DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Chamberlain ziet nog geen middelen
van tegenweer.
Goebels over Duitschland's recht
als onterfde.
No. 1A0 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 16 Juni 1939
141e Jaargang
Washington toont zich gereserveerd ten aanzien
van mogelijke gezamenlijke actie.
Te Tokio geen geloof aan
Britsche represailles.
Trein ontspoort in Sudetenland
13 dooden, 20 gewonden.
De „St. Louis" Zaterdag te
Antwerpen.
Voorloopig geen departement
voor propaganda in
Engeland.
Wel een afdeeting publiciteit
bij buitenlandsche zaken.
Strang bij Molotoff.
Een onderhoud van 2uur.
Chamberlain te Munchen
schaakmat gezet.
De algemeene toestand.
Poolsch Italiaansch
twistgeschrijf.
Kaart der „historische
grenzen" van Polen.
Zaterdag wordt Weidmann
terechtgesteld.
I
ALKMAARSCH
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: 11. N. ADEMA.
Btohkade van Tientsin.
Na de eerste schok, aldus meldt Reutei
uit Tientsin, heeft de Britsche kolonie al
daar zich weer eenigszins kunnen herstellen
en men is al een goed eind op weg om zich
aan te passen aan den nieuwen toestand.
Begin en einde van ieder gesprek vormt de
vraag: Wat zal de Britsche regeering doen?
In weerwil van de grimmige vastberaden
heid van de Britten te Tientsin, kan men
wel zeggen, dat zij tot het uiterste gespan
nen zijn om te vernemen welke beslissin
gen de regeering te Londen zal nemen en
ieder bericht uit de Engelsche hoofdstad
wordt met een gretigheid gelezen, die wel
aantoont hoe verlangend men is naar nieuws
omtrent hulp, die de regeering zal verlee-
nen.
Het geduld van de Engelschen werd
den geheelen dag wel zeer op de proef
gesteld omdat de Japanners met groote
hardnekkigheid alle personen, die zij
fouilleerden, kousen en sokken lieten
uittrekken. Soms kregen de Engelschen,
die in de queue voor de poorten tus-
schen de Chineezen wachtten om toege
laten te worden bevel om weer heele-
maal achter in de rij te gaan staan.
De voorraden levensmiddelen zijn
niet groot en wanneer vandaag weder
om zoo goed als geen voedingsmiddelen
in de concessie aankomen zal de toe
stand ernstig worden.
Aan de marktstalletjes was gisteren niets
meer te krijgen en de winkels raken snel
door hun voorraden heen, ondanks het feit
dat de prijzen zeer omhoog geloopen zijn en
wel van 5C tot 70 pCt.
De Brische fotograaf Meyel, die Dinsdag
is gearresteerd door de Japanners is nog niet
teruggekeerd, hoewel de Japanners beweren
dat zij hem in vrijheid gesteld hebben.
Groote dankbaa.'ieid heeft men getoond
tegenover een Chineeschen groentenman,
die van de afwezigheid van een Japanschen
schildwacht gebruik maakte om over de
barricaden heen zijn groenten te verkoopen.
Groenten en geld werden over de onder
stroom staande draden van de versperring
geworpen.
Het onder Noorsche vlag varende stoom
schip Haipeng dat gisteren Tientsin verlaten
heeft werd onmiddellijk na het vertrek aan
gehouden en gedurende vijf uur doorzocht.
Toen mocht het zijn reis voortzetten.
De blokkade wordt voortgezet.
De Japansche autoriteiten hebben een
driedaagsche conferen' gehouden te Pe
king, waaraan werd deelgenomen door den
consul-generaal Horinoetsji en den co:.sv
generaal te Tientsin, Tasjiro. Besloten is de
blokkade voort te zetten, totdat de Britten
hun anti-Japansche houding zullen hebben
opgegeven. Ook werd besloten alle Britsche
voorstellen tot een compromis van de hand
te wijzen.
De Britsche regeering weet nog niet
welke maatregelen te nemen.
Minister-president Chamberlain heeft in
het Lagerhuis een verklaring afgelegd over
de blokkade van Tientsin. Hij deelde mee
dat Britsche onderdanen en andere buiten
landers bij de barrikaden door de Japan
ners zijn aangehouden en gefouilleerd. Le
vensmiddelen mogen naar de nederzetting
worden vervoerd, doch de prijzen stijgen.
De Britsche scheepvaart wordt lastig geval
len.
De Britsche autoriteiten hebben maatre
gelen genomen de orde te handhaven en het
Britsche escortevaartuig „Lowestoft" ligt
gemeerd aan de Bund van de Britsche con
cessie.
De Britsche ambassadeur te Tokio heeft
bij den Japanschen minister van buitenland-
sche zaken geprotesteerd en heeft opdracht
ontvangen te wijzen op het gevaar van een
provocatie door de plaatselijke Japansche
autoriteiten, hetgeen zou kunnen leiden tot
betreurenswaardige incidenten. Ook moet de
ambassadeur de aandacht vestigen op de
verklaring van den Japanschen woordvoer
der te Tientsin, die heeft gezegd, dat het
vraagstuk niet kan worden geregeld door
het uitleveren van de vier Chineesche be
klaagden, doch dat de blokkade ten doel
heeft een grootere samenwerking van e
Britsche autoriteiten in China af te dwingen.
De minister-president voegde hieraan toe,
dat het duidelijk is, dat indien dit het stand
punt van de Japansche autoriteiten te Tokio
is, zij van een incident gebruik maken tot
het verkrijgen van meer dan het uitleveren
van de vier Chineezen. Dit zou een politieke
kwestie doen rijzen, waarbij ook andere
mogendheden betrokken zijn.
Derhalve staat de regeering in nauw
contact met de regeeringen van Frank-
'rijk en de Ver. Staten. Ondertusschen
bestudeert de regeering den toestand,
welke is ontstaan door de weigering van
Japan het voorstel tot een gemengde
commissie te aanvaarden en nu de blok
kade wordt voortgezet. De toestand is
zeer ernstig, doch de regeering kan op
het oogenblik nog niet zeggen, welke
maatregelen zij zal nemen.
Een ernstig spoorwegongeluk heeft gister
om 11.20 uur plaats gehad op de spoorlijn
BerlijnDresdenPraag en we) bij Mittel-
grund, in de nabijheid van Bodenbach, in
Sudetenland.
De D-trein, die om 7.25 uur uit Berlijn
vertrekt en om 2 uur 's middags in Praag
moest aankomen, is bij het passeeren van
het station Mittelgrun door onbekende oor
zaak gederailleerd, waarbij de locomotief
en drie wagons ontspoorden.
Voorzoover thans bekend zijn dertien
personen gedood en twintig gewond, waar
van drie ernstig.
Het Duitsche s.s. „St. Louis" van de
HambürgAmerika lijn zal a.s. Zaterdag,
des middags, in Antwerpen aankomen.
Daar zullen de negenhonderd Duitsche
emigranten, die zich aan boord van het
schip bevinden, debarkeeren, waarna zij
met kleinere schepen naar het land van
bestemming worden vervoerd.
De emigranten, die naar Nederland ko
men, zullen te Rotterdam aan land gaan.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis mee
gedeeld, dat er op het oogenblik geen be
hoefte bestond aan de instelling van een af
zonderlijk departement van propaganda en
zeer zeker niet een als in sommige staten in
het buitenland. Wel had de regeering be
sloten tot de stichting van een „publiciteits-
afdeeling" die onder buitenlandsche zaken
zou ressorteeren en \vaarvoor de regeering
zoo gelukkig was geweest Lord Perth bereid
te vinden als directeur-generaal op te tre
den. Lord Perth die in zijn vorige capaci
teit van secretaris-generaal van den Volken
bond (toen nog Sir Eric Drummond Red.)
buitengewone relaties met vooraanstaande
personen in het buitenland bezat, zou de al-
gemeene leiding op zich némen maar onder
minister Butler zou zich daarnaast ook zeer
speciaal met de nieuwe afdeeling occupee-
ren. De organen van de afdeeling zouden
voornamelijk bestaan uit de rapporten der
Britsche consuls, uit de nieuwsberichten van
de BBC en samenwerking met de pers. Het
was niet noodig om voorloopig beroeps
journalisten aan te stellen maar contact
met de pers en dus vanzelf met haar voor
naamste medewerkers zou niet ontbeerd
kunnen worden.
Voor vredestijd achtte de regeering een
dergelijke publiciteitsafdeeling voldoende
om vaische berichten te kunnen achterhalen
en de bedoelingen der Britsche politiek in
het buitenland te kunnen uiteenzetten. In
oorlogstijd zou wel een afzonderlijk depar
tement noodzakelijk zijn en minister Hoare
had voor deze organisatie reeds een alge
meen plan ontworpen dat onmiddellijk uit
gevoerd kon worden en waarvoor de mede
werkers reeds gekozen waren. Lord Perth
zou onverwijld met zijn werkzaamheden be
ginnen die voorloopig vooral op de publi
catie van Engelsch nieuws naar het buiten
land zouden bestaan.
Gisteren hebben Strang en de Britsche
en de Fransche ambassadeur een tweede
conferentie gehouden.
Molotoff heeft gisteravond besprekingen
gevoerd met den Britschen en den Fran-
schen ambassadeur, waarbij ook Strang
tegenwoordig was. Het onderhoud duurde
2% uur-
Na de besprekingen, die in het Kremlin
werden gehouden, weigerde Strang zien
over de conferentie, die de langste was se
dert het begin der onderhandelingen met
de Sovjet-Unie, uit te laten.
Wel verklaarde hij, dat de onderhande
lingen werden voortgezet en dat spoedig
een nieuwe bespreking met Molotoff zou
plaats hebben. De conferentie werd ook
bijgewoond door Potemkin, die als Fran
sche tolk fungeerde.
Minister Goebbels heeft in een rede voor
de nationaal-socialistische studenten van
den gouw Berlijn een aanval gedaan op hen,
die het Hitieriaansche stelsel critiseeren en
vooral op de intellectueelen, aldus Havas.
Hij wilde geen internationale vraagstukken
behandelen, doch hij kon niet nalaten een
toespeling te maken op de bekende stelling
van de bezittende en de onterfde volken.
Hij zeide o.m.: Natuurlijk hangt de poli
tieke evolutie van de omstandigheden af en
het is mogelijk, dat men thans verder van
het doel verwijderd is dan eenigen tijd ge
leden. Doch alleen die critiek is gerecht
vaardigd, die den toestand, waarin het rijk
zich bevond, vóór Hitier aan de macht
kwam, vergelijkt met den tegenwoordigen
toestand. Andere volken hebben zich ver
gist, toen zij dachten, dat Duitschland geen
politiek hoofd had. Met die andere volken
moest een conflict ontstaan alleen al, door
dat zij ook ons op imperialistisch terrein
trachten te brengen.
Goebbels zeide voorts: Indien er in de 17e
eeuw een man geweest was, sterk genoeg
om Duitschland te vereenigen, dan zop
thans Duitschland over de wereld regeeren
en niet Engeland, want wij zijn daartoe
aangewezen. red.) Wat Duitschland
sedert eeuwen verzuimd heeft, moet thans
in decaden worden ingehaald. Er zijn men-
schen. die de volken verdeelen, in bezitten
de en niet-bezittende en die van meening
zijn, dat God het zoo gewild heeft. Dit stand
punt is' buitengewoon ergerlijk. Degenen,
die alles bezitten, wat zij noodig hebben,
kunnen gemakkelijk moreel zijn.
Als zij ons verwijten immoreel te zijn,
dan doen zij dat, omdat zij hun historie
achter zich hebben, terwijl wij de onze
vóór ons hebben. De jeugd is nu een
maal een beetje immoreeler dan bejaar
de lieden, dat ligt in den aard der din
gen. Een oud spreekwoord zegt, dat de
meest schaamteloozen later het meest
devoot worden. Bij de politiek is het
hetzelfde. Wij zullen ons recht als ont
erfden laten gelden. De democratische
staten kunnen praten, zij kunnen zich
die weelde veroorlooven. Maar wij
leven van niets. Wij moeten een geheel
andere discipline aanvaarden. Het ;s
niet moeilijk een regeering te steunen,
die verstandig regeert, doch het is
nuttiger een regeering te steunen, als zij
een fout maakt.
Goebbels verklaarde er zich over te ver-
Japan en de as.
Hugh Byas, van alle buitenlandsche
berichtgevers in Tokio wel degeen, die de
meeningen in Japan het best verstaat en
beoordeelen kan, geeft een denkbeeld van
hetgeen men daar eigenlijk wil ten op
zichte van de spil RomeBerlijn. Wat
daar tot nu toe door de wereldpers over
gepubliceerd is, was over het algemeen
zeer vaag. Wat bijvoorbeeld zou men moe
ten opmaken uit het bericht van 6 Juni
uit Rome, „dat men daar in Japansche
kringen geloofde, dat Japan instemde met
versterking van het anti-kominternver
drag en zelfs met het sluiten van een
militair verbond onder bepaalde voor
waarden, betrekking hebbende op de
eventueele houding der Sovjet-Unie."
Een radio-telegram aan de New York-
Times van Byas uit Tokio zegt heel wat
duidelijker, wat men onder zulke nabel-
taal heeft te verstaan.
Byas begint met te herinneren aan de
natuurlijke tegenstelling tusschen Japan
en de Sovjet-Unie. Door haar ligging is
deze de eenige mogendheid, die recht
streeks in China tusschenbeiden kan
komen. Door de ligging van haar Zeepro
vincie, die als een gewapende arm zich
ver uitstrekt in de Japansche Zee en
slechts 1200 km. verwijderd is van de zes
grootste Japansche fabriekssteden, is zij
voor Japan een geweldige bedreiging. Van
Wladiwostok uit kan met een paar hon
derd brandbommen de heele Japansche
nijverheidsstreek grondiger verwoest
worden dan door een aardbeving.
Deze dreigende Russische arm moet
worden afgehouwen, wil Japan zich veilig
voelen, d.w.z. de Russen moeten van de
zee teruggedrongen worden tot het Baikal
meer, wil de Zee van Japan waarlijk weer
een Japansche zee zijn.
Deze operatie ware uitvoerbaar indien
Japan nog, zooals bij de eerste botsing
met Rusland in 1904 op den steun van
Engeland en de Ver. Staten kon rekenen.
Daarvan is thans geen sprake. Hitier heeft
dit heel goed ingezien, toen hij in 1936
aan Japan zijn diensten tegen Rusland
bood. Japan kon daarin nieuwe kansen
tegen Engeland zien.
Japan kon daarna de kust van China
blokkeeren; Italië ging dreigen in de
Middellandsche Zee; Kanton werd bezet,
Tsjecho-Slowakije bedreigd, Hainan bezet,
Tsjecho-Slowakije overweldigdNog
dreunden deze slagen, aan de democra
tieën toegebracht, toen Japan d> Spratley-
eilanden bezette en daarmee zijn vlag
plantte tusschen Hongkong en Singapore.
Daarna nam Italië nog Albanië.
Hitier, aldus Byas, breidde zijn aanbie
dingen nu uit met een voorstel tot een
militair verbond tegen de democratieën.
Daarmee zou hij Japan maken tot Duitsch-
lands agent aan den Pacific.
Maar zegt Byas de spil had te veel
gewonnen. De krachtige taal van Roose-
velt en de terugkeer van de Amerikaan-
sche vloot naar den Grooten Oceaan toon
den den Japanners welke gevaren zij
zouden loopen door een te nauwe aan
sluiting bij Hitier. Die gevaren en de
verplichtingen van zulk een verbond
waren niet met elkaar in overeenstem
ming te brengen. Engeland en Frankrijk
beraamden een verbond met de Sovjet-
Unie tot bescherming van de kleine staten,
hetwelk van kracht zou worden, wanneer
deze met Duitschland in botsing kwamen.
Aldus zou Japan onvermijdelijk bij een
uitbarsting in Europa worden oetrokken
en wat zou daartegenover staan? Duitsch
land zou alleen te hulp behoeven te
komen bij een rechtstreekschen aanval
van de Russen op Japan. Voor Jaj.an was
het risico aanmerkelijk grooter dan voor
Duitschland.
Hierbij kwam nog de overweging wat
Amerika zou doen, indien, tengevolge
van zulk een verbond, een Europeesche
brand naar den Grooten Oceaan oversloeg.
Zelfs indien Washington onzijdig bleef,
zou toch elke haven in het Britsche Rijk
en in Europa voor den Japanschen handel
gesloten worden. Hoe meer in Japan het
verbondsplan besproken werd, des te
meer bezwaren ontdekte men daar. Aldus
leed I.et plan schipbreuk.
In dezen staat van zaken komt, meent
Byas geen verandering wanneer Enge
land en de Sovjet-Unie het eens mochten
worden. Integendeel: zien de Russen hier
door hun Europeesche grenzen beveiligd,
dan kunnen zij des te gemakkelijker in het
Verre Oosten aanvallen. Met het oog op
deze mogelijkheid heeft Japan zich bereid
verklaard, het anti-komintern verdrag te
versterken. Aan Duitschland kan evenwel
Japan nooit meer beloven dan het van
Duitschland kan verwachten. Dit zal de
Duitsch-Japansche betrekkingen noodza
kelijk beperken.
En wanneer de vorming van een krach
tig anti-agressieverbond in Europa het
evenwicht in dat werelddeel herstelt en
perk stelt aan de gemakkelijke overwin
ningen der dictatoren, dan zullen ook den
voorstanders van een miltair verbond met
de spil in Japan de oogen open gaan, aldus
eindigt Byas zijn beschouwing in de New
York Times.
heugen, dat de democratie in Duitschland is
uitgeroeid, omdat, zooals hij zeide, een volk
slechts opstandig is, als het geen krachtige
hand op zich voelt wegen. Duitschland heeft
zich nooit zoo sterk gevoeld als thans, nu
het niet langer democratisch geregeerd
wordt. Engeland en Frankrijk kunnen niet
meer steunen op een deel van het Duitsche
volk.
De minister zeide hun, die vragen:
Wat zoudt gij gedaan hebben als Cham
berlain niet naar München was geko
men, te antwoorden: hij is wel naar
München gekomen. Hij kwam niet voor
zijn genoegen, maar omdat hij geen
andere oplossing bad. Wij hadden hem
in een hoek gedrukt en hij was zooals
men zegt schaakmat gezet.
Goebbels maande vervolgens de journalis
ten tot discipline aan en eischte voor de
regeering het recht om een deel van de
waarheid te verbergen. Hij zeide in dit ver
band: Gelooft ge dat ik, toen ik in de Völ-
kischer Beobachter een artikel tegen Enge
land schreef, alles zeide wat ik van de En
gelschen wist of dat ik, als ik de rekening
met Polen vereffen, niet meer zou kunnen
zeggen?
De minister betoogde, dat de Duitsche
overwinningen meer met de pen dan met
kanonnen behaald zijn. De nationaal-
socialisten verwerpen de formule, die van
de Duitschers een volk van denkers en dich
ters maakt, niet, doch Duitschland zal zijn
taak eerst goed kunnen vervullen, wanneer
het na een herverdeeling der wereld, is te
ruggekeerd in den kring der bezittende vol
ken.
Het Giornale d'Italia publiceert een kaart,
welke door propaganda-instanties te War
schau is verspreid. Deze kaart toont een
Polen, vergroot, door rekening te houden
met de „historische grenzen".
Deze kaart, zoo zegt het Italiaansch blad
volgens Stefani, is klaarblijkelijk het resul
taat van dronkenschap. Maar de toestand
van dronkenschap kan niet lang voortdu
ren. Polen dat twintig jaar geleden, óók
door de hulp van Italië tot stand is
gekomen heeft behoefte aan helderheid
van geest en aan goede zenuwen
helderheid van geest en aan goede zenuwen
om ernstig zijn belangen te overwegen. De
historie is zeer zeker een element ter recht
vaardiging van de rechten van een land,
maar men moet niet vergeten, dat het hier
gaat om historie van eenige eeuwen terug
en men moet rekening houden met geogra
fische, ethnische, militaire en economische
overwegingen. Het blad schrijft de verant
woordelijkheid voor deze kaart en overeen
komstige uitingen vooral toe aan de demo
cratieën, welke Pelen gevaarlijk ophitsen.
Poolsche pers over de Italiaansche
campagne.
De anti-Poolsche campagne van de Ita
liaansche pers, aldus het Poolsche Tele-
graafagentschap uit Warschau, heeft de ver
ontwaardiging gewekt van de Poolsche pers.
De Gonibc Warszawski, van de rechtsche
oppositie, noemt de anti-Poolsche aanvallen
van de Italiansche pers dolzinnig. De Itali
aansche pers licht haar publiek volkomen
valsch voor. Het merkwaardige is, dat de
zelfde Italiaansche bladen zich eenige
maanden geleden (ter gelegenheid van het
bezoek van Ciano aan Warschau. Red.)
uitputten in opgetogen artikelen over Polen.
In die artikelen gewaagden zij van de tra-
ditioneele en hartelijke Poolsche-Italiaan-
sche vriendschap. Zij noemden Polen een
homogene macht en zijn leger onoverwinne
lijk. Thans lasteren zij Polen. De Italiaan
sche actie bewijst, dat bepaalde Italiaansche
bladen volkomen in het kielzog van Berlijn
varen.
De Wieczor Warszawski, gematigd rechts,
noemt het Duitsche propaganda ministerie
de bron van de Italiaansche aanvallen. De
liberale Kurjes Warszawski noemt de Ita
liaansche bladen in kwestie „de Apenijnsche
luidsprekers van uit Berlijn ontvangen in
structies".
De president der Fransche republiek
heeft het door Weidmann ingediende ver
zoek om gratie afgewezen. De terechtstel
ling is op Zaterdagochtend vastgesteld.
Zie verder Buitenland pag. 2, 3e blad.
i-
ft
•e
ld
4e
te
«-
l«t
tï-
g«-
ITtg
ét
3e
feie
«e-
<*ste
MKt
4)