringen in elk opzicht geconstateerd en besloten, aan de nauwe verbondenheid der beide volken uiting te geven door een v e e 1- omvattend politiek en militairverbon d." Voorts zegt het communiqué, dat de beide spilmogendheden de overtuiging hebben hierdoor op doeltreffende wyze bij te dragen tot de verzekering van den vrede in Europa." Politieke kringen te Rome zijn van mee ning, dat de ofiderteekening van het po litieke en militaire verdrag van Italië met Duitschland binnenkort in plechtigen vorm, waarschijnlijk te Berlijn, zal ge schieden. Ciano is gisteravond naar Rome teruggekeerd, terwijl Von Ribbentrop per trein naar Berlijn is vertrokken. Er loopt te Berlijn een hardnekkig gerucht, dat de koning van Italië op 28 Mei a.s. een officieel bezoek aan Duitschland zal brengen, ter beant woording van het bezoek, dat Hitier begin Mei 1938 aan Rome heeft ge bracht. Een officieele bevestiging van dit ge slicht kon echter niet worden verkregen. „Geen verdere verplichtingen." Reuter meldt over de besprekingen het volgende: „Bij de besprekingen van Ciano met von Ribbentrop is, naar in gezagheb bende kringen wordt verklaard, het standpunt van de as tegenover alle Euro- peesche vraagstukken grondig bestu deerd, alle problemen zijn besproken en de onderteekening van het militaire ver drag is slechts een formeele stap tot kristaliseering van den toestand. Italië heeft geen verdere verplichtingen aangegaan, de tekst van het pact is niet gepubliceerd, doch niemand in Italië ver geet, aldus Reuter, dat de geheime clau sule van het drievoudig verbond in 1914 Italië een achterdeurtje heeft gelaten, waarvan het voordeel trok." Over het algemeen blijkt uit de commentaren uit de diverse hoofdste den in Europa, dat men den toestand door het Italiaansch-Duitsch militair verbond weinig veranderd acht. Vrij algemeen geeft men als zijn meening te kennen, dat het verbond een reeds lang bestaanden toestand sanction- neert. Londen: „geen verrassing." De diplomatieke correspondent van Reuter schrijft, dat het Italiaansch- Duitsche besluit de as-betrekkingen vast te leggen in een politiek en mili tair verdrag niet als een verrassing te Londen is ontvangen. Toch behouden officieele kringen zich hun commentaar voor, daar zy geen bij zonderheden kennen over den omvang van het pact. Er wordt natuurlijk aan herin nerd, dat de betrekkingen tusschen Duitschland en Italië den laatsten tyd by- zonder hecht zijn en dat de samenwerking tusschen beiden reeds eenigen tyd he lievelingsthema is van de Duitsche en Italiaansche politici. De aard van het pact is nog niet in bij zonderheden bekend. Toch zijn bevoegde kringen te Londen van meening, dat net Duitschlands militaire positie regelt \oo zoover het Italië betreft. Par^s: „geen verandering. Voor zoover te Parijs mogelijk was een gezaghebbend oordeel te vernemen over het Duitsch-Italiaansche militaire verdrag schijnt de sluiting daarvan te Parys geen grooten indruk te hebben gemaakt. Er is weinig veranderd. Men merkt op, dat het Te Milaan gepubliceerde communiqué slechts een bestaande verhouding op pou- tiek, diplomatiek en militair gebied heeft gesanctionneerd. Moskou: „Intimidatie politiek." De te Milaan genomen besluiten verras sen de sovjetkringen niet. Men is daar van meening, dat de sluiting van een militair bondgenootschap tusschen Berlyn en Rome niet aanmerkelijk den Europeeschen toe stand zal wijzigen. Dezelfde kringen zijn geneigd in het Duitsch-Italiaansche pact een poging te zien tot hervatting van de politiek van intimidatie. Warschau: „standpunt ongewyzigd." De totstandkoming van het Duitsch- Italiaansche militaire verdrag heeft in politieke kringen te Warschau geen ver rassing gebaard. Men legt hier het pact uit als een propagandamiddel, dat er toe be stemd is de Westersche mogendheden te doen buigen en hun iedere illusie te ont nemen. Toch wijzigt dit pact geenszins het standpunt van Polen, dat bereid bly'ft zyn vraagstukken te regelen op basis van vol komen gelijkheid en wederzijdsche ver plichtingen. Niet-officieel wordt volgens Reuter te Warschau de meening uitgesproken, dat 't pact Italië is opgedrongen, welk land geen Europeesch conflict zou wenschen over de zaak van Dantzig. Tegelijkertijd wordt het waarschijnlijk geacht, dat Mussolini slechts in een derge lijk pact heeft toegestemd nadat hij de verzekering ontvangen had dat Duitsch land een gematigde houding zou aannemen. Berlyn en Rome: „Vredespact." De Zondagsedities van de Berlijnsche bladen verheerlijken het'Duitsch-Italiaan sche bondgenootschap als een „vredes pact." „Montagspost" zegt, dat het de „eerste werkelijke vredesdaad voor Euro pa is sinds Versailles." „Deze staatslieden van Europa hebben te kiezen en te beslis sen of zij willen erkennen, dat de politiek van Duitschland en Italië de eenige doel treffende basis voor vrede is." Ook Stefani verklaart: „Het pact te Milaan dient zich aan als een „machtig" instrument van den vrede". Het Italiaan sche persbureau geeft te kennen, dat het verbond een reactie is op de „omsinge- lingspolitiek." Naar het Chineesche persbureau meldt, hebben de Chineesche troepen de omsingeling van Nantsjang weer voltooid. Zaterdag is den geheelen dag in de bui tenwijken gevochten. Op 5 Mei waren de troepen reeds binnengedrongen, doch met het oog op het Japansche spervuur trok ken zij zich terug. Ten oosten var. Soeihsien in midden- Hopei zijn tijdens een verbitterd gevecht 1000 Japanneezen gesneuveld of gewond, terwijl ook de Chineesche troepen zware verliezen leden. Zaterdag hebben 86 Japansche vliegtui gen ongeveer driehonderd bommen laten vallen boven verschillende deelen van China. Swatau heeft zeer geleden: Vrijdag zyn hier honderd menschen om het leven gekomen of gewond. Ook Nantsjeng in Zuid-Sjensi is hevig gebombardeerd. Tsjoengking gebombardeerd. Japansche vliegtuigen hebben de laatste dagen Tsjoenking, de Chineesche hoofd stad hevig gebombardeerd. In verschillen de deelen der stad brak biand uit. Zij zijn inmiddels gebluscht. Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft een millioen dollars doen uittrekken voor hulpverleening aan de slachtoffers en vluchtelingen, en generaal Ho Ying Tsjing, den minister van oorlog, belast met de leiding van het reddingswerk. De maar schalk en mevrouw Tsjang Kai Sjek heb ben hun eigen auto's ter beschikking ge steld voor het vervoer der vluchtelingen. De electriciteits- en watervoorziening is hersteld, alsook de telefoonleiding. Som mige straten in de stad zijn nog geblok keerd door ingevallen muren en huizen. Het aantal slachtoffers bedraagt minstens drieduizend, het hoogste getal bij een luchtaanval in den oorlog. De stad biedt een naargeestigen aanblik en de menschen vertoonen zich vrijwel niet op straat. Chi neesche soldaten zoeken onder het puin naar de lijken van slachtoffers. Er heerscht een nijpende schaarschte aan voedsel. Het blijkt, dat ruim honderd bewoners van een vluchtelingenkamp, behoorende bij een klooster, den dood hebben gevonden, toen het kamp door brandbommen werd getroffen. Gisteren is de stad opnieuw gebombar deerd. „Militair object De woordvoerder van de Japansche marine heeft verklaard, dat de Japansche luchtmacht nooit terug zal schrikken voor het bombardeeren van Tsjoenking en an dere Chineesche „militaire objecten." Deze aanvallen zullen toenemen, tot het bewind van Tsjang Kai Sjek ineengestort zal zijn. Wat betreft het vallen van bommen op het Britsche consulaat verklaren de ma rine-autoriteiten, dat het noodzakelijk was een vijftigtal stukken luchtdoelartillerie tot zwijgen te brengen, welke stonden op gesteld in de nabijheid van de Britsche, Fransche en Duitsche consulaten. Officieel wordt te Sjanghai echter me degedeeld, dat de Japansche verontschul diging, dat luchtdoelartillerie van de Chi- neezen in de nabijheid stond, niet aan vaardbaar is. Zaterdag is te Tokio een schriftelijk protest overhandigd. Positie te Kanton kritiek? Volgens berichten uit Chineesche bron hebben ie Chineesche troepen zich meester gemaakt van het station der spoorwegen in de buitenwijken van Kan ton. De Japanneezen zouden meer dan honderd dooden hebben achtergelaten. Te Kanton is de staat van beleg afgekondigd. Onverwijld zyn Japansche versterkingen en tanks naar de bedreigde zóne gezonden. Het schijnt, dat de positie der Japanneezen kritiek zou kunnen worden, als de verster kingen, die van Formosa onderweg zyn, niet op tijd zouden aankomen. Matsjek, de leider van de Zuidslavische Kroaten, heeft medegedeeld, dat de mi- nister-president en Matsjek tezamen op 27 April een overeenkomst hebben opgesteld, welke, zooals zij was opgeschreven, moest worden goedgekeurd of verworpen door den regent. Soenosjitsj werd naar Belgrado gezon den om het definitieve antwoord in ont vangst te nemen. In plaats van een recht streeks antwoord bracht hy nieuwe voor stellen mee en derhalve kon Matsjek slechts constateeren, dat de regent het ontwerp der overeenkomst van de hand had gewezen. Matsjek heeft gisteren de Kroatische af gevaardigden in vergadering bijeen ge roepen om hen te raadplegen. Politieke waarnemers gelooven nog steeds dat het, yiet eenigen goeden wil aan beide zijden, mogelijk zal zijn een overeenkomst te bereiken, aangezien dit thans voor Joego slavië absoluut noodzakelijk is. De regeering van Estland heeft in be ginsel het voorstel van Duitschland voor het sluiten van een non-agressiepact aan vaard. Munters, de minister van buiten landsche zaken van Letland, is Zaterdag in Tallinn aangekomen, waar hij deze kwestie met zijn Estlandschen ambtge noot, Selter, heeft besproken. Het definitie ve besluit wordt spoedig verwacht. Zaterdag is de Fransche ministerraad bijeen gïkomen en de minister-president heeft den president der repubbek een aan tal decreten ter teekening voorgelegd. Deze decreten hebben betrekking op de controle op de buitenlandsche pers, verplichte cur sussen in passieve verdediging, wijziging op de wet van militaire requisitie, ver zekering tegen oorlogsrisico op zee. e a. De minister van buitenlandsche zaken, Georges Bonnet, gaf een uiteenzetting van de buitenlandsche politiek. Hij gaf een 'overzicht van de besprekingen, welke worden gevoerd tusschen Frankrijk en Engeland eenerzijds en Polen, Roemenië, Turkije en de sovjet-unie anderzijds. Ook gaf hij zijn meening te kennen over het aftreden van Litwinoff, waarover evenwel nog geen officieele mededeelingen zyn ontvangen. Accoord Rome—Berlijn. Duitschland en Italië hebben, in ant woord op wat zy noemen de „omsinge- lingspoiitiek" der democratische mogend heden, een nauw „militair en politiek verbond" gesloten. Wat dat laatste precies beteekent is vooralsnog niet duidelijk. Komt het neer op een of- en defensief verbond in alle omstandigheden? En als dat het geval is: bestaat er nü geen enkele mogelijkheid voor Italië om op het critieke moment Duitschland weer in den steek te laten - eèn taktiek. die het in het verleden met groote bedrevenheid heeft gevoerd? Italië heeft altyd in zijn buitenlandsche politiek het opportuniteitsbeginsel gehuldigd en er wanneer op het oogenblik een samengaan met Duitschland voordeelig lijkt, wil dat niet zeggen, dat de steun van Italië te ge legener tijd niet opnieuw te koop blijkt. Vooralsnog beteekent het verbond met Duitschland echter, dat Mussolini nog steeds van de „as-politiek" vruchten meent te kunnen plukken. Waaruit volgt, dat de pogingen \an degenen die meenden Italië van de as te kunnen losweeken, tever- geefsch geweest zijn. In de tweede plaats kan opgemerkt worden, dat het samengaan van Rome en Berlyn in politiek en militair opzicht in de practijk weinig verandering zal geven. Vrijwel als niet-gelijkgeschakelde bladen, d.w.z. die uit de democratische landen, geven als hun meening te kennen, dat het accoord slechts de sanctioneering beteekent van een reeds lang bestaanden toestand. De Duitsche en Italiaansche meening, dat het verbond een nieuw bewijs is voor de „constructieve vredespolitiek" van de as laten we dan maar voor wat het is. Deze bewering is immers maar al te dikwijls door de feiten weerlegd om het buitenland nog eenig geloof te kunnen vinden. In Moskou is men van oordeel, dat het accoord een nieuw bewijs is voor de door de „as" gevoerde intimidatiepoiitiek. Is men echter in het Kreml van plan hieruit de logische consequenties te trek ken? D.w.z.is Polen bereid met Engeland en Frankrijk tegen een dergelijke politiek op te treden? Met zekerheid is over het verloop der onderhandelingen nog niets bekend, al is het duidelijk, dat zich moei lijk te overbruggen geschillen hebben ge openbaard. Moskou wilde veel verder gaan dan Londen. Het wilde een uitgebreid garan tiesysteem, waarin zelfs het Verre Oosten betrokken werd. Maar deze plannen waren Londen te veelomvattend. De ga ranties aan Polen, Roemenië en Grieken land beteekenen voor het Engeland, dat zich tot nu toe nooit heeft willen binden door verplichtingen aan continentale lan den, tóch al een ingrijpende verandering en een belangrijk risico. Moskou zal dit moeten begrijpen en con cessies moeten doen. Anders is een misluk ken der onderhandelingen te voorzien. Wellicht zal het nu, dat Italië en Duisch- land zich militair vereenigen, tereid zijn, zich te beperken tot Polen, Roemenië, Turkije. Griekenland en wellicht enkele Oostzeelanden. Verschillende Engelsche en Fransche bladen zyn van oordeel, dat nu eens te meer blijkt, hoe noodzakelijk het deelne men van Rusland aan het anti-agressie front wel is. De „News Chronicle" schrijft: „Thans is meer dan ooit een sterke vre- desbond noodig. Niets zou zoo goed zijn als een eerlijke militaire overeenkomst met de Sovjet-Unie, door niets zouden Hitier en zijn generale staf zoo krachtig worden weerhouden, over te gaan tot nieuwe daden van geweld." Ook de „Daily Herald" spoort aan tot een dergelijk ver drag met de sovjet-Unie als de „eenige mogelijkheid om Hitier in bedwang te houden." Weldra zal duidelijk worden wat het vervangen van Litwinof door Molotof pre cies heeft beteekend. Seeds, de Engelsche ambassadeur, heeft dringend om een onderhoud verzocht. Deze ontmoeting is wellicht van het allergrootste belang. Onder het opschrift „Incidenten der provocateurs" schrijft de te Praag verschijnende „Venkov" „Ons worden incidenten gemeld in verschillende plaatsen tusschen Tsjechen en Duit schers. In een plaatsje in Zuid-Bohemen is tijdens een bal een vechtpartij ont staan. Die vechtpartij ontaardde in een relletje. Verscheidene anonieme vlug schriften, waarvan men op het oogen blik de schrijvers zoekt, bewijzen, dat er in Bohemen en Moravië nog steeds provocateurs zijn en lieden, die „geen belang hebben by een overeenstem ming tusschen Tsjechen en Duit schers." De „nationale solidariteit" zal in het vervolg, gesteund door de regeering, ener giek tusschenbeide komen, het is in het belang van het Tsjechische volk, dat der gelijke incidenten zich niet meer voor doen." Gemengde commissies, samengesteld uit leden der „nationale solidariteit" en der N.S.D.A.P., zullen in het leven worden geroepen om deze incidenten te liqui deeren. Nationale Tsjechische betooging. Het stoffelijk overschot van een grooten dichter, Macha, in 1836 gestorven, en die als nationale held beschouwd wordt, is Zaterdag overgebracht naar het Pan theon. Het was door de Tsjechen wegge haald tijdens de bezetting der Sudeten- Duitsche gebieden door de Duitsche troe pen, uit Lectmeritz, waar het begraven lag. Honderdduizenden Tsjechen met de natio nale kleuren getooid, stonden langs den weg. Zaterdagavond heeft de Britsche regee ring haar instructies gezonden aan den Brit- schen ambassadeur in Moskou betreffende het antwoord op het Russische plan ten aan zien van de organisatie der collectieve vei ligheid. „Zonder een categorische verwerping te vormen van het Russische plan tot een militair bondgenootschap zoo schrijft de diplomatieke redacteur van de Sunday Times hierover tracht Groot-Britannië in de eerste plaats de onderhandelingen te beperken tot bij stand van Rusland aan zijn Baltische en Balkanburen in geval van een agressie. Behalve wanneer Rusland bereid zou zyn tot een compromis, bestaat er ge vaar voor een afbreken der onderhan delingen". Molotof aanvaardt zijn nieuwe functie. Molotof heeft Zaterdag het corps diploma- tiqué te Moskou medegedeeld, dat hij zyn functies van volkscommissarissen van bui tenlandsche zaken aanvaard heeft. Sir William Seeds, de Britsche ambassa deur te Moskou, heeft dadelijk om een on derhoud verzocht. Het Turksche telegraaf-agentschap publiceert een communiqué over het bezoek van Potemkin, den Russischen vice-minister van buitenlandsche zaken, aan Ankara, waarin de eenstemmigheid der beide bevriende regeeringen gecon stateerd wordt over de internationale kwesties. Beide nabuurlanden zyn besloten hun banden van vriendschap verder te verster ken, in het belang van den vrede. Zy zullen hun pogingen voortzetten vrede en veilig heid te handhaven en zullen elkander alle inlichtingen van politieken aard verschaf fen, welke hun belangen raken. Ook Tass publiceert een dergelijk com muniqué. Potemkin is gistermiddag in Sofia aange komen alvorens door te reizen naar Boe karest op weg naar Moskou. Men hecht aan het bezoek aan. Sofia groote waarde. Gisteravond werd hy ontvangen door koning Boris en Kios6eiwanof. Daarna heeft hy zyn reis naar Boekarest voortgezet, waar hy Gafencu zal ontmoeten. Zie verder Buitenland pag. 1, 2e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1