DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Britsche vrijwilligers zijn gereed
voor mobilisatie.
UITEENZETTING VAN HALIFAX.
Woensdag 21 Juni 1939
Anti-Engelsche agitatie duurt voort.
Moet het leger beslissen
De algemeene toestand.
Toestand nog niet
duidelijk.
De Dantzigsche kwestie
verscherpt zich.
Het onderhoud tusschen den
Nuntius en Beek.
Moskou ontkent
ALKMAAR
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 1 44 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Het vrijwilligerskorps van de Britsche
concessie heeft gisteren order gekregen
zich voor onmiddellijke mobilisatie ge
reed te maken. Gistermiddag is het con-
voobchip Sandwich te Tientsin aange
komen. Kort daarna werd het vertrek
van het reeds aanwezige convooischip
„Lowestoft", dat vandaag zou wegvaren,
afgelast.
Een Engelsche vrachtauto, geladen
met een groote hoeveelheid groenten,
heeft de blokkade gebroken. De auto
werd begeleid door een detachement
Britsche troepen en kon de Japansche
afzetting ongehinderd passeeren. De
groenten waren opgeladen in het door
de Japanners beheerschte gebied rond
om de concessie. Het bericht, als zouden
Maandag zeven vrachtauto's de blok
kade gebroken hebben, b onjubt.
Rondom de concessie blijven de Japan
ners hun anti-Britsche agitatie voortzetten.
Chineesche hotelhouders in het door Japan
gecontroleerde gebied maakten gisteren be
kend, dat zij aan alle Chineezen. die de con
cessie verlaten wilden, tegen de helft van
den prijs onderdak zouden vexschaffeh. Er
heerscht thans inconcessie niet alleen
schaarschte aan levensmiddelen maar ook
gebrek aan kolen. Op den anderen oever
van de Hai-rivier liggen groote voorraden
kolen die Engelsch eigendom zijn, maar de
Japanners hebben tot nu toe alle pogingen
om deze over te brengen naar de concessie
verhinderd.
De gearresteerde Engelschman Smith
wordt óndanks de bemoeiingen van den
Britschen consul-generaal nog steeds vast
gehouden.
Gisteravond werden de Japansche maat
regelen aan de versperringen iets soepeler
uitgevoerd. De Engelschen zien hierin ech
ter geen verzwakking van de blokkade,
maar meenen veeleer, dat dit geschiedt met
het oog op het Chineesche feest der draken-
booten dat vandaag wordt gevierd.
Nieuwe verklaring van Huil.
De Japanners ontkennen bij monde van
het agentschap Domei uitdrukkelijk, dat de
Amerikaansche zaakgelastigde te Tokio bij
de Japansche regeering zou hebben gepro
testeerd naar aanleiding van de kwestie-
Tientsin.
Huil heeft dit in een nieuwe verkla
ring toegegeven, maar er bijgevoegd,
dat de Amerikaansche zaakgelastigde
gisteren tot tweemaal toe een protest
heeft ingediend bij het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken, in
opdracht van de Amerikaansche regee
ring. In een zijner nota's wordt een op
somming gegeven van de schade, aan
Amerikaanschen eigendom in China
aangericht door de Japansche luchtaan
vallen, hoewel Japan verzekeringen op
dit punt gegeven had. In de tweede nota
wordt geëischt, dat de levensmiddelen
voorziening te Koelangsoe niet langer
gehinderd zal worden.
Volgens Hava: zou, in geval Japan
Amerika in dezen geen voldoening geeft,
Washington zich het recht voorbehou
den „de publieke opinie in de Vereenig-
de Staten in te lichten over de wille
keurige wijze, waarop de Japansche mi
litaire autoriteiten omgaan met de rech
ten der mogendheden in China".
In welingelichte Amerikaansche kringen
legt men er den nadruk op, dat de Ameri
kaansche diplomatie door deze nota's op
discrete maar duidelijke wijze wil doen uit
komen, dat „de Vei. Staten geenszins onver
schillig zijn voor het lot der Frahsche en
Britsche concessies te Tientsin".
Ook de Engelsche regeering heeft een ver
klaring afgelegd omtrent Tientsin, en wel bij
monde van Lord Halifax in het Hoogerhuis.
Hij heeft een uiteenzetting van den toe
stand gegeven en meegedeeld, dat de Brit
sche ambassadeur te Tokio krachtige stap
pen gedaan heeft bij den minister van bui-
tenlandsche zaken, die daarvan kennb ge
nomen heeft en verklaard heeft een onder
zoek te zullen instellen. De ambassadeur
heeft de aandacht van den minister verder
gevestigd op de ernstige beteekenis van de
door den militairen woordvoerder te
Tientsin afgelegde verklaring, volgens wel
ke de blokkade ten doel zou hebben een
veel grootere samenwerking van Engeland
in Noord-China te verkrijgen.
Neemt Tokio het initiatief van
het leger over?
Inmiddels zijn er aanwijzingen, die er op
wijzen, dat het conflict te Tientsin, door de
Japansche regeering, niet langer wordt
overgelaten aan de plaatselijke autoriteiten.
Voor het begin van de gewone kabinetsver
gadering, zoo schrijft de „Times", had Hira-
noema een onderhoud van een uur met
Arita, en na de kabinetszitting werden op
nieuw besprekingen gehouden. Arita werd
's middags door den Keizer ontvangen.
De woordvoerder van het ministerie van
oorlog ontkende gisteren uitdrukkelijk, dat
het leger te Tientsin had gehandeld zonder
goedkeuring van de regeering. In de avond
bladen wordt veel aandacht gewijd aan de
berichten over het onderhoud van Sjige-
mitsoe met Halifax. De verklaring van Cor-
del Huil, den Amerikaanschen- minister van
buitenlandsche zaken, is zonder commen
taar door de bladen gepubliceerd.
Intusschen blijft sir Robert Craigle, de
Britsche ambassadeur, in nauw contact met
de Japansche regeering, welker aandacht
nadrukkelijk is gevestigd op de ontberingen
en de vernederende behandeling, waaraan
de Britsche bewoners van Tientsin door de
blokkade zijn blootgesteld.
Nieuwe arrestaties te Serajewo. -
Nieuwe arrestaties, volgens de „Prawda" een
twintigtal, zijn verricht te Serajewo, nadat
de politie onlangs een groep Kroatische
terorristen heeft ontdekt, die gedurende den
winter te Zagreb verscheidene aanslagen
gepleegd had.
Volgens de „Prawda" heeft de politie
ontplofbare middelen, wapens en pamfletten
gevonden. Het onderzoek wordt voortgezet.
Het resultaat houdt men geheim.
Hevige onweders in Hongarije. - In
Hongarije woeden voortdurend hevige on
weders. Nabij Egev zijn vier personen door
den bliksem gedood. De stad staat onder
water.
De onderhandelingen
Moskou-Rome.
Het Poolsche. Telegraafagentschap Ate
meldt aldus seint het Duitsehe Nieuws
bureau dat de besprekingen van den
Engelschen specialen afgezant naar Mos
kou, Strang, voor korten tijd zijn onder
broken. Een hervatting der onderhande
lingen zou op zyn vroegst Maandag ver
wacht kunnen worden. Strang zou zich na
langdurige beraadslagingen met de am
bassadeurs van Engeland en Frankrijk in
verbinding hebben gesteld met Londen,
waar hij om nieuwe instructies zou hebben
gevraagd met verwijzing naar de reserves,
die van Russische zijde gemaakt zijn ten
aanzien van het ontwerp voor een drie-
mogendhedenverdrag.
Van andere zijde aldus voegt het D.
N. B. aan bovenstaande toe wordt in
dit verband bevestigd, dat in de eerste
plaats de belangrijke meeningsverschillen
over de kwestie der verplichting in het
Verre Oosten Strang er aanleiding toe zou
hebben gegeven, om nieuwe instructies te
vragen aan Londen.
Toen men Strang naar Moskou zond,
had men te Londen de hoop, (nogmaals
wijzen we er op, dat hier het D. N. B. aan
het woord is!) dat alleen reeds het uitzen
den van een bekend „speciaal afgezant
voldoende zou zijn, om Moskou af te
brengen van zijn onvoorwaardelijken eisch
tot schriftelijke vastlegging der bepalingen
van het driemogendheden-pact en dat men
Moskou tevreden zou kunnen stellen met
vage toezeggingen van Britsche bereidheid
tot hulp voor het geval van conflicten in
het Verre Oosten.
Naar thans echter in den loop der on
derhandelingen steeds meer zou zijn ge
bleken, wil Moskou heel strak de vast
legging van de Britsche verplichtingen in
geval van verwikkelingen in het Verre
Oosten, hetgeen voor Groot-Britannië het
verlies van de laatste rest van zijn pres
tige in het Verre Oosten zou beteekenen en
wat het bovendien juist thans met het oog
op de gebeurtenissen in Tiensin in een
zeer onaangenamer, toestand tegenover
Japan zou brengen.
In politieke kringen te Moskou hoort
men in dit verband verwijz*. naar de
ervaringen van Tsjecho-Slowakije, dat
eveneens in het bezit was van onbepaalde
Engelsche toezeggingen, die echter nooit
ook maar in het minst tot practische uit
werking zijn gekomen.
Strang weet thans, naar volgens het D.
N. B. verder verklaard wordt, geen ande
ren uitweg dan Londen om nieuwe instruc
ties te vragen, aangezien hij uit eigen ver
antwoordelijkheid de schriftelijke vastleg
ging der Britsche verplichtingen in het
Verre Oosten, die Engeland zoolang mo
gelijk wil vermijden, niet op zich kan
nemen.
Tenslotte wordt er op gewezen, dat men
in Moskousche officieele kringen ijskoude
rust bewaart en dat men in het Kreml
uiteraard een eventueele deelneming aan
de Britsche omsingelingspolitiek zoo duur
als maar mogelijk is wil verkoopen.
De Völkischer Beobachter schrijft, dat
de Moskousche rekening voor de deelne
ming aan de Engelsche „omsingelings"-
politiek zeer hoog schijnt te worden. „De
Oostzeelanden zou men met vromen oog
opslag op het altaar van het vredesfront
geofferd hebben. De betaling van de
Turksche rekening heeft de Fransche re
geering vriendelijk op zich genomen, die
overigens de kleine aangelegenheid ver
effent uit een zak, die niet van haar is,
maar in betrouwbare handen gesteld is
(de V. B. doelt op de te verwachten over
dracht van het sandzjak Alexandrette
de Hataj aan Turkije). Moskou laat zich
echter de laat ontdekte Engelsche liefde
zeer duur betalen. Moskou verlangt plot
seling tegenprestaties, schriftelijk vastge
legd zelfs, waarvoor men te Londen, door
ervaringen uit den laatsten tijd geleerd,
met eenig recht terugschrikt. Het heeft
zich in Europa reeds verplichtingen op
den hals gehaald in een mate, welke het
als het er op aan komt de vervulling rijke
lijk zwaar zal maken. Een uitbreiding van
deze verplichtingen tot den heeten bodem
van het Verre Oosten, hetgeen tegen
woordig beteekent tegen de Japansche
wereldmacht, schijnt het verstandiglijk
veel hoofdbrekens te kosten. Af te wachten
blijft, hoe het zich eenigszins fatsoenlijk
uit deze strikken bevrijden zal",
Naar de Fransche correspondent van de
Daily Telegraph meldt, blijkt uit een rap
port van den Franschen ambassadeur te
Moskou, dat de Engelsch-Fransch-Russi-
sche onderhandelingen geen voortgang
gemaakt hebben, daar hetzelfde bezwaar
nog altijd in den weg staat. Van Russische
zijde wordt gewenscht, dat een verplich
ting van wederzijdschen bijstand aanvaard
wordt voor het geval Duitschland een
directen aanval op de Oostzeelanden doet
of de politieke onafhankelijkheid van deze
landen, naar Russisch oordeel, ernstig in
gevaar wordt gebracht. In de practijk be
teekent dat, dat de Sovjet-regeering in de
positie zal zijn om ten aanzien van de
Oostzeelanden over oorlog en vrede te
beslissen, evenals Engeland, Frankrijk en
Polen dat in andere opzichten kunnen.
Verdere moeilijkheden schijnen van
minder belang te zijn.
Het Politieke Bureau komt Donderdag
bijeen en verwacht wordt, dat het de door
Molotof gevolgde politiek zal goedkeuren.
In Frankrijk heeft men niet anders ver
wacht, hetgeen de pogingen verklaart,
welke de Fransche ambassadeur te Londen
gedaan heeft, om de Engelsche regeering
te overtuigen, dat verdere concessies aan
het Russische standpunt noodzakelijk zijn.
Naar het Poolsche Telegraafagentschap
meldt, volgt de Poolsche pers de onder
handelingen met levendige belangstelling,
in het bijzonder wijzend op het verschil
van meening, dat ten aanzien van de ga
rantie van de Oostzeelanden bestaat. De
conservatieve Czas meent echter, dat Mos
kou op een overeenkomst met Engeland en
Frankrijk gesteld is en geen ommekeer in
de openbare meening in het Westen te
zijnen ongunste wil riskeeren. De houding
van Polen is onveranderd gebleven. Polen
neemt niet aan de huidige besprekingen
deel. De instrumenten, die den grondslag
vormen voor de betrekkingen met de
Sovjet-Unie, zijn intact gebleven. De be
trekkingen tusschen Polen en de Sovjet-
Unie zijn normaal en den laatsten tijd op
economisch gebied zelfs nauwer aange
haald. Polen volgt dan ook met kalmte en
geduld de onderhandelingen met de Sov
jet-Unie, zonder te rekenen op een plotse
linge wending in de Sovjet-politiek en
zonder bijzondere voordeelen uit het te
sluiten verdrag te verwachten.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft
de miniser van buitenlandsche zaken,
Halifax, in een uiteenzetting van den
toestand te Tientsin verklaard, dat de
blokkade-maatregelen met de groqtste
gestrengheid worden ten uitvoer ge
legd. Terwijl alle andere vreemde
lingen op vertoon van hun pas door de
afzettingen worden gelaten, werden
alle Britsche onderdanen nauwkeurig
gefouilleerd. In vier gevallen werden
zij zelfs op onwaardige wijze behan
deld.
Drie Engelsche onderdanen, majoor Law,
Mayell en Smith, werden gearresteerd: de
twee eersten zijn vrijgelaten, doch de derde
bevindt zich nog in arrest, ondanks het
verzoek van den Britschen consul. De aan
voer van aan bederf onderhevige levens
middelen, zooals groenten, melk en ijs,
wordt vertraagd door een streng onderzoek
aan de afzettingen, zoodat slechts nu en
dan versche aanvoer binnenkomt De markt
in de Fransche concessie wordt, naar men
bericht, op normale wijze voorzien.
De Japanners hadden aangekondigd, dat
alle te Tientsin aankomende schepen zou
den worden aangehouden en onderzocht.
Dit heeft men ook gedaan bij Britsche
schepen, sleepbooten en lichters. Op 18 Ju
ni zijn echter twee Britsche kustschepen
aangekomen, die niet aangehouden en on
derzocht waren, terwijl een derde schip
slechts aan een oppervlakkig onderzoek
werd onderworpen.
De Britsche consul te Tientsin heeft bij
den Japanschen consul geprotesteerd tegen
de onwaardige behandeling van Britsche
onderdanen, het inspecteeren van Engel
sche schepen en de belemmering van den
aanvoer van levensmiddelen. De ambassa
deur te Tokio heeft krachtige stappen ge
daan by den minister van buitenlandsche
zaken, die daarvan kennis genomen heeft
en verklaard heeft een onderzoek te zullen
instellen. De ambassadeur heeft de aan
dacht van den minister verder gevestigd op
de ernstige beteekenis van de door den
militairen woordvoerder te Tientsin afge
legde verklaring, volgens welke de blok
kade ten doel zou hebben een veel grootere
samenwerking van Engeland in Noord-Chi
na te verkrijgen.
De algemeene toestand, aldus Halifax, is
nog niet duidelijk. In de situatie, ontstaan
door den oorspronkelijken eisch van uitle
vering van vier Chineezen, schijnt verwar
ring te zyn gekomen doordat een belang
rijker punt van algemeene politiek naar
voren gebracht is. In dit opzicht heeft Ja
pan geen formeele stappen gedaan en men
hoopt nog, dat een plaatselijke regeling
spoedig gevonden zal worden. De Britsche
regeering heeft zich bereid verklaard maat
regelen te bespreken ter verzekering van
wat altijd haar doel te Tientsin geweest is:
de neutraliteit van de concessie te Tientsin,
die in geen geval de basis van vijandige
actie mag zyn. De ambassadeur te Tokio
tracht opheldering in den toesand te
brengen, en gisteren, aldus de minister,
heb ik de kwestie met den Japanschen
ambassadeur te Londen besproken.
De Britsche regeering vertrouwt, dat
de Japansche regeering evenmin als de
Britsche het terrein van geschil wenscht
uit te breiden of den toestand die reeds
uiterst moeilijk is, te compliceeren. De
regeering is zich tevens ten volle be
wust van de reacties, die het bestaande
geschil heeft op de positie van de an
dere Britsche en internationale neder
zettingen in China. Zij staat in het
nauwste contact met de regeeringen
van Frankrijk en de Vereenigde Staten
Welingelichte Poolsche kringen verklaar
den gisteravond dat het door een Parijsch
blad gepubliceerde bericht, dat ook weer
gegeven is door een Fransch agentschap,
volgens hetwelk het onderhoud van enkele
dagen geleden tusschen den apostolischen
nuntius te Warschau, mgr. Cortesi, en Beek
betrekking zou hebben gehad op de Dant
zigsche kwestie en de mogelijkheden van
een minnelijke regeling van het Poolsch-
Duitsche geschil, van iederen grond ont
bloot is,
In dezelfde kringen wijst men er op, dat
Poolsche politieke kringen ten aanzien van
dit onderhoud geen enkele inlichting hebben
verstrekt.
Na de Dantzigsche redevoeringen
van Göbbels.
Het Poolsche telegraafagentschap meldde
gisteren uit Dantzig:
De opruiende redevoeringen, welke Göb
bels te Dantzig gehouden heeft, hebben
niet gedraald nieuwe provocaties en anti-
Poolsche uitspattingen in de Vrije Stad te
veroorzaken. Vandaag heeft de politie op het
centraalstation een Poolsch onderdaan aan
gehouden, die uit Tczew, op Poolsch grond
gebied, terugkwam, waar hij een betooging
had bijgewoond, welke door de Polen in
Dantzig georganiseerd was, omdat de Dant
zigsche autoriteiten verboden hadden haar
in de Vrije Stad te houden. De arrestatie
was door niets gemotiveerd.
Duitsehe aanvallers hebben elders een
Pool mishandeld, evenals een anderen Pool,
die in het hospitaal te Tczew moest worden
opgenomen. Twee leerlingen van de marine
school te Gdynia, die op doorreis te Dant
zig waren, werden eveneens gemolesteerd.
De Völkischer Beobachter teleur
gesteld.
De Völkischer Beobachter schrijft naar
aanleiding van het bezoek, dat dr. Göbbels
aan Dantzig gebracht heeft, dat „men had
kunnen verwachten, dat voor deze over
weldigende wilsmanifestatie eindelijk ook de
democratische betweters verstomd zouden
zyn, die met hun eeuwigen twijfel aan het
Duitsehe karakter van Dantzig alleen maar
hun best doen om een duidelijke beslissing
te vertragen. Intusschen hebben echter de
Engelsche zoowel als de Fransche pers weer
een volkomen doellooze poging gedaan om
de beteekenis van deze onmiskenbare be
tooging te verminderen. In dit systeem
Naar aanleiding van het door
sommige Duitsehe bladen gepubli
ceerde bericht, volgens hetwelk de
Sovjetregeering bij de onderhan
delingen met Engeland en Frank
rijk zou staan op een garantie voor
de Russische grenzen in het Verre
Oosten, hetgeen een beletsel zou
zijn voor het tot stand komen van
een accoord, is Tass gemachtigd te
verklaren, dat dit bericht beslist
van allen grond ontbloot en niet
meer dan een verzinsel is.
schuilt methode en wel een methode, die des
te gevaarlijker is, omdat de openbare mee
ning in de Westelijke landen een volkomen
misvormd beeld van den werkelyken toe
stand in Dantzig krijgt. Men moet er zich
dan ook niet over verwonderen, wanneer op
den een of anderen dag de ontnuchtering
volgt. Dr. Göbbels heeft er geen twijfel aan
gelaten: Dantzig wil terug naar het Rijk.
Gelooven de verantwoordelijke staatslieden
te Londen en Parijs, dat een sedert eeuwen
in het Duitsehe wezen wortelende stad vrij
willig haar nationaal-bewuste Duitsehe hou
ding zal opgeven om zich uit te leveren aan
de Poolsche heerschzuchtige aanspraken?
Het antwoord op deze vragen heeft Dantzig
in de afgeloopen dagen duidelijk genoeg
gegeven. Het gaat niet meer om econo
mische belangenzónes, maar om het bestaan
of niet bestaan van de Duitsehe stad Dant
zig. Dat het zoover kon komen, is niet in de
laatste plaats de schuld van de Engelsche
politiek, die den eetlust van Polen onver-
zadiglyk gemaakt heeft. De Duitsehe toe
komst van de Vrije Stad is echter slechts
gewaarborgd, wanneer het onder de sterke
bescherming van het Groot-Duitsche rijk
staat. Hiervoor moet men ook in de demo
cratische landen de oogen niet sluiten".
Wegens spionnage ter dood veroor
deeld. - Het militaire gerecht te Krakau
heeft den kanonnier Kitzinger wegens spion
nage ten voordeele van Duitschland ter
dood veroordeeld. Het vonnis is reeds ten
uitvoer gelegd.
Spoorwegongeluk in Karpathisch Rus
land. - In Karpathisch Rusland heeft zich
tusschen Polena en Aklos een spoorwegon
geluk voorgedaan. Een trein ontspoorde
hier tengevolge van het feit, dat de spoor
dijk door den regen ondermijnd was. De
machinist en de stoker werden gedood, drie
reizigers werden gewond.
