DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Praag
Frank uit
„toesta"i
Roemeensch-Hongaarsch grensincident.
Jcipansche troepen uit
midden-China trekken
zich terug.
Water beschadigt de
Siegfriedlinie.
teruggeroepen.
Duitsche houding
gematigder
No. 180
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behaive Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maai. den bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk»
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Schietpartijen tusschen grenswachten
aan de Theiss.
Tsjoengking gebombardeerd.
Motorveer gekapseisd.
44 dooden.
Woensdag 2 Augustus 1939
Hoofdredacteur: 1'j. N. ADEMA.
141e Jaargang
Maatregelen van den
Senaat te Dantzig.
Politieke arrestanten naar
Berlijn.
Tegenslag voor Roosevelt.
Wetsontwerp wordt niet
behandeld.
Vroeg Craigie inperking
der anti-Britsche
campagne
Japansch dementi.
Generaals van hun functie
ontheven.
Commentaar van Tass
op de verklaring
van Butler.
Chamberlains rede
naar Tsjoengking.
ALKMAARSCHE COURANT.
Scheepvaartonderhandelingen
afgebroken.
In een te Boekarest gepubliceerd
officieel communiqué wordt melding
gemaakt van een ernstig incident
aan de grens van Roemenië en Hon
garije. Den geheelen nacht zijn
schoten gelost tusschen de Roemeen-
sche en de Hongaarsche grenswacht
te Teceulmic op den Roemeenschen
oever van de Tissa, die de grens
vormt tusschen Roemenië en sub-
Karpathisch Rusland, dat thans tot
Hongarije behoort Volgens deze
officieele lezing zouden Hongaar
sche vlotten, op aanstichting van de
Hongaarsche autoriteiten, vannacht
hun pogingen hernieuwd hebben om
de Tissa te bevaren, ondanks het
verbod dat de Roemeensche autori
teiten terstond na de Hongaarsche
bezetting van sub-Karpathisch Rus
land hadden uitgevaardigd. Op de
sommaties van de Roemeensche
grenswacht bleven de Hongaarsche
vlotten doorvaren, beschermd door
het geweervuur der Hongaarsche
grenswachten. De schietpartij duur
de tot 6 uur 's morgens, doch er
wordt geen melding gemaakt van
het aantal slachtoffers.
Hongaarsche lezing.
Het Hongaarsche telegraaf-agentschap
meldt het volgende: Vannacht heeft zich op
nieuw een Roemeensch-Hongaarsch grens
incident voorgedaan. Een Hongaarsche
grenswacht werd hierbij gewond. Tot 7 uur
's morgens hebben Roemeensche soldaten
roet hun geweren en machinegeweren ge
schoten in de richting van Tecso, een
plaatsje, waar zich de Hongaarsche brugge-
wacht bevindt. Genoemd agentschap voegt
hieraan toe, dat de Roemenen een batterij
welke gericht is op het dorp Tecso hebben
opgesteld.
Scheepvaartonderhandelingen af
gebroken.
Roemenië heeft de onderhandelin
gen, die te Sinaja met een Hongaar
sche delegatie werden gevoerd en het
tot stand komen van nieuw verdrag
voor de riviervaart ten doel had
den, afgebroken in verband met de
schietpartij tusschen Roemeensche
en Hongaarsche grenswachten aan
weerszijden van de Theiss.
Het incident van den afgeloopen nacht
is het laatste van een serie grensincidenten,
die zich hebben voorgedaan, sedert Hon
garije sub-Karpathisch Rusland bezet heeft.
Sindsdien is de scheepvaart op de Boven-
Theiss gestaakt in afwachting van een nieu
we regeling, die de oude overeenkomst met
Tsjecho-Slowakije moet vervangen.
In een semi-officieele Roemeensche ver
klaring over het laatste incident wordt ge
zegd, dat de Hongaarsche autoriteiten, door
de vlotters aan te moedigen de Theiss te be
varen, de geheele verantwoordelijkheid voor
het incident dragen. Tien dagen geleden
heeft de Hongaarsche regeering verzocht
onderhandelingen over een nieuw scheep
vaartverdrag te openen. De Roemeensche
regeering stemde daarin toe en Hongarije
erkende, dat op de Boven-Theiss niet ge
varen kon worden, zoolang er geen overeen
komst was gesloten. Het feit, dat.de plaat
selijke autoriteiten dezen stand van zaken
niet hebben erkend, heeft de Roemeensche
regeering, aldus de verklaring, genoodzaakt
de onderhandelingen af te breken, tot de
Hongaarsche regeering de noodige maat
regelen zal hebben genomen om een einde te
maken aan de onwettige scheepvaart en
daarmede aan de betreurenswaardige grens
incidenten.
Hongaarsche stappen.
Het Hongaarsche telegraaf-agentschap be
richt, dat de Hongaarsche regeering by de
regeering van Roemenië stappen heeft ge
daan om haar verwondering te kennen te
geven over de grensincidenten bij het dorp
Tescoe.
De Hongaarsche regeering heeft voorge
steld een gemengde militaire commissie ter
plaatse een onderzoek te doen instellen
naar de verantwoordelijkheid en tot het her
stellen van den normalen toestand in het
dal van de Theiss.
De terugtrekking op groote schaal
van Japansche troepen uit Midden-
China, in het bijzonder uit het dal van
den Yangtse, geeft in Chineesche krin
gen aanleiding tot gissingen.
Ook wordt het een veelbeteekenend
genoemd, dat de Japanneezen on-
angs slechts weinig vliegtuigen hebben
aten deelnemen aan nachtelijke aanval-
°P Tsjoengking, in plaats van de ge-
ikelijke aanvallen overdag, waarbij
een groot aantal vliegtuigen betrokken
was.
lejaf11 woorc*voerder van het Chineesche
Ij ^er^aart, dat de Japanneezen met
Honan b k0t van provincie
ru;_ eoo8en hun terugtocht in Midden-
Chma te dekken.
bet eeh^S Z^n tW6e ^aPanscbe divisies naar
genoverN/v de" Yangtse b« P°ekau, te"
trein ng' gezonden, vanwaar zij per
'Ün 'doo^ men ge^00*t naar Mandsjoekwo,
beschivvgereisd' Deze troePen hebben de
°°k wod °VCr Zwaar Seschut.
helding °T vo*gens den woordvoerder
beweginp8ernaakt Van k^Hgrijke troepen-
bewegin„en aai ^U*d-China. Deze troepen-
bünnen h" Z°U(*en ten nauwste verband
nation»i. °^den met den gespannen inter-
O.-China t8enS bebben de operaties in
dat de chi 0t St'lstand gebracht. Het schijnt
flani1{e^eeScbe aanvallen op de Japan-
JaPansche 6r SUccesrijk zijn geweest en de
^aéhten ir^d8'"8611 Chineesche strijd-
«lislukke ^er8en van Taihong hebben
Luchtaanval op Tsjoengking.
Maandagavond heeft de Japansche lucht
macht voor de tiende maal Tsjoengking ge
bombardeerd, thans door achttien Japan
sche vliegtuigen. De eerste groep van negen
toestellen doorbrak een cordon van Chinee
sche jachtvliegtuigen en heeft ongeveer 50
bommen op de stad laten vallen. De aanval
lers moesten wegens het hevige vuur der
Chineesche batterijen snel weer verdwijnen.
De tweede groep van negen vliegtuigen is
er niet in geslaagd boven Tsjoengking te
komen. Wel heeft deze groep overhaast de
bommenrekken geledigd en willekeurig
bommen laten vallen boven de voorsteden
van Tsjoengking. Slechts op een plaats ont
stond brand, hoewel een groot aantal brand
bommen werd uitgestrooid. Het vuur was
zelfs reeds gebluscht voor het signaal werd
gegeven, dat de vijand verdwenen was.
Gisteren is ook Kweilin, de hoofdstad der
provincie Kwangsi, gebombardeerd. Hier
werden meer dan tien huizen verwoest en
een paar menschen gedood.
Krijgsbedrijven in de tweede helft
van Juli.
Volgens statistieken van het Chineesche
leger zijn bij de gevechten in de tweede
helft van Juli 13.694 Japansche officieren
en minderen gedood en 52 gevangen geno
men.
In het geheel zijn 358 gevechten geleverd
Tot den buit behoorden 231 paarden, 489
geweren, 13 machinegeweren, 53 stuks veld
geschut en 24.303 patroonbanden. De Japan
neezen moeten hun zwaarste verliezen heb
ben geleden aan het front, dat zich uitstrekt
van Tsjahar via Hopei en Sjantoeng naar
Kiangsoe.
Tusschen de eilanden Samar en Leyte, be-
hoorénde tot de Philippijnen, is tijdens
slecht weer een motorveer gekapseisd. Aan
boord bevonden zich tachtig personen. 33
konden zich met behulp van reddingsgor
dels boven water houden, totdat zij door
schepen werden opgepikt. 44 personen zün
verdronken.
In vervolg op de nota, waarin de senaat
van Dantzig Maandag bij het Poolsche com
missariaat protesteerde tegen de kwestie van
de douanebeambten en de belemmering van
den uitvoer, heeft de senaat gisteren de
douane te Dantzig opdracht gegeven als
inspecteurs der Poolsche douane voortaan
slechts die te beschouwen die door den se
naat zijn aangewezen. De andere, niet door
den senaat erkende douane-ambtenaren,
krijgen den naam „grensbeambten".
In Poolsche kringen te Dantzig wordt dit
verschil tusschen Poolsche douane-ambte
naren als volkomen willekeurig beschouwd.
Men zegt, dat dit onderscheid niet erkend
kan worden door de Poolsche regeering, die
uitsluitend bevoegd blijft voor de aanwij
zing en de instructie harer ambtenaren.
Artikel in de „Vorposten".
De „Dantziger Vorposten" schrijft onder
het opschrift „Wil Polen Dantzig losscheu
ren van de economische gemeenschap tus
schen Polen en Dantzig?" dat het besluit
van Polen de douane-controle in de Amada-
fabriek op te schorten de economische
levensbelangen van Dantzig raakt aangezien
de fabriek voor enkele millioenen guldens
levensmiddelen per jaar naar Polen uit
voert Het blad voegt hieraan toe, dat door
dit verbreken van den economischen band
en het boycotten van de producten van
Dantzig, de vrije stad ertoe zou kunnen
worden gebracht een nieuwe economische
oriënteering te zoeken en zich af te vragen
of het niet beter zou zijn geen rekening
meer te houden met de douane-grens tus
schen Dantzig en Duitschland.
De geheele pers van Dantzig neemt deel
aan de campagne tegen de Poolsche douane
inspecteurs, die \rtftden beschuldigd van
spionnage. Op deze wijze schijnt men het
onderscheid, dat tusschen de inspecteurs
v/elke noodig worden geacht door den se
naat en zy, die overbodig worden geacht en
grensbeambten worden genoemd, te willen
goedpraten. De „Dantziger Vorposten" deelt
mede, dat de senaat in het vervolg het aan
tal inspecteurs dat noodig wordt geacht zal
bepalen.
Politieke gevangenen naar
Duitschland.
Het Poolsche regeeringspersbureau
A.T.E. meldt uit Dantzig, dat de Dant-
zigsche politie verscheidene der 300
politieke verdachten, die enkele dagen
geleden gearresteerd zijn, naar Berlijn
heeft overgebracht. Drie hunner zijn ter
dood veroordeeld en tot hen behoort de
Dantzigsche arbeidersleider Otto Stil
ler. In het telegram wordt erop gewe
zen, dat de veroordeeling van Dantzig
sche staatsburgers door een Berlijnsche
rechtbank een flagrante schending
vormt van het statuut der vrije stad.
Met terzijdestelling van de ernstige
bezwaren van den leider der meerder
heid, Rayburn, heeft het Amerikaansche
huis van afgevaardigden met 193 tegen
166 stemmen geweigerd het wetsont
werp inzake het aangaan van leeningen
in behandeling te nemen.
Dit besluit beteekent, dat het wetsontwerp
waarschijnlijk in de huidige zittingsperiode
niet zal kunnen worden aangenomen. Ray
burn deelde mede, dat het congres Zater
dagavond zal uiteengaan.
Kort nadat hij vernomen had, dat het
wetsontwerp inzake leeningen niet in be
handeling was genomen, zeide president
Roosevelt in een persconferentie, dat dit
gaat ten koste van de belastingbetalers, die
eenige honderden millioenen dollar schade
zullen hebben. Het gevolg zou zijn, dat vele
industrieën hun productie niet zouden kun
nen uitbreiden en vele duizenden werklie
den geen werk zullen krijgen en ondersteu
ning moeten blijven krijgen.
Hij voegde hieraan toe, dat het congres
het recht heeft te handelen zooals het heeft
gedaan, hy zal geen critiek leveren, doch zij,
die benadeeld zijn, hebben het recht de na
men te weten van hen, die tegen hebben
gestemd en te weten waar de verantwoor
delijkheid ligt.
Queipo de Llano naar Italië. - Verno
men wordt, dat de Spaansche generaal
Queipo de Llano benoemd is tot chef van de
Spaansche militaire missie in Italië, een
functie overeenkomende met die, welke de
Italiaansche generaal Gambare in Spanje
bekleedt. Queipo de Llano zal in den loop
dezer week naar Rome vertrekken.
Volges de Japansche „Nitsji Nitsji
Sjimboen" heeft Craigie een bezoek
aan Kato gebracht om te verzoeken,
dat de Japansche regeering streng
toezicht uitoefent op de anti-Brit
sche beweging in Japan en China.
„Indien dit niet geschiedt", zoo zeide
Craigie volgens het Japansche blad,
„zou het voor Engeland moeilijk
kunnen worden, de Britsch-Japan
sche besprekingen voort te zetten".
Craigie heeft verzocht, zijn mede-
deeling aan Arita door te geven.
Kato heeft, naar de „Nitsji Nitsji" meldt,
geantwoord, dat „de anti-Britsche beweging
en de besprekingen te Tokio zaken zyn, die
geheel los van elkaar staan. De anti-Britsche
beweging in Japan is een spontane actie der
massa's, en ingeval de orde en rust erdoor
verstoord worden, zullen de bevoegde Ja
pansche autoriteiten er steeds, wanneer zij
dit noodig achten, tegen optreden. Wat de
volksbeweging in China betreft, hiermede
heeft de Japansche regeering niets te ma
ken".
De woordvoerder van het ministerie van
buitenlandsche zaken heeft het door de
„Nitsji Nitsji" gepubliceerde bericht omtrent
stappen, welke Craigie zou hebben onderno
men, echter gedementeerd. Ook Britsche
kringen spreken het bericht tegen. Wel heeft
Craigie onlangs stappen gedaan naar aan
leiding van de anti-Britsche agitatie. Vol
gens berichten van Japansche zijde vorde
ren de onderhandelingen te Tokio goed.
De Nitsji Nitsji Sjimboen meldde voorts,
dat de Amerikaansche zaakgelastigde een
onderhoud heeft gehad met den eersten se
cretaris van het Amerikaansche bureau van
ht ministerie van buitenlandsche zaken en
verteld heeff, hoe de anti-Britsche agitatie
in China uitgegroeid is tot een beweging
tegen de blanken, waardoor de Amerikaan
sche ingezetenen van China in gevaar wor
den gebracht. Hij verzocht de Japansche
regeering, volledige controle uit te oefenen
op het stoken tegen de buitenlanders in
China.
Twee Britsche vrouwelijke zendelingen,
die in het binnenland van China reisden,
zijn gedwongen geworden zich te ontklee-
den in de door de Japansche troepen bezette
stad Kaifeng (provincie Honan). Gisteren
heeft de anti-Britsche commissie te Peiping
brieven gezonden aan 516 Chineesche be
dienden van Britten en van Britsche con
cerns, waarin de Chineezen bedreigd wor
den, indien zy hun werkkring niet opgeven.
Een aantal personen heeft in paniekstem
ming hun betrekkingen verlaten. De Brit
sche ambassade heeft bij de Japansche am
bassade stappen gedaan.
Volgens vacantiegangers, die te Sjanghai
zyn teruggekeerd; worden de Britsche en
andere passagiers, die te Tsingtau aankomen
of vandaar vertrekken, door de Japannee
zen gefouilleerd: alle Chineesche valuta, die
in hun bezit is, wordt verbeurd verklaard.
Aan de Engelschen wordt bijzondere aan
dacht gewijd. Een Amerikaansche, die te
Tsingtau aan boord van een schip ging,
werd beroofd van verscheidene honderden
dollars. Van één passagier is naar schatting
5000 Chineesche dollar verbeurd verklaard.
Naar uit Bazel aan de Fransche „Excel
sior" gemeld wordt, bevestigt men eindelijk
in Duitsche kringen, dat de overstroomingen
van den Rijn in het laatste deel van Mei wel
degelijk in de Siegfried-linie aanzienlijke
schade hebben aangericht wellicht aan
zienlijker dan men gelooft. Gister werd
medegedeeld, dat meer dan dertig personen,
die aan den bouw der versterkingswerken
hebben meegeholpen, door de Gestapo gear
resteerd zijn. De Gestapo is tot de slotsom
gekomen, dat gesproken kan worden van
„ongewilde sabotage" van den kant dezer
personen. Zij worden beschuldigd van het
leveren van materialen van slechte kwali
teit, o.a. cement en van het maken van
groote winsten op deze leveranties. Voorts
zou een aantal generaals, naar men zegt vier
of vijf, voor deze malversaties verantwoor
delijk gesteld en van hun functie ontheven
zjjn.
Tass meldt uit Moskou: Volgens persbe
richten heeft Butler, de parlementaire on
derstaatssecretaris van buitenlandsche za
ken, in een Maandag in het parlement afge
legde verklaring gezegd, dat de Britsche re
geering met den grootsten spoed voortgaat
de bestaande verschillen van opvatting tus
schen Sovjet-Rusland en Groot-Britannië
uit den weg te ruimen en dat de voornaam
ste vraag is geweest of de onafhankelijkheid
der Baltische staten zou moeten worden aan
getast.
„Ik ben het er mee eens", aldus Butler,
„dat wij dat niet moeten doen en dat dit
verschil van opvatting de voornaamste
reden is voor het rekken der onderhande
lingen".
Tass is gemachtigd te verklaren, dat in
dien Butler werkelijk het bovenstaande
heeft gezegd hij de houding der Sovjet-re
geering heeft verdraaid.
In werkelijkheid is het verschil van
opvatting niet of de onafhankelijkheid
van de Baltische staten al dan niet zal
worden aangetast, daar beide partyen
deze onafhankelijkheid wenschen te
waarborgen, doch dat geen achterdeur
tje moet worden opengelaten in de for
mule van „indirecte agressie" voor
agressors die de onafhankelijkheid van
de Baltische staten zouden willen aan
tasten.
Een der redenen voor het rekken der on
derhandelingen is, dat de Britsche formule
een dergelijk achterdeurtje voor een agres
sor openlaat
Chamberlains verklaringen naar
China.
De passages uit Chamberlains lagerhuis
rede, welke op den toestand in het Verre
Oosten betrekking hebben, zouden opgeno
men zyn in een uitvoerige verklaring,
waarin nog eens een uiteenzetting wordt ge
geven van de Britsche politiek ten aanzien
van China, welke aan den Britschen ambas
sadeur gezonden is, ter overhandiging aan
de Chineesche regeering te Tsjoengking.
Op de vraag in het Lagerhuis of, met het
oog op de overeenkomst van Tokio, de re
geering nog voornemens is de Chineesche
valuta te steunen, heeft Simon verklaard
dat de overeenkomst geen wijziging inhoudt
van het standpunt der regeering ten aanzien
van de wenschelijkheid, dat de Chineesche
valuta stabiel blijft in het belang van Enge
land en de andere landen, die aanzienlijke
financieele en handelsbelangen in China
hebben.
Bij den terugkeer van von Neurath
uit Berlijn werd medegedeeld, dat zyn
helper, Frank, een vurig voorstander
van de verduitsching van het protecto
raat, uit Praag is teruggeroepen. De
Tsjechen beschouwen dit als een teeken.
dat de Duitschers een meer gematigde
houding aannemen in Bohemen en Mo-
ravië. In verband hiermede wordt opge
merkt dat de onderhandelingen over
een eigen territoriaal leger in Bohemen
en Moravië, welke door Frank werd ge
remd, thans snel voortgang maken.
Verder wordt opgemerkt dat de decreten
over het tweetallig systeem in het bestuur,
welke 31 Juli in werking zouden treden,
nog niet zijn gepubliceerd. De Tsjechische
regeering heeft van haar kant besloten haar
goeden wil te toonen en gisteren heeft pre
sident Hacha te Lany een conferentie bij
eengeroepen, waarop werd besloten het uit
vaardigen van de wet tot het confiskeeren
van de bezittingen van uitgeweken Tsje
chen, welke door Duitschland werd geëischt,
te versnellen.
Nationaal-socialistische catechismus ver
boden. - Dé nationaal-socialistische catachis-
mus, waarvan de Hongaarsche nationaal-
socialisten een Fransche vertaling hadden
uitgegeven, is door de Hongaarsche autori
teiten verboden, omdat deze opwekt tot haat,
een miskenning is van de grondwet, de
sociale orde en van den erkenden gods
dienst.
Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad.