DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Colijn «iet geslaagd.
Militaire voorbereidingen te Dantzig
in strijd met statuut.
No. 157 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Donderdag 6 Juli 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Britsch kabinet ruim
vier uur bijeen.
Voorzorgsmaatregelen
bestudeerd.
De stem der onbekende
soldaten.
De toestand thans iets verbeterd.
Vragen in het Lagerhuis.
De algemeene toestand.
Formateur aanvaardt de
opdracht niet.
De a.s. onderhandelingen
over Tientsin,
Zij zullen waarschijnlijk niet voor
de volgende week beginnen.
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
Het Britsche kabinet heeft giste
ren in totaal vier en een half uur
vergaderd, waarvan gistermiddag
twee en een half uur en onmiddel
lijk daarna, gisteravond, nog twee
uur.
De reden, waarom de zitting zoo
lang heeft geduurd is, aldus Reuter,
gelegen in het feit dat het stadium
is bereikt, dat de voorzorgsmaatre
gelen welke de regeering tegen
iedere eventualiteit wil nemen
thans, zoowel wat de militaire als de
financieele verplichtingen in Europa
betreft, in bijzonderheden moeten
worden bestudeerd.
Natuurlijk is eveneens gesproken
over de jongste ontwikkeling der
onderhandelingen met de Sowjet-
Unie.
Ter gelegenheid van de viering van den
Amerikaanschen onafhankelijkheidsdag zijn
in de Ver. Staten talrijke optochten en mas
savergaderingen gehouden. Te Washington
defileerden 58 patriottische organisaties voor
het monument van den stichter der onaf
hankelijkheid.
tTe Chicago namen 60.000 leden van het
American Legion deel aan een massabetoo-
ging ter eere van een honderdtal immigran
ten, die Dinsdag het Amerikaansche burger
schap verwierven. Vijfduizend vereenigin-
gen hebben een radio-programma georgani
seerd, waarin werd gewezen op de noodza
kelijkheid van de verwezenlijking van het
ideaal van verdraagzaamheid en gelijkheid
van ras en godsdienst, de grondslag van de
grondwet van de Ver. Staten.
.Tengevolge van de feesten hebben zich
vele ongevallen voorgedaan. In totaal zijn
meer. dan vierhonderd menschen om het
leven gekomen.
Ook in Parijs en in andere deelen van
Frankrijk zijn Verschillende plechtigheden
gehouden ter gelegenheid van de Indepen-
dence Day. In Chalons sur Marne voerde
o.a. William Bullitt, de Amerikaansche am
bassadeur het woord.
Hij zeide o.m.:
De ontroering, die bij alle volkeren
gewekt wordt door den onbekenden
soldaat is een hulde, niet aan de reputa
tie of roem van een individu, maar aan
de onsterfelijke eigenschappen van
moed en zelfverloochening der geheele
menschheid. Het is niet meer dan na
tuurlijk, dat wij ons heden herinneren,
dat overal, waar er gevechtsfronten
zijn, aan beide kanten moed en zelfver
loochening voorkomen, en ook, dat wij
ons herinneren, dat de grootste misdaad
tegen de menschheid is, een beroep te
doen op moed en zelfverloochening van
den soldaat, zonder dat het noodzake
lijk is en ten behoeve van een slechte
zaak. De geheele propaganda der we
reld zal nooit de handen of de ziel zui
veren van een man, die uit het kwade
put om de aarde te vullen met onbe
kende soldaten.
Amerika en Frankrijk gelooven, dat de
mensch een doel in zichzelf vormt en geen
instrument, dat den wil van een machtig
individu dient. Onze gemeentschappelijke
idealen doen ons gelijkelijk handhaven van
een eervollen vrede wenschen. In Frankrijk
en in Amerika vergeten wij niet de onbe
kende soldaten der geheele wereld. Wij
danken God, dat hun eigenschappen van
moed en zelfverloochening nog steeds le
vend zijn in het hart der menschen. Maar
wij hooren hun stem zeggen tot diegenen
van hun commandanten, die den oorlog be
schouwen als een normaal instrument van
najionale politiek:
Wie het zwaard opneemd zal door het
Zwaard vergaan.
Mogen Hitier en Mussolini zich herinne
ren, dat de onbekende soldaat de mensch
heid is, dat hjj dient en sterft, maar dat zijn
zonen leven en oordeelen.
De Britsche onderminister van bui-
tenlandsche zaken, Butler, heeft gister
middag in Lagerhnis, in antwoord
op een vrz.* van de Labour-afgevaar-
digde Cocks ii.zake de situatie in Dant
zig, verklaard, dat de militaire voorbe
reidingen, cie door de autoriteiten der
Vrije Stad worden getroffen een inbreuk
schijnen te vormen op artikel 5 van het
statuut van Dantzig.
Zooals minister-president Chamberlain
reeds op 1 Juli heeft medegedeeld, aldus
voegde Butler er aan toe, staat de Britsche
regeering in nauw contact met de Poolsche
en de Fransche ten aanzien van alle aspec
ten van den toestand in Dantzig.
Wat de jongste ontwikkeling aldaar be
treft, verwees spr. naar de verklaring van
den premier van Maandag jl. en zeide daar
aan niets te kunnen toevoegen.
Naar aanleiding van een nieuwe vraag
van Cocks of de Britsche regeering van plan
is stappen te doen, zeide Butler: „Wij ple
gen over deze aangelegenheid op het oogen-
blik overleg met de Fransche en de Pool
sche regeering en ik kan thans niet meer
zeggen.
Volgens een bericht van Havas zou
Butler nog hebben verklaard, dat de
„Britsche regeering volledig op de
hoogte was gehouden van de Zaterdag
j.1. door de Fransche regeering met be
trekking tot Dantzig bij de Duitsche
regeering gedane demarche en dat ten
aanzien van deze kwestie geen enkel
verschil van opvatting tusschen de twee
regeeringen bestond".
(Gisteren meldde Reuter uit Warschau,
dat een gemeenschappelijke stap van Lon
den, Parijs en Warschau te Berlijn zou wor
den overwogen. Volgens het bovenstaande
bericht van Havas zou Parijs dus reeds de
marche hebben gedaan. Red.)
Cocks vroeg ten slotte, of de aangekon
digde politiek der Britsche regeering, vol
gens welke Engeland onmiddellijk al zijn
kracht zal aanwender ter nakoming van
zijn beloften weerstand te biedeti aan ver
dere agressie, ook geldt voor het geval een
poging wordt gedaan een gewelddadige wij
ziging in den status van Dantzig te brengen.
Butler antwoordde hierop:
Ik zou den heer Cocks willen verwijzen
naar den inhoud van onze belofte aan Polen,
welke Engeland zeker -.1 nakomen.
Op een aanvullende vraag antwoordde de
minister: „Men zal zirii herinneren, dat de
bepalingen van ae garantie, welke wij Polen
hebben gegeven, betrekking hadden op een
duidelijke bedreiging van zijn onafhanke
lijkheid".
Nadat Butler had gesproken, vroeg de con
servatief Vyvian Adams den minister
president of deze, gezien uet onwettige op
treden wat den invoer van oorlogsmaterieel
er gewapende mann n in Dantzig betreft,
ook van plan is, zoolang dit nog kan, stap
pen te doen, b.v. door de Britsche vloot te
mobiliseeren, ten einde de Duitsche regee
ring door een dergelijke daad er duidelijk
var. te doordringen, dat het Britsche volk
vastberaden is.
De premier antwoordde hierop, dat de
Britsche regeering niet in gebreke zal blij
ven die stappen te doen, welke haar noodig
of wenschelijk voorkomen, om haar houding
volstrekt duidelijk te maken.
He-bewapening van Dantzig.
Uit Poolsche bron wordt ve» nomen, dat de
werkzaamheden tot remilitarisatie van
Dantzig voortdurer Naast de dokken van
Schichau werken thans ook de „dokken van
Dantzig" voor de herbewapening.
Op de werkplaatsen is een begin gemaakt
met den bouw van zes pontons, die waar
schijnlijk zullen gebruikt worden om de
Nogat, die de grens vormt tusschen Oost-
Pruisen en Dantzig, over te trekken.
Om de voorbereiding geheim te houden,
heeft het bestuur der dokken van Dantzig
vandaag honderd arbeiders van Poolsche
nationaliteit ontslagen en de Poolsche ar
beiders van de Dantzigsche nationaliteit aan
gezegd, dat zij hun beterkking over twee
weken zullen verliezen.
Zooals bekend is, bezit Polen 50 der
aandeelen in de dokken van Dantzig. De rest
behoort aan de Vrije Stad.
Leiders van Poolschen staat plegen
overleg.
President Moscicki, maarschalk Smigly-
Rydz en de minister van buitenlandsche
zaken Beek, hebben gistermiddag in het
paleis van den president een conferentie ge
houden, welke van groot belang wordt
geacht.
Naar verluidt zijn de maatregelen bespro
ken, die moeten worden genomen naar aan
leiding van de militaire toebereidselen te
Dantzig.
De Britsche zaakgelastigde Norton heeft
op het ministerie van buitenlandsche zaken
een bezoek gebracht aan minister Beek. H3,
zou in kennis zijn gesteld met het besluit,
dat de Poolsche regeering heeft genomen
na het overleg van Beek met den Poolschen
ambassadeur te Londen. Men gelooft, dat
dit besluit spoedig een concreten en zicht
baren vorm zal aannemen, doch de officieele
woordvoerder heeft gisteravond verklaard:
„Wij kunnen geen aanduidingen geven om
trent de maatregelen, waartoe is besloten."
Toestand in Dantzig wat verbeterd?
De toestand te Dantzig schijnt voor
het oogenblik verbeterd, doch hü kan
slechts gewapende vrede worden ge
noemd.
Aan beide zijden wordt gezegd: „Wij
zijn sterk, wij kunnen wachten", doch
er is geen aanwijzing voor een stap in
de richting van een oplossing.
Vandaag zal Förster, de gouwleider
voor Dantzig, op een partijdag het
woord voeren. Met belangstelling ziet
men zijn redevoering tegemoet. Men
acht het niet waarschijnlijk, dat zij een
meer opbouwende toon zal hebben dan
de vorige. Afdeelingen van den Pool
schen Arbeidsdienst zijn in de buurt
van Gluckap aan de grens der Vrije Stad
aangekomen, waar zij thans verster
kingen aanleggen.
De financieele maatregelen van gisteren
worden toegeschreven aan vroegere finan
cieele decreten, waarbij alle buitenlandsche
valuta in Dantzig moesten worden inge
wisseld tegen (Dantziger) guldens.
De aldus verkregen buitenlandsche valuta
werden naar Duitschland gezonden. Deze
maatregelen hebben een ernstigen twijfel
doen rijzen over de uiteindelijke veiligheid
van den gulden en de spaargelden, dat veel
gekocht is. Textielfirma's hebben vooral uit
Polen gekocht. De normale voorraden voor
zes maanden gingen in een maand van de
hand.
Nieuwe moeilijkheden
te Moskou
Omtrent de besprekingen te Moskou
verkeert men nog steeds in het onzekere.
Dinsdag heerschte er te Londen geduren
de korten tijd eenig optimisme, omdat van
de zijde der Sovjet-ambassade aldaar
te verstaan werd gegeven, dat zich een
basis voor principieele overeenstemming
had afgeteekend. Later werd dit optimis
me echter weer voorbarig genoemd. Men
sprak zelfs van een kritieke fase in de
onderhandelingen en algemeeii was men
het er over eens, dat nog tal tan moei
lijkheden te overwinnen waren.
En tóch had men gehoopt, dat de over
eenkomst gisteren of vandaag haar beslag
zou krijgen. De nieuwe crisis schijnt te
rijn ontstaan, doordat Molotof verklaard
heeft, niet bereid te zijn Nederland en
Zwitserland in het garantieplan op te
nemen, tenzij Polen en Turkije eenzelfde
volledige alliantie met Rusland aangaan,
als zij onlangs met. Engeland en Frankrijk
gesloten hebben. Of Polen hiertoe bereid
zal worden gevonden, is een open vraag.
Misschien zou de ontwikkeling van den
toestand in Dantzig hier een oplossing
kunnen brengen.
Er is hierboven sprake van het opne
men van Nederland en Zwitserland
in het z.g. garantieplan. Sommige staten
hebben volgens de Times zulke garanties
aanvaard, andere houden niet van het
idee .door eenigen staat te worden gega
randeerd.
Op zijn minst Nederland en Zwitser
land behooren nooit tegen hun wil bij het
pact te worden betrokken. De randstaten
zijn bevreesd voor de Russische soldaten
met een geweer in de eene hand en com
munistisch propaganda-materiaal in de
andere. Het moge een denkbeeldige vrees
zijn, in ieder geval doet het de betrokken
landen weifelen het welgemeende aanbod
te aanvaarden. De nieuwe wijze van han
delen schijnt daarom te zijn, dat de drie
groote mogendheden zonder verder uitstel
een verdrag van wederzijdschen bijstand
teekenen, dat in feite, zooal niet in den
vorm reeds bestaat, daar Frankrijk en
Rusland verbonden zijn door een bondge
nootschap en Engeland met Frankrijk is
verbonden.
In dien tusschentijd zou de Britsche
diplomatie zich voornamelijk kunnen
bezig houden met de randstaten, om deze
te overtuigen, dat hun ware belang ligt
in een verdrag met de drie anti-agressie-
mogendheden.
Naar men mag aannemen, zou het niet
moeilijk zijn een clausule op te nemen,
waarbij de garandeerende staat zich zou
verbinden zijn strijdkrachten terug te
trekken, nadat hij met succes hulp zou
hebben verleend.
De Britsche regeering kan in ieder ge
val geen enkele verplichting op zich
nemen welke haar zelf indirect zou binden
om in te grijpen in de interne aangelegen
heden van een anderen staat tenzij dat
zou geschieden op uitdrukkelijk verzoek
van de regeering van dien staat.
Hoewel er op het oogenblik eenige ont
spanning is ontstaan in de situatie rondom
Dantzig, gaat de „papieren" oorlog nog
steeds voort, terwijl ook van de radio een
dankbaar gebruik wordt gemaakt.
Zoo schreef Dobry Wieczor gisteren in
een hoofdartikel „De Duitschers zullen
tenslotte moeten begrijpen, dat de ver
antwoordelijkheid voor een voortduren
van den tegenwoordigen toestand met alle
onvermijdelijke gevolgen daarvan, bij het
Derde Rijk ligt.
Indien men dat niet wil begrijpen, zal
de vastberaden houding der goedgewa
pende staten die den vrede willen, er wel
toe noodzaken deze politiek te wijzigen.
*De door Duitschland begonnen actie
welke een moreele uitputting beoogt, duurt
nog voort, aldus het blad doch wij staan
aan een keerpunt van den internationalen
toestand. Het vredesfront heeft snel be
wapend en het is tot nu toe in het defen
sief gebleven. Thans is de toestand ver
anderd. De kwestie Dantzig werd de
toetssteen voor de hechtheid van het vre
desfront weiks krachtige houding Berlijn
tot nadenken moet stemmen. Berlijn moet
niet vergete dat iedere bedreiging van
Dantzig noodzakelijkerwijs op de Poolsche
bajonet moet stuiten. Zekere feiten, zoo
als bijv. de aankondiging van de aankomst
te Dantzig van den kruiser Königsberg
zou op de neiging wijzen de betrekkingen
tusschen Polen en Duitschland te norma-
liseeren: deze feiten blijven echter zeld
zaam en zij zijn zeer onvoldoende. Zoolang
het rijk niet afziet van zijn imperialisti
sche plannen zal Europa daarom moeten
waken met de wapenen in de hand."
De Duitsche radiozenders Breslau en
Koningsbergen, zijn gisteren begonnen
met het uitzenden in den Poolsche taal.
De eerste uitzending werd geopend met
het Poolsche volkslied. Vervolgens werd
gezegd, dat dikwijls misverstand ontstaat
tusschen buren, doch dit is steeds op te
lossen.
De samenwerking tusschen Polen >en
Duitschland heeft Polen steeds groot
voordeel gebracht. Een overeenstemming
is steeds mogelijk, wanneer zich geen der
den hierin mengen en den raad geven te
vechten. Verder wordt er op gewezen, dat
Dantzig tot Duitschland terug moet kee-
ren, dit zou geen schade beteekenen voor
Polen, aangezien de Poolsche rechten door
Duitschland gegarandeerd zullen worden.
Vervolgens werd gezegd, dat het nood
zakelijk is het anti-semietisme in Polen te
ontwikkelen, aangezien „de Jood een
vernielend element bij uitstek" is.
Deze uitzendingen in het Poolsch zijn
een antwooord op de uitzendingen in het
Duitsch door Kattowitz.
Dr. Colijn heeft zich hedenmorgen
naar de koningin begeven ten einde
haar mede te deelen, dat hij de
hem verleende opdracht tot vorming
van een kabinet, welke door hem in
beraad was gehouden, niet aan
vaardt.
Dr. Colijn is te kwart over negen
door de koningin ontvangen.
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken heeft
volgens Reuter verklaard, dat naar alle
waarschijnlijkheid de conferentie niet voor
het begin der volgende week een aanvang
zal nemen. De datum hiervoor zal eerst
worden vastgesteld na aankomst van de
vertegenwoordigers der Japansche mili
taire autoriteiten te Tientsin, die eerst a.s.
Vrijdag te Tokio worden verwacht.
De Japansche militaire autoriteiten in
Noord-China verklaren, aldus Domei, dat,
ongeacht de vraag of de Britsch-Japansche
besprekingen zullen worden gehouden te
Tokio, Tientsin of Londen de bedrijvers
van anti-Japansche acties in ieder geval
uit Tientsin moeten worden verwijderd.
Generaal Tsjiang Kai Sjek ontvangt, aldus
de Japanners, in het binnenland van Zuid-
China nog steeds hulp van Groot-Brittan-
nië en de Sowjet-Unie en zij zijn, naar zij
zeggen, in staac zulks te bewijzen.
Tsjoengking verzekert zich nog steeds
hulp door tusschenkomst van de buiten
landsche concessies.
Daarom acht men het van essentieel
belang, dat de concessie van Tientsin
wordt geïsoleerd of dat het karakter
van steun aan Tsjiang Kai Sjek er aan
ontnomen wordt, daar de hulp der
Britten aan de nationale regeering,
naar men zegt, de militaire operaties
der Japanners tegen deze regeering in
den weg staat.
Volgens de Japanners overdrijven de
Britsche autoriteiten in de concessie de be
richten omtrent den nijpenden toestand van
de voedselvoorziening „om sympathie in 't
buitenland te verwekken".
Volgens de Japanners wordt de bevoorra
ding van de concessie niet gehinderd. De
Britsche consul te Tientsin, Shaw, zou gis
teren zelfs een bezoek gebracht hebben
aan het Japansche consulaat-generaal, waar
hij verklaard zou hebben, dat de concessie
geen gebrek aan voedingsmiddelen, be
halve aan melk, heeft.
Slachtoffer van de Independance Day.
Het aantal dooden gedurende de vier
dagen feestelijkheden van de Independance
Day is in den staat New York gestegen tot
een totaal van 612. Vorig jaar was dit aan
tal 517. Bij auto-ongelukken kwamen 248
personen om 't leven. 145 personen verdron
ken, 26 werden gedood bij spoorwegonge
vallen, 6 bij het neerstorten van vliegtuigen
en 30 bij schietpartij <---
Bergstad door wolkbreuk overstroomd.
- Tengevolge van een wolkbreuk is gisteren
de bergstad Morehaed in Oost Kentucky
plotseling overstroomd. Tot dusverre zijn
elf lijken geborgen. Volgens den directeur
van het postkantoor ter plaatse zijn min
stens 38 personen om het leven gekomen,
terwijl een andere ooggetuige verklaart, dat
het aantal dooden tusschen de 40 en 50 ligt.
Minstens 100 huizen zijn, naar men gelooft,
verwoest.
Noodweer boven Weymouth. - Een
noodweer van zeldzame hevigheid heeft
gistermiddag gewoed boven Weymouth
(Dorsetshire, Engeland) tijdens het onweer
heeft een zeebeving de haven geteisterd en
een groot aantal jachtjes van de ankers los
geslagen en als stroohalmen door elkander
op het strand geworpen.
Zie vervolg Buitenland pag, 3, 2e blad.
