DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De Britsche politiek ongewijzigd. Strang brengt nieuwe voorstellen mee. No. 138 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 14 Juni 1939 141e Jaargang De regeering blijft hopen op onderhandelingen. Doch tegenover geweld zal geweld gesteld worden. VERKLARING VAN HAL1FAX IN HET HOOGERHUIS. Japansche eisch door de Britten ingewilligd. De vier Chineesche terroristen te Tien'.sin zullen worden uitge.everd. Niettemin doorvoering van de blokkade? Rome en Parijs twijfelen aan Ruslands bereidheid. algemeene toestand. AliKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v'h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. In het Engelsche Hoogerhuis heeft de Engelsche minister van buitenlandsche za ken, lord Halifax, tijdens de debatten om trent de onderhandelingen met Rusland verklaard, dat deze in Moskou zullen wor den beëindigd. Strang hoopt Woensdag ochtend in Moskou te zijn en derhalve kan op het oogenblik niet nader op deze kwestie worden ingegaan. Wat Danzig betreft, zeide lord Halifax, dat dit vraagstuk met het meeste geduld en de meeste terughoudendheid moet wor den behandeld, wil men gevaarlijke conse quenties vermijden. De minister sloot zich aan bij de woorden van den minister-president, die onlangs heeft gezegd, dat de garanties aan Polen duide lijk en helder zijn. De minister zal blij zijn, wanneer het geschil tusschen Polen en Duitschland langs vriendschappelijken weg zal worden geregeld door middel van be sprekingen. Hij is van meening, dat dit mo gelijk is, doch indien gepoogd zou worden door geweld den toestand te weizigen en wel zoodanig, dat de onafhankelijkheid van Polen wordt bedreigd, dan zou onvermijde lijk een oorlog uitbreken, waarin Engeland gewikkeld zou worden. Lord Halifax zeide verder nog eens nadrukkelijk, dat men, of men wil of niet, moet erkennen, dat men leeft in een tijdperk van machtspolitiek. In dien men ziet, dat door geweld recht vaardigheid en orde worden vernield en indien men niet wenscht, dat deze dingen verdwijnen uit de wereld wan neer men het kan voorkomen, dan moet men zeker bereid zijn geweld tegenover geweld te stellen. De Duitsche koloniën. J Tot lord Stonehave, die het vraagstuk van de Duitsche koloniën ter sprake had ge bracht, zeide de minister dat niemand, die het vraagstuk ernstig bestudeert, niet zal zien dat de moeilijkheden, welke dit vraag stuk mee brengt, verminderd zullen wor den, wanneer de taal, welke in deze wordt gebruikt meer gematigd is. De moeilijk heden zijn des te grooter doordat iedereen of bijna iedereen tot nu toe geneigd is te denken, dat het koloniale vraagstuk moet worden opgelost door het teruggeven van gebied en van alle mogelijke methoden is dit de meest moeilijke. In dit stadium wei gerde de minister iets hieraan toe te voe gen. Vervolgens heeft de minister nog ver klaard, dat het geenszins zijn bedoeling is geweest in zijn rede van 8 Juni te zeggen, dat de Britsche politiek is ge- Lord Halifax weizigd. Hij voegde hieraan toe: Indien niet getracht of het voornemen ge koesterd wordt, van geweld gebruik te maken, dan zal de geheele invloed van dit land, die niet te veronachtzamen is, gebruikt worden voor het verwezenlij ken van een billijke regeling door on derhandeling (toejuichingen). Ik ben het er voor honderd procent mee eens, dat men, indien men wil onderhande len, hetzelfde voor oogen moet hebben. Dit zou, naar mijn meening, een onmisbare voor waarde zijn voor het welslagen van even- tueele onderhandelingen, waartoe naar ik hoop, de naties in Europa eens bereid zullen zijn. Het is niet altijd gemakkelijk, bedoe lingen juist te beoordeelen en ons oordeel moet voor een groot deel afhangen van ge sproken woorden en verrichte daden van hen, die de politiek van andere landen lei den. Ik zou, zoo besloot Halifax, hoogst te vreden zijn, als ik kon denken, dat dit ten gevolge ha'd, dat de aandacht van allen, die er keimis van kunnen nemen, gericht wordt op het onschatbare voordeel van het vervan gen van de dreigende, gevaarlijke en duis tere methoden van willekeurig geweld door de methoden van onderhandeling en vreed zame regeling. Chamberlain. In het Engelsche Lagerhuis heeft minis ter-president Chamberlain gezegd, dat hij niets had toe te voegen aan zijn verklaring van 7 Juni j.1. inzake de onderhandelingen tusschen Engeland en de Sovjet-Unie. De afgevaardigde Dalton, lid van de la- bourpartij, verklaarde, dat de vertraging in het tot stand komen van een overeen komst met de Sovjet-Unie onrust veroor zaakte en aanleiding gaf tot twijfel, of de regeering niet tijd wilde winnen, zoodat zij terug zou kunnen keeren tot de politiek van München. Onder toejuichingen van het Huis zeide de minister-president, dat Dalton zeer agres sief was in zijn bewering. Er is geen reden om aan te nemen, dat de vertraging moet worden toegeschreven aan de Britsche re geering. Volgens de mededeeling van de Ja pansche ambassade te Londen heeft de Japansche ambassadeur, Sjigemitsoe, van het Foreign Office bericht ont vangen, dat de Britsche regeering Dins dagmiddag besloten heeft, de vier Chi neesche terroristen in Tientsin uit te leveren. Hierdoor wordt aan de desbe treffende Japansche eischen voldaan. Het Foreign Office heeft den Japan- schen ambassadeur ervan in kennis ge steld, dat de Britsche autoriteiten tot de bevinding zijn gekomen, dat de tegen de vier Chineezen ingebrachte beschul digingen juist zijn. Uit Tientsin werd tevoren nog bericht, dat de Japansche militaire autoriteiten had den verklaard vastbesloten te zijn de blok kade van de buitenlandsche concessies door te zetten, totdat de Britten de vier Chinee zen zouden hebben uitgeleverd en hun steun aan Tsjang Kai Sjek zouden hebben opgegeven. Aan den eersten eisch is nu voldaan; het is echter zeer de vraag, of de Japanners thans geheel tevreden zullen zijn, want hun verlanglijst is nog lang. In de eerste plaats moeten de Britten op houden met de door hen verleende bescher ming aan anti-Japansche communistische elementen. Verder moeten zij hun steun aan de Chineesche valuta opgeven. Ook verlangen de Japanners, dat een einde komt aan het hamsteren in de con cessies, waardoor de prijzen van de levens middelen worden opgedreven. Uitzendingen van onwettige radiostations moeten de Britten verbieden en de anti-Japansche leerboeken moeten zij van de Britsche scho len verwijderen. In een verklaring van de Japansche mi litaire autoriteiten wordt betreurd, dat de maatregelen tegen de Britten in China ook overlast veroorzaken aan de Franschen en andere buitenlanders. Zij worden evenwel noodzakelijk geacht, omdat de blokkade van de Britsche concessie anders niet doel treffend kan worden gemaakt. Te Tokio is in een kabinetsraad de toe stand te Tientsin besproken. Arita en Ita- gaki brachten het rapport van de autori teiten in Tientsin over. Besloten werd, zoo noodig een krachtige houding aan te nemen. Algemeene uittocht. De commandant van het Japansche gar nizoen te Tientsin heeft gistermiddag een proclamatie uitgevaardigd, krachtens welke het verkeer van voetgangers en voertuigen tusschen de Japansche concessie en de Chi neesche wijken eenerzijds en de Fransche en Britsche concessies anderzijds Woensdag te zes uur wordt verboden. De internationale brug zal van 6 uur tot 24 uur gesloten zijn, terwijl twee straten van 6 tot 22 uur zullen zijn afgezet. Voetgangers en voertuigen zul len op zeven punten door de Japanners ge controleerd worden, terwijl alle schepen op de rivier de Pei doorzocht zullen worden. Men heeft te Rome sinds weken eraan getwijfeld, of Rusland zou gaan varen in het zog van het politieke Fransch-Engel- sche schip. De redeneering was deze: gaan Rusland, Engeland en Frankrijk tot een wederkeerige, automatisch-toegepaste al liantie over, dan werpen deze twee Wester- sche mogendheden zich in de armen van de communistische politiek, die „den oorlog wil om den oorlog". Men geloofde niet en men gelooft nog niet, dat Engeland en Frankrijk tot verdere concessies bereid zouden zijn, vooral wat betreft de Russische grens. Wat Rusland betreft kan men in Italië niet aannemen dat het communisme arm in arm ging wandelen met het „groot-kapita- lisme". Wanneer Rusland dit echter toch doorzet, dan zou dit doen omdat het zich bedreigd voelt door Duitschland en vooral door Japan en het dus het nieuw te sluiten pact opvat als een middel tot zelfverdediging. In dat geval zouden Berlijn en Rome in de poltieke en militaire alliantie andere staten betrekken, w.o. vooral Japan en Spanje. De grootsch opgezette betoogingen, waaraan zooveel Spanjaarden hebben deelgenomen en de officieele tafelrede van den Spaanschen minister Suner zouden erop wijzen, dat de nieuwe al liantie feitelijk reeds in kannen en kruiken is. Voorts wordt gemeld, dat de uittocht van menschen en goederen uit de Fransche en Britsche concessies tot gisteravond voort duurde. Geen enkele Japanner en geen enkele Japansche firma is achtergebleven. Er bestaat ongerustheid onder de buiten landsche kolonies, bestaande uit 600 Engel- schen, 400 Duitschers, 160 Franschen en 400 Wit-Russen. Velen zijn uit de concessies vertrokken. Britsche concessie te Tientsin ge barricadeerd. De Japanneezen hebben hun bedrei ging ten uitvoer gelegd en vanochtend de Britsche Concessie geblokkeerd. Rondom de concessie zijn barricades aangebracht. Naar verluidt hebben de plaatselijke mi litaire autoriteiten der Japanneezen Dins dagavond laat den Britschen autoriteiten medegedeeld, dat zij, terwijl zij waardeering hadden voor den geest, waarin het Britsche voorstel tot instelling van een gemengde commissie gedaan was, van meening waren, dat het nog al laat was ingediend. De Ja panneezen, zeiden zij, hadden alle voorbe reidingen voor de blokkade getroffen en konden het programma onmogelijk op zoo korten termijn veranderen. Halifax' rede en de Duit sche reactie. De Japanners inTientsin „Een ontmoedigende rede, die de span ning niet vermindert", aldus politieke kringen in Duitschland over de rede van Halifax (men zie elders in de rubriek Buitenland). Een stpa achteruit, veeleer dan een stap vooruit, voegen ze eraan toe, erop wijzende, dat de rede „een bru tale aanmoediging aan de Polen gaf bij hun machinaties." Kortofn, Berlijn is van meening, dat Engeland Polen een „blanco chèque" heeft gegeven, die iedere kans op onderhandelingen zal compromitteeren. De Völkischer Beobachter schrijft onder meer: „Het propagandistische verontschul digingsoffensief der Britsche regeering duurt voort. Er gaat geen dag voorbij waarop Halifax en andere mannen uit Downingstreet niet luide verkondigen, dat zij er niet over denken Duitschland te omsingelen, maar nog steeds bereid zijn tot vreedzaam overleg over „alle vraag stukken". Het Duitsche volk is door een twintigjarige ervaring scherp van gezicht geworden en heeft geleerd onderscheid te maken tusschen woorden en daden, e verneemt met het oor, dat de ri politiek er niet aan denkt „Duitschland overal te blokkeeren en den Dmtsch®£ wenschen overal in den weg te s Maar het ziet met het oog, dat de Britsche politiek niets ar.ders doet. Het is het Duitsche volk onverschillig, of de Britsche regeerders hun politiek „omsingeling" of „anti-agressie" noemen. Het ziet hun naakte vijandigheid en zal van zijn vastbe sloten afweerhouding niet afwijken, zoo lang Londen den nieuwen oers blijft volgen. Halifax heeft weer met het onder- handelingsvlaggeije gewuifd en zijn pers roept om een wereldconferentie Er is ech ter een eenvoudiger middel voor het herstel van een waren en duurzamen vrede: geen Britsche inmenging in buitenlandsche aan gelegenheden, geen ophitsing, maar ge ruststelling van Duitschlands buren, resti tutie der Duitsche koloniën." In een hoofdartikel schrijft de Times over de tweede rede van Lord Halifax, dat daarbij voornamelijk de bedoeling van den minister was zijn eerste rede in het juiste licht te stellen. In vele commentaren is critiek of lof geuit betreffende de „nieu we politiek", welke, naar men veronder stelde door de rede werd ingeleid. Velen meenden, dat de rede inhield, dat het thans het oogenblik was voor nieuwe onderhan delingen met de totalitaire mogendheden. Deze misvatting kreeg eenige kleur door de gelijktijdige publicatie van een verkla ring van den premier, waarin onjuiste Duitsche interpretaties van de Britsche politiek werden weerlegd en waarin voorts de nadruk werd gelegd, evenals in de rede van Lord Halifax, op de bereidheid van Engeland om te onderhandelen Sir John Simon sprak toevallig tegelijkertijd te Yarmouth ten gunste van internationale samenwerking. De vergadering, waar hij het woord voerde, was te voren vastge steld en de premier en Lord Halifax ant woordden beiden op een socialistische in terpellatie één in het Hoogerhuis eh een andere in het Lagerhuis. Het was zui ver toeval, dat de drie verklaringen op denzelfden dag werden afgelegd. Het feit, dat in deze redevoeringen in het bijzonder de nadruk werd gelegd op den verzoeningsgezinden aard van de Brit sche politiek zonder op eenigerlei wijze de vastberadenheid van Engeland te ver minderen om zoo noodig voor een slacht offer van agressie te strijden was een gevolg van de weloverwogen verdraaiing van de Britsche motieven en doeleinden, welke den laatsten tijd steeds vaker is voorgekomen en waarop de vraag, welke de premier beantwoordde, in het bijzon der de aandacht wilde vestigen. De Brit sche buitenlandsche politiek draagt een tweeledig en volkomen consequent karak ter, dat kan worden samengevat als tegen stand tegen agressie en bereidl eid tot on derhandelen. Het tweeledige doel van de Britsche politiek stemt ongetwijfeld in hoofdzaak overeen met de wenschen van het Britsche volk, alhoewel een groot deel van de openbare meening misschien eenigszins sceptischer dan de regeering is ten aanzien van de mogelijkheid om tot eenige permanente regeling met den Duitschen en den Italiaanschen dictator te komen. En het antwoord van Berlijn en Rome op de verklaringen der Britsche ministers heeft niet veel gedaan om het publiek hoopvoller te stemmen. De Italiaan sche en Duitsche bladen hebben om daden gevraagd, maar de kern van onderhande lingen is juist dat het een kwestie van woorden is, welke gevolgd moet worden en ook gevolgd zal worden door daden, zood. a beslissingen zijn bereikt en mits aan beide zijden de overtuiging bestaat, dat de ander zijn woord zal houden. De totalitaire sta ten zouden geen tragischer of noodlottiger vei gissing kunnen maker.' dan te veronder stellen, dat Engeland, omdat hei bereid is geschillen door onderhandelingen en door een compromis op te lossen, minder vast beraden, minder energiek en minder krachtig dan eenig ander volk zou zijn. Omdat de dictatoriale staten agressiever zijn, denken zij ook dynamischer te zijn, maar de meest effectieve dynamiek gaat doorgaans gepaard met het vermogen om zich stil te houden. Wat zijn de diepere bedoelingen van de Japanners te Tientsin? Indien men slechts een goede reden zou kunnen vinden, waarom Japan een open lijke breuk met Engeland zou wenschen, zou men thans meenen, dat dit de bedoe ling is. Aldus begint een beschouwing, welke de Manchester Guardian wijdt aar de span ning, welke thans tusschen Engeland en Japan bestaat. En het blad gaat dan ver der: Einde vorig jaar waren wij er aan In offcieele Fransche kringen twijfelt men er eveneens ernstig aan, of de Russen inderdaad bereid zullen zijn een driemo- gendhedenverbond met Engeland en Frankrijk te sluiten. In de laatste, door Sowjet-Rusland verworpen, voorstellen werd reeds een volledige garantie, gegrond op wederkeerigheid, gegeven. De Baltische kwestie kan geen echte reden voor de af wijking geweest zijn. Men beschouwt dit slechts als voorwendsel om de afsluiting van de onderhandelingen uit te stellen. Men vraagt zich af, of Rusland inderdaad wel een pact wil of dat het naar een neu traliteit streeft, die het in de gelegenheid zou stellen, eerst na het uitbreken van een oorlog zijn houding te bepalen. Strang heeft, naar men verklaart, de taak, Stalin en Molotof de verzekering te geven, dat Engeland en Frankrijk bereid zijn, Rusland in ieder geval te steunen in het geval het zich bedreigd gevoelt. Strang zou verder moeten mededeelen, dat Enge land en Frankrijk in ieder geval weigeren, een verdrag te onderteekenen, waarin Estland, Letland en Finland met name ge noemd worden. Daartegenover zou Strang vijf of zes nieuwe voorstellen mee naar Moskou brengen, die alle wenschen der Sowjets ten aanzien van zekerheid zouden bevredigen, zonder dat daarbij de Baltische staten genoemd werden. Strang is per vliegtuig te Warschau aan gekomen vandaar gaat hij per trein naar Moskou. gewend geraakt evenals trouwens de Amerikanen en de Franscaèn dat onze commercieele belangen werden geschaad, onze onderdanen mishandeld en onze oor logsschepen beschoten en gebombardeerd. Wij waren er aan gewend geraakt dat de officieele protesten met een glimlach van de hand gewezen werden en dat officieele stappen van de regeering zonder antwoord bleven. Dit jaar en in het bizonder den laatsten tijd hebben de incidenten een scherperen en meer agressieven kant ge kregen en zij zijn meer in het bijzonder tegen Groot Britannië gericht en niet tegen Frankrijk en de Vereenigde Staten. Het blad brengt dan de aanhouding van het Britsche passagiersschip Ranpura door een Japanschen kruiser in herinnering, als mede de arrestatie van den Britschen mi litairen attaché Spear, later gevolgd door de arrestatie van den inmidde's weer in vrijheid gestelden luitenant Cooper. Spear wordt ondanks krachtige Britsche protes ten nog steeds gevangen gehouden. Voorts wordt herinnerd aan het geval Tinkler te Sjanghai. Dit waren echter allemaal nog incidenten. Te Tientsin ligt het geval anders. Daar trachten de Japansche autoriteiten na rijp beraad officieel de Britsche concessie door middel van een blokkade tot overgave en inwilliging van de Japansche eischen te dwingen. De Japanners schijnen de Brit sche weigering niet te kunnen begrijpen en beklagen zich over het feit dat de Britsche politie niet wil samenwerken „om de orde te bewaren". De Japanners hebben echter aldus de Manchester Guardian die pere bedoelingen dan de uitlevering van eenige Chineezen: te Tientsin wordt voor meer dan 50.000.000 dollar aan zilver, toe- behoorend aan de centrale Chineesche re geering, in buitenlandsche banken be waard. Deze banken weigeren de munt van de door de Japanners in het bezette ge bied opgerichte Federal Reserve bank te erkennen en buitenlandsch geld voor het geld van deze Japansche bank in te wis selen. Over de bedoeling van de Japanners met hun huidige tactiek schrijft het blad, dat de Japanners al eerder gedreigd hebben met een beleg van de concesies en dat het er thans veel van weg heeft dat zij de dreigementen ten uitvoer zullen brengen in de hoop dat wanneer handel en verkeer worden stilgelegd en de bewegingen van de bewoners worden beperkt de Engel- schen en de Franschen zullen toegeven aan de Japansche verlangens. Tenslotte vraagt het blad zich af waarom de Japan ners zoo optreden en of dit inderdaad al leen het gevolg is van de ar.ti-Britsche gevoelens, die in de kringen var het Ja pansche leger en de Japansche jongeren leven; öf wil Japan alleen maar een aflei ding hebben om de mislukking in China te verhullen? Als andere mogelijkheden noemt het blad een zekere vergoeding aan Duitschland voor de weigering om toe te treden tot het verbond van de as, door een campagne van speldeprikken in het Verre Oosten te voeren. Oi heeft de politiek van verzoening van Chamberlain bij de Japan sche leiders de meening doen ontstaan dat Groot-Britannië werkelijk door bedreigin gen uit China verdre-en kan worden? >r i- ft *e ld te te •i- g«- ing «t ate»e *- '«te «Kt dl 9

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1