DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nog geen toenadering inzake Tientsin.
U STEMT TOCH OOK LIJST 7
No. 143 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 20 Juni 1939
141e Jaargang
Tokio wacht op Britsch aanbod inzake samenwerking.
Londen op formeele mededeeling inzake de
Japansche verlangens.
Chineesche beambten bedreigd.
Gematigde woorden van
generaal Soegijama.
Een nieuw Britsch-Japansch
incident.
Japan protesteert wegens lossen
van goederen uit een
Britsche boot.
Verklaring in het Britsche
Lagerhuis.
Vrijzinnig-Democraat
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven (ranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De kwestie-Tientsin is nog niet tot een nadere oplossing gekomen. Cham-
berlain heeft in het Lagerhuis verklaard dat de Britsche regeering nog
steeds hoopt tot een plaatselijke regeling te kunnen komen, hoewel nog geen
formeele mededeeling inzake de Japansche verlangens is ontvangen. Te
Londen acht men den toestand dan ook onduidelijk. Daarentegen verklaart
men te Tokio, dat Japan een aanbod van Engeland verwacht tot samen
werking in kwesties van orde en veiligheid in Noord-China.
De opperbevelhebber van het Japansche leger in Noord-China, generaal
Soegijama, heeft verklaard, dat Japan allerminst den aanvoer van levens
middelen naar de Britsche concesie te Tientsin wil verhinderen en dat de
Japansche autoriteiten ook niet de bedoeling hebben zich met geweld
meester te maken van de buitenlandsche nederzettingen.
Niettemin hebben de Japanners te Tientsin de maatregelen tegen de conces
sies verscherpt en de prikkeldraadversperringen onder stroom gezet, terwijl
Chineesche politieagenten en andere beambten met scherpe maatregelen
wrorden bedreigd, indien ze geen ontslag nemen.
Huil heeft de bezorgdheid der Vereenigde Staten tot uitdrukking gebracht
over het breedere aspect van het conflict en verder meegedeeld, dat de
Vereenigde Staten alleen vóór het instellen der blokkade bemiddelings
pogingen hebben aangewend.
Japansche soldaten in burger heb
ben gisteren te Tientsin pamfletten
verspreid onder de Chineesche poli
tiemannen in Britschen dienst, waar
in dezen werden aangespoord hun
ontslag te nemen, aangezien anders
tegen hen en hun familie zou worden
opgetreden. De Britsche consul-gene
raal heeft hiertegen geprotesteerd.
Niet alleen de beambten van de gemeen
tepolitie, doch ook Chineesche beambten,
welke op de bureaux van den Britschen
gemeenteraad werkzaam zijn, blijken door
de Japanners met maatregelen bedreigd
te worden, als zij den dienst niet verlaten.
Velen denken er thans ernstig over, ont
slag te nemen. In de bedreiging wordt
het dooden van hun familie genoemd als
een der mogelijke gevolgen van het in
den wind slaan der waarschuwing. Ver
nomen wordt, dat de Japanners een tel
ling hebben gehouden onder de familie
leden van al het gemeentepersoneel, dat
in het onder Japansche controle staande
gebied rond de Britsche concessie woont.
Volgens Domei hebben de Japansche
militaire autoriteiten aangekondigd, dat
van gisteravond 22 uur af de prikkel
draadversperringen voor de Fransche en
Britsche concessies onder een electrischen
stroom van 220 volt zullen staan. De Chi
neesche groentenventers hebben besloten
de Britsche concessie te boycotten en
slechts te verkoopen in de Japansche
concessie en de Chineesche wijken.
Domei meldt verder, dat de Japansche
consul-generaal te Tientsin het verzoek
van den Britschen consul tot verzachting
van de controle op het verkeer en den
aanvoer van levensmiddelen heeft afge
wezen.
De voorzitter van den gemeenteraad
van de Britsche nederzetting, Tipper, heeft
ontkend, dat de Britsche autoriteiten een
embargo hebben geplaatst op de voorra
den meel en graan in de nederzetting. In
de afgeloopen week zijn 150.000 balen
meel en 10.000 balen rijst uit de Britsche
nederzetting uitgevoerd.
Tipper voegde hieraan toe, dat de Ja
panners wel weigeren Chineesche jonken
met groenten toe te laten tot de neder
zetting.
De Japansche militaire autoriteiten te
Tientsin hebben gisteren een verklaring
gepubliceerd, waarin wordt gezegd, dat de
Japansche regeering herhaaldelijk heeft
gezegd, dat de rechten van derde mogend
heden in China geëerbiedigd zullen wor
den. Niettegenstaande de moeilijkheden,
welke dit meebracht voor de strategie,
hebben de Japanners zich hieraan gehou
den. Indien de Britsche regeering meent
nu maatregelen te moeten toepassen als
economischen druk, dan zullen de Japan
ners zich van de verplichting tot het eer
biedigen van de rechten ontslagen achten.
De Japansche autoriteiten verklaren
verder de moeilijkheden voor Amerika
nen, Duitschers en andere vreemdelingen
die geen concessie hebben te Tientsin, zoo
klein mogelijk te houden.
Twee Britsche onderdanen hebben op
het Britsche consulaat hun beklag inge
diend over de wijze, waarop zij door de
Japanners aan de grens van de nederzet
ting zijn gefouilleerd. Zij moesten zich
geheel ontkleeden en werden onderwor
pen aan een vernederend onderzoek. Ver
volgens werden hun kleeren teruggegeven
en moesten zij het lokaal verlaten, waarna
zij zich moesten aankleeden temidden van
de Chineezen, die rondom stonden.
De opperbevelhebber va.i de Japan
sche strijdmacht in Noord-China,
generaal Soegijama, heeft gistermid
dag de vertegenwoordigers van de
pers ontvangen. Hij heeft volgens
Domei verklaard, dat de Japansche
autoriteiten niet de bedoeling hebben
zich met geweld meester te maken
van de buitenlandsche nederzettingen,
doch zij zullen hun krachtige politiek
handhaven totdat de Britten den
nieuwen toestand in het Verre Oosten
zullen hebben erkend en met Japan
zullen samenwerken tot het opbou-
wen van een nieuwe orde.
Op het oogenblik neemt het incident
van Tientsin alle aandacht in beslag.
Engeland voerde stelselmatig een politiek
ten voordeele van Tsjiang Kai-Sjek en de
concessie van Tientsin werd gebruikt als
basis voor deze operaties en als schuil
plaats voor de anti-Japansche terroristen,
die de financieele en economische opera
ties van de nieuwe regeering te Peking
deden mislukken en de orde in Noord-
China verstoorden.
Generaal Soegijama verklaarde verder,
dat de Japanners de Britsche concessie te
Tientsin hebben geïsoleerd om een einde
te maken aan verstoren van de orde en
om een mooi en aangenaam Noord-China
op te bouwen.
De Engelschen, zoo ging spr. voort, zeg
gen, dat de Japansche autoriteiten het
verkeer tusschen het Chineesche deel van
Tientsin en de concessie controleeren om
de belangen van derde mogendheden in
China te schaden en als onmenschelijken
maatregel zouden de Japanners het ver
voer van levensmiddelen naar de neder
zetting onmogelijk maken. Dit is evenwel
een verkeerde voorstelling van de feiten
en getuigt van een niet begrijpen van den
nieuwen toestand aan Britsche zijde, waar
men de politiek ten gunste van Tsjang
Kai-Sjek wil voortzetten en spreekt over
aanranden van de Britsche belangen,
wanneer deze politiek ten gunste vaft
Tsjang Kai-Sjek niet wordt geduld.
Soegijama voegde hieraan toe, dat de
Japansche autoriteiten alles doen om het
vervoer van levensmiddelen naar de
nederzetting te vergemakkelijken.
Tenslotte verklaarde hij te hopen, dat
de onderdanen van andere mogendheden
en de Chineezen geduldig de moeilijkheden
zullen dragen, welke het gevolg zijn van
de isolatie, voor de zaak van het herstel
van orde en rust in Noord-China.
Reuter meldt uit Tokio, dat Japan
gisteren krachtig heeft geprotesteerd
bij de Britsche marine-autoriteiten te
Sjanghai omdat de Britsche kanon
neerboot Scarab met geweld goederen
zou hebben gelost te Woehoe aan de
Jangtse. Volgens het Japansche mili
taire hoofdkwartier te Nanking, heeft
de bemanning van de Scarab de
Japansche officieren en manschappen
„geïntimideerd" door machinegeweren I
op hen te richten. Verlangd wordt, dat
verontschuldigingen worden aange
boden en dat garanties worden ge
geven tegen een herhaling van derge
lijke incidenten.
In het Japansche protest wordt betoogd,
dat de Scarab gehandeld heeft in 'strijd
met de verplichting, welke de Britsche
marineautoriteiten op zich genomen heb
ben, om aan de Japanners gedetailleerde
lijsten voor te leggen van alle goederen,
die door marinevaartuigen in Jangtse-
havens zullen worden gelost.
Verklaard wordt, dat gewapende ma
trozen Woensdag ongeveer 150 kisten
goederen uit de Scarab aan lar.d gebracht
hebben. Toen Japansche soldaten tusschen-
beide trachtten te komen, aldus het pro
test, werden machinegeweren op hen
gericht.
In het Japansch protest, aldus meldt
Domei nog, wordt de bewering tegenge
sproken, welke de commandant van de
Scarab naar voren zou hebben gebracht,
dat een lijstje van de te lossen goederen
was voorgelegd aan een tweeden luitenant
van het Japansche leger.
In antwoord op vragen inzake Tient
sin heeft minister-president Chamber-
lain gisteren in het Lagerhuis gezegd,
dat blijkbaar het eerste verzoek om uit
levering van vier Chineezen is vertroe
beld door eischen inzake de algemeene
politiek. Van de Japansche regeering is
geen formeele mededeeling ontvangen
en men hoopt nog steeds, dat een plaat
selijke regeling tot stand zal komen.
De minister van buitenlandsche zaken
heeft gisteren een onderhoud gehad met den
Japanschen ambassadeur en de Britsche am
bassadeur te Tokio poogt eveneens de zaak
op te helderen. De Britsche regeering
verder in nauw contact met de regeeringen
van Frankrijk en de Vereenigde Staten. Ook
let de regeering scherp op de reactie van
het huidige conflict op de overige Britsche
en internationale nederzettingen in China.
De minister-president merkte verder op,
dat op 15 Juni en menigte, opgehitst door
Chineesche en Koreaansche agitatoren, zich
verzamelde voor de Britsche concessie te
Tientsin. Een detachement van het regiment
lichte infanterie uit Durham werd gezonden
om de Britsche politie bij te staan. Toen de
menigte was geslonken tot ongeveer 200
personen, werden de militairen teruggetrok
ken.
De versperringen op de wegen tot de Brit
sche nederzetting blijven gehandhaafd, alle
Britsche onderdanen worden aangehouden
en in sommige gevallen zijn zij onwaardig
behandeld. Het invoeren van aan bedref on
derhevige levensmiddelen en ijs wordt be
moeilijkt door het langzame onderzoek en
derhalve wordt slechts weinig aangevoerd.
Naar gemeld wordt, is de aanvoer in de aan
grenzende Fransche nederzetting evenwel
normaal. Op het oogenblik zijn nog geen
maatregelen overwogen, doch nadere in
lichtingen worden verzocht aan de plaatse
lijke autoriteiten.
Op 18 Juni zijn twee Britsche kustvaar
tuigen te Tientsin aangekomen zonder te
zijn aangehouden of doorzocht, over het al
gemeen worden evenwel Britsche schepen
door de Japansche autoriteiten aangehou
den. De Britsche consul-generaal te Tientsin
heeft bij zijn Japanschen collega gepro
testeerd en ook de Britsche ambassadeur te
Tokio heeft opdracht ontvangen de zaak te
bespreken met de Japansche regeering.
Over het algemeen is de toestand niet
duidelijk. De Britsche regeering kan niet
gelooven, dat de Japansche regeering den
toestand moeilijker zou willen maken.
In antwoord op een vraag van Eden zeide
de minister-president, dat maatregelen ge
nomen zullen worden dat voldoende levens
middelen voorradig zullen zijn.
Verder zeide hij, dat de blokkade van
Koe Lang Soe nog wordt gehandhaafd.
De toestand „onduidelijk".
Naar de diplomatieke medewerker van de
Times schrijft, is de commissie van buiten
landsche zaken van het Britsche kabinet
anderhalf uur bijeen geweest. Naar ver
luidt, was de toestand in het Verre Oosten
het voornaamste onderwerp der besprekin
gen. In de verklaring, welke Chamberlain
's middags in het Lagerhuis aflegde, moet
men het resultaat van deze besprekingen
zien. De officieele Britsche opvatting is
blijkbaar, dat de toestand te Tientsin nog
niet duidelijk is en dat verdere uitlegging
van de Japanners moet worden verkregen.
Sir Robert Graigie, de Britsche ambassa
deur te Tokio, heeft opdracht gekregen op
heldering te vragen en na de verklaring van
Chamberlain had Lord Halifax een onder
houd met den Japanschen ambassadeur te
Londen.
Buiten officieele kringen wordt de ondui
delijkheid van de situatie te Tientsin niet
zoo algemeen erkend. Er kan ongetwijfeld
verschil van opvatting bestaan over de wijze
waarop het geval van de vier Chineezen is
aangepakt, maar de mishandeling van Brit
sche onderdanen en de vernederingen, waar
aan zij zijn onderworpen, zijn volledig in de
pers beschreven en z|jn aan iedereen be
kend. In niet-officieele kringen is men van
meening, dat uitsluitend protesteeren wel
niet voldoende zal zijn.
Het ongeluk bij den Grossglockner. -
Het aantal dooden bij het auto-ongeluk op
den Grossglocknerweg is gestegen tot 11.
Een-en-twinitg zwaargewonden zijn in een
ziekenhuis opgenomen. Men vermoedt, dat
het ongeluk door het weigeren van remmen
en koppeling veroorzaakt is.
Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad.
De Engelsche pers
over Tientsin.
De gebeurtenissen te Tientsin nog
steeds moeten wij ons afvragen, of de kwes
tie daar in het Verre Oosten langs diploma-
tieken weg zal kunnen worden opgelost, of
dat deze gebeurtenissen een tijdperk van
nieuwe internationale onrust inluiden
hebben vooral in de Britsche bladen zeer
veel ruimte in beslag genomen. En zeer
typeerend is daarbij, dat al de hoofdartike
len (geen blad uitgezonderd!) zeer scherp
gesteld zijn. Alle bladen hebben er van het
begin af al dadelijk op gewezen, dat er hier
groote dingen op het spel staan en zij heb
ben de porteé van het geval zoo mogelijk
eerder overdreven dan omgekeerd. Geen
hunner heeft getracht een verontschuldiging
te zoeken voor Japans optreden, of de actie
der Japansche autoriteiten op eenigerlei
wijze trachten goed te praten. Niemand
heeft de zaak van.de in Engeland zoo ge
liefde „zonzijde" trachten te bezien of zich
overgegeven aan de gebruikelijke optimisti
sche illusies, dat het heele geval op een
misverstand berust, dat er geen Britsche
belangen bedreigd worden en dat de zaak
met wat goede woorden en tegemoetkomin
gen best uit de wereld te helpen zou zijn.
En, zoo schrijft de Londensche N.R.C.-
correspondent, de geheele hcuding van de
pers en de regeering staat in dit opzicht in
treffend contrast tot die, welke zij in het
verleden bij internationale geschillen plach
ten aan te nemen, ""oen was Engeland, om
mee te beginnen, altijd een en al vriende
lijkheid en goede wi'; of'tom Mantsjoekwo.
Spanje of Tsjecho-Slow»k|je ging, steeds
trachtte men de daden van de tegenpartij in
een zoo gunstig mogelijk licht te zien en
goed te praten. Hier is nu niets meer van te
merken. De toon is niet meer vergoelijkend,
maar scherp, de houding niet meer een van
vertrouwen en goeden wil, maar van erger
nis en achterdocht. Kortom: de Britsche
leeuw kwispelt niet meer, nu hij in Tientsin
aan den staart getrokken wordt.
Hij is kwaad, oogenschijnlijk gevaarlijk
kwaad.
De verklaring, voor deze nieuwe, krach
tige houding, is van drieërlei aard: ten eer
ste het langzaam doorgedrongen inzicht, dat
Japan, welks optreden :n Mantsjoekwo met
zooveel gelijkmoedigheid werd beschouwd,
ja zelfs van verschillende zijden werd goed
gepraat, toch niet zulke vriendelijke bedoe
lingen tegen het Britsche rijk heeft, als men
zich lange jaren trachtte aan te praten. Er is
in de tweede plaats de algemeene desillusie
over de z.g. verzoeningspolitiek. En ten
derde en dit is ongetwijfeld verreweg het
belangrijkste is er het gevoel dat hier
voor den eersten keer sedert het begin van
de internationale verwikkelingen een directe
en onmisbare aanslag op de Britsche belan
gen wordt beraamd. Dit is een psychologi
sche factor van aanzienlijke beteekenis en
dit verklaart dan ook, waarom het Enge
land, dat jarenlang zoo lankmoedig heeft
toegezien bij tal van geforceerde verande
ringen in den internationalen status quo, nu
zoo fel reageert.
B|j alles wat de dynamische machten de
laatste jaren hebben ondernomen Abes-
sinië, Spanje, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije.
Albanië en Memel kon een oppervlakkig
denkend publiek zich nog altijd in slaap
sussen met de illusie, dat er geen onmiddel
lijke Britsche belangen op het spel stonden.
Dat gaat nu niet meer. De Britsche leeuw
wordt nu niet meer gehinderd door rumoer
in zijn omgeving, hij wordt direct op de
teenen getrapt. Een vreemde mogendheid
dreigt de handen te zullen slaan aan Britsch
kapitaal, Britsche rechten, Britsche onder
danen. De reactie in de Engelsche pers
toont, dat Engeland, nu het enkele maanden
geleden uit z|jn jarenlangen slaap ontwaak
te, thans voor een dergelijke onmiddellijke
bedreiging nog altijd even gevoelig is als
jaren geleden. Zoo alleen is te verklaren,
dat de geheele pers zich bereid toont „de
uitdaging te aanvaarden" en, zooals de ge
woonlijk zoo voorzichtige Scrutator het gis
teren in de Sunday Times uitdrukte: „Het
risico van verzet tegen Japan op zich te
nemen".
U
Inmiddels heeft men de hoop nog niét ge
heel opgegeven, dat Tokio alsnog eieren
voor zijn geld zal kiezen. De Times vindt
eenigen grond voor deze hoop in de verkla
ring, gisteren in regeeringskringen te Tokio
afgelegd en die er op zou kunnen wijzen,
dat de Japansche regeering een opening
voor onderhandelingen zoekt. Er blijkt uit
deze verklaring n.L een veel gematigder
houding, dan die welke de plaatselijke auto
riteiten in Noord-China hebben aangeno
men: zij zou den indruk kunnen wekken,
dat Tokio bereid is de incidenten tot zijn
oorspronkelijke proporties terug te brengen
en niet langer aan te dringen op de inwill»
ging van den voor Engeland onaannemelij-
ken eisch, dat het Japan behulpzaam moet
zijn bij de inrichting van de z.g. nieuwe orde
in China.
Blijkt dit inderdaad zoo te zijn, dan zal
Engeland de gelegenheid tot een vreedzame
bijlegging van het geschil over de uitleve
ring van de vier Chineezen ongetwijfeld
dankbaar aangrijpen. Maar is de verklaring
van gisteren slechts bedoeld om Engeland
op een dwaalspoor te brengen en zou de
Japansche regeering besloten zijn den druk
op Engeland te handhaven dan kan men
met groote mate van waarschijnlijkheid
voorspellen, dat Londen tot economische
tegenmaatregelen zal overgaan.
