DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
FRANSCHE DUIKBOOT
VERDWENEN.
ALKMAARSCHE COURANT
ALKMAARSCHE COURANT
Tokio geeft leger vrije hand te Tientsin.
De algemeene toestand.
BUITENLAND
BINNENLAND
STAD EN OMGEVING
tot 1 JULI
No. 141 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 17 Juni 1939
141e Jaargang
Vo'gens een telegram uit Saigon ie de Fransche duikboot
„Phénix", aan boord waarvan zich een-en-zeventig man be
vinden, na een duikoefening niet boven water gekomen.
Op het oogenblik, dat het bericht te Parijs werd ontvangen,
was het schip reeds langer dan dertig uur onder water.
„Phénix" even groot
als „Thetis".
Engeland nog niet tot
daden besloten.
Dag van afwachting.
Weidmann heden
terechtgesteld.
Vrije handel in bollen-
teeltvergunningen
beknot.
Aan misstand wordt een
eind gemaakt.
t
X
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt EL KEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maarden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat- Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het ministerie van marine maakte des avonds om acht uur het volgende
bekend:
Er heersent groote bezorgdheid omtrent het lot van de onderzeeboot der
eerste klasse „Phénix", thans gedetacheerd in Indo-China.
Na een langdurige duikoefening, die in den ochtend van 15 Juni ter hoogte
van de baai van Cam Ranh werd gehouden, is de duikboot niet meer aan
de oppervlakte verschenen.
De vlootstrydkrachten in het Verre Oosten, alsmede in Indo-China gede
tacheerde marinevaartuigen, hebben onmiddellijk een onderzoek ingesteld,
dat nog voortduurt, en waaraan watervliegtuigen van de marineluchtvaart
der kolonie deelnemen. Direct nadat het gewaarschuwd was, heeft het
ministerie van marine den toestand ter kennis gebracht van de familieleden
der bemanning.
De „Phénix" liep in 1930 van stapel.
De boot meet 1379 ton. Zij heeft een
lengte van 92 m. bij een breedte van
8.20 m. De bovenwatermotoren ontwik
kelen een kracht van 6000 p.k., waar
mede een snelheid van 18 knoopen kan
worden bereikt. De kracht der electri-
sche motoren voor het varen onder
water bedraagt 2000 p.k. en geven de
boot een snelheid van 10 knoopen. De
bewapening bestaat uit een kanon van
100 m.m., een van 37 m.meen mitrail
leur en 11 torpedolanceerbuizen.
Op den zeebodem gestooten?
De „Phénix" moest zich van een punt
aan de Indo-Chineesche kust, gelegen op
ongeveer 30 K.M. ten noorden van Saigon
in de baai van Cam Ranh, naar een ander
punt aan de kust begeven. Het vaartuig
moest laat in den ochtend aan het eind
punt van den tocht aankomen. Toen de
commandant van de Fransche vlootstrijd-
krachten in het Verre Oosten de „Phénix
niet omstreeks het verwachte tijdstip boven
water zag komen, alarmeerde hij terstond
alle schepen en watervliegtuigen van de
Indo-Chineesche vlootbasis. Nadat eenigen
tijd gezocht was, moest men wel tot de
conclusie komen, dat de „Phénix" bij het
duiken door tot nu toe onbekende oorzaak
uit haar evenwicht moet zijn geraakt en
vermoedelijk op den zeebodem gestooten.
Gisteravond om 11 uur waren er nog
geen levensteeken van de „Phénix" ont
vangen en was er nog geen bericht dat een
van de schepen of vliegtuigen, die op zoek
zijn naar de onderzeeboot, de boot zelf
boeien of sporen ervan had gevonden.
Indien de boot gezonken is, wat blijkens
het communiqué van het Fransche depar
tement waarschijnlijk moet worden geacht,
is de kans ongtwijfeld uiterst gering, dat
de bemanning nog zal worden gered. De
ervaring met de „Thetis" heeft geleerd op
welke onoverkomenlijke moeilijkheden ber-
gings- en reddingspogingen stuiten in om
standigheden welke gunstig moeten heeten
vergeleken bij die waarin de „Phénix" zich
bevindt.
Men zal zich herinneren, dat de „Thetis"
evenals de „Phénix" een lengte heeft van
ongeveer 90 m. en in normaie omstandig
heden een even groote bemanning zou be
vatten. Men zou hieruit de gevolgtrekking
kunnen maken, dat ook in de „Phénix" de
voorraad beschikbare lucht toereikend zou
zijn om de opvarenden gedurend niet veel
langer dan 36 uur in leven te houden, zoo
als voor de „Thetis" was berekend. De
laatste hoop blijft gevestigd op de moge
lijkheid, dat het reddingtoestel in dit geval
goed heeft gefunctionneerd.
Boot ligt 100 M. diep.
De duikboot „Phénix" welker verdwij
ning gemeld is, maakte in den ochtend van
den 15en Juni oefeningen met de duikboot
„Esquare" en verschillende eenheden ter
hoogte van Cambrahn. De boot dook onder
water en kwam niet meer boven. Onmid
dellijk werden opsporingspogingen, waar
aan door de luchtmacht en de marine van
Indo-China werd deelgenomen, in het werk
gesteld. Zij bleven echter vergeefs. In de
omgeving waar het vaartuig verdwenen is,
is de zee ongeveer honderd meter diep.
Hoewel men vreest de bemanning niet meer
te kunnen redden, wordt het opsporings
werk voortgezet. Men kent de oorzaak van
het ongeluk niet. Een commissie zal daar
naar een onderzoek instellen.
Het belangrijkste feit van den der
den dag der blokkade van de Britsche
en Fransche concessies te Tientsin,
was het besluit der Japansche regee
ring, dat het conflict locaal moet
worden geregeld. Hiermee immers
geeft Tokio het leger in Noord-China
de vrfje hand.
In de concessie zelf verliep deze
dag in een atmosfeer van afwachting
en spanning. Na het neerschieten
van twee Chineesche groenteverkoo-
pers, dat w\j reeds eerder hebben ge
meld, vielen geen verdere incidenten
voor.
Te vermelden feiten zijn slechts in de
eerste plaats het oplaten door de Japan
ners van een kabelballon, waaraan een
vlag is bevestigd, waarop in Chineesche
letterteekens een oproep tot de Chinee
sche bevolking stond, waarin deze werd
aangespoord de Britsche autoriteiten er
toe te brengen hun houding te wijzigen,
e in de tweede plaats de vrijlating van
den Britschen fotograaf Eric Mayell, die
twee dagen geleden door de Japanners
was gearresteerd.
Voorts hebben de Japansche autoritei
ten het bezoek van 2000 Japansche reser
visten en padvinders aan de graven van
de bij den Boxeropstand van 1900 gesneu
velde soldaten, die ip de Britsche conces-
si- gelegen zijn, uitgesteld.
Het voornemen was geweest, dat Zater
dag de heele Japansche bevolking van
Tientsin een demonstratieve bedevaart
zou hebben gemaakt naar deze graven op
het kerkhof in de Britsche concessie.
Inmiddels gaat in drie werelddee-
len het groote spel, waarvan Tientsin
de inzet is, verder.
Het Japansche kabinet heeft van
daag besloten, dat het conflict te
Tientsin ter plaatse moet worden ge
regeld. Deze simpel schijnende be
slissing is, naar de „Times" schrijft,
van zeer groot belang, want zij betee-
kent, dat de eischen van het leger
worden goedgekeurd en dat een re
geling wordt overgelaten aan het
Japansche oppercommando in Noord-
China.
Diplomatieke kringen te Tokio be
schouwen den toestand met eenige be
duchtheid, omdat zy gelooven, dat het
De Tientsin affaire.
Naar de diplomatieke medewerker van de
Times meldt, bereidt de Britsche regeering
een antwoord voor op de Japansche blok
kade van de concessies tr Tientsin. De oor
spronkelijke oorzaak van de spanning de
weigering van Britsche autoriteiten om vier
Chineezen aan de Japanners uit te leveren
heeft plaats gemaaki voor de veel uitge
breider kwesties, welke de Japanners te
berde brengen en voor de vernederende
behandeling, welke men Britsche onderda
nen aan de grens van de concessie heeft
doen ondergaan.
Nog steeds bestaat het Britsche aanbod
een gemengde commissie te laten beslissen
of er voldoende bewijs bestaat voor de
schuld van de vier Chireezen, om hun uitle
vering te rechtvaardigen. En als de Japan
ners geneigd zijn hun actie te staken is de
Britsche regeering bereid onmiddellijk te
handelen volgens de aanbeveling van de
commissie.
Indien de Japanners anderzijds hun actie
willen voortzetten, hetgeen maar al te waar
schijnlijk is, dan zal de Britsche regeering
vergeldingsmaatregelen nemen.
Deskundigen van verschillende regeer ïngs-
departementen, met inbegrip van het minis
terie van handel, hebben intusschen de beste
waarschuwings- en vergeldingsmaatregelen
overwogen.
Deze maatregelen zullen door de regee
ring worden bestudeerd, en, zooals Cham-
berlain in het Lagerhuis te verstaan gaf,
worden gepubliceerd zoodra er S®®1* °op
meer is voor oplossing door redelijke oe-
sprekingeru
Intusschen zijn de hooge commissarissen
van de Dominions op de hoogte gehouden
van alle berichten welke Londen bereikten,
en ook zooveel mogelijk van de plannen der
regeering. Ook is het nauwste contact on
derhouden met de Fransche en Amerikaan-
sche regeering, want, zooals Chamberlain in
het Lagerhuis verklaarde, hebben de verre
gaande eischen der Japanners belangrijke
politieke vraagstukken opgeworpen „waar
bij andere groote mogendheden niet minder
betrokken zijn dan Engeland".
Deze belangrijke vraagstukken kunnen
heel duidelijk worden omschreven: moet de
open deur in China voor goed worden ge
sloten? Moet Japan de vrije hand worden
gelaten om de Chineesche en buitenlandsche
belangen te overheerschen, en den Chinee-
schen handel te beheerschen?
U
De „Petit Parisien" schrijft, dat Parijs en
Londen het volkomen eens zijn over de
vraag, welke de beste middelen zijn om de
rechten der blanke mogendheden in het
Verre Oosten te doen respecteeren. Zij zijn
er bovendien zeker van, dat Washington hun
inzichten deelt en van zijn invloed te Tokio
gebruik zal maken om te bewerken, dat
deze plaatselijke aangelegenheid niet tot
een ernstig conflict wordt. In Japansche
kringen aldus het blad heeft men ver
klaard, dat de incidenten te Tientsin niet in
verband staan met den toestand in Europa
en dat de Japansche regeering niet gebon
den is door een bondgenootschap met de
totalitaire staten. Als dat zoo is, kunnen de
Japansche leiders het bewijzen door af te
zien van de intimidatiemethoden „Made in
Germany" en de belangen van Japan in
China te verzoenen met die van andere
mogendheden.
De „Journal" schrijft: „Duitschland en
Japan trachten Londen en Parijs voor de
keus te stellen: tusschenbeide komen in het
Verre Oosten en in Europa verzwakken of
in Europa waakzaam blijven en toelaten,
dat Japan in het Verre Oosten een aanslag
doet op het gezag van Frankrijk en Enge
land".
De „Epoque" schrijft, dat de Italianen op
zeer luidruchtige wijze en de Duitschers wat
minder luid de Japansche actie goedkeuren.
Het is aldus het blad een merkwaardig
schouwspel, dat blanke volken zich kronke
len van het lachen over een actie, die de
onteigening der blanken in Azië ten doel
heeft.
In de „Ordre" schrijft Pertinax, dat Ber
lijn, Rome en Tokio hun berekeningen niet
meer zoozeer op de zwakheid der democra
tische staten zullen gronden, wanneer het
verdrag van wederzijdschen bijstand tus
schen Frankrijk, Engeland en Rusland zal
zijn gesloten.
Italië volgt de gebeurtenissen te Tientsin
aandachtig. In politieke kringen verheelt
men niet een zekere bezorgdheid voor even-
tueele sancties. Men verklaart, dat een
dergelijke houding niet tot de verwachte
resultaten zou leiden, maar juist tot een
ernstige internationale crisis zou leiden,
waarvan men zich de ontwikkeling maar ai
te gemakkelijk kan voorstellen. In deze
zelfde kringen ziet men de incidenten graag
als een ideologisch conflict. De totalitaire
mogendheden, aldus zegt men, gevoelen zich
verplicht tusschenb»ide te komen in ieder
land, dat, zooals China, blcot staat aan bols-
jewistischen invloed. Men voegt hier aan
toe, dat de dtmocraticën moesten trachten
deze mentaliteit te begrijpen: Wat thans ge
beurt, heeft zich voerg^aaan - in Midden-
Europa en Oost-Afrik?, waar Engeland de
„Moraal van Genève" toepaste. Thans blij
ven de regeering 'e Londen en haar bond-
genooten zich hardnekkig verzetten tegen de
viye ontwikkeling der Japansche politiek in
China. Italië ^an de houding van Japan
slechts goedkeuren.
moeilijk zal zijn voor Engeland om het
conflict te regelen zonder eenig verlies
van prestige. Neutrale, maar Engeland
vriendschappelijke gezinde kringen ach
ten het een ongelukkige om standigheid,
dat de Britsche diplomatie heeft toegela
ten dat belangrijke kwesties te berde zijn
gebracht op grond van een voor Engeland
ongunstige oorzaak.
Volgens betrouwbare berichten zou het
Britsche aanbod betreffende het instellen
van een commissie, indien het enkele da
gen eerder zou zijn gegaan, door de Ja
panners zijn aanvaard. De vertraging bij
het doen van het Britsche aanbod speelde
in de kaart van de meer radicale elemen
ten en degenen die een voorwendsel
zochten om een oplossing te forceeren,
hebben nu het heft in handen gekregen.
Zij, die deze meening zijn toegedaan, be
seffen overigens, dat het in deze kwestie
om veel meer gaat dan alleen om het lot
van de vier Chineezen, wier uitlevering
door de Japanners wordt geëischt en dat,
als de breuk nu niet was gekomen, dit
toch later zou zijn geschied. Zij gelooven
evenwel, dat een en ander niet had behoe
ven te komen op een wijze, welke een
regeling in handen van het leger stelde.
Kabinetten te Londen en Tokio
bespreken de situatie.
Dat deze opvatting juist is, wordt wel
bewezen door een Reuterbericht uit Tokio
over een gistermiddag gehouden confe
rentie, welke door den minister-president
en de ministers van buitenlandsche zaken,
oorlog, marine en financiën werd bijge
woond.
Naar het agentschap Domei meent te
weten, zou daar de politiek der regeering
zijn vastgesteld, ervan uitgaande, dat de
kwestie Tientsin niet slechts het vraag
stuk van de buitenlandsche concessies te
Tientsin betreft, doch dat het hierbij ook
gaat om de principieele politiek ten aan
zien van de buitenlandsche concessies te
Sjanghai, Amoy en in andere deelen van
China.
Londen heeft voorts geen tegen
maatregelen genomen en volstaan
met een officieele verklaring.
Hierin wordt gezegd, dat indien de
nieuwe eischen, welke men in offi
cieele Japansche kringen in Noord-
China heeft laten doorschemeren,
werkelyk gesteld zullen worden, een
buitengewoon ernstige toestand zal
ontstaan. De Britfhe regeering zal
dan moeten overwegen welke stap
pen onmiddellijk genomen moeten
worden tot bescherming van de Brit
sche belangen in China.
Verder wordt gezegd, dat de houding
van de Britsche autoriteiten ten aanzien
van de vier Chineezen, welker uitlevering
wordt gevraagd, dezelfde is gebleven. De
Britsche autoriteiten achten de nieuwe
eischen welke zijn gesteld en welke de
rechten van alle mogendheden, die ver
dragsrechten hebben in China, aantasten,
zeer ernstig.
Men hoopt evenwel nog, dat de Japan
sche autoriteiten hun weigering de voor
stellen, welke zijn gedaan om het inci
dent plaatselijk te regelen, niet zullen
handhaven.
Maandag a.s. zal de ministerraad in
Downingstreet bijeenkomen ter bespre
king van den toestand te Tientsin. De
raad zal dan de beschikking hebben over
een aantal rapporten van de verschillende
ministeries, welke ieder afzonderlijk de
Eugène Weidmann, die wegens
het plegen van vyf moorden en
medeplichtigheid aan den zesden
ter dood was veroordeeld, is van
ochtend te 4.32 uur terecht
gesteld.
Nti een abonnement op de
De gebeurtenissen in
maken het thans, meer dan ooit
noodig dat men een goed dagblad
leest.
Indien men zich nu, voor minstens
drie maanden abonneert, ontvangt
men de
zaak bestudeeren. Het ministerie van han
del bestudeert de economische repre
saille-maatregelen, welke genomen moe
ten worden, wanneer de toestand voort
duurt, terwijl het ministerie van buiten
landsche zaken de laatste rapporten zal
overleggen.
Ook de Amerikaansche regeering volgt
den gespannen toestand met groote aan
dacht. Volgens Havas heeft admiraal
Leahy, de commandant der Amerikaan-,
sche marine, met Huil en Welles de situa
tie te Tientsin besproken. Het onderhoud
had o. a. betrekking op de middelen tot
evacuatie van de Amerikaansche staats
burgers in geval van incidenten.
Inmiddels heeft na de verschillende
Brnsche protesten, thans ook een Ameri-
kaansch protest de Japansche autoritei
ten bereikt.
De consul van de Vereenigde Staten
heeft bij de Japanners geprotesteerd tegen
het feit, dat een Japansch schildwacht
gisteren bij de grens van de Britsche
nederzetting een Amerikaansche burger,
directeur van een automobielimportzaak,
heeft gefouilleerd.
Het Japansche consulaat hbeft zijn ver
ontschuldigingen aangeboden en verklaar
de dat hier sprake was van een vergissing.
Vier inbrekers gearresteerd. - In den
afgeloopen nacht zijn vier personen te Tou-
lon gearresteerd, die over den muur van het
arsenaal wilden klimmen. De politie had te
voren een waarschuwing gekregen en was
met veel personeel ter plaatse. Na een vuur
gevecht werden de vier mannen gearres
teerd. Een werd in het dijbeen gewond.
De politie weigert nadere inlichtingen te
verstrekken en weigert ook de indentiteit
van de vier arrestanten te onthullen.
Weer een synagoge afgebrand.. - De
synagoge te Frydeck in Moravisch Ostrawa
is door een brand vernield.
Het Hbld. verneemt dat de Neder-
landsche sierteeltcentrale maatregelen
overweegt om nog dit seizoen een einde
te maken aan den vrijen handel in
bollenteeltvergunningen. In het bijzon
der heeft hiertoe geleid de misstand
dat gelegenheidshandelaren van den
geldnood van kweekers gebruik gingen
maken om hun vergunning te koopen.
Deze handelaren nu kochten de teelt
vergunning op om ze daarna aan den
zelfden kweeker die toch vergun
ning moet hebben om zijn bedrijf te
kunnen voortzetten weer voor een
enkel jaar te verhuren. Verhuur is wel
verboden, maar overdracht voor den
tyd van en jaar was door de Centrale
toegestaan, hetgeen op huur neerkomt.
Daar de huurprijs ongeveer een derde
van den koopprijs was, is het duidelijk
dat hierin voor den handelaar na eeni
ge jaren een zoete winst zat, omdat
dezelfde vergunning elk jaar opnieuw
kon worden verhuurd.
Het Hbld. verneemt nu dat- de be
trokken commissie voornemens is, alle
teeltvergunningen welke thans over
zijn, tegen vergoeding op naam van de
Sierteeltcentrale over te schrijven. Aan
den vrijen handel zal hierdoor een ein
de komen en teeltvergunningen zal men
slechts kunnen koopen van of verkoo-
pen aan de centrale tegen vastgestel-
den prijs. De definitieve beslissing van
de Centrale kan nog vóór het volgend
seizen tegemoet worden gezien.
ir
l-
ft
te
ld
ie
m-
i«n
ti-
g«-
ing
êt
teae
*-
<«ste
4)
9
3
L
VERFRAAI ÜW BIBLIOTHEEK.
Onze binderij maakt Uw
oude boeken als nieuwl
BINDERIJ N.V. HLK.Ua. COS1ER ZOON.
