DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Amerika geeft aan Japan
6 maanden bedenktijd.
Diverse maatregelen overwogen.
Nieuw onderhoud met
Molotof.
No. 17A Dit nummer bestaa< uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 28 Juli 1939
141e Jaargang
Moreele steun aan
Tsjoengking en
Londen.
Groote geestdrift te
Tsjoengking.
Opnieuw bespreking met
Arita.
Belangwekkende verklaring van
Japansch generaal.
Gascylinder te Algiers
Negen dooden, 35 gewonden.
Redevoering van
Maisky.
Autobus stort in ravijn.
Vijitien dooden.
De algemeene toestand.
Kabinet vraagt
ontslag,
Poolsche nota's aan senaat
te Dantzig.
Berichten over massa
arrestaties.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maai den bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, tfroote
contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam r 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Op een gisteren gehouden pers
conferentie naar aanleiding van het
opzeggen van het handelsverdrag
van Japan door de Ver. Staten,
heeft minister Huil verklaard, dat
een grondslag voor een nieuw ver
drag met Japan afhankelijk zou
zijn van de ontwikkeling geduren
de de eerstvolgende zes maanden.
Over een maand zou het departe
ment van buitenlandsche zaken
hierover meer kunnen zeggen.
Op de vraag of Huil met Japan
onderhandelingen wilde openen om
het handelsverdrag te vervangen,
antwoordde deze, dat de houding
van het ministerie afwachtend
blijft, zooals de laatste zes maanden.
In politieke kringen heeft men
het opzeggen van het handelsver
drag met voldoening ontvangen.
Het sehijnt, dat overeenstemming is
ontstaan tusschen republikeinen en
democraten, die een diplomatieke
actie verlangen, eerst in het Verre
Oosten en vervolgens misschien in
Europa.
In diplomatieke kringen is men van mee-
ning, dat de maatregelen, welke tegen Japan
genomen kunnen worden, de volgende zijn:
verhooging der havenrechten voor Japan
sche schepen, beperking van toelaten van
•Japansche handelsreizigers en een embargo
°P Amerikaansche wapens en oorlogsmate
riaal voor Japan.
Beperking van den goud- en zilver
aankoop?
Minister Morgenthau heeft verklaard, dat
het ministerie van financiën de kwestie van
verderen aankoop van goud en zilver uit
Japan zou bestudeeren in het licht van de
opzegging van het handelsverdrag tusschen
eide landen. Ook zal opnieuw bestudeerd
worden of hoogere invoerrechten zullen
worden geheven van Japansche stoffen, als
tegenmaatregel tegen de uitvoersubsidies,
ken ^apanscbe regeering zou verstrek-
Beperking van den Amerikaanschen goud-
Jan eraankoop zou een ernstige slag voor
pan zijn. In de laatste twee jaar heeft Ja-
aar, de Yer" Staten voor 415 millioen
verkocht V°°r 4'20®^®0 d°Uar aan zilver
verH,6," der Yer' Staten het handels-
EngelaL^ JtPa" op te zeS8en> sluit voor
veelheto i boodschap in, die niet minder
het inV, kanend is dan de boodschap, die
V°°r de Chineesche regeering",
Het hi 1 de "New York Times",
fehgriikstp p"°,emt deze maatregel de be-
ten sede*? ,dlPlomatieke stap der Ver. Sta-
China en vemlgfï^ °0rl°g
„Het besluit zal niet nalaten, in een
laat x- UUr bemoedigend te werken. Het
te geIand weten, dat het, als het
krart,?Ver den JaPanschen druk tot een
zal atIg6r P°''^ek overgaat, niet alleen
Ensrei^j versterkt de positie van
bet eerste stadium van de
kaneideanRelmgen 11123156 Tientsin- Het
Here reg6ering of particu'
digen a angen allicht aanmoe-
Verleènpan Cil'na nieuwe credieten te
rialen V°°r den aankoop van rriate-
Want de Z 'f verdedig*n.
!°?d dat de eSpChenrten maar al te
®'gen rijksbeianl6 v.erdedigingslinie hunner
>sl°tte zegt 0 m Azië en China ügt-
opartement fPjtnlrn,aatregel van ons staats-
stermg: „Wij vatt t0t de JaPansche re-
eeds ernat". ten onze beloften
n°8'steeds°P ln achtan onszelTen Ja-
S Van het nefpp°nden do°r ,de bepalin-
e „New York "m°gendhedenverdrag".
dat.g^Z'en van een u Tribune" schrijft:
Word diPlomatieWp u13'11111 aan Japan,
^gebroken i etrekkmgen zouden
°*en als het niet terstond
Naar Reuter uit de Chineesche
hoofdstad Tsjoengking meldt, heeft
men met de grootste geestdrift ken
nis genomen van het bericht, dat de
Amerikaansche regeering besloten
heeft het handelsverdrag met Ja
pan op te zeggen.
blyk gaf van eerbied voor de verdragen,
die het had onderteekend, was dit het eenige
juiste dat gedaan kon worden".
Japansche commentaar.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buitenlandsche zaken heeft ten
aanzien van het opzeggen van het Ameri-
kaansch-Japansch verdrag van handel en
scheepvaart o.m. gezegd:
„De Amerikaansche regeering heeft onze
regeering officieel door middel van den Ja-
panschen ambassadeur te Washington ken
nis gegeven van het verlangen het verdrag
van handel en scheepvaart, dat tusschen
Japan en de Ver. Staten is gesloten, te be
ëindigen. Aangezien deze stap van de Ame
rikaansche regeering plotseling zeer kort
worden gegeven, is het moeilijk de juiste
bedoelingen van de Amerikaansche regee
ring te begrijpen.
Dit optreden wekt tijdens de Britsch
Japansche besprekingen, het vermoeden,
dat het politieke beteekenis heeft. De nieu
we toestand in het Verre Oosten ontwikkelt
zich thans snel. De Japansche regeering
wenschte reeds lang, dat dit door de overige
mogendheden zou worden erkend. Indien
dit in het geval van de Ver. Staten insluit
een nieuw verdrag met Japan, waarbij re
kening wordt gehouden met den nieuwen
toestand, dan zal de Japansche regeering
natuurlijk gaarne hiertoe medewerken".
Het onverwachte bericht, dat de Ver.
Staten het verdrag met Japan van 1911 heb
ben opgezegd, heeft een koersdaling op de
aandeelenmarkt te Tokio tengevolge gehad.
Het plotselinge optreden van Roosevelt
heeft een einde gemaakt aan de verkeerde
opvattingen omtrent de houding van Ame
rika jegens Japan. Een langdurige campag
ne van verkeerde voorstellingen, gegrond
op de Amerikaansche verdraagzaamheid in
China, had bü de Japanneezen de meening
doen postvatten, dat de Ver. Staten niet
ongunstig tegenover de politiek hunner re
geering stonden.
Naar officieel te Tokio wordt mede
gedeeld, is vanochtend de zevende
Britsch-Japansche bespreking ge
houden, waarin wederom economische
kwesties werden behandeld.
De besprekingen van vandaag waren
gewyd aan de zilvermunt. De conferentie
werd verdaagd tot Maandagochtend, ten
einde de delegatits in staat te stellen, zich
te beraden en het weekeinde naar verkie
zing door te brengen. De woordvoerder
van het ministerie van buitenl. zaken heeft
verklaard, dat de besprekingen goed vor
derden en in vriendschappelijken geest
werden gevoerd.
Russisch commentaar.
Het eerste Sovjet-Rusische commentaar
op de. Engelsch-Japansche overeenstem
ming over algemeene kwesties verschijnt
in de bladen van gisteren.
Verklaard wordt, dat de Britsche con
cessies aan Japan slechts zullen leiden tot
een verdere opwekking van oen eetlust
van den aggressor van het Verre Oosten
en een uiteindelijke elimineering van de
Britsche belangen uit alle door Japan in
China bezette gebieden bespoedigen.
Verklaring van generaal Homma.
De bevelhebber van de Japansche
strijdkrachten in Tientsin, generaal Hom-
ma, heeft tegenover den correspondent
van den Popoio di Roma verklaard, dat
Japan den Engelsche de nakoming van de
striktste neutraliteit in China zal weten
op te leggen. Wanneer de Britsche ambas
sadeur Craigie de opvatting is toegedaan,
dat de Engelsche politiek in het Verre
Oosten geen wijziging zal ondergaan, legt
Japan de met Engeland aangegane over
eenkomst anders uit. In Engeland ver
beeldt men zich blijkbaar dat het geleden
prestige verlies weer goedgemaakt kan
worden. De Japanneezen deelen deze op
vatting niet, vooral daar veler, hunner in
den strijd tegen China middellijk een strijd
tegen Engeland zien. He* doei van Japan
is de betrekkingen tusschen Engeland en
Tsjang Kai Sjek tegen te gaan en den
vrede in China te verzekeren.
Gistermiddag zijn te Algiers op de kade
liggende, met gas gevulde cylinders ontploft.
Negen menschen zijn om het leven geko
men. 35 personen werden gewond. Van 21
gewonden is de toestand ernstig, vijf per
sonen zijn zoodanig gewond, dat men wei
nig hoop heeft, hen te redden.
Verscheidene gebouwen gingen verloren.
De schade aan de gebouwen bedraagt 5
millioen, die aan koopgoederen 10 millioen
francs.
Molotof heeft gisteren wederom
de ambassadeurs van Frankrijk en
Engeland en den heer Strang ont
vangen ter voortzetting van de on
derhandelingen.
De bijeenkomst op het Kremlin
duurde anderhalf uur. Men gelooft,
dat de onderhandelingen bevredi
genden voortgang maken, doch gis
teren is nog geen beslissing bereikt.
De berichten over komende mili
taire besprekingen worden te
Moskou ontkend, noch bevestigd.
Men neemt echter aan, dat ze juist
zijn.
Binnenkort zullen nieuwe bespre
kingen over de vorming van een
anti-agressiefront gehouden wor
den.
Maisky spreekt.
De Russische ambassadeur in Engeland,
Maisky, heeft in Cardiff als gast van het
Engelsch-Russische genootschap voor cultu-
reele betrekkingen een redevoering uitge
sproken in den vredestempel, waarin hij
o.m. het volgende zeide:
„Wy hebben steeds geloofd, dat de,vrede
sterk moet zijn en dat het vredesbeginsel
zoo noodig verdedigd moet worden tegen
agressie. Het verheugt mij zeer, dat korte
lings, en meer in het bijzonder in de afge-
loopen paar maanden, velen van hen, die
oprecht den vrede wenschen, tot dezelfde
cpvatting zijn gekomen. Zü zien in, dat het
niet voldoende is te zeggen: wij zijn vóór
den vrede, maar dat het even belangrijk is
den vrede te organiseeren. Wanneer dat
verlangen naar de schepping van een sterk
vredesfront met succes bekroond wordt, ben
ik er zeker van, dat wij betere tijden tege
moet zullen kunnen zien en 'n grootere sta
biliteit en veiligheid in internationale aan
gelegenheden".
Na nog verklaard te hebben, dat de U.S.
S.R. krachtig staat achter de pogingen op
den internationalen vrede te behouden,
herhaalde Maisky zijn recente waarschu
wing, dat er geen sprake was van vrede tot
lederen priis.
In Spanje is een autobus van den
dienst Alicante—Valencia, na met een
personenauto in botsing te zijn geko
men, in een ravijn gestort. Vijftien
personen werden gedood en 25 gewond.
Chamberlain en Eden
Er is een tijd geweest, dat er gesproken
werd over de tegenstelling tusschen Eden
en Chamberlain. Al is deze tegenstelling
minder sterk zij bestaat nog steeds. Want
ondanks het feit, dat Chamberlain thans
een politiek voert, die Eden steeds ge-
wenscht heeft Chamberlain is té zeer
,man van het compromis" van deze nieuwe
politiek al de consequenties te aanvaarden.
Zeker, Chamberlain voert onderhandelin
gen te Moskou, daarmee aantoonend, dat
Engeland het stuiten der agressie-politiek
van groot belang acht; hij houdt „sterke"
redevoeringen of laat ze houden door Hali-
fax of een van de andere ministers; vertelt
in het Lagerhuis, dat Engeland zich in het
Verre Oosten niet de wet zal laten voor
schrijvenmaar begint zijn onderhande
lingen met Rusland met een heele serie re
serves, die de toch al weinig toeschietelijke
Russen nog ongemakkelijker maakten en
sluit een accoord af met Japan, dat bewijst,
dat de politiek der „bevrediging" nog leeft
en dat bij keerende getij de mogelijkheid
op een nieuwe poging tot toenadering tot
Duitschland of Italië door middel van con
cessies niet uitgesloten lijkt.
Wie Chamberlain zegt, zegt „München".
Het heeft den schijn, dat bij al wat de Brit
sche premier doet de geest van München
zijn invloed doet gelden, een onzekerheid
schept, die de politiek van Eden niet geken
merkt zou hebben omdat zijn resolute hou
ding in de internationale politiek juist de
oorzaak van diens aftreden is geworden.
Chamberlain was het met de inzichten van
zijn jonge, voortvarende minister van bui
tenlandsche zaken niet eens en prefereerde
de bekende compromis-politiek, die tenslot
te geleid heeft tot het accoord van Mün
chen en daarmee bewees in de practijk niet
deugdelijk te zijn. Het accoord van vier, dat
toen gesloten werd, was immers de inlei
ding tot nieuwe compromissen en nieuwe
afgedwongen concessies en uiteindelijk tot
de volkomen vernietiging van den Tsjecho-
slowaakschen staat.
Wat Eden bij zijn bezoek r/i Berlijn reeds
lang had leeren inzien, n.L dat een rede
lijke concessie uitsluitend zou leiden tot het
stellen van nieuwe eischen, heeft Chamber
lain pas begrepen toen door den intocht der
Duitschers in Praag bewezen werd hoe
Duitschland het accoord van München als
een „Fetzen Papier" beschouwde. Er waren
er meer, die toen pas begrepen, dat loyale
onderhandelingen met een land, dat poli
tieke overeenkomsten verbreekt, wanneer
het dat goeddunkt, niet mogelijk zijn. Om
dat de voorwaarde tot het sluiten van een
accoord: goede trouw, ten eenenmale ont
brak.
Wanneer in den handel schade geleden
wordt tengevolge van gebrek aan goede
trouw van een der contractanten, dan is dat
een tegenslag voor den bona-fiden handels
man. Hij zal dan ook, wanneer hij verstan
dig is, zich van te voren van de eerlijkheid
van den ander overtuigen en van dit onder
zoek zijn beslissing laten afhangen. Cham
berlain, die toch in handelskringen is groot
geworden, heeft zich in de politiek door dit
principe niet laten leiden. Was hij in zijn
internationale politiek handelsman geweest,
dan had hij het Britsch-Italiaansch accoord
niet afgesloten. Om de eenvoudige reden,
dat door Mussolini's politiek t.a.v. Spanje
de verwachting, dat de verplichtingen door
Italië op zich genomen, behoorlijk zouden
worden nagekomen, niet gewettigd waren.
En ondanks dat wordt de overeenkomst ge
sloten, die Engeland dan ook vrijwel uitslui
tend nadeelen bezorgde en haar doel: het
pacificeeren van de Middellandsche Zee ten
eenenmale miste.
Met München stond de zaak niet anders.
Ook hier was een naleving van het accoord
van Vier door Duitschland niet te verwach
ten.
Chamberlain heeft zijn politiek tenslotte
gewijzigd toen zij hem ondeugdelijk voor
kwamen tóch ondanks dit feit b 1 ij f t
het wantrouwen ten opzichte van zijn poli
tiek bij talloos velen, die haar volgen. Nog
steeds wordt het niet uitgesloten geacht,
dat Chamberlain eens Duitschland tegemoet
zal komen om door onderhandelingen
mét de onvermijdelijke concessies! een
oorlog af te wenden. Zij verdenken hem,
ondanks alles, ervan de door „München"
zoo gecompromitteerde concessiepolitiek te
willen voortzetten. Ondanks het feit, dat het
te München gesloten accoord aanvanke
lijk geroemd als een meesterstuk van staats-
mansbeleid door de vernietiging van
Tsjechoslowakije zijn waardeloosheid gede
monstreerd heeft, zou Chamberlain's weinig
doorzichtige politiek tóch nog gericht zijn
op een voortzetting der „bevrediging" door
concessies in laatste instantie. Ook het te
Tokio met Japan gesloten accoord zou won
derwel in dezen gedachtengang passen. Het
is dit wantrouwen in de politiek van Cham
berlain, dat den toestand veel gecompliceer
der en onzekerder maakt, dan hij met
iemand, die bewuster een doel nastreeft en
minder nauw met de Münchensche politiek
verbonden is, zou behoeven te zijn. De te
genstelling tot Eden bestaat nog steeds.
's-G ravenhage, 28 Juli. De
regeeringspersdienst meldt:
De heeren ministers hebben bij
schrijven van den voorzitter van
den Raad van Ministers van 27
Juli 1939 aan H. M. de Koningin
ontheffing uit hun ambt verzocht.
Hare Majesteit heeft dit ver
zoek in overweging genomen en
den heeren ministers verzocht
zich inmiddels met de behande
ling en afdoening, zoo mogelijk,
van de Ioopende zaken te blijven
belasten.
De Polsche commissaris-generaal heeft
den senaat van Dantzig gisteren twee
nota's overhandigd. In de eerste geeft
de Poolsche regeering opnieuw een uit
eenzetting van haar lezing over het in
cident, waarbij de Poolsche douanebe
ambte Boedziewicz werd omgebracht.
Zü verwerpt de lezing van Dantzig, vol
gens welke de schuldigen in staat van
wettige zelfverdediging zouden hebben
gehandeld en verlangt strenge bestraf-
fing.
Zü wenscht verder in kennis te worden
gesteld van de identiteit der daders en van
den loop van de gerechtelijke instructie
tegen hen.
De tweede nota is een antwoord op den
stap, die de senaat op 24 Juli heeft gedaan
naar aanleiding van een incident van de
grens, waarbü schoten zouden zijn gewis
seld tusschen Polen en grenswachters van
Dantzig. De nota constateert, dat een derge-
Hjk incident zich niet heeft voorgedaan,
maar dat de Poolsche autoriteiten niet kun
nen weten, of er misschien een schietpartü
is geweest tusschen groepen miliciens of
grenswachters van Dantzig.
De Poolsche regeering spreekt er haar
verwondering over uit, dat de senaat het
nuttig heeft geacht stappen te doen ten
aanzien van incidenten, die zich niet
hebben voorgedaan. Zü schryft dit toe
aan de zenuwachtigheid, die te Dantzig
schünt te heerschen.
Arrestaties.
Uit Dantzig wordt gemeld, dat de Pool
sche spoorwegbeambte Jankowski, die op 23
Juli gearresteerd werd, tot drie maanden
gevangenisstraf veroordeeld is wegens het
lezen en verspreiden van verboden Pool
sche kranten.
De Poolsche pers meldt, dat de laatste
dagen te Dantzig 300 personen, onder wie
talrüke leden van S.S. en S.A., gearresteerd
zün en dat de gevangenissen overvol zyn
met politieke gevangenen.
Onteigening van Joodsche bezittingen.
De senaat van Dantzig heeft een verorde
ning gepubliceerd .waarbü aan de Dantziger
autoriteiten het recht wordt gegeven alle
ondernemingen, die zich ten tüde van de van
kracht zünde verklaring van het decreet van
3 Maart inzake de aanmoediging der emigra
tie van de Joodscheb evolking van Dantzig
in Joodsche handen bevonden, verbeurd te
verklaren.'
Deze verordening voorziet voorts in de
confiscatie van alle onroerende goederen in
het gebied van Dantzig, die geheel of ten
deele aan Joden toebehooren, zelfs indien
dezen elders dan te Dantzig gedomicilieerd
zün.
Dit decreet, dat vrywel neerkomt op een
verbeurd verklaring is ook van toepassing
op Poolsche Joden, die in de vrije stad wo
nen.
De verschillende verdedigingsorganisaties
worden thans, na gemeld wordt, samenge
bracht onder Oost Pruisisch bevel in het
eerste Dantziger leger een onderdeel van
de rijks weer dat voor den eersten keer
zal optreden tydens de groote legerrevue,
welke einde Augustus zal worden gehouden.
De vacantie der schoolkinderen zal met
eenige weken worden verlengd, daar de
schoolgebouwen thans door militairen wor
den gebruikt.
Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad.