DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitsche politiek inzake Dantzig behoeft
niet herzien te worden".
No. 171 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 22 Juli 1939
141e Jaargang
algemeen© toestand.
De ontwikkeling der
Russische vloot.
Artikel in de „Prawda".
Een verklaring van de
Jewish Agency.
Witboekpolitiek veroordeeld.
Roosevelt wil een actieve
neutraliteit.
Amerika kan thans niet steunen.
De brieven van King Hall.
Zonder steun der regeering.
Engelsche beloften in Tokio.
Londen zou „abnormalen
toestand" erkennen.
Duiisch generaal over den
duur van den oorlog.
Spaansche „radio-generaal"
krijgt zijn congé.
„Onvoorzichtige woorden".
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maai -ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groofe
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven (ranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320. redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Hitier wil zijn zin
zonder oorlog.
Politieke kringen over Dantzig.
In politieke kringen te Warschau
herinnert men aan de verklaringen
van een woorvoerder der Duitsche re
geering, die gezegd heeft, dat Engeland
voldoenden invloed op Polen zou uit
oefenen om een oorlog te voorkmen, en
voorts, dat Duitschland den vrede niet
bedreigt, maar den terugkeer van
Dantzig eischt.
In genoemde kringen wijst men er
dienaangaande op, dat als Duitschland er
naar streeft Dantzig in te lijven, Polen
dit zou beschouwen als een schending
van den huidigen politieken toestand
en op dien overeenkomstige wijze zou
reageeren.
In Duitsche politieke kringen te Berlijn
wordt een kalm weekende, zonder verwik
kelingen in Dantzig voorspeld. De geruch
ten, dat gouwleider Bürckel binnenkort
naat Dantzig zou gaan om den toestand te
bestudeeren worden zeer onwaarschijnlijk
genoemd, in officieele kringen verklaart
men niets hiervan te weten. In Duitsche
politieke kringen is men verder verbaasd
over de groote beteekenis, welke in het
buitenland wordt gehecht aan de opmer
kingen welke een ambtenaar van het mi
nisterie van propaganda heeft gemaakt te
gen enkele buitenlandsche journalisten. Hii
heeft o.m. verklaard, dat Hitier geen oorlog
wenscht, maar bovendien zijn zin voor
honderd procent wil doordrijven.
Dit beteekent in het geheel geen wijzi
ging van de Duitsche politiek.
Toestand ongewijzigd.
Uit Berlijn wordt aan de Fransche „Jour
nal" gemeld:
„De toestand te Dantzig is ongewijzigd en
het is duidelijk, dat hij niet gewijzigd kan
worden, zoolang de Duitschers niet bereid
zijn rekening te houden met het Poolsche
standpunt. Zoolang men die zekerheid niet
heeft, moeten alle desbetreffende geruch
ten en verklaringen met de grootste voor
zichtigheid beschouwd worden. Overigens
word voortgang gemaakt met de militaire
voorbereidingen. Wij kunnen meedeelen,
dat z|j op 15 Augustus haar hoogtepunt zul-
len bereiken".
De „Figaro" schrijft: „Min of meer offi-
°türe duitschers verspreiden in de hoofd
en het gerucht, dat de kwestie Dantzig
geregeld zal worden naar de wenschen van
duitschland welverstaan, en zonder gewa
pend conflict. Dit gerucht maakt deel uit
an de actie, welke de Duitsche propagan-
voert. Er bestaat geen kwestie Dantzig.
Problemen rond Dantzig
voigeng ,U1^ Berlijn, at Hitier
^me nnin 1.ngellc'!lte kringen een vreed-
Wenscht SSmg V3n de kwestie-Dantz'g
de BeWc^! 0A.het °°Senblik uitrust in
hebben in™ pen zou dus tenslotte
hij het Duitsch" i.het risico om DantziS
;s om het ern^t m te li^en te groot
^grenen wagen. Hij zou hebben
^olen zoudtn n,seland en Frankrijk naast
vreedzame m" ..en wenscht op een
Steekenen vr-w Zyn zin te krÜgen- Nu
echter; een m zan?e onderhandelingen
me® zoowel n'^?r(?nis' ^en m°dus, waar-
accoord verklaren Polen zich
biet t^wiiipn aomprornis schijnt Hitier
neemt in dit "vaarden- Reuter ver-
naal-sociaiistiS(lr^aPd.' dat men in natio-
0adruk legt on kringen te Berlijn den
Be uitgebrP^Vas^'beslotenheid èn vrede.
|en> die openliiu-6 milltaire voorbereidin-
^erlijtl >,natuiir-r'lrnaakt z^n' worden te
In officieele t Voorzorgen" ge-
"pmtschland Vne! kr,mSen zegt men, dat
j^eid moet ziin gebeurlijkheden
jfn oorlog tot do he.t. duidel«k is, dat
oewei hij nie( "^gelijkheden behoort,
flossing wordt u'Ste en gewenschte
Men acht dus
dat6 'n.°vereensfem N-iet geheel hier-
is n"Hitler voor hT"aln j is de V€rklaring.
sip ntzig te kriiilü, procent besloten
We'n ook' v ZOnder eenige conces-
uScht het zonde?0" honderd procent
hii ait "?lr,00rlog te krÜgen
renëen is onK een? tot een oplossing
S onbegrupelyk, waarschijn-
Dat in de eerste plaats. Sedert twintig ja
ren bestaat er een toestand, welke op
eenigerlei punt niet gewijzigd kan worden,
of Polen moet daarover volkomen overeen
stemming bereikt hebben met Duitschland.
Welnu, Polen zal zich leenen tot niets, dat
z|jn vitale belangen, zijn economische onaf
hankelijkheid of zijn veiligheid raakt. De
Polen z|jn in dit opzicht eensgezind en her
haald kan worden, dat Frankrijk en Enge
land- volkomen getrouw z|jn en blijven aan
de verplichtingen welke zij jegens hen op
zich hebben genomen".
Krachtig Poolsch protest.
Chodacki, de Poolsche commissaris
generaal te Dantzig, heeft bij den Se
naat krachtig geprotesteerd naar aan
leiding van het grensincident^ waarbij
de Poolsche douane-beambte Boedzie-
wicz gedood is. In het protest wordt
gezegd, dat de man op Poolschen grond
werd neergeschoten, nadat hij drie
Duitschers, die onbevoegd over de grens
waren gekomen, gesommeerd had
schuldige, die volgens het protest lid
.der stormtroepen moet z|jn, worden
Een onderzoek en bestraffing van den
geëischt. Hij voegde eraan toe. dat
de Poolsche regeering zich het recht
voorbehoudt haar houding te bepalen na
het onderzoek.
De commissaris-generaal verklaarde ver
der, dat de Poolsche autoriteiten de Pool
sche douane aan de grens van Polen en
Dantzig opdracht hebben gegeven van de
wapens gebruik te maken om het onwettig
overschrijden van de grens door Dantzigers
te verhinderen.
De Poolsche politie heeft gisteren den
chef van het douanehuis te Dantzig, die op
ilegale w|jze over de grens moet zijn geko
men, gearresteerd. De bladen melden, dat
pater Berbardwiscki, vroeger Poolsch can-
didaat voor den „Volkstag" te Dantzig,
door de politie van Dantzig gearresteerd is.
Verder zou een Poolsch spoorwegbeambte
wegens anti-natioinaal-socialistische actie
in hechtenis zijn genomen.
Uit de Duitsche pers.
De kwestie Dantzig besprekend en in
verband daarmede de opmerking van de
Engelsche pers, schrijft de „Deutsche All-
gemeine Zeitung": „Het Duitsche volk in
Dantzig en in het r|jk is er diep van over
tuigd, dat hier geen sprake is van een oor
logskwestie, doch van een harden strijd om
het recht, welks natuurlijk resultaat slechts
de Duitsche oplossing kan zijn en geen an
dere.
Niet Duitschland heeft om Dantzig gemo
biliseerd, doch Polen, niet Duitschland heeft
De Russische „Prawda" publiceert een
artikel van den volkscommissaris voor
scheepbouw, Tevossian, onder den titel:
„Het Sovjetland bouwt een groote vloot".
Na een historisch overzicht over den bouw
van schepen in het Tsaristische tijdvak en
daarna, gaat de schrijver als volgt verder:
De taak van de verdediging der zeegren-
zen en de bedreiging met militaire agressie
tégen de U.R.S.S. eischten dringend den op
bouw van een 'marine, die bekwaam zou
zijn tot strijden. In de eerste plaats moest
de bouw versneld worden van een onder -
zeevloot. Deze taak is reeds ten einde ge
bracht. Dé U.R.S.S. heeft op z|jn machtige
scheepswérven duikbootformaties ,van ver
schillende typen gebouwd, die in niets on
derdoen voor welke onderzeevloot ter we
reld ook. In enkele jaren hebben w|j een
zoo groot aantal moderne duikbooten ge
bouwd, dat zij in staat zullen z|jn onze gren
zen te verdedigen in welk maritiem strijd
perk het ook z|j. Aan al onze kusten de
Oostzee, de Zwarte Zee, in het Noorden en
vooral in het Verre Oosten bezit de U.R.
S-S- een machtige duikbootvloot, die de vei
ligheid der zeegrenzen kan verzekeren. In
1938 en in de eerste helft van 1939 kreeg de
Russische marine nieuwe aan de oppervlakte
varende oorlogschepen, die in strijd met de
voorafgaande jaren ook in den winter wer
den opgeleverd. De nieuwe eenheden, die
thans deel uitmaken van de actieve marine,
onderscheiden zich door haar hooge strijd-
eigenschappen. In de tweede helft van 1939
zal onze marine versterkt worden door
nieuwe, snelle oorlogschepen.
De linieschepen en kruisers, die thans ge
bouwd worden op de Sovjetwerven en die
de eerstvolgende jaren in dienst genomen
zullen worden, zullen door hun geschut, hun
snelheid en hun uithoudingsvermogen in
het gevecht de sterkste schepen 2|jn, niet
alleen van de Sovjet-marine, maar van de
wereld. De torpedobootjagers en torpedo
booten, die geheel op onze werven gebouwd
worden, doen in niets onder voor de beste
schepen der moderne vreemde mogendhe
den.
Spion gefusilleerd. - Gisteren is op de
schietbaan te Nancy (Fr.) een spion, Franck
genaamd, gefusilleerd.
van een onvermijdelijken oorlog gesproken,
doch Engeland en Frankrijk.
De Duitsche politiek is niet wankel
en behoeft ook niet op 't kleinste punt
herzien te worden'".
De „Börsenzeitung" schrijft: „Evenals het
vorige jaar, toen het ging om de oplossing
van de Tsjecho-Slowaaksche kwestie, wordt
Duitschland belasterd en worden de dingen
zoo voorgesteld, alsof het van ons afhangt
of de wereld een oorlog tegemoet gaat, of
dat de vrede behouden blijft".
lijk voor Hitier zelf óók! De bovenge
noemde „natuurlijke voorzorgen" schijnen
dan ook wel degelijk te wijzen op een
poging om den knoop op de „beproefde"
manier door te hakken. Dat deze werk
wijze: dreigen met oorlog, thans een uiterst
riskant bedrijf begint te worden, blijkt wel
uit de vertraging, die de inlijving van
Dantzig bij het rijk ondervindt.
Hitier zit in een buitengewoon moeilijke
situatie. Eenerzijds heeft hij zich gebonden
door te verklaren, dat Dantzig, wat er ook
gebeuren zou, bij het rijk zou worden ge
voegd, anderzijds begrijpe hij wat hij
riskeert als hij zyn plannen wil uitvoeren.
Retireeren is voor een man, die het van de
politieke successen moet hebben om zich
zelf op den duur te kunnen handhaven,
uiterst moeilijk. Zou een prestige-kwestie
tenslotte een oorlog veroorzaken?
Men geeft te Berlijn toe, dat het vraag
stuk gelijkenis vertoont met den Gordiaan-
schen knoop. In de eerstvolgende maanden
aldus wordt verklaard, zal blijken, of de
knoop ontward kan worden of met zwaard
moet worden doorgehakt. Men hoopt, dat
Polen een vreedzame oplossing op een
basis van „quid pro quo", die zijn prestige
zoo weinig mogelijk zou schaden, zal pre-
fereeren.
Maar een oplossing zonder concessies
van Duitschen kant is immers niet moge
lijk. Blijft dus alleen het zwaard?
In Berlijnsche nazi-kringen ziet men
twee „mogelijkheden" van ontwikkeling
van den toestand: óf een overéénkomst
met Rusland zal Engeland in een automa
tisch stelsel van garanties verwarren, zoo
dat het geen vrijheid van handelen zal
hebben en er dus bij Polen op zal aandrin
gen, dat een conflict niet verhaast^wordt;
öf Engeland kan, indien er ge^n pact met
Rusland komt, Polen geen doeltreffende
hulp verleenen en zal Warschau in z|jn
eigen belang aanraden concessies te doen.
Men hoopt natuurlijk nog steeds op het
laatste. Al schijnt de kans op een af
springen der onderhandelingen in het
tegenwoordige stadium zeer gering. De
vraag is bovendien, zelfs als dit het geval
was, of Engeland geen doeltreffende hulp
zou kunnen bieden. De Engelsche militai
re onderhandelingen met Polen hadden
een vlot verloop. Dat zou toch niet het
geval geweest zijn, wanneer Engeland en
Frankrijk tot de conclusie gekomen waren
op critieke momenten geen doeltreffende
hulp te kunnen verleenen? Bepaald over
tuigend is deze „mogelijkheid" dan ook
niet. Zij is té zeer in overeenstemming met
de wenschen der nazi's om geloofwaardig
te schijnen.
Ook de eerste „mogelijkheid" draagt dit
kenmerk. Het is opnieuw een speculatie
op de oude Engelsche mentaliteit van de
concessie-politiek, terwijl men toch weten
kon, dat die tijd voorbij is.
Nu dient men er wel rekening mee te
houden, dat de meening der nationaal-
socialistische partijleiders belangrijk ver
schilt van die uit de meer bezadigde en
realistische militaire kringen. Zij zien de
mogelijkheden en schatten het risico op
zijn juiste waarde. Reuter meldt dat de tot
uitdrukking gebrachte opvattingen niet
werden voorgesteld als een nieuwe rich
ting in de politiek aangezien dezelfde
gevoelens herhaaldelijk uitgesproken zijn
den laatsten tijd door den nationaal-socia-
listischen woordvoerders en d Duitsche
pers, Als zoodanig zouden dus de uitge
sproken meeningen beschouwd worden
als die der Duitsche regeering.
Zouden de militaire raadgevers vol
doenden remmenden invloed kunnen
uitoefenen? Het toetreden van Moskou tot
het anti-agressiefront is urgent!
Het Londensche bureau van de Jewish
Agency for Palestine heeft een verklaring
uitgegeven, waarin gezegd wordt:
„De minister van koloniën heeft een
beroep gedaan op de Joden om mee te
werken aan de politiek van het wit
boek. Hij grondt zijn beroep op de
dankbaarheid, die verschuldigd is voor
de daden van vroegere Britsche regee
ringen, wier werk hij ongedaan tracht
te maken. Die dankbaarheid wordt ge
voeld en zal men blijven voelen. Zy
gaat heden ten dage uit naar de Brit
sche natie en naar degènen in het par
lement, die zich kanten tegen deze po
gingen, en de Joden zijn er zich van
bewust, dat zelfs onder degenen, die tot
dusverre geen verzet hebben uitgespro
ken, velen zijn, die ernstigen en toene-
menden twijfel gevoelen ten aanzien
van de witboekpolitiek.
Twintig jaar lang heeft het Joodsche
agentschap loyaal samengewerkt met de
mandaatmogendheid en het ziet uit naar
den tijd, waarin het in staat zal zijn de vol
ledige samenwerking te hervatten. Het
Joodsche agentschap verklaart echter we
derom, dat het witboek geen moreele en
legale basis heeft, en het weigert eenige
verantwoordelijkheid te aanvaarden voor de
onvermijdelijke gevolgen der nieuwe immi
gratiepolitiek der regeering".
Op een persconferentie heeft Roose
velt gister gezegd, dat het uitstellen
der behandeling van de neutrali-
teitswetgeving het zakenleven schade
deed. Hij zeide, dat de zakenlieden
geen verplichtingen op zich wenschen
te nemen en geen orders op langen
termijn willen plaatsen of aanvaar
den, omdat zij niet weten, welke neu-
traliteitswetgeving het volgende jaar
zal ontstaan.
De president verklaarde voorts, dat er
meer dan een enkele crisis noodig zal zijn
om hem er toe te bewegen het congres
voor behandeling van de neutraliteits-
kwestie bijeen te roepen. Gedurende ver
scheidene jaren zijn er in het buitenland
vele bedreigingen geweest, die niet tot
oorlog geleid hebben en dat kan zich her
halen. De Vereenigde Staten zullen in een
dergelijke situatie echter geen hulp kun
nen bieden, vanwege de bestaande neutra-
liteitswet met haaf wapenembargo. De
senatoren, aldus Roosevelt, die met Huil
en mij gesproken hebben, waren zich
daarvan volkomen bewust. De senaatsle
den, die uitstel wenschten, speculeeren op
de mogelijkheid, dat er geen oorlog zal
komen. Voor zoover mij betreft, is de neu-
traliteitskwestie besloten tot Januari.
Inlichtingen uit alle Europeesche hoofd
steden, aldus zeide Roosevelt, wijzen er op,
dat men zich voorbereidt op een mogelijk
heid, die vrij dicht bij wordt geacht. Men
moet er echter den nadruk op leggen, dat
in die inlichtingen niet wordt gesproken
over een waarschijnlijk, maar over een
mogelijk conflict.
In het Lagerhuis is de vraag gesteld of de
verspreiding der nieuwsbrieven van King
Hall in Duitschland wordt ondernomen met
steun van de regeering.
Butler heeft daarop geantwoord: „Ik
maak van deze gelegenheid gebruik om
de categorische ontkenning te herhalen,
die gegeven is in de Duitsche uitzending
der B.B.C. van 14 Juli j.L, dat de Brit
sche regeering op eenigerlei wijze in
verband zou staan met of verantwoor
delijk zou zijn voor deze brieven. Kol.
King Hall zelf heeft een brief gepubli
ceerd in de pers op 19 Juli, verklaren
de, dat het volkomen onwaar is, dat hij
betaald wordt door het Foreign Office
of dat de minister van buitenlandsche
zaken hem bijgestaan heeft bij de sa
menstelling van zijn brieven".
Geen Transatlantische passagiersdienst
der I. A, - De Imperial Airways heeft be
sloten dit jaar geen Transatlantische passa
giersdienst in te stellen en zich te bepalen
tot het vervoeren van post over den Atlanti-
schen Oceaan.
In welingelichte Japansche krin-,
gen meent men te weten, dat Enge
land bij de besprekingen van
gisteren er in heeft toegestemd,
„den abnormalen toestand te
Tientsin te erkennen, zich te ont
houden van alles, wat de Japansche
strijdkrachten in gevaar kan bren
gen, en de noodige maatregelen te
nemen om orde en rust te Tientsin
te handhaven".
Bovengenoemde kringen gelooven, dat de
crisis in de Japansch-Britsche besprekin
gen achter den rug is, na het laatste onder
houd tusschen Craigie en Arita. Volgens ge
noemde kringen heeft Craigie denzelfden
indruk. De Britsche ambassadeur heeft zich
tot Londen gewend om instructies, doch de
welingelichte kringen gelooven niet, dat de
Britsche regeering instructies zal zenden,
welke er op berekend zouden zijn om een
verandering te brengen in de houding, die
Craigie tegenover Arita getoond heeft.
Omtrent het onderhoud waarop Zater
dag een nieuwe bespreking volgen zal,
wordt te Londen medegedeeld, dat dit om
streeks twee uur heeft geduurd. Sir Robert
Craigie houdt nauw contact met de Fran
sche en Amerikaansche diplomatieke verte
genwoordigers in Tokio.
Chineezen ontruimen Swabue.
Naar het Chineesche persbureau meldt,
hebben de Chineezen de kuststad Swabue,
tusschen Hongkong en Swatau, ontruimd na
een bombardement door het Japansche
scheepsgeschut. Bij Tsjautsjau zijn de Chi-
r eezen weer tot den aanval overgegaan, ter
wijl Tsjanghai door de Chineezen ont
ruimd is.
De grensincidenten.
Volgens een mededeeling van het Kwan-
toengleger zouden Japansche luchtstrijd
krachten gisteren bij het Boeirmeer op 80
Russische en Buiten-Mongoolsche vliegtui
gen zijn gestooten. Des avonds zouden zij 39
dezer toestellen neergeschoten hebben.
De val van den Chineeschen dollar.
De koers van den Chineeschen dollar is
gisteren gedaald tot vier pence terwijl de
hoogste koers van den dag 411/32 was.
Volgens een vooraanstaand deskundige in
het Verre Oosten zou, naar Reuter meldt,
deze val van den Chineeschen dollar de
grootste Japansche overwinning beteeke-
nen sedert de verovering van Hankau.
De overwinning is zuiver moreel en psy
chologisch, doch op den langen duur zou
kunnen blijken, dat deze overwinning van
meer beteekenis is dan de militaire. Het
vertrouwen in de Chineesche munt is er
door geschokt.
Volgens Domei heeft de Japansche minis
ter van financiën, Isjiwata, zich tijdens de
bijeenkomst van het kabinet bezorgd ge
toond over den val van den Chineeschen
dollar. Hij vestigde de aandacht op de ge
volgen, die deze val zou kunnen hebben
voor de inkomsten der Chineesche douane,
welke vrijwel geheel door de Japanneezen
gecontrolerd worden en voor de biljetten
van de Federal-reservebank te Peiping. Hij
achtte onverwijlde maatregelen dringend
noodig.
De gepensionneerde Duitsche generaal
von Tempelhoff publiceert in het militaire
tijdschrift „Wissen und Wehr" een artikel
over „oorlog met snelle beslissing". De
schrijver schijnt niet te gelooven aan de
mogelijkheid van een korten oorlog, gezien
de tegenwoordige omstandigheden.
Hij herinnert er met name aan, dat „in
den laatsten oorlog elk der oorlogvoerenden
met de greotst mogelijke volharding pro
beerde een snelle overwinning te behalen,
doch het was vergeefsch". Hij haalt Moltke
aan, die zegt „wanneer een oorlog uitbreekt,
kan men noch zijn duur, noch zijn einde
vooruitzien". Tempeloff besluit: dit is geen
wartaal van een ouden man van negentig
jaren, doch de wijze inzichten van een der
meesters van een snellen oorlog".
Generaal Queipo de Llano, de Spaansche
„radio-generaal", is blijkens een offi
cieele mededeeling ontslag als comman
dant van het tweede militaire district,
wegens het uitspreken van „onvoor
zichtige woorden" in een rede, die h|j
onlangs heeft gehouden bij de herden
king van den opstand in Sevilla.
Generaal Saliquet is in zijn plaats be
noemd. De Llano was nog pas kort ge
leden tot. luitenant-generaal bevorderd.
Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad.
